Το νηπιαγωγείο μας, για πέμπτη χρονιά, συμμετέχει στο πρόγραμμα με τίτλο «ΤΟ ΠΑΙΔΙ, Η ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ (Υιοθετούμε τα αγάλματα, νοιαζόμαστε για τον δημόσιο χώρο – γινόμαστε ενεργοί πολίτες)» που υλοποιείται από τα γραφεία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτιστικών Θεμάτων της Α΄ Διεύθυνσης Π.Ε. Αθηνών σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων. Φέτος, εντάξαμε το πρόγραμμα στο εργαστήριο δεξιοτήτων με τίτλο: “Αθήνα, η πόλη μας, μια γειτονιά” στην κατηγορία “Φροντίζω το Περιβάλλον-Τοπική Πολιτιστική Κληρονομιά”.
(1) “Βόλτα στη γειτονιά μας για την καταγραφή κτιρίων”
Αρχικά ρωτήσαμε τα παιδιά να μας που τι τους έρχεται στο μυαλό όταν ακούν τη λέξη “Γειτονιά” κι εκείνα απάντησαν “σπίτια φίλων”, μαγαζιά”, “σχολείο”, “σούπερ μάρκετ”, “πλατεία” . Στη συνέχεια, αποτύπωσαν τις ιδέες τους στο χαρτί, ζωγραφίζοντας τη γειτονιά τους
Την επόμενη μέρα, πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη στη γειτονιά μας με εκπρόσωπο της ομάδας MONUMENTA, η οποία δραστηριοποιείται στην προστασία της φυσικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Ελλάδας για την καταγραφή και ανάδειξη κτηρίων 19ου και 20ου αιώνα στην Αθήνα. Αρχικά, έγινε η πρώτη γνωριμία στην τάξη μας με την υπεύθυνη του προγράμματος, η οποία εξήγησε στα παιδιά τον σκοπό της ξενάγησης στη γειτονιά και τη διαδικασία. Ενθουσιασμένοι, πήραμε τη φωτογραφική μηχανή και το τάμπλετ της τάξης μας και ξεκινήσαμε την περιήγηση στη γειτονιά του σχολείου μας.
Πρώτα παρατηρήσαμε το Γυμνάσιο που είναι απέναντι από νηπιαγωγείο μας, με τα υπέροχα αγάλματα στην είσοδό του και το φωτογραφίσαμε.
Στη συνέχεια περπατήσαμε στον δρόμο μας, τη Μιχαήλ Βόδα, και το κτίριο στη γωνία απέναντι από το νηπιαγωγείο μας εντυπωσίασε πραγματικά. Παρατηρήσαμε την είσοδό του, το λιοντάρι ως έμβλημα πάνω από την πόρτα, τα σιδερένια κάγκελα στο μπαλκόνι. Η υπεύθυνη του προγράμματος μας εξήγησε πως το όνομα του αρχιτέκτονα που το σχεδίασε είναι Αθανάσιος Δεμίρης και έχει σχεδιάσει κι άλλα κτίρια στην πόλη μας. Η μεγαλύτερη έκπληξη όμως ήταν όταν μας χαιρέτησε η ιδιοκτήτρια και κάτοικος του κτιρίου και μας άνοιξε την πόρτα για να μας υποδεχτεί στη είσοδο του.
Μπαίνοντας μέσα εντυπωσιαστήκαμε από την είσοδο με την εσωτερική ξύλινη σκάλα, το υπέροχο γύψινο ταβάνι και τα σκίτσα των κτιρίων που είχε σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας σε κάδρο. Τα παιδιά τράβηξαν φωτογραφίες και έκαναν κάποιες ερωτήσεις στην ιδιοκτήτρια που μας υποδέχτηκε τόσο θερμά στο σπίτι της και ήταν εξαιρετικά φιλική και γλυκομίλητη.
Συνεχίσαμε την περιήγησή μας στη γειτονιά, είδαμε κι άλλα παλιά κτίρια, άλλα καλύτερα διατηρημένα, κάποια λιγότερο, κάποια εγκαταλελειμμένα … Παρατηρήσαμε από κοντά το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα, το σχήμα των παραθύρων, τα περίτεχνα κάγκελα, τα σχέδια στους τοίχους τους…
Όποια μας εντυπωσίαζαν, τα φωτογραφίζαμε όπως το σπίτι με τα μπλε παράθυρα και τις δυο μπλε πόρτες στην Ιουλιανού. Η υπεύθυνη του προγράμματος MONUMENTA μας εξηγούσε κάποιες λεπτομέρειες για τα κτίρια, για την αρχιτεκτονική τους, όπως για το συστεγαζόμενο δημοτικό σχολείο που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Κυριακούλη Παναγιωτάκου και είχε εμπνευστεί από την κατασκευή των πλοίων, γι’ αυτό τα παράθυρά του είναι στρογγυλά και μπλε.
Με την επιστροφή στο νηπιαγωγείο μας, καταγράψαμε τις εντυπώσεις μας ζωγραφίζοντας ό,τι μας έκανε εντύπωση από την περιήγηση στη γειτονιά μας.
Καταφέραμε να κάνουμε κάποια βήματα από τη δράση “Πράττουμε για τα μνημεία” του σχεδίου δράσης της MONUMENTA, όπως το “παρατηρώ”, “φωτογραφίζω” και συνεχίζουμε…
(2) “Μαθαίνοντας την αρχιτεκτονική της γειτονιάς μας – Γνωριμία με τον αρχιτέκτονα Δεμίρη”
Μετά την περιήγηση στη γειτονιά μας, ήρθε η ώρα της επεξεργασίας του φωτογραφικού υλικού που συγκεντρώσαμε. Προβάλλαμε τις φωτογραφίες μας στον διαδραστικό πίνακα και συζητήσαμε για τις εντυπώσεις μας. Μετρήσαμε τους ορόφους των κτιρίων, μεγεθύναμε τα σημεία όπου φαίνεται η διακόσμηση του εξωτερικού τοίχου και παρατηρήσαμε τα υπέροχα διακοσμητικά σχέδια, όπως λουλούδια, κορδέλες… Παρατηρήσαμε τα χρώματα των τοίχων, των παραθύρων, τα σχέδια στα σιδερένια κάγκελα των μπαλκονιών κ.α.
Μας εντυπωσίασαν πολύ τα παλιά κτίρια της γειτονιάς μας και θελήσαμε να διακοσμήσουμε το δικό μας νεοκλασικό κτίριο. Τα παιδιά διακόσμησαν τον εξωτερικό τοίχο με όμορφα σχέδια, σχεδίασαν τα μπαλκόνια, χρωμάτισαν τα παράθυρα και τις πόρτες … Μοναδικά τα κτίρια μας!
Πότε χτίστηκαν τα σπίτια αυτά; Μόνο η γειτονιά μας έχει παλιά κτίρια; Πού αλλού υπάρχουν; Πώς είναι διακοσμημένα; Αυτά τα ερωτήματα προέκυψαν από τη συζήτηση μας και ψάξαμε τις απαντήσεις σε βίντεο της MONUMENTA με τίτλο: «Καταγραφή, Τεκμηρίωση και Ανάδειξη κτηρίων 19ου και 20ου αιώνα στην Αθήνα» που παρακολουθήσαμε στο διαδίκτυο. Είδαμε παλιά κτίρια που βρίσκονται στην πόλη μας την Αθήνα, κάποια που είναι εγκαταλελειμμένα και κάποια που τα έχουν επισκευάσει.
Στη συνέχεια ψάξαμε φωτογραφίες από την Αθήνα μας παλιότερα, για να δούμε πόσο πολύ έχουν αλλάξει τα κτίριά της. Βρήκαμε και εικόνες από τη γειτονιά μας, την Πλατεία Βάθη, και πραγματικά εντυπωσιαστήκαμε από το πόσο διαφορετικός ήταν ο δρόμος του σχολείου μας, η Μιχαήλ Βόδα, παλιά. Δρόμος με χαλίκια, ελάχιστα αυτοκίνητα, χαμηλά σπίτια…
Άραγε από πού πήρε το όνομά της η Αθήνα; Με αφορμή τον Ναό του Παρθενώνα που είδαμε στο βίντεο συζητήσαμε για τον αγώνα που δόθηκε μεταξύ με της θεάς Αθηνάς και του θεού Ποσειδώνα για την προστασία και την ονομασία της πόλης μας, στον οποίο τελικά κέρδισε η Αθηνά. Γι’ αυτό κι η πόλη μας ονομάστηκε Αθήνα.
Στη συνέχεια, τέθηκε το ερώτημα “Αν κατέβαινε η θεά Αθηνά τώρα στην πόλη μας, τι θα έβλεπε;” Τα παιδιά απάντησαν πως θα έβλεπε αυτοκίνητα, πολλά σπίτια, πολυκατοικίες, δρόμους μεγάλους κ.α. Τέλος, ζωγραφίσαμε τη θεά Αθηνά στη σημερινή Αθήνα!
Από όλη την περιήγηση στη γειτονιά μας, το κτίριο που πραγματικά εντυπωσίασε τα παιδιά και καθημερινά μας το ανέφεραν ,καθότι είναι απέναντι από το σχολείο μας, είναι το σπίτι του αρχιτέκτονα Δεμίρη. Τα παιδιά συνδέθηκαν με αυτό το σπίτι, στο οποίο συνέβαλε κι η ευγενική ιδιοκτήτριά του που μας είχε υποδεχτεί. Οπότε ξεκινήσαμε να συζητάμε για το σπίτι αυτό…Προβάλλαμε στον διαδραστικό μας πίνακα τη φωτογραφία από το σπίτι που είχαμε τραβήξει και κρατώντας μια φούσκα σκέψης, αναρωτιόμασταν τι να σκέφτεται: Άραγε τι να σκέφτεται; Πώς να του φαίνεται που η γειτονιά μας έχει αλλάξει τόσο πολύ; Το ενοχλούν οι θόρυβοι από τα πολλά αμάξια που περνούν από μπροστά του;
Μετά, χωριστήκαμε σε ομάδες και χρωματίσαμε τη “σκέψη” του σπιτιού μέσα στη φούσκα: “Μακάρι να μην υπήρχε τόση φασαρία στον δρόμο,”μακάρι να με βάψουν και να είμαι όπως παλιά”, “μακάρι να είχα γύρω μου λουλούδια όπως παλιά” ήταν μερικές από τις “σκέψεις” του σπιτιού
Άραγε να είναι σωστές οι σκέψεις του σπιτιού που φανταστήκαμε; Ποια να είναι αληθινά η ιστορία του σπιτιού; Ποιοι να έμεναν παλιά σε αυτό; Πώς να τους έλεγαν;
Τα ερωτήματα
αυτά προέκυψαν μέσα από την όλη συζήτηση και σκεφτήκαμε με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να μάθουμε τις απαντήσεις…Μα φυσικά να καλέσουμε την ιδιοκτήτρια στο σχολείο μας και να τη ρωτήσουμε! Πώς θα οργανώσουμε τη συνέντευξη; Πρώτα έπρεπε να γράψουμε τις ερωτήσεις. Όμως πώς θα θυμόμαστε τις ερωτήσεις μας; Πολύ απλά ζωγραφίσαμε δίπλα από κάθε ερώτηση την αντίστοιχη εικόνα. Όμως, πώς θα θυμόμαστε τις απαντήσεις που θα μας δώσει; Να την καταγράψουμε με το κινητό, είπαν τα παιδιά. Όμως στην τάξη μας έχουμε τάμπλετ, οπότε κάναμε δοκιμές καταγραφής με το τάμπλετ μας
Η μέρα της συνέντευξης έφτασε κι η ιδιοκτήτρια, η κ. Σ., εγγονή του αρχιτέκτονα Δεμίρη, ήρθε με το γνωστό της χαμόγελο και τη θετική της διάθεση για να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Η ομάδα των δημοσιογράφων ανέλαβε δράση! Ξεκίνησαν να κάνουν με τη σειρά τις ερωτήσεις, διαβάζοντας τες από τη λίστα που είχαν ετοιμάσει. Η κ. Σ. απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις των παιδιών και έγινε μια υπέροχη κουβέντα για το σπίτι και την ιστορία του.
Στο τέλος, η κ. Σ. είχε μια έκπληξη για εμάς! Μας έφερε ένα βιβλίο με τίτλο Το εργαστήρι του Αρχιτέκτονα, εκδόσεις Μουσείο Μπενάκη με εικόνες από τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ένας αρχιτέκτονας, όπως επίσης, εργαλεία του παππού της αλλά και φωτογραφίες με τον παππού της, τη σύζυγό του, το μέρος όπου μεγάλωσε στη Μυτιλήνη αλλά και το σχέδιο μιας εκκλησίας που σχεδίασε ο ίδιος.
Ενθουσιαστήκαμε από την όλη εμπειρία και τη γνωριμία μας με τον αρχιτέκτονα Δεμίρη, και καταλάβαμε πως η δουλειά του αρχιτέκτονα είναι πολύ σπουδαία αφού είναι εκείνος που σχεδιάζει ένα κτίριο και μετά αυτό χτίζεται. Άραγε εμείς μπορούμε να το κάνουμε; Μπορούμε να γίνουμε “αρχιτέκτονες”; Κάποια παιδιά απάντησαν όχι, κάποια άλλα ναι. Κάποιοι είπαν ότι ξέρουν να ζωγραφίζουν σπίτια κι άλλοι είπαν πως ξέρουν να φτιάχνουν με τουβλάκια. Αναζητήσαμε πληροφορίες στο διαδίκτυο σχετικά με αρχιτεκτονική για παιδιά και είδαμε εικόνες με παιδιά που σχεδίαζαν σπίτια με μολύβια και χάρακες, είδαμε σπίτια από άχρηστα όπως γάλατα, χαρτόνια, κτίρια από γλωσσοπίεστρα αλλά και κατασκευές από πλαστελίνη και ξυλάκια. Μας άρεσαν πολύ οι ιδέες και τα παιδιά είπαν ότι μπορούν να τα κάνουν κι αυτοί. Τους ρωτήσαμε αν θέλουν να φτιάξουμε μια σχετική γωνιά, συμφώνησαν όλα και πρότειναν να την ονομάσουμε “Οι Μικροί Αρχιτέκτονες”.
Μαζεύτηκαν πολλές δραστηριότητες που έπρεπε να κάνουμε, οπότε έπρεπε να χωριστούμε σε τρεις ομάδες και να διαμοιράσουμε τις ευθύνες. Η μια ομάδα θα ασχολιόταν με την οργάνωση της γωνιάς του αρχιτέκτονα, η άλλη με την αποδελτίωση της συνέντευξης και η τρίτη με την αναζήτηση στο διαδίκτυο κτιρίων που υπάρχουν στην πόλη μας και έχει σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας Δεμίρης. Καλέσαμε τα παιδιά να επιλέξουν μόνα τους σε ποια ομάδα θα συμμετέχουν ανάλογα με το τι τα ενδιαφέρει να κάνουν και πράγματι χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες χωρίς διαφωνίες.
Η ομάδα που ανέλαβε να φτιάξει τη γωνιά του Αρχιτέκτονα μελέτησε το βιβλίο που μας έφερε η κ. Σ., παρατήρησαν τα εργαλεία στις εικόνες και ανέλαβαν να τα εντοπίσουν στην τάξη και να τα μαζέψουν στο “κουτί του Αρχιτέκτονα”, όπως μολύβια, γόμες, χάρακες, διαβήτη, στένσιλ για διακοσμητικά κ.α. Μελέτησαν και βιβλία από τη βιβλιοθήκη της τάξης για το πώς χτίζονται τα σπίτια, τα κάστρα κ.α. και σκέφτηκαν να φέρουν στη γωνιά τουβλάκια πλαστικά και ξύλινα, υλικά όπως γλωσσοπίεστρα, πλαστελίνη, όπως επίσης τον πάγκο του μάστορα και το καβαλέτο όπου θα σχεδιάζουν τα κτίρια που θέλουν να “χτίσουν”.
Η ομάδα που ανέλαβε την αποδελτίωση της συνέντευξης που μας έδωσε η κ.Σ. είχε να φέρει εις πέρας ένα καθόλου εύκολο εγχείρημα. Έπρεπε να ακούσει πολύ προσεκτικά την ηχογραφημένη συνέντευξη στο tablet του σχολείου μας, με το οποίο είχε πραγματοποιηθεί η μαγνητοφώνηση των όσων μας μοιράστηκε η καλεσμένη μας! Η ομάδα μοίρασε ρόλους ανάμεσα στα μέλη της και τα παιδιά δουλεύοντας σε ζευγάρια ανέλαβαν να εντοπίσουν την απάντηση σε κάθε μια από τις ερωτήσεις που τέθηκαν στην συνέντευξη και να βρουν έναν τρόπο να αποτυπώσουν δημιουργικά τις απαντήσεις στο πόστερ! Επέλεξαν την ζωγραφική για το σκοπό αυτό!
Η τρίτη ομάδα ασχολήθηκε με την αναζήτηση φωτογραφιών και πληροφοριών για τα κτίρια που σχεδίασε ο κ. Δεμίρης. Πιστεύετε ο κύριος Υπολογιστής θα μπορούσε να βοηθήσει την ομάδα στο έργο που ανέλαβε; Ναι σωστά μαντέψατε, με τη βοήθειά του αναζητήσαμε το όνομα του κ. Δεμίρη και τα ονόματα των κτιρίων που σχεδίασε ο ίδιος στην Αθήνα, όπως την Αγία Φωτεινή στη Νέα Σμύρνη, την Αγία Ζώνη στην Κυψέλη, το Bios στην Πειραιώς κ.α.
Οι ομάδες είχαν πλέον ολοκληρώσει την δραστηριότητα με την οποία επέλεξαν να ασχοληθούν και έφτασε η ώρα να παρουσιάσουν τις δουλειές τους στην ολομέλεια! Η κάθε ομάδα παρουσίασε τα όσα δημιούργησε, μίλησε και έδειξε φωτογραφίες από τρόπους και τις πρακτικές συνεργασίας που ανέπτυξε, ανέφερε δυσκολίες που αντιμετώπισε καθώς και δυνατά σημεία στους τρόπους συνεργασίας που αναδείχθηκαν κατά την υλοποίηση της ομαδικής τους αλληλεπίδρασης.
