Στο πλαίσιο υλοποίησης των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων που υλοποιούμε φέτος στο νηπιαγωγείο μας, ξεκινήσαμε με το 1ο Εργαστήριο στον τομέα ” Ζω Καλύτερα-Ευ Ζην” με τίτλο:                                                           “Ξεκλειδώνοντας τον κόσμο των συναισθημάτων μας”

(1) “Στήνοντας τη Γωνιά των Συναισθημάτων”

Αρχικά, αποφασίσαμε να στήσουμε σε έναν χώρο της τάξης μας μια γωνιά-έκπληξη, με πλούσιο υλικό να το επεξεργαστούν μόνα τους τα παιδιά.

Δεν τους ανακοινώσαμε το θέμα, καθώς θέλαμε τα ίδια να το αντιληφθούν. Αναρτήσαμε φωτογραφίες με πρόσωπα ανθρώπων που εκφράζουν διάφορα συναισθήματα, βιβλία για παιδιά, πίνακες αναφοράς με τα συναισθήματα και τις αντίστοιχες λέξεις, εκπαιδευτικό υλικό έτοιμο, όπως επιτραπέζια παιχνίδια αλλά και παιχνίδια που φτιάξανε οι δασκάλες, όπως το “Μάντεψε τι αισθάνομαι”, βιβλίο με κόμικ χωρίς λόγια, το  “Ζάρι των συναισθημάτων”, χάρτινα πιάτα με ζωγραφισμένες γκριμάτσες, φωτοτυπίες προσώπων αγοριών και κοριτσιών κ.α.

Το υλικό μας ήταν αρκετό πλούσιο και σίγουρα με πολλά ερεθίσματα για τα παιδιά

   

  

Μετά από δυο -τρεις μέρες που  επεξεργάστηκαν το υλικό ελεύθερα, χωρίστηκαν σε ομάδες των τεσσάρων περίπου ατόμων και αφού επέλεξαν ένα από τα υλικά της γωνιάς, συζήτησαν μεταξύ τους για τον τρόπο που μπορούν να το επεξεργαστούν.

         

       

Βρήκαν τους δικούς τους κανόνες και στο τέλος κάθε ομάδα παρουσίαζε στην ολομέλεια την ιδέα της

       

      

Η γωνιά αποτέλεσε πόλο έλξης καθημερινά για τα παιδιά κατά την ώρα του ελεύθερου παιχνιδιού. Κάποια επέλεγαν να φτιάχνουν κούκλες με το άχρηστο υλικό από το κουτί των κατασκευών και να ζωγραφίζουν κάθε φορά διαφορετικό συναίσθημα στο πρόσωπό τους, να γράφουν τις λέξεις των συναισθημάτων στον ασπροπίνακα της γωνιά μας, να παίζουν τα παιχνίδια κ.α.

      

Με αφορμή όσα δουλέψαμε κι επειδή τα συναισθήματα είναι βίωμα, ο καλύτερος τρόπος να τα επεξεργαστούμε είναι μέσω του θεατρικού παιχνιδιού. Υπό το άκουσμα μουσικής και της εναλλαγής μελωδιών, φτιάξαμε τις δικές μας ιστορίες και τις δραματοποιήσαμε.

          

Ολοκληρώνοντας το 1ο μας εργαστήρι, συζητήσαμε με τα παιδιά τις εντυπώσεις τους από τη γωνιά μας και τέθηκε το θέμα να φτιάξουμε μια ταμπέλα για τη Γωνιά των Συναισθημάτων. Κάποια παιδιά έγραψαν τις λέξεις των συναισθημάτων, άλλα ζωγράφισαν τις αντίστοιχες γκριμάτσες, κάποια τα κόλλησαν πάνω στη χάρτινη ταμπέλα ….. κι έτοιμη η ταμπέλα της “Γωνιάς των Συναισθημάτων”

    

       

(2) “Δουλεύοντας τα συναισθήματα μέσα από μια θεατρική παράσταση “

Με αφορμή το εργαστήρι δεξιοτήτων για τα συναισθήματα αλλά και τα Χριστούγεννα που πλησιάζουν, καλέσαμε στο νηπιαγωγείο μας την ομάδα του θεάτρου Ρετρό για να μας παρουσιάσει την τρυφερή Χριστουγεννιάτικη ιστορία της Ξένιας Καλογεροπούλου «Η Μπάμπουσκα», μια διαδραστική παράσταση με χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα για την αγάπη και την ανιδιοτελή προσφορά. Μια περιπέτεια με πρωταγωνίστρια τη Μπάμπουσκα, τρεις μάγους – βασιλιάδες, ένα αστέρι αλλιώτικο, πιο φωτεινό από όλα τ’ άλλα και με θέμα ένα δίλημμα που αντιμετώπισε η Μπάμπουσκα.

Μέσα από αυτή την τρυφερή ιστορία γνωρίσαμε τη Μπάμπουσκα, μια γυναίκα μεγάλη στην ηλικία που ζούσε ολομόναχη μια ζωή ήρεμη, σ’ ένα πεντακάθαρο και τακτοποιημένο σπιτάκι στο δάσος. Γνωρίσαμε και τους τρεις μάγους – βασιλιάδες που μια μέρα εντελώς ξαφνικά εμφανίστηκαν στο κατώφλι της και την κάλεσαν να ταξιδέψει μαζί τους. Το αν αποφάσισε η Μπάμπουσκα να δεχτεί την πρόταση των μάγων–βασιλιάδων, αν άφησε  το σπίτι της και την ασφάλεια της και ακολούθησε το λαμπερό αστέρι και το πιο σημαντικό απ’ όλα τι όνειρο είδε η Μπάμπουσκα, τα μάθαμε όλα μέσα από την παράσταση, αλλά….δεν τα αποκαλύπτουμε!

Αρχικά, είδαμε το στήσιμο του σκηνικού της παράστασης και εντυπωσιαστήκαμε! Όλα αυτά χώρεσαν στις βαλίτσες και τα κουτιά που είδαμε το πρωί έξω από την τάξη μας! Το σπίτι της Μπάμπουσκας με το τζάκι, το πανδοχείο, το χωριό…όλα μπροστά στα μάτια μας στήθηκαν!

   

Οι ηθοποιοί μας μίλησαν για το βιβλίο με τίτλο Μπάμπουσκα που δραματοποίησαν, μας συστήθηκαν και μας εξήγησαν τα παιχνίδια που θα παίξουμε κατά τη διάρκεια της παράστασης!

    

Κι η μαγεία ξεκίνησε! Η Μπάμπουσκα, οι τρεις μάγοι, το αστέρι… όλα διαδραματίστηκαν μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας! Όλα τα παιδιά συμμετείχαν στις ερωτήσεις που τους έκαναν οι ηθοποιοί κατά τη διάρκεια της παράστασης, έδωσαν τις δικές τους ιδέες και λύσεις για την εξέλιξη της πλοκής και παρακολούθησαν με μεγάλη προσοχή την πλοκή!

Τα συναισθήματα ανάμεικτα, συμπάθεια για τη Μπάμπουσκα  που έμενε μόνη της, έκπληξη με την άφιξη των τριών μάγων, αγωνία για το αν η Μπάμπουσκα βρει τελικά τον μικρό βασιλιά, χαρά στο τέλος με τα δώρα που μοίρασε στα παιδιά…

  

Τις εντυπώσεις τους από την παράσταση και τα συναισθήματά τους τα αποτύπωσαν στο χαρτί!

  

Μια πραγματικά υπέροχη παράσταση που μας προκάλεσε ποικίλα συναισθήματα! Φροντισμένα σκηνικά, εξαιρετικές ερμηνείες και μια μαγική ατμόσφαιρα ….όλα αυτά μας ταξίδεψαν! Μοναδική εμπειρία!

(3) “Όταν έχουμε δημοκρατία ή δικτατορία οι άνθρωποι νιώθουν…Τα συναισθήματα με αφορμή την 17 Νοέμβρη”

 Αυτές τις ημέρες γιορτάζουμε την επέτειο της 17ης Νοεμβρίου, οπότε συζητήσαμε με τα παιδιά τις έννοιες δημοκρατία και δικτατορία. Αρχικά, παρακoλουθήσαμε ένα σύντομο βιντεάκι χωρίς λόγια με θέμα τις έννοιες αυτές. Τα παιδιά εντόπισαν τα συναισθήματα των ανθρώπων όταν έχουν την ελευθερία τους κι όταν καταπιέζονται από μια αυστηρή ανθρώπινη φιγούρα.

     

Με αφορμή το βίντεο, συζητήσαμε για τα συναισθήματα των ανθρώπων όταν ζουν σε καθεστώς δικτατορίας. Ξαφνικά εμφανίστηκε ο “δικτάτορας” στην  τάξη μας (τοποθετήσαμε μια καρέκλα στη μέση της παρεούλας μας και της φορέσαμε ένα μπουφάν). Ένα-ένα τα παιδιά σηκώθηκαν και εξέφρασαν τα συναισθήματά τους στον “καταπιεστή” κι όλοι μαζί σκέφτηκαν τρόπους για να τον διώξουμε και να επικρατήσει η δημοκρατία. Τελικά το σύνθημα που καταλήξαμε ήταν “Όλοι μαζί ενωμένοι”.

         

Στη συνέχεια, επεξεργαστήκαμε ασπρόμαυρα σκίτσα που απεικόνιζαν ανθρώπους φιμωμένους, το περιστέρι της ειρήνης, ένα πουλί που φεύγει από το κλουβί του κ.α. και τα ομαδοποιήσαμε σε 2 κατηγορίες, στη δημοκρατία και στη δικτατορία. Μετά, τα κολλήσαμε σε ένα μεγάλο χαρτόνι και γράψαμε τις λέξεις των συναισθημάτων : “Όταν οι άνθρωποι έχουν δημοκρατία νιώθουν…”, “Όταν οι άνθρωποι έχουν δικτατορία νιώθουν…”

  

         

Καταλήξαμε ότι το καλύτερο καθεστώς είναι η δημοκρατία και το συναίσθημα που κυριαρχεί είναι η αγάπη μεταξύ των ανθρώπων. Γι’ αυτό μάθαμε το τραγούδι “Τα παιδιά ζωγραφίζουν στον τοίχο” και ζωγραφίσαμε το στιχάκι για την αγάπη

 

 

(4) “Αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας και τα εκφράζουμε”

Το ταξίδι μας στη χώρα των συναισθημάτων συνεχίζεται μέσα από τον κόσμο παραμυθιών. Εκεί  γνωρίσαμε τις ιστορίες διαφόρων ηρώων και καταλάβαμε τα συναισθήματά τους, όπως τη στεναχώρια του Ερυθρούλη ο οποίος ένιωθε λυπημένος επειδή δεν τον ήθελαν οι φίλοι του, τη χαρά του Κύριου Χαρούμενου ο οποίος κατάφερε να κάνει τον Κύριο Λυπημένο να χαμογελάσει … Μετά, ζωγραφίσαμε τον εαυτό μας και τι μας κάνει χαρούμενο… “όταν παίζουμε με τον φίλο μας”, “όταν είμαστε με την οικογένειά μας”…

 

  

Για να εξερευνήσουμε πώς αλλάζει το πρόσωπό μας όταν αλλάζουν τα συναισθήματα που νιώθουμε, χρησιμοποιήσαμε τον καθρέφτη! Κοιταχτήκαμε, παρατηρήσαμε και καταλάβαμε πως η λύπη, η χαρά, ο θυμός, η αγάπη και πολλά πολλά ακόμη συναισθήματα εμφανίζονται στο πρόσωπό μας με διαφορετικές εκφράσεις. Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου… ποιο είναι το συναίσθημα που βλέπεις;

 

Στη συνέχεια, γίναμε καθρέφτες συναισθημάτων! Σταθήκαμε απέναντι από έναν φίλο και το πρόσωπό μας έγινε ο καθρέφτης του δικού του… Φαντάζεστε πως θα ήταν να μπορούσατε να κοιταχτείτε για πρώτη φορά σε έναν αληθινό και ολοζώντανο καθρέφτη;

    

Μετά από αυτές τις δοκιμασίες ήμασταν πια έτοιμοι να αποτυπώσουμε το πρόσωπό μας στο χαρτί!

Αναγνωρίσαμε και ονομάσαμε συναισθήματα μέσα από παιχνίδια στον διαδραστικό μας πίνακα, όπως τον Τροχό των Συναισθημάτων και το “Μάντεψε τι Νιώθω”. 

      

Βρήκαμε και ονομάσαμε τα διαφορετικά συναισθήματα με μεγάλη επιτυχία.. Και όλα αυτά.. γιατί μάθαμε πως να διαβάζουμε σωστά τις εκφράσεις των προσώπων!

      

Με σκοπό να καταλάβουμε καλύτερα το συναίσθημα του θυμού, να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει όταν θυμώνουμε και να μπορούμε να μετρήσουμε πόσο θυμωμένοι αισθανόμαστε κάθε φορά, φτιάξαμε ένα θυμόμετρο! Το θυμόμετρό μας είχε 5 επίπεδα, με το πράσινο χρώμα να δείχνει τη χαμηλότερη δυνατή αίσθηση θυμού και το κόκκινο την υψηλότερη. Συζητήσαμε τι είναι ο θυμός, τι τον προκαλεί, πώς νιώθουμε όταν θυμώνουμε καθώς και τι συμβαίνει στο σώμα μας… Στη συνέχεια κόψαμε σκίτσα που απεικόνιζαν καταστάσεις θυμού και  τα κολλήσαμε στον αντίστοιχο “όροφο” του θυμόμετρου

     

Στη συνέχεια και με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας των Δικαιωμάτων του Παιδιού στις 20 Νοεμβρίου, το  Εργαστήριό μας επικεντρώθηκε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ο Κανόνας των Εσωρούχων». Το πρόγραμμα, εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων,  έχει στόχο την ενημέρωση και την ενδυνάμωση των παιδιών, ώστε να μπορούν να προστατεύουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική θυματοποίηση και βία, μαθαίνοντας και αναπαράγοντας στη συμπεριφορά τους απλούς κανόνες αυτοπροστασίας. Αφού ενημερώσαμε σχετικά τους γονείς, παραθέσαμε προς ενημέρωσή τους υλικό σχετικά με τον «Κανόνα του Εσώρουχου» μεταφρασμένο στα Γαλλικά, Αραβικά, Ρωσικά, Ρουμανικά.

Αρχικά, είδαμε το βίντεο με την ιστορία της Κίκο και το Χέρι και τη συζητήσαμε. Στη συνέχεια, είδαμε την ιστορία κινουμένων σχεδίων με τίτλο “Το Μυστικό της Νίκης” και μιλήσαμε για τα καλά και τα καλά αγγίγματα, για τα καλά και τα κακά μυστικά. Τα παιδιά κατανόησαν πως έχουν δικαίωμα να μιλάνε όταν κάτι δεν τους αρέσει και να αντιδρούν.

      

Για να εμπεδώσουμε τα όσα μάθαμε, αποφασίσαμε να κάνουμε μια ομαδική αφίσα με τίτλο “Ο κανόνας του εσώρουχου”. Κάναμε το περίγραμμα της παλάμης μας, τόσο με τον αντίχειρα πάνω όσο και με τον αντίχειρα κάτω.

            

Μέσα σε κάθε παλάμη γράψαμε τα αντίστοιχα μηνύματα που πρότειναν τα παιδιά: στις παλάμες με τον αντίχειρα πάνω γράψαμε πως “είναι καλό να με χαϊδεύουν στο χέρι”, “είναι καλό να είναι καλό να με αγγίζουν στο μάγουλο”, ενώ στις παλάμες με τον αντίχειρα κάτω γράψαμε πως “είναι κακό να με βλέπουν οι άλλοι όταν πάω τουαλέτα”, “είναι κακό να μου πειράζουν το βρακάκι”

            

Κολλήσαμε εικόνες τις Κίκο, διάφορα σήματα και αναρτήσαμε την αφίσα στη γωνιά της παρεούλας για να αποτελεί πάντα σημείο αναφοράς καθ’ όλη τη χρονιά

Το θέμα απασχόλησε έντονα τα παιδιά και επειδή αποτελεί ένα σοβαρό ζήτημα που πρέπει να συζητηθεί και με τους γονείς, φτιάξαμε την Κίκο και το Χέρι και τα ενώσαμε με ένα διπλόκαρφο ώστε να μπορεί η παλάμη να κινείται. Έτσι, τα παιδιά έλεγαν ένα μήνυμα και ανάλογα κούναγαν την παλάμη, πότε με τον αντίχειρα πάνω, πότε με τον αντίχειρα κάτω.

       

(5) “Μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας”

Αφού πλέον είμαστε σε θέση να αντιλαμβανόμαστε, να αναγνωρίζουμε και να ονοματίζουμε τα συναισθήματά μας, έφτασε η ώρα να μάθουμε τρόπους να τα διαχειριζόμαστε. Άλλωστε από το νηπιαγωγείο πρέπει να μαθαίνουμε να λύνουμε τα προβλήματα που εμφανίζονται στην καθημερινότητά μας. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, να κατασκευάσουμε ένα κουτί που το ονομάσαμε το Κουτί των συναισθημάτων, το οποίο εξωτερικά είχε 2 θέσεις: μία για τα προβλήματα (λευκό κομμάτι παζλ) και μια για τις λύσεις (πράσινο κομμάτι παζλ). Έτσι, όποιος είχε ένα πρόβλημα, έπρεπε να το ζωγραφίσει στο λευκό χαρτί  και στο πράσινο να ζωγραφίσει τη λύση που βρήκε. Αρχικά ρωτήσαμε τα παιδιά για ένα πρόβλημα που είχαν αντιμετωπίσει, κι ένα κορίτσι είπε πως κάποια μέρα δεν την έπαιζε η φίλη της. Τη ρωτήσαμε ποια λύση βρήκε και μας απάντησε ότι πήγε να παίξει με άλλα παιδιά. Έτσι, πήρε τα 2 χαρτιά, ζωγράφισε τις αντίστοιχες εικόνες και στο τέλος ένωσε τα 2 κομμάτια. Η συζήτηση συνεχίστηκε κι άλλα παιδιά εξέφρασαν τις εμπειρίες τους από κάποιο πρόβλημα που αντιμετώπισαν, αποτύπωσαν τη λύση του προβλήματος στο χαρτί και ένωσαν τα 2 κομμάτια.

       

Ρίξαμε τα χαρτιά μέσα στο Κουτί των Συναισθημάτων και στο τέλος της εβδομάδας, προσπαθούσαμε να θυμηθούμε ποιο είναι κάθε φορά το πρόβλημα που απεικονίζεται στο λευκό χαρτί και ποια η λύση του, ώστε να ενώσουμε σωστά τα παζλ.

     

Από όλα τα συναισθήματά μας, αυτό που δεν μπορούμε να το ελέγξουμε πάντα είναι ο θυμός. Ποιος έχει πρόβλημα να διαχειριστεί τον θυμό του; Ποιος δεν ξέρει τι πρέπει να κάνει και νιώθει ότι δεν μπορεί να το ελέγξει; Μετά από όλα όσα σκεφτήκαμε, έχουμε την λύση!!! Τα βήματα που πρέπει να κάνουμε σύμφωνα με τα παιδιά είναι 3 και πολύ απλά!

Πώς όμως θα τα έχουμε στο μυαλό μας; Πρώτα “σταματάμε και σκεφτόμαστε” είπε ένα παιδί και στο μυαλό μας ήρθε το φανάρι… τι καλύτερο από το “Φανάρι του Θυμού”. Όπως το φανάρι στον δρόμο έχει τρία χρώματα, έτσι και το “φανάρι του θυμού” έχει 3 βήματα. Όμως, πώς να το φτιάξουμε; Μόνο με χρώματα; Τα παιδιά είχαν μια ιδέα, να κολλήσουμε εικόνες, αλλά ακόμη καλύτερα να βγάλουμε δικές μας φωτογραφίες και να τις κολλήσουμε.

     

Αναπαραστήσαμε κάθε βήμα και φωτογραφηθήκαμε: στο κόκκινο “σταμάτα και σκέψου”, στο πορτοκαλί “μίλα” και στο πράσινο “λύσε το πρόβλημα και παίξε”

            

Εκτυπώσαμε τις φωτογραφίες, τις κόψαμε και τις κολλήσαμε στο φανάρι μας.

   

Έτοιμο το “Φανάρι του Θυμού”!!! Το στερεώσαμε και το τοποθετήσαμε στη γωνιά της παρεούλας μας ώστε να θυμόμαστε πάντα τα 3 βήματα διαχείρισης του θυμού μας!

    

Η ιδέα άρεσε πολύ στα παιδιά και την ώρα των ελεύθερων δραστηριοτήτων ζωγράφιζαν το φανάρι για να το πάρουν στο σπίτι τους!

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

Ολοκληρώνοντας το εργαστήρι δεξιοτήτων για τα συναισθήματα, θέλαμε να ξέρουμε τις εντυπώσεις των παιδιών από την υλοποίησή του, τι τους άρεσε, τι τα εντυπωσίασε, αν υπήρχε κάτι που ήθελαν ακόμη να κάνουμε. Τις ερωτήσεις όμως δεν τις έκαναν οι δασκάλες, αλλά τα ίδια τα παιδιά μεταξύ τους! Κάποιος ήταν ο δημοσιογράφος που κρατούσε το μικρόφωνο και έθετε τις ερωτήσεις και κάποιος ο συνεντευξιαζόμενος που απαντούσε. Όλοι είπαν τη γνώμη τους, μίλησαν για τα συναισθήματά τους, για το τι έμαθαν μέσα από το πρόγραμμα…

 

Το σημαντικότερο που έμαθαν τα παιδιά είναι πως κάθε συναίσθημα έχει μια αιτία. Νιώθουμε χαρά, λύπη, θυμό, έκπληξη κ.α. γιατί κάτι πρώτα έχει συμβεί και μας προκάλεσε αυτό το συναίσθημα. Αυτό ακριβώς αποτύπωσαν τα παιδιά στο χαρτί τους. Αφού το δίπλωσαν στη μέση, στην αριστερή σελίδα ζωγράφισαν ένα γεγονός, όπως “‘Ήταν ένα κοριτσάκι που βγήκε βόλτα αλλά άρχισε να βρέχει και δεν μπορούσε να παίξει, γι’ αυτό ήταν λυπημένο”, και στη δεξιά την αλλαγή συναισθήματος “σε λίγο σταμάτησε η βροχή, βγήκε το ουράνιο τόξο και το κοριτσάκι έπαιξε χαρούμενο”.

  

Καθημερινά τα παιδιά έκαναν ζωγραφιές και κατασκευές με αφορμή όλα όσα δουλεύαμε όλο αυτό το διάστημα στο πλαίσιο του εργαστηρίου μας, στοιχείο που δείχνει πως το πρόγραμμα τα ενδιέφερε και τα απασχόλησε ιδιαίτερα. Τις δουλειές τους τις έπαιρναν στο σπίτι τους και σίγουρα μετέφεραν στους δικούς τους τις εντυπώσεις τους από τις δραστηριότητες, οπότε τα έργα τους αποτελούσαν αφορμή για περαιτέρω συζήτηση με τους δικούς τους.