Στο πλαίσιο του εργαστηρίου δραστηριοτήτων στον θεματικό κύκλο “Ενδιαφέρομαι και ενεργώ Κοινωνική συναίσθηση και ευθύνη” υλοποιήσαμε το σχέδιο δράσης με τίτλο “Όλοι μαζί, είμαστε μια ομάδα δυνατή!“. Το εργαστήρι επικεντρώθηκε κυρίως στις έννοιες αλληλοσεβασμός, διαφορετικότητα, ομαδικότητα και σχεδιάστηκε, οργανώθηκε και υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την κοινωνική λειτουργό της τάξης μας, με σκοπό να διατρέξει το διδακτικό μας πρόγραμμα από την αρχή της χρονιάς.
- Μαθαίνουμε να επικοινωνούμε με κανόνες
Οι πρώτες μέρες στο νηπιαγωγείο είναι αυτές που θα μας κάνουν να αγαπήσουμε το σχολείο , αλλά και να μάθουμε πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε σε αυτό το καινούριο περιβάλλον. Γιατί όπως σε όλους τους χώρους, έτσι και στο σχολείο λειτουργούμε με κανόνες και σωστές συμπεριφορές!
Διαβάσαμε το βιβλίο ” Πάμε σχολείο για πρώτη φορά” που είναι ένα τρυφερό και καθησυχαστικό παραμύθι για τα παιδιά που πηγαίνουν για πρώτη φορά στο νηπιαγωγείο. Πώς είναι το σχολείο; Γιατί πρέπει να πηγαίνω; Τι θα κάνουμε εκεί; Κι αν μου λείπει η μαμά; Το βιβλίο μας έδωσε τις απαντήσεις σε όλους μας τους προβληματισμούς και ταυτιστήκαμε με τους ήρωες που αναφέρονται στο παραμύθι.
Στη συνέχεια δείξαμε στα παιδιά διάφορες εικόνες με σωστή και λάθος συμπεριφορά στο σχολείο και συζητήσαμε για αυτές. Είναι σωστό να τσακωνόμαστε στο σχολείο; Σηκώνουμε το χέρι για να μιλήσουμε; Φωνάζουμε κατά την ώρα του μαθήματος; Πρέπει να μαζεύουμε τα παιχνίδια μας; Τα παιδιά αναγνώρισαν μόνα τους τις σωστές και λάθος συμπεριφορές και στη συνέχεια τις ταξινόμησαν σε δυο κατηγορίες με τα γνωστά σύμβολα “like” και “dislike”.
Αποφασίσαμε να κάνουμε αναπαράσταση των εικόνων αυτών παίζοντας την “παντομίμα των κανόνων του σχολείου” και φωτογραφηθήκαμε! Στο σχολείο λοιπόν, πλένουμε τα χεράκια μας πριν το φαγητό, κάνουμε τρενάκι για να βγούμε στην αυλή και είμαστε όλοι φίλοι αγαπημένοι!
Συνεχίσαμε με την κατασκευή δύο αφισών με τις σωστές και λάθος συμπεριφορές για να τις κολλήσουμε στην πόρτα μας και να θυμόμαστε πάντα τους κανόνες της τάξης μας! Ζωγραφίσαμε σε χάρτινα πιάτα , τη χαρούμενη φατσούλα και τη λυπημένη φατσούλα και τις κολλήσαμε στο κέντρο των αφισών.
Αφού εκτυπώσαμε και τις φωτογραφίες που είχαμε βγάλει όταν παίζαμε την “παντομίμα των κανόνων”, συζητήσαμε με τα παιδιά ποιες εικόνες θα κολλούσαμε στην κάθε αφίσα. Επιλέξαμε το πράσινο χρώμα για την αφίσα “Είναι σωστό να…” και κόκκινο για την αφίσα ” Είναι λάθος να…” . Η δουλειά ξεκίνησε και όλα τα παιδιά κόλλησαν στις αφίσες την εικόνα που αντιστοιχούσε
Στο τέλος κολλήσαμε τις υπέροχες αφίσες στην πόρτα της τάξης μας με τίτλο “Οι κανόνες μας” και συμφωνήσαμε όλοι να τους τηρούμε καθημερινά!
Όλοι αυτοί οι κανόνες είναι σημαντικοί στην καθημερινή ζωή του νηπιαγωγείου μας γιατί μας διασφαλίζουν ότι θα αισθανόμαστε όμορφα, θα παίζουμε ήρεμα, θα λέμε τη γνώμη μας και θα μας ακούν και γενικά θα περνάμε ωραία με τους φίλους μας στο σχολείο. Με λίγα λόγια, οι κανόνες αυτοί φτιάχνουν την…ομάδα μας! Και για να το θυμόμαστε αυτό, αποφασίσαμε να φτιάξουμε μια ομαδική εργασία που θα αναρτήσουμε στη γωνιά της παρεούλας μας. Το κάθε παιδί ζωγράφισε τον εαυτό του και στη μέση ζωγραφίσαμε το σχολείο μας. Κολλήσαμε τους εαυτούς μας γύρω από το σχολείο και γράψαμε κανόνες όπως : “είμαστε ομάδα αγαπημένη”, “αγαπιόμαστε, δε χτυπάμε, βοηθάμε”, “είμαστε όλοι μαζί παρέα” κ.α.
Η ικανότητα για επικοινωνία είναι μια βασική δεξιότητα σε όλους τους ανθρώπους. Από το νηπιαγωγείο μαθαίνουμε πως μέσω του διαλόγου και της επικοινωνίας μπορούμε να συνεννοηθούμε με τους γύρω μας, να συζητήσουμε, να λύσουμε τις διαφορές μας ώστε να ανταπεξέλθουμε στις κοινωνικές συνθήκες. Για να γίνει όμως σωστός διάλογος πρέπει να τηρήσουμε συγκεκριμένους κανόνες , όπως για παράδειγμα να μην φωνάζουμε ή να μη μιλάμε όλοι ταυτόχρονα. Προκειμένου να το κατανοήσουν τα παιδιά, συνεχίσαμε με μια δραστηριότητα που τους άρεσε πολύ και τα βοήθησε να καταλάβουν την ένταση της φωνής τους.
Χρησιμοποιήσαμε μια εφαρμογή που κατεβάσαμε στο κινητό που έδειχνε ένα “φωνόμετρο”, το οποίο μετρούσε την ένταση των φωνών μας μέσα στην τάξη. Ζητήσαμε από τα παιδιά να μιλήσουν δυνατά, να φωνάξουν και να μιλήσουν ψιθυριστά και βλέπαμε κάθε φορά τι χρώμα έπαιρνε το φωνόμετρο. Ακολούθησε συζήτηση στην παρεούλα για το πώς πρέπει να ρυθμίζουμε την φωνή μας ανάλογα με το μέρος που βρισκόμαστε. Επιτρέπεται να φωνάζω μέσα στο σπίτι ή μέσα στην τάξη; Έχω την ίδια ένταση της φωνής μου όταν βρίσκομαι στην παιδική χαρά; Όταν κοιμάται κάποιος στο σπίτι; Τα παιδιά αντιλήφθηκαν κατευθείαν πόσο σημαντικό είναι να ελέγχουμε τη φωνή μας ανάλογα πού βρισκόμαστε και ορίσαμε με χρώματα και αριθμούς ποια πρέπει να είναι η ένταση της φωνής μας κατά τη διάρκεια που βρισκόμαστε στο σχολείο. Για παράδειγμα όταν είμαστε στην παρεούλα ή διαβάζουμε ένα βιβλίο η φωνή μας βρίσκεται στο 0 (μπλε χρώμα). Όταν κάνουμε μια εργασία ή τρώμε η φωνή μας είναι στο 2 (πράσινο χρώμα) και όταν παίζουμε στο διάλειμμα η φωνή μας είναι στο 3 ή 4 (κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα).
Στη συνέχεια παίξαμε ένα παιχνίδι. Σκορπίσαμε στη τάξη διάφορα χρωματιστά χαρτόνια, ανάλογα με το χρώμα που είχαν οι φωνές στο φωνόμετρο και τοποθετήσαμε σε κάθε χαρτόνι ένα παιδί. Το παιδί έπρεπε να αναγνωρίσει σε τι επίπεδο είναι η φωνή μας σύμφωνα με το χρώμα του χαρτονιού και να ονοματίσει ένα μέρος στο οποίο μπορούμε να μιλάμε με τον συγκεκριμένο τόνο. Πού χρησιμοποιούμε την “πράσινη φωνή” ; Πώς πρέπει να μιλάμε όταν το φωνόμετρο είναι στο κίτρινο χρώμα; Τα παιδιά διασκέδασαν με το παιχνίδι και εύκολα ξεχώρισαν ποιο επίπεδο φωνής επιτρέπεται σε κάθε χώρο.
Τα παιδιά αγάπησαν πολύ το φωνόμετρο και είχαν ήδη συνδέσει τα χρώματα με την ένταση των φωνών. Μας ζήτησαν να κατασκευάσουμε το δικό μας φωνόμετρο. Το ονομάσαμε το “φανάρι των φωνών μας”! Θα το κολλήσουμε στον πίνακά μας χρησιμοποιώντας ένα βελάκι και θα μας υπενθυμίζει σε τι ένταση θα είναι οι φωνές μας κατά τη διάρκεια της ημέρας στην τάξη. Κατασκευάσαμε ένα φανάρι από μαύρο χαρτόνι και έπειτα κόψαμε τέσσερις κύκλους (μπλε, πράσινο, πορτοκαλί, κόκκινο). Πάνω στους χρωματιστούς κύκλους γράψαμε τις φράσεις “δε μιλάω”, “ψιθυρίζω”, “μιλάω δυνατά” και “φωνάζω” και τους κολλήσαμε στο “φανάρι της τάξης”. Κολλήσαμε και τις αντίστοιχες εικόνες-σύμβολα, γιατί δεν ξέρουμε να διαβάζουμε ακόμα και το φανάρι μας ολοκληρώθηκε! Κάθε φορά θα τοποθετούμε το βελάκι στον αντίστοιχο κύκλο και όλα τα παιδιά θα ξέρουν ποια θα είναι η ένταση της φωνής τους κάθε στιγμή της ημέρας!
2. Η συνεργασία ενώνει την ομάδα
Η ανάπτυξη της συνεργασίας αποτελεί έναν από τους βασικότερους στόχους του νηπιαγωγείου καθώς συμβάλλει στην ενδυνάμωση των σχέσεων και στην εμπιστοσύνη μεταξύ των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Από την αρχή της χρονιάς προωθούμε την αξία της συνεργασίας μέσα από ποικίλες δραστηριότητες και παιχνίδια, με σκοπό τα παιδιά να κατανοήσουν την έννοια της συνύπαρξης, της αλληλοβοήθειας και της επίτευξης ενός κοινού στόχου.
Ένα από αυτά τα παιχνίδια ήταν ο λεγόμενος “κόμπος”. Σε αυτό το παιχνίδι, τα παιδιά σχημάτισαν ένα κύκλο, έκλεισαν τα μάτια τους και τέντωσαν μπροστά τα χέρια τους. Τότε πήραμε τα χέρια τους και τα ενώσαμε μπερδεύοντας τα. Όταν τα παιδιά άνοιξαν τα μάτια τους αντίκρισαν τα μπερδεμένα χέρια. Στόχος του παιχνιδιού ήταν τα παιδιά να ξεμπερδευτούν και να σχηματίσουν κύκλο χωρίς όμως να αφήσουν τα χέρια τους. Προσοχή, τα χέρια εύκολα ξεμπερδεύονται αλλά χρειάζεται καλή συνεργασία. Τα παιδιά δυσκολεύτηκαν στην αρχή, αλλά πολύ γρήγορα κατάλαβαν ότι έπρεπε να συνεργαστούν και στο τέλος κατάφεραν να σχηματίσουν το κύκλο χωρίς να αφήσουν τα χέρια τους.
Επόμενη δραστηριότητα για την έννοια της ομαδικότητας ήταν “τα άσπαστα ξυλάκια”. Αρχικά, δείξαμε στα παιδιά κάποια ξύλινα γλωσσοπίεστρα και τους ζητήσαμε να φανταστούν ότι κάθε ξυλάκι είναι ένας άνθρωπος. Στην αρχή πήραμε ένα ξυλάκι και το σπάσαμε. Τότε τους ρωτήσαμε αν δυσκολευτήκαμε να το κάνουμε αυτό. Τα παιδιά απάντησαν «όχι». Έπειτα πήραμε 2-3 ξυλάκια και κάναμε ακριβώς το ίδιο. Η ερώτηση ήταν ίδια αλλά αυτή την φορά τα παιδιά απαντάνε «λίγο». Στη συνέχεια πήραμε πολλά περισσότερα ξυλάκια και προσπαθήσαμε να τα σπάσουμε αλλά αυτή τη φορά χωρίς επιτυχία. Σηκώσαμε και ένα δυνατό παιδί- εθελοντή να προσπαθήσει αλλά ούτε και εκείνος τα κατάφερε. Γιατί δεν μπορούμε να τα σπάσουμε; Τότε ζητήσαμε από τα παιδιά να συγκρίνουν τις προηγούμενες προσπάθειες και να μας πούνε γιατί τώρα δυσκολευόμαστε περισσότερο. Καταλήξαμε στο ότι πολλά ξυλάκια μαζί γίνονται μια ομάδα, όπως ακριβώς κι εμείς στην τάξη μας που είμαστε πολλά παιδιά. Κι οι ομάδες όταν είναι ενωμένες είναι δυνατές, “δεν σπάνε” εύκολα. Σε αυτό το σημείο ζητήσαμε από τα παιδιά να μας ονοματίσουν διάφορες ομάδες ανθρώπων, όπως η οικογένεια, οι φίλοι κ.α.
Στη συνέχεια, παίξαμε το παιχνίδι συνεργασίας “το σχοινί που ενώνει την ομάδα”. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε 2 ομάδες και κάθε παιδί κάθισε το ένα δίπλα στο άλλο. Κάθε ομάδα παιδιών κρατούσε ένα σχοινί στα χέρια του ενώ σε κάθε άκρη υπήρχε από ένα κουτί, το ένα με ρολά και το άλλο άδειο. Στόχος του παιχνιδιού ήταν να περάσουν όλα τα ρολά από το σχοινί και να τα συγκεντρώσουν στο άδειο κουτί. Τα παιδιά συνεργάστηκαν άψογα για να επιτευχθεί ο σκοπός του παιχνιδιού και εξασκήθηκαν στο να σκέφτονται ως ομάδα. Κάθε γύρος που τελείωνε, συζητούσαμε με την κάθε ομάδα τι πήγε καλά και τι όχι. Τις περισσότερες φορές ο σκοπός του παιχνιδιού είχε επιτευχθεί και κάθε ομάδα έπαιρνε από όλους ένα δυνατό χειροκρότημα ως επιβράβευση της προσπάθειάς της!
Ώρα για “το μπαλόνι της συνεργασίας”! Για αυτό το παιχνίδι χρησιμοποιήσαμε ένα φουσκωμένο μπαλόνι και χωρίσαμε τα παιδιά σε δυάδες. Η δοκιμασία ήταν σύνθετη: κάθε ζευγαράκι σηκώνονταν και κάθονταν πλάτη μεταξύ τους, όπου ανάμεσα τοποθετούσαμε το μπαλόνι και τους ζητήσαμε να φτάσουν από τον πίνακα μέχρι το τραπέζι που βρίσκεται απέναντι χωρίς να πέσει το μπαλόνι. Όταν τα παιδιά έφταναν στο τραπέζι συναντούσαν μια κάμπια την οποία έπρεπε να χρωματίσουν σύμφωνα με το πρότυπο. Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με το παιχνίδι και ανυπομονούσαν να έρθει η σειρά τους για να παίξουν!
Τα παιχνίδια συνεργασίας άρεσαν πολύ στα παιδιά, τους έκαναν να συζητήσουν μεταξύ τους, να πάρουν πρωτοβουλίες, να βρούνε λύσεις και τα γέμισαν χαρά και αυτοπεποίθηση. Περνάμε όμορφα ως ομάδα στο σχολείο μας και για να θυμόμαστε την αξία της συνεργασίας, αποφασίσαμε να φτιάξουμε μια ομαδική εργασία για να την αναρτήσουμε στην τάξη μας. Αρχικά σχεδιάσαμε τα χέρια μας μέχρι τους αγκώνες, τα χρωματίσαμε μέσα με πολύχρωμες κηρομπογιές και τα κόψαμε. Στη συνέχεια κόψαμε μια μεγάλη καρδιά και τη χρωματίσαμε με κόκκινη τέμπερα αξιοποιώντας την τεχνική της σφραγίδας με σφουγγάρι.
Σκεφτήκαμε λεξούλες που ταιριάζουν στην ομάδας μας όπως “Φιλία”, “Παιχνίδι”, “Χαρά”, “Αγάπη”, “Αγκαλιά”, “Όλοι μαζί” και αφού τις γράψαμε, τις κόψαμε τις κολλήσαμε μέσα στην καρδούλα. Στο τέλος, κολλήσαμε γύρω γύρω από την καρδούλα, τα πολύχρωμα χέρια μας. Γράψαμε και τίτλο : “ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΜΑΔΑ ΔΥΝΑΤΗ” !
Έτοιμη η εργασία μας με το “δυνατό” σύνθημα της ομάδας μας!
3. Σεβόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους
Ο σεβασμός στους άλλους είναι μια βασική αξία που επεξεργαζόμαστε καθημερινά από την αρχή της χρονιάς και αποτελεί βασικό κανόνα της ομάδας μας. Εξίσου σημαντικό είναι φυσικά να σεβόμαστε πρωταρχικά τον εαυτό μας και να γνωρίζουμε πώς να θέτουμε τα όριά μας. Για την ανάπτυξη της στάσης αυτής εστιαστήκαμε σε δυο πιο δύσκολες αλλά σημαντικές έννοιες που οφείλουμε να επεξεργαζόμαστε από την προσχολική έννοια: την προστασία του σώματός μας και την αποφυγή του bylling.
Αναφορικά με την πρώτη στάση, διαβάσαμε το παραμύθι «Κοχυλάκι, εσύ δεν φταις», όπου το Κοχυλάκι έπαιζε αμέριμνα µε την παρέα του, ώσπου βρήκε έναν καινούριο φίλο, τον Κάβουρα κι ενώ αρχικά έπαιζαν όμορφα στη θάλασσα, αλλά όταν βρέθηκαν στον σκοτεινό βυθό, ο Κάβουρας άλλαξε συμπεριφορά και το Κοχυλάκι που φοβήθηκε, βρήκε το θάρρος να φύγει µακριά και να καταφύγει στην αγκαλιά της μαμάς του. Συζητήσαμε για τον ήρωα του παραμυθιού, την εξέλιξη της ιστορίας, μοιραστήκαμε τα συναισθήματά μας και για να αντιληφθούμε τη σπουδαιότητα να μοιραζόμαστε τα μυστικά μας με όσους εμπιστευόμαστε, πραγματοποιήσαμε το ακόλουθο πείραμα με αναπτήρες.
Πήραμε δυο αναπτήρες και φανταστήκαμε ότι ο ένας είναι το παιδί και ο δεύτερος η μητέρα. Στην αρχή οι αναπτήρες άναβαν κανονικά και φανταστήκαμε ότι είναι χαρούμενοι επειδή αγκαλιάζονται, παίζουν μαζί και κάνουν βόλτες. Όμως ξαφνικά ο μικρός αναπτήρας μπαίνει στο βαθύ νερό το οποίο συμβολίζει τα πράγματα που μας κάνουν λυπημένους. Όταν ο μικρός αναπτήρας βγήκε από το νερό παρατηρήσαμε ότι δεν μπορεί να ανάψει πια. Τότε τα παιδιά πρότειναν να μιλήσει στη μητέρα του για τα πράγματα που τον στεναχώρησαν και αμέσως ο βρεγμένος/ λυπημένος αναπτήρας με τρόπο μαγικό άναψε ξανά. Με αυτό το πείραμα είδαμε με τα παιδιά πόσο σημαντικό είναι να εκφράζουμε αυτά που μας απασχολούν και όχι να τα κρατάμε μέσα μας.
Αφού κατανοήσαμε το διαχωρισμό του καλού από του κακού μυστικού και του δικαιώματος μας να μοιραζόμαστε ένα μυστικό που μας βαραίνει με άτομα που εμπιστευόμαστε, στη συνέχεια ένα παιδί σηκώθηκε μαζί με τον συμμαθητή της επιλογής του και διάλεξαν ένα χαρτάκι. Τα χαρτάκια έλεγαν φράσεις που το παιδί έπρεπε να διακρίνει αν ήταν καλό ή κακό μυστικό και να πράξει αναλόγως. Για παράδειγμα μην πεις σε κανέναν ότι θα πάω να χτυπήσω τον Γ. Αυτό το μυστικό πως με κάνει να νιώθω;
Στο τέλος τα παιδιά ζωγράφισαν το δικό τους κοχυλάκι, πάνω στο οποίο σχεδίασαν το άτομο που εμπιστεύονται και απευθύνονται όταν έχουν να μοιραστούν ένα μυστικό ή κάτι που τους προβληματίζει
Σχετικά με τη δεύτερη στάση, ορίσαμε πρώτα τι είναι το bullying και προσπαθήσαμε να το διαχωρίσουμε από τις καθημερινές διαφωνίες. Φέραμε αρκετά παραδείγματα για να το κατανοήσουν και μόλις σιγουρευτήκαμε ότι εμπέδωσαν την διαφορά προχωρήσαμε στις δραστηριότητες.
Η πρώτη ήταν “το ανθρωπάκι χωρίς χαμόγελο”, όπου στο κέντρο της παρεούλας τοποθετήσαμε ένα ανθρωπάκι το οποίο δεν είχε στόμα και γύρω του βρίσκονται εικόνες οι οποίες απεικόνιζαν διάφορες μορφές σχολικού εκφοβισμού. Τα παιδιά παρατηρούσαν μια-μια τις εικόνες και προσπαθούσαν να περιγράψουν τους ήρωες, τα συναισθήματα τους, τον χώρο που βρίσκονταν και τη στάση σώματος. Έπειτα φαντάστηκαν ότι είναι μέσα στην εικόνα. Τι λένε οι ήρωες ; Ποιοι είναι φίλοι μεταξύ τους; Γιατί τα παιδιά που παρατηρούνε δεν βοηθάνε; Καταγράψαμε τις ιδέες των παιδιών σε μικρά συννεφάκια. Στη συνέχεια κόψαμε το ανθρωπάκι που βρίσκεται στη μέση για να δείξουμε ότι οι λέξεις που λένε οι ήρωες πληγώνουν και σχηματίσαμε ένα λυπημένο στόμα.
Αφού φανταστήκαμε τι λένε οι ήρωες μεταξύ τους, σκεφτήκαμε τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε ένα παιδί που βιώνει bullying ή πως θα αντιδρούσαμε εμείς αν κάποιος μας εκφόβιζε. Καταγράψαμε τις ιδέες μας σε “τσιρότα” τα οποία ένωναν τα σκισμένα μέλη του ανθρώπου και μετατρέψαμε τη λυπημένη φατσούλα σε χαρούμενη. Είναι ίδιος με πριν; Τα “τσιρότα της αγάπης” τον έκαναν χαρούμενο!
Τέλος παρακολουθήσαμε το παρακάτω εξαιρετικό βίντεο που κέντρισε το ενδιαφέρον των παιδιών και το σχολιάσαμε.
4. Είμαστε παιδιά κι έχουμε δικαιώματα
Την Πέμπτη 13 Μαρτίου μας περίμενε μια έκπληξη στην τάξη μας…μια πρωτότυπη βιβλιοθήκη! Για μια ακόμη χρονιά, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού μας επισκέφτηκε στην τάξη μας και υλοποίησε το πρόγραμμα “Πλανόδια Βιβλιοθήκη”. Έχοντας επικοινωνήσει με τους υπεύθυνους του προγράμματος κι ενημερώνοντάς τους για τη θεματική του εργαστηρίου δεξιοτήτων, επέλεξαν να φέρουν στα παιδιά βιβλία κυρίως για το θέμα της διαφορετικότητας και του αλληλοσεβασμού. Όση ώρα ήμασταν στο διάλειμμα, μεταμόρφωσαν τα τραπέζια της τάξης μας σε μια εντυπωσιακή βιβλιοθήκη με υπέροχα βιβλία που ενθουσίασαν όλα τα παιδιά!
Βιβλία μικρών ιστοριών, εικονογραφημένα, βιβλία γνώσεων, ακόμη και βιβλία στα αραβικά που αποτέλεσαν μια πολύ ευχάριστη έκπληξη για τα αραβόφωνα παιδιά της τάξης μας! Βιβλία σε διάφορα μεγέθη, με χρωματιστά εξώφυλλα και ήρωες ζωάκια ή ανθρώπους μας περίμεναν να τα ξεφυλλίσουμε αλλά πρώτα μαζευτήκαμε στην παρεούλα για γνωριμία με τις εμψυχώτριες του προγράμματος, οι οποίες μας μίλησαν για το Δίκτυο αλλά και για τα δικαιώματα του παιδιού
Στη συνέχεια ακολούθησε η δραματοποιημένη αφήγηση του βιβλίου Η καμηλοπάρδαλη με τον λαιμουδένιο λαιμό που μας εντυπωσίασε για τη ζωντάνια του και το μήνυμά του φυσικά … να αγαπάμε τον εαυτό μας όσο διαφορετικοί κι αν αισθανόμαστε!
Η ώρα που περιμέναμε έφτασε…η γνωριμία μας με τα βιβλία της πλανόδιας βιβλιοθήκης! Τα παιδιά ξεφύλλισαν τα βιβλία, τα διάβασαν με τους φίλους τους, ενθουσιάστηκαν με την εικονογράφηση και αντάλλαξαν εντυπώσεις μεταξύ τους και με τις εμψυχώτριες!
Τέλος, αποτυπώσαμε τις εντυπώσεις μας από την επίσκεψη του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού στο χαρτί!
Η έννοια “δικαιώματα” δεν μας είναι άγνωστη…την επεξεργαστήκαμε στο εργαστήρι δεξιοτήτων για τα δικαιώματα των ζώων που υλοποιήσαμε το Φθινόπωρο και τη συζητήσαμε με αφορμή την επίσκεψη του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην τάξη μας. Ωστόσο, επεξεργαστήκαμε πιο αναλυτικά τα δικαιώματα του παιδιού με αφορμή τη δράση “Το Δ των Δικαιωμάτων” που οργανώνει το Δίκτυο για τη συμπλήρωση των 20 χρόνων από την ίδρυσή του σε συνδιοργάνωση με τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης Α΄ Αθήνας, και εμπνευστήκαμε για μια υπέροχη δημιουργία!
Αρχικά, με την τεχνική του brainstorming καταγράψαμε τι σκεφτόμαστε όταν ακούμε “δικαιώματα”, και τα παιδιά είχαν υπέροχες ιδέες, όπως: “να είμαστε ελεύθεροι”, “να έχουμε σπίτι”, “να παίζουμε”, “να πηγαίνουμε στον γιατρό” κ.α. Στη συνέχεια, επικεντρωθήκαμε στα δικαιώματα του παιδιού και τα επεξεργαστήκαμε μέσα από αληθινές φωτογραφίες που απεικονίζουν παιδιά που στερούνται των βασικών δικαιωμάτων τους, όπως τη στέγη, την οικογένεια, την πρόσβαση στο σχολείο. Ταξινομήσαμε τις φωτογραφίες ανά δικαίωμα και τα ζωγραφίσαμε.
Τέλος, διαβάσαμε τα βιβλία της τάξης μας σχετικά με τα δικαιώματα και τα παιδιά έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ειδικά για το βιβλίο γνώσεων που απεικονίζει το πώς βιώνουν τα παιδιά τα δικαιώματά τους ανά τον κόσμο.
Με έμπνευση από τη συζήτησή μας, ώρα για δημιουργία! Μιλήσαμε στα παιδιά για τη συμμετοχή μας στη δράση του δικτύου “Το Δ των Δικαιωμάτων” και την αφίσα που πρέπει να δημιουργήσουμε, αποδίδοντας εικαστικά την έννοια του δικαιώματος. Οι ιδέες πολλές κι επικρατέστερη αυτή που πρότειναν τα περισσότερα παιδιά: “Να λέμε τα δικαιώματά μας”! Έτσι, σκεφτήκαμε να φωτογραφηθούμε και να κολλήσουμε τις φιγούρες μας σε ένα μεγάλο χαρτόνι που πριν το είχαμε χρωματίσει με την τεχνική του σφουγγαριού και τέμπερες. Η ιδέα ήταν να “ανεβαίνουν” τα παιδιά σε μιας σκάλα που από τη γη έφτανε στον ουρανό με στόχο να φτάσουν το “χρυσό Δ” των δικαιωμάτων! Κόψαμε σε χαρτόνι τη σκάλα, τη χρωματίσαμε και… ξεκίνησε η ανάβαση!! Επίσης, ζωγραφίσαμε σε φούσκες τα δικαιώματά μας, όπως “σχολείο”, “φαγητό”, “αγάπη”, “φίλοι”, “γιατρός” κ.α. τις κολλήσαμε όπως και μπαλόνια που γράφουν το “Δ” και “δ”. Μιας και η δράση επικεντρώνεται στην ελευθερία γνώμης και τη συμμετοχή, έπρεπε η αφίσα να περιλαμβάνει συμπληρωμένες τις εξής φράσεις : “Λέω την γνώμη όταν…”, “Για να ακουστεί η γνώμη μου πρέπει…”, “Προτείνω στους μεγάλους να …” και τα παιδιά είχαν εκπληκτικές ιδέες που τις καταγράψαμε. Οι φράσεις μας κολλήθηκαν στα σκαλιά κι έτοιμη η αφίσα!
Όλα τα παιδιά του κόσμου θέλουν τα δικαιώματά τους κι ας είναι δύσκολο για πολλά απ’ αυτά να τα αποκτήσουν, όπως το να ανεβαίνεις μια μεγάλη σκάλα…
Είμαστε πολλοί περήφανοι για την ομαδική μας αφίσα, η οποία θα εκτεθεί με έργα περισσότερων από 50 εικονογράφων και εικαστικών που συμμετέχουν στη δράση του Δικτύου στην έκθεση που θα γίνει στο ιστορικό κτίριο του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας, με εγκαίνια στις 24 Μαΐου.
Κι επειδή η αφίσα μας στάλθηκε στη δράση του Δικτύου, θελήσαμε να δημιουργήσουμε ο καθένας το δικό του έργο που θα μας θυμίζει τα δικαιώματα του παιδιού και θα στολίζει ταυτόχρονα την τάξη μας…”Τα αερόστατα των δικαιωμάτων μας!”
Αρχικά, διαβάσαμε το βιβλίο: “Γεννιόμαστε όλοι ελεύθεροι” και επεξεργαστήκαμε μια από τις εικόνες που απεικονίζει το πάρκο των δικαιωμάτων στο οποίο όλα τα παιδιά είναι χαρούμενα. Ζητήσαμε από τα παιδιά να παρατηρήσουν την εικόνα και να διακρίνουν κάποια από τα δικαιώματα που αναγνωρίζουν. Θυμούνται πολύ καλά τα δικαιώματα.
5. Ναι στη διαφορετικότητα, όχι στον ρατσισμό
Στην τάξη μας η έννοια της διαφορετικότητας δουλεύεται από την αρχή της χρονιάς, καθότι το σύνολο των μαθητών μας είναι πολυπολιτισμικής και πολυφυλετικής προέλευσης, και βασικός μας στόχος είναι να αναδειχθεί ως σημαντική αξία στη ζωή μας.
Για ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των παιδιών, ξεκινήσαμε με το παιχνίδι “Ο ιστός της αράχνης”. Τα παιδιά κάνουν έναν κύκλο στην παρεούλα και κλείνουν τα μάτια τους. Οι δασκάλες τους τους δίνουν ανά δυο να κρατούν ένα σχοινί και στο τέλος σχηματίζεται ένας “ιστός”. Στη συνέχεια, κάθε ζευγάρι που ενώνεται με το σχοινί σηκώνεται και παρατηρούν προσεχτικά το ένα το άλλο. Με τη βοήθεια ενός καθρέφτη παρατηρούν πρώτα τον εαυτό τους και έπειτα τον φίλο τους. Τι διαφορετικό έχουμε; Σε τι μοιάζουμε; Είμαστε ίδιοι ή διαφορετικοί;
Εκτός από το χρώμα του δέρματος, των μαλλιών, το ύψος κ.α. υπάρχουν υπάρχουν κι άλλα γνωρίσματα που μπορεί να είναι διαφορετικά μεταξύ μας, όπως οι δυνατότητες που έχουμε. Αρχικά, παρατηρήσαμε κάποιες εικόνες που απεικονίζουν παιδιά με αναπηρία. Ποιες είναι οι δικές μας εμπειρίες με τέτοια παιδιά; Έχουμε φίλους που μοιάζουν με τα παιδιά της εικόνας;
Η συζήτηση επικεντρώθηκε σε κάποιες εικόνες που απεικόνιζαν τυφλά άτομα. Τα παιδιά ενημερώθηκαν για ζητήματα της καθημερινότητάς τους, όπως για τα ειδικά φανάρια που “μιλούν”, για τους σκύλους-οδηγούς, για τις ειδικές διαδρομές στα πεζοδρόμια για τους τυφλούς, για το μπαστουνάκι τους, καθώς και για τα βιβλία τους γραμμένα σε κώδικα Μπράιγ. Μάλιστα, είδαν μια σελίδα γραμμένη σε Μπράιγ, τη ψηλάφισαν και συνειδητοποίησαν τον τρόπο με τον οποία διαβάζουν τα τυφλά άτομα.
Άραγε, πόσο δύσκολο είναι να είναι κάποιο άτομο τυφλό; Τι προβλήματα πιστεύουμε ότι αντιμετωπίζει; Για να μπορέσουμε να το αντιληφθούμε στο ελάχιστο, παίξαμε το “παιχνίδι του τυφλού. Κλείνουμε τα μάτια σε ένα παιδί και προσπαθεί με την αφή να αναγνωρίσει το αντικείμενο που του δίνουμε. Στη συνέχεια, προσπαθεί να αναγνωρίσει έναν φίλο του, χρησιμοποιώντας τις υπόλοιπες αισθήσεις εκτός βέβαια από την όραση. Τελικά, δεν είναι μια εύκολη διαδικασία!
Έπειτα σηκώνονταν όρθια δυο παιδιά, το ένα είχε δεμένα τα μάτια του, και προσπαθούσε να κινηθεί στον χώρο με τη βοήθεια ενός μπαστουνιού αλλά και των οδηγιών του φίλου του. Διαπιστώσαμε ότι είναι πολύ μεγάλη η δυσκολία της κίνησης στον χώρο ειδικά όταν υπάρχουν εμπόδια… όπως ακριβώς συμβαίνει καθημερινά στους δρόμους.
Ώρα για παραμύθι και το αγαπημένο των παιδιών… ο Έλμερ, ο παρδαλός αυτός γίγαντας που ήταν στενοχωρημένος γιατί δεν ήθελε να είναι διαφορετικός! Διαβάσαμε το παραμύθι, παρακολουθήσαμε βίντεο με δραματοποιημένη αφήγηση της ιστορίας και συζητήσαμε για τα συναισθήματα του Έλμερ. Τον αγαπήσαμε τόσο πολύ, που θέλαμε να τον έχουμε κοντά μας! Έτσι, αποφασίσαμε να τον φτιάξουμε! Τον σχεδιάσαμε σε ένα μεγάλο χαρτόνι και τον διακοσμήσαμε με πολύχρωμα τετράγωνα χαρτάκια που είχαμε κόψει…ακριβώς όπως στην εικονογράφηση του βιβλίου!
21 Μαρτίου σήμερα, και γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού! “Ρατσισμός”…τι σημαίνει άραγε; Θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την έννοια αυτή το βιβλίο “Ο μαύρος Κότσυφας κι ο Άσπρος Γλάρος”. Αφού διαβάσαμε το βιβλίο, συζητήσαμε για τις εντυπώσεις μας, σχολιάσαμε τη συμπεριφορά των ηρώων και εκφράσαμε τα συναισθήματά μας για την ιστορία. Έπειτα, προσπαθήσαμε να τοποθετήσουμε τις εικόνες του βιβλίου στη σειρά και να αφηγηθούμε την ιστορία με δικά μας λόγια
Στη συνέχεια, είδαμε συνθήματα και αφίσες για τον εορτασμό της συγκεκριμένης μέρας και συνειδητοποιήσαμε πως ο ρατσισμός είναι μια αρνητική έννοια που δεν έχει θέση στη ζωή μας και φυσικά ούτε στο νηπιαγωγείο μας γιατί εμείς “είμαστε όλοι μια ομάδα!”
Αυτό ήταν και το σύνθημα που γράψαμε στις ταμπέλες μας μαζί με τη φωτογραφία των ενωμένων χεριών μας και πήραμε στο σπίτι μας για να ενημερώσουμε και τους δικούς μας για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού!
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Μέσα στη σχολική χρονιά μιλήσαμε αρκετές φορές για τη σημασία της συνεργασίας, την ομαδικότητα και τον σεβασμό της ομάδας. Με αφορμή όλες αυτές τις δραστηριότητες αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε τα δικά μας παραμύθια στα οποία οι εικονογράφοι και οι συγγραφείς θα είναι τα ίδια τα παιδιά. Βέβαια για να επιτευχθεί αυτό τα παιδιά έπρεπε να συνεργαστούν, να συζητήσουν σαν ομάδα, να λύσουν διαφωνίες και ακούσουν το φίλο τους. Να εφαρμόσουν δηλαδή στην πράξη όλα όσα έμαθαν μέσα στη σχολική χρονιά.
Αρχικά, παρατηρήσουμε ένα παραμύθι από τη βιβλιοθήκη της τάξης μας. Συζητήσαμε για το εξώφυλλο, τις εικόνες, τα κείμενα, τους συγγραφείς και φυσικά καταθέσαμε τις ιδέες μας για το πώς θα θέλαμε να είναι το δικό μας παραμύθι. Στην συνέχεια εξηγήσαμε στα παιδιά τη διαδικασία συγγραφής του δικού μας βιβλίου που θα περιλαμβάνει πολλές μικρές ιστορίες. Κι η φαντασία μας ξεκινά…ανά ομάδες! Πρώτα, χωριστήκαμε σε 4 ομάδες. Κάθε ομάδα έπρεπε να παρατηρήσει μια διαφορετική εικόνα που αφορούσε τον τόπο που θα λάβαινε χώρα η ιστορία. Ζητήσαμε από τα παιδιά να κλείσουν τα μάτια τους και να φανταστούν ότι βρίσκονται μέσα στην εικόνα. Τι φοράνε; τι καιρό κάνει; τι κάνουν μέσα στην εικόνα; Πώς νιώθουν; Έπειτα τους ζητήθηκε να ζωγραφίσουν ότι είχαν φανταστεί και όταν η εικονογράφηση τελείωνε τα παιδιά έπρεπε σαν ομάδα να αφηγηθούν την ιστορία τους και την καταγράψαμε. Αφού ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του παραμυθιού, δώσαμε στην ομάδα μια δεύτερη εικόνα η οποία απεικόνιζε το πρόβλημα που έπρεπε να επιλύσουν. Για παράδειγμα, η μια ομάδα βρίσκονταν στην παιδική χαρά και παρατήρησαν ότι κάποια αγόρια εκφόβιζαν ένα άλλο αγοράκι. Τα παιδιά παρατηρούν την εικόνα και συζητούν για το πώς θέλουν να εξελιχθεί η ιστορία. Καταγράφονται οι ιδέες των παιδιών και ξεκινά η εικονογράφηση των ιστοριών!
Έτοιμο το βιβλίο μας…πρωτότυπο και εντυπωσιακό!
Τελικό στάδιο είναι η παρουσίαση των ιστοριών. Κάθε ομάδα σηκώνεται και παρουσιάζει την ιστορία της και φυσικά λαμβάνει ένα μεγάλο χειροκρότημα για επιβράβευση!
