Στο πλαίσιο υλοποίησης των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων που υλοποιούμε φέτος στο νηπιαγωγείο μας, συνεχίσαμε με το 3ο Εργαστήριο στον τομέα ”” Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ” με τίτλο: “Κορίτσι ή αγόρι, δικαίωμα έχουμε όλοι!”
1)Τι ξέρω για τα κορίτσια; Τι ξέρω για τα αγόρια;
Με αφορμή τις αντιλήψεις των παιδιών γύρω από τα κορίτσια και τα αγόρια, οι οποίες εκφράζονταν καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, αναδύθηκε το ενδιαφέρον να δουλέψουμε το συγκεκριμένο θέμα, αποσκοπώντας στην κατάρριψη στερεοτυπικών αντιλήψεων σχετικά με το φύλο. Αρχικά σκεφτήκαμε να βάλουμε τις σκέψεις μας στο χαρτί γύρω από τι ξέρουμε για τα κορίτσια και τα αγόρια.. Έτσι λοιπόν εφαρμόσαμε τη ρουτίνα σκέψης KLWH και καταγράψαμε στο πρώτο αυτό στάδιο τι γνωρίζουμε ήδη καθώς και τι θέλουμε να μάθουμε γύρω από τα κορίτσια και τα αγόρια.
Χωριστήκαμε σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων, συζητήσαμε και αποφασίσαμε όλοι μαζί πώς θα αποτυπώσουμε στο χαρτί τις ιδέες μας για τα αγόρια και τα κορίτσια. Στη συνέχεια, σκεφτήκαμε πώς θα το παρουσιάσουμε στις υπόλοιπες ομάδες. Οι ιδέες μας είχαν πλέον παρέα η μια την άλλη και βρίσκονταν όλες μαζί στη ομαδική μας κατασκευή. Όλες οι καταγραφές μας αναρτήθηκαν στον πίνακα της τάξης και θα ανατρέχαμε σε αυτές στο τέλος του προγράμματος για να δούμε αν τελικά επαληθεύονται ή διαψεύδονται.
2) Μπορούν τα κορίτσια να έχουν κοντά μαλλιά και τα αγόρια να φοράνε ροζ ρούχα;
Έχοντας λοιπόν ολοκληρώσει το πρώτο μας αυτό βήμα, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε προσεγγίζοντας τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των κοριτσιών και των αγοριών, των γυναικών και των αντρών. Είχαμε πολλές και διαφορετικές αντιλήψεις. Κάποιοι από εμάς γνωρίζουμε άνδρες με μακριά μαλλιά, άλλοι γνωρίζουμε γυναίκες που φορούν κοστούμια, έχουμε παρατηρήσει ακόμη ότι κάποια αγόρια φορούν ρούχα ροζ χρώματος, ενώ κάποια κορίτσια φορούν παπιγιόν.
Συζητήσαμε πάνω σε όσα έχουν δει τα μάτια του καθενός από εμάς και για να καταγράψουμε όλες τις εικόνες μας, αποφασίσαμε ότι δύο κύκλοι θα εξυπηρετούσαν το σκοπό μας. Αρχικά διαλέξαμε να τους αποτυπώσουμε με τέτοιο τρόπο στο χαρτί ώστε να ενώνονται δημιουργώντας έναν κοινό χώρο για πράγματα που αφορούν κορίτσια και αγόρια μαζί. Είδαμε λοιπόν ότι τα περισσότερα από αυτά που είπαμε ανήκαν σε αυτόν τον ενδιάμεσο χώρο που είναι και για κορίτσια και για αγόρια. Πιο συγκεκριμένα είδαμε ότι κορίτσια και αγόρια, γυναίκες και άνδρες μπορούν να φοράνε ό,τι χρώμα ρούχα θέλουν, να κρατούν τσάντες καθώς και να φορούν άρωμα.
3) Μπορούν τα αγόρια να παίζουν με κουζινικά και τα κορίτσια να παίζουν με αυτοκινητάκια;
Υπάρχουν άραγε κοριτσίστικα και αγορίστικα παιχνίδια; Μέσα από τα βιωματική τους εμπειρία από όλη την χρονιά, τα παιδιά αναγνώρισαν ότι όλοι, αγόρια και κορίτσια, έπαιζαν σε όλες τις γωνιές και με όλα τα παιχνίδια. Ωστόσο, μέσα από τη συζήτηση στην ολομέλεια αναδείχθηκαν από τα παιδιά αντιλήψεις που αφορούσαν τον χαρακτηρισμό ενός παιχνιδιού ως «κοριτσίστικο» και «αγορίστικο». Έτσι λοιπόν αποφασίσαμε να κάνουμε έναν πίνακα πολλαπλής εισόδου για διαπιστώσουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Στον οριζόντιο άξονα του πίνακα τοποθετήθηκαν εικόνες από παιχνίδια της τάξης και στον κάθετο άξονα το κάθε παιδί έγραφε το όνομά του και σημείωνε με ποια παιχνίδια επιλέγει και του αρέσει να παίζει.
Με την ολοκλήρωση του πίνακα έγινε πλέον φανερό ότι κανένα παιχνίδι δεν είχε επιλεχθεί μόνο από αγόρια ή μόνο από κορίτσια. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά οπτικοποίησαν αυτό που ήδη γνώριζαν βιωματικά και μετακινήθηκαν από στερεοτυπικές θεωρητικές αντιλήψεις που ενυπήρχαν.
4) Υπάρχουν κοριτσίστικες και αγορίτσικες δουλειές;
Για να μάθουμε αν όντως υπάρχουν κοριτσίστικες/γυναικείες ή/και αγορίστικες/ανδρικές δουλειές ξεκινήσαμε παροτρύνοντας την ενίσχυση της παρατήρησης του τι συμβαίνει στο πλαίσιο του οικογενειακού περιβάλλοντος κάθε παιδιού. Έτσι λοιπόν, δώσαμε στα παιδιά ένα φύλλο εργασίας, το οποίο είχε εικόνες από οικιακές δουλειές και τους ζητήθηκε να παρατηρήσουν και να τσεκάρουν αν αυτές γίνονται από τη μαμά, από τον μπαμπά ή και από τους δύο. Σε αυτή τη δραστηριότητα χρειάστηκε λίγο από τον χρόνο των γονέων για να συμπληρωθεί το φύλο μαζί με τα παιδιά. Όταν τα παιδιά έφεραν στο σχολείο τα φύλλα συμπληρωμένα, συγκεντρωθήκαμε στην παρεούλα μας και όλοι μαζί ξεκινήσαμε την αποκωδικοποίηση. Στο σπίτι μας, Ποιος σκουπίζει στο σπίτι; Ποιος πλένει τα πιάτα; Ποιος ψωνίζει; Είδαμε λοιπόν πόσες κοινές απαντήσεις είχαμε, πόσες διαφορετικές και μάθαμε πως ακόμη και αν στη δική μας οικογένεια μια δουλειά μπορεί να μη γίνεται είτε από τη μαμά, είτε από τον μπαμπά, σε μια άλλη οικογένεια μπορεί να μη συμβαίνει το ίδιο!
5) Αγόρια και κορίτσια δικαιώματα έχουμε ίδια
Τη λέξη δικαίωμα τη γνωρίζουμε και τη χρησιμοποιούμε εδώ και πολύ καιρό. Ήρθε όμως η ώρα να μάθουμε λίγα περισσότερα πράγματα για τα δικαιώματα των κοριτσιών και των αγοριών. Διαβάσαμε λοιπόν δύο βιβλία με τίτλο «Τα κορίτσια έχουν δικαίωμα» και «Τα αγόρια έχουν δικαίωμα». Και ξέρετε τι ιδέα είχαμε; Να φτιάξουμε το κορίτσι και το αγόρι της τάξης μας σε μεγάλα χαρτόνια και να τους δώσουμε τα χαρακτηριστικά που θέλουμε. Θέλαμε να είναι ξεχωριστοί και τι πιο ξεχωριστό όταν ο καθένας από εμάς βάζει και ένα χαρακτηριστικό που θα φέρουν οι νέοι μας φίλοι; Και μην έχετε την εντύπωση ότι συμφωνήσαμε αμέσως στο πως θα μοιάζουν. Ωστόσο ξέρουμε ότι όταν διαφωνούμε μπορούμε να ψηφίζουμε και με αυτό τον τρόπο να έχουμε όλοι το δικαίωμα της γνώμης μας. Το κορίτσι και το αγόρι της τάξης μας όπως θα βλέπετε, δεν είναι μόνο εκεί για να παρατηρούμε τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά, αλλά έχουν και φωνή σε αυτή τη φούσκα εκεί δίπλα τους. Μας επικοινωνούν λοιπόν τα δικαιώματα που έχουν, αλλά γίνεται να έχουν δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις;
Το αγόρι της τάξης μας αποφασίσαμε ότι θα λέει: “Σου αρέσουν τα ρούχα μου; Έχω δικαίωμα να φοράω ό,τι ρούχα θέλω και ό,τι χρώμα θέλω. Έχω δικαίωμα να παίζω με κούκλες και κουζινικά, και ό,τι παιχνίδια θέλω. Έχω δικαίωμα να γίνω ποδοσφαιριστής, δάσκαλος, νοσοκόμος, αστυνόμος ή αστροναύτης! Έχω υποχρέωση να βοηθάω στις δουλειές του σπιτιού!”.
Το κορίτσι της τάξης μας με τα δικά του δικαιώματα και υποχρεώσεις καταλήξαμε ότι θέλουμε να μοιράζεται τις παρακάτω σκέψεις: “Θέλεις να παίξουμε; Έχω δικαίωμα να παίζω με φίλους, αμάξια, να κάνω ποδήλατο και να παίζω ποδόσφαιρο. Έχω δικαίωμα να έχω κοντά μαλλιά ή μακριά, να φοράω ότι χρώμα θέλω. Έχω δικαίωμα να γίνω καπετάνισσα, σεφ, αστυνόμος, μπαλαρίνα, οδηγός ή μποξέρ. Έχω υποχρέωση να βοηθάω στις δουλειές του σπιτιού!”
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Κλείνοντας και κάνοντας μια μικρή ανακεφαλαίωση των όσων έχουμε μάθει καθ’ όλη τη διάρκεια του εργαστηρίου, επιλέξαμε να επανέλθουμε στη ρουτίνα της σκέψης με την οποία ξεκινήσαμε και να αξιολογήσουμε τι μάθαμε και πώς το μάθαμε. Για το σκοπό αυτό πειραματιστήκαμε με ένα φύλλο εργασίας το οποίο είχε διάφορα εργαλεία τα οποία παρέπεμπαν σε στερεοτυπικές ιδέες πάνω στα επαγγέλματα, όπως εργαλεία μάστορα, εργαλεία κομμωτικής κ.α.. Έπρεπε να αντιστοιχίσουμε τα επαγγέλματα, στα οποία παραπέμπουν τα εργαλεία, με τη γυναικεία ή/και την ανδρική φιγούρα. Μέσα από τη δραστηριότητα αυτή έγινε φανερό ότι τα παιδιά κατέκτησαν νέους γνωστικούς σχηματισμούς σκέψης γύρω από τα έμφυλα στερεότυπα και τα επαγγέλματα, καθώς αντιστοίχησαν κάθε επάγγελμα και με τα δυο ανθρωπάκια. Επιλέξαμε να ολοκληρώσουμε το εργαστήριο με ένα τελευταίο παιχνίδι με επαγγέλματα και αντιλήψεις γύρω από τα φύλα. Για ακόμη μια φορά καταλήξαμε πως όλοι μας γνωρίζουμε πλέον πως δεν υπάρχουν δουλειές, παιχνίδια και δικαιώματα μόνο για κορίτσια ή μόνο για αγόρια…γιατί; Γιατί “Κορίτσι ή αγόρι, δικαίωμα έχουμε όλοι!”
