Περπατώντας τα μνημεία του Χορτιάτη
Ακολουθώντας τη διαδρομή που καταγράφεται στο χάρτη, μπορείτε να επισκεφτείτε και να γνωρίσετε τα μνημεία του Χορτιάτη. Πατώντας πάνω σε κάθε ένδειξη μνημείου στο χάρτη ανοίγουν πληροφορίες γι΄αυτό.
Μονοπάτι Παγοποιών – Καταφύγιο ΣΕΟ
Είναι από τις ομορφότερες και γνωστότερες διαδρομές πάνω στα χνάρια των παλιών περίφημων Χορτιατινών παγοποιών. Οι παλιοί Χορτιατινοί , τις πολύ κρύες νύχτες του χειμώνα, ανέβαιναν στο βουνό και οδηγούσαν το νερό από τις πηγές σε κάποιους χώρους στις λεγόμενες μπάρες, όπου μάζευαν το νερό. Το νερό αυτό πάγωνε, και το πρωί οι παγοποιοί ερχόντουσαν και άνοιγαν τρύπες στον πάγο, γιατί περίπου 60-70 εκατοστά του νερού δεν πάγωναν. Το νερό που έβγαινε το άφηναν να ξαναπαγώσει, και όταν τελικά όλη η μπάρα γινόταν πάγος, με ειδικά τσεκούρια τον τεμάχιζαν. Σε κάποιες τρύπες που υπήρχαν στο έδαφος, έφτιαχναν μία σχάρα με κορμούς δέντρων και τοποθετούσαν επάνω την πρώτη στρώση του πάγου. Επιπλέον, χρησιμοποιούσαν τα πεσμένα φύλλα της οξιάς για μονωτικό υλικό.
Ο πάγος διατηρούταν μέχρι το καλοκαίρι, όπου οι παγοποιοί είτε κατέβαιναν οι ίδιοι στην Θεσσαλονίκη και τον πουλούσαν, ή τον προμήθευαν σε εμπόρους πάγου. «Όλες οι οικογένειες είχαν τα ”παγομάγαζα” τους.
Το μονοπάτι κάποτε ήταν καλντερίμι (λιθόκτιστο) που έγινε το 1915 από τους Ινδούς υποτακτικούς της ΑΝΤΑΝΤ. Στα 400 μέτρα περίπου συναντάμε έναν 8μετρο σιδερένιο τρίποδα πάνω σ’ ένα μικρό πλάτωμα με εκπληκτική θέα προς 
την Κορώνεια και τον Θερμαϊκό, Όλυμπο, Πιερία, Βέρμιο, Μπέλες, Βουλγαρία…
Είναι η θέση «Αφανός», δίπλα στην «Αρκουδότρυπα» (την είσοδο ενός μικρού μονόχωρου σπηλαίου. . .), όπου οι Χορτιατινοί αιώνες τώρα ανελλιπώς κάνουν το περίφημο αναστάσιμο έθιμο του Φανού.
Συνεχίζουμε πάνω στα λείψανα του καλντεριμιού και μετά από 20 λεπτά περίπου και αφού βλέπουμε στα δεξιά μας τις εγκαταστάσεις του Κατασκηνωτικού Κέντρου των Προσκόπων με την 80χρονη ιστορία του, συναντάμε το πρώτο «Γκιρίζι», κτιστή δεξαμενή καθαρισμού και ελέγχου του πολύ παλιού αγωγού των πηγών ύδρευσης. Μέχρι τον τελικό προορισμό μας θα συναντήσουμε και άλλα «Γκιρίζια».
Ήδη πορευόμαστε μέσα στο δάσος με τις καστανιές και το φθινόπωρο μια μικρή στάση για να ψήσουμε στην «Τσουχταριά» κάστανα (τα ψήνουμε μέσα σε ξεραμένες φτέρες) είναι επιβεβλημένη.
Σε λίγο φτάνουμε στη θέση «5 αδέλφια», όπου κάνει την εμφάνιση του το πρώτο μεγάλο και γνωστότερο «Μαγαζί» ( αποθήκη του πάγου) με την παρακείμενη «Μπάρα», τον επίπεδο χώρο στο σχήμα του ταψιού όπου οδηγούσαν οι παλιοί παγοποιοί το νερό των πηγών και μετατρεπόταν σε πάγο από τις πολύ χαμηλές χειμωνιάτικες θερμοκρασίες.
Και το καλοκαίρι ο πάγος, που τον διατηρούσαν στο «Μαγαζί» με μοναδική τεχνική, μεταφερόταν με μουλάρια στη Θεσσαλονίκη στους εύπορους, φυσικά, κατοίκους της.
Συνεχίζουμε την ανοδική αλλά χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες πορεία μας και φτάνουμε σ’ενα σημείο με ένα μικρό δάσος από κερασιές οι οποίες, αν και γέρικες, εξακολουθούν να μας προσφέρουν τα γλυκά κεράσια τους και το τσιμπολόγημά τους είναι επιβεβλημένο!
Αφού προσπεράσουμε αρκετά «Μαγαζιά» και «Μπάρες» φτάνουμε στην τοποθεσία «Κρύα Βρύση», έναν μαγευτικό αλλά εγκαταλελειμμένο χώρο με την πηγή – ποτίστρα για κάθε μορφής ζωντανού.
Η ολιγόλεπτη στάση για να ξεδιψάσουμε αλλά και να γευτούμε το καλοκαιράκι τις μυρωδάτες αγριοφράουλες – πλανίτσες για τους χορτιατινούς – επιβεβλημένη και πάλι.
Ξεκινάμε και αμέσως μετά, βγαίνοντας από το «τούνελ» που δημιουργούν τα πανύψηλα δένδρα, κυρίως οξιές, αντικρίζουμε ένα μεγάλο πλάτωμα, πατατοχώραφα και σημαντικός κερασότοπος μέχρι τη δεκαετία του ’60.Σε λίγο το μονοπάτι μας συναντάει το δασικό δρόμο που έχει αφετηρία το «Πάρκο Κεραιών» και τερματίζει κάτω απ’ τα Ραντάρ.
Περπατάμε πλέον στον δασικό δρόμο όπου συναντάμε και «αυτοκίνητους» δυστυχώς – επισκέπτες του δάσους.
Σε λιγότερο από 5 λεπτά αντικρίζουμε ένα μεγάλο οροπέδιο και στο βάθος δεξιά το διώροφο πέτρινο καταφύγιο του Σ.Ε.Ο. στην αρχή ενός πανέμορφου δάσους με πανύψηλες οξιές να το περιτριγυρίζουν.
πηγή: http://www.i-diadromi.gr/2011/01/blog-post_1020.html
Πατώντας στη λέξη Χάρτης μπορείτε να δείτε χαρτογραφημένη τη διαδρομή
Πάρκο κεραιών – Καταφύγιο ΣΕΟ
Η διαδρομή αυτή έχει ως αφετηρία 2 σημεία. Η πρώτη ξεκινάει από το τέρμα των αστικών λεωφορείων στο κέντρο του Χορτιάτη και η δεύτερη το πάρκο κεραιών όπου μπορεί κανείς να ανέβει με αυτοκίνητο και να συνεχίσει από εκεί πεζός με κατεύθυνση το καταφύγιο. Μέχρι το πάρκο κεραιών η διαδρομή γίνεται από τον αυτοκινητόδρομο. Για τη διαδρομή μέσα από το δάσος ανατρέξτε στο Μονοπάτι των Παγοποιών.
Από τη σελίδα http://www.chortiatis-refuge.gr/ μπορείτε να πάρετε πληροφορίες για το καταφύγιο και τον τρόπο επικοινωνίας με τους διαχειριστές τους.
Πατώντας στη λέξη Χάρτης μπορείτε να δείτε χαρτογραφημένη τη διαδρομή.
Κοιμητήριο Βρετανικής Κοινοπολιτείας – Εξοχή
Πρόκειται για Βρετανικό κοιμητήριο του Α΄ παγκοσμίου πολέμου. Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1916. Από το 1917 πολλές νοσοκομειακές μονάδες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή λόγω του υγιεινού κλίματος της και οι περισσότεροι από τους στρατιώτες που είναι θαμμένοι στο κοιμητήριο είναι θύματα της ισπανικής γρίπης. Σήμερα φιλοξενούνται 588 σοροί στρατιωτών της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, 58 Βουλγάρων αιχμαλώτων πολέμου και 17 Βρετανών στρατιωτών του Β΄παγκοσμίου πολέμου.
Το κοιμητήριο σχεδίασε ο Σκωτσέζος αρχιτέκτονας (Sir) RobertStodartLorimer.
Πατήστε στη λέξη Χάρτης για να δείτε τη διαδρομή προς το κοιμητήριο.
Πάρκο Αγίας Παρασκευής
Πατήστε στη λέξη Χάρτης για να δείτε τη διαδρομή
Προσκοπικό κέντρο «Θεόδωρος Λίτσας»
Το κέντρο καταλαμβάνει έκταση 30 στρεμμάτων και βρίσκεται σε ένα μεγάλο πλάτωμα, με υψόμετρο 800 μ., στο βουνό Χορτιάτης (1100 μ.)
Απέχει 4 χιλιόμετρα από το παραδοσιακό χωριό Χορτιάτης με το οποίο συνδέεται με ασφαλτοστρωμένο δρόμο, 30 χλμ. από την πόλη της Θεσσαλονίκης και 30 χλμ. από το αεροδρόμιο Μακεδονία.
Περιβάλλεται από πυκνό δάσος καστανιάς, με απέραντους χώρους για προσκοπικά παιχνίδια, εξερευνήσεις και περιπέτειες.
Βλέπει σε ανοιχτό ορίζοντα την λίμνη Βόλβη , μέχρι και πέρα από το μεγάλο Έμβολο και σε βάθος, από την Θεσσαλονίκη μέχρι τον Όλυμπο.
Τα προς το βουνό και το δάσος μονοπάτια, οδηγούν σε ενδιαφέροντες τόπους για επίσκεψη και εξερεύνηση. Καταφύγιο Σ.Ε.Ο., Ζούγκλα, Κορυφή 1201, Τρία Αδέρφια, Περιστέρα, είναι μόνο κάποιοι από αυτούς, ενώ τα μονοπάτια καθόδου οδηγούν στα χωριά Χορτιάτης, λίμνη Αγίου Βασιλείου, Αρδαμέρι, Θέρμη, στο Κουρί του Ασβεστοχωρίου, Πλατανάκια-Πανόραμα κ.α.
η συνέχεια στη σελίδα του Κέντρου http://7polixnis.weebly.com/
Πατώντας στη λέξη Χάρτης μπορείτε να δείτε τη διαδρομή οδικός για να πάτε στο Κέντρο. Για την πρόσβαση από το δάσος του Χορτιάτη δείτε στη διαδρομή του Μονοπατιού των Παγοποιών.
Οχτάρι
Ξεκινώντας από το πάρκο κεραιών, όπου μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητο, κατευθύνεστε προς το στρατόπεδο της 10ης ΜΣΕΠ. Λίγο πριν την είσοδο του βγαίνετε από το δρόμο και κινήστε περιμετρικά του όρους του Χορτιάτη μέχρι να συναντήσετε το δρόμο προς το καταφύγιο του ΣΕΟ. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής πέρα από το φυσικό πλούτο θα θαυμάσετε τη θέα προς τη Χαλκιδική. Η διαδρομή είναι συνολικά 8 χιλιόμετρα.
Πατώντας τη λέξη Χάρτης μπορείτε να δείτε τη διαδρομή χαρτογραφημένη.
Χορτιάτης – Αρδαμέρι
Πατήστε στη λέξη Χάρτης για να δείτε χαρτογραφημένη τη διαδρομή
Μονή Μεταμορφώσεως
Η κοινοβιακή Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ιδρύθηκε το 1961 από τον μακαριστό Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης (την εποχή εκείνη η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ήταν ενιαία) Παντελεήμονα τον Α’ (Παπαγεωργίου), ο οποίος και εγκαινίασε τον Ιερό Ναό της Μονής το 1962.
Τα πρώτα χρόνια στο χώρο του Μοναστηριού λειτουργούσαν οι μαθητικές κατασκηνώσεις της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον τόπο αυτό, τον ιστορικό Χορτιάτη -τον Κισσό των Βυζαντινών- υπήρχε ένα μεγάλο μοναστικό κέντρο, πιθανότατα μετόχι της Μονής Χριστού Παντοκράτορος της Κωνσταντινουπόλεως, όπου έζησαν και αγίασαν ανώνυμοι άγιοι. Το μοναστικό αυτό κέντρο έπαψε να υπάρχει στα τέλη του 14ου αιώνα.
Πέντε αιώνες αργότερα, στον ίδιο περίπου τόπο, έμελλε να ιδρυθεί πάλι ένα νέο Μοναστήρι, αυτό της θείας Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, το οποίο το 1976, δεκαπέντε χρόνια μετά την ίδρυση του, μετατρέπεται από ανδρικό σε γυναικείο.
Σταθμό στην ιστορική διαδρομή της Ιεράς Μονής αποτέλεσε η απόφαση, το 1979, της Ιεράς Συνόδου, σύμφωνα με την οποία το Μοναστήρι περιερχόταν στην πνευματική δικαιοδοσία της (νεοσύστατης τότε) Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως.
Ακολουθεί μια εικοσαετία, που, όπως την περιγράφει ο τότε Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιος κατά την ομιλία του στα εγκαίνια του νέου Καθολικού της Μονής στις 5 Σεπτεμβρίου 1999, ήταν γεμάτη «κόπους, αγωνίες, προσευχές, παρακλήσεις, δυσκολίες, αλλά και ευλογίες του Θεού».
Ανάμεσα στις δοκιμασίες του Μοναστηριού ήταν ο σεισμός του 1978 και η μεγάλη πυρκαγιά του 1999, που κατέστρεψε ολοσχερώς το Ηγουμενείο με τη Βιβλιοθήκη, το Αρχείο της Ιεράς Μονής (με μόνη εξαίρεση την πρώτη σελίδα του μοναχολογίου και ελάχιστα πρακτικά του ηγουμενοσυμβουλίου), τις αργυρές λειψανοθήκες, -χωρίς όμως να καούν τα ιερά λείψανα!-, το Παρεκκλήσιο της Αγίας Τριάδος, κελιά και κοινόχρηστους χώρους.
Σήμερα η Αδελφότητα της Ιεράς Μονής αποτελείται από δώδεκα μοναχές υπό την ηγουμενία της Χριστοδούλης μοναχής, οι οποίες εκτός από την πνευματική άσκηση διακρίνονται και στις ιερές τέχνες, όπως η χρυσοκεντητική, η αγιογραφία και διάφορα χειροτεχνήματα.
Στο μοναστήρι θησαυρίζονται ιερά λείψανα των Αγίων: Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, Μηνά, Βαρβάρας, Μαρίνης, Παρασκευής, Γεωργίου Χοζεβίτου, Νεκταρίου και Παντελεήμονος.
Η Ιερά Μονή πανηγυρίζει την εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και τα Εισόδια της Θεοτόκου, στα οποία είναι αφιερωμένο το Καθολικό της, καθώς και τη Λαμπροτρίτη, προς τιμήν των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης. Μικρότερες πανηγύρεις (με αγρυπνίες) τελούνται κατά την εορτή των Ιερών Παρεκκλησίων της Αγίας Τριάδος, του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω και των Αγίων Αρχαγγέλων.
Η εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας, της επονομαζόμενης Χορτα’ίτισσας, ήταν η εφέστιος εικόνα ομώνυμης Ιεράς Μονής στήν περιοχή του Χορταΐτου (Χορτιάτη).
Η ύπαρξη της μονής του Χορταΐτου μαρτυρείται σε βυζαντινές πηγές από τον 11ο αιώνα. Η ακριβής χρονολογία της ιδρύσεως της είναι άγνωστη. Σε μοναστηριακά έγγραφα του Αγίου Όρους αναφέρεται ως βασιλική με πολλά κτήματα στην κατοχή της και με μετόχι στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Στα ίδια έγγραφα μαρτυρείται ότι ιδρύθηκε από κάποιον βυζαντινό αυτοκράτορα, άγνωστο ποιον, και ότι ήταν αφιερωμένη στη Θεοτόκο.
Από το σημαντικό αυτό ιστορικό μνημείο σήμερα σώζονται υπολείμματα τοιχοδομιών, πιθανόν του περιβόλου της μονής του Χορταΐτου κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας και υπολείμματα, πιθανόν της ίδιας της μονής, τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα μέσα στην αυλή του δημοτικού σχολείου Χορτιάτη και στον περιβάλλοντα χώρο (Υδρόμυλος, υδρομάστιγγες κ.ά.). Ο προγενέστερος βυζαντινός περίβολος, -συμφωνά με πληροφορίες κατείχε την ίδια θέση μ’ αυτήν που έχουν σήμερα τα σωζόμενα υπολείμματα του περιβόλου της μονής- καθώς και η ίδια η μονή του Χορταΐτου καταστράφηκαν ολοσχερώς το 1424, όταν ο Μουράτ ο Β’ ισοπέδωσε κυριολεκτικά τόσο τη μονή όσο και τη γΰρω περιοχή.
Πέντε αιώνες αργότερα, στον ίδιο περίπου τόπο, έμελλε να ιδρυθεί πάλι ένα νέο Μοναστήρι, αυτό της θείας Μεταμορφώσεως του Σοοτήρος Χρίστου, το οποίο το 1976, δεκαπέντε χρόνια μετά την ίδρυση του, μετατρέπεται από ανδρικό σε γυναικείο.
Σταθμό στην ιστορική διαδρομή της Ιεράς Μονής αποτέλεσε η απόφαση, το 1979, της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, συμφωνά με την οποία το Μοναστήρι περιερχόταν στην πνευματική δικαιοδοσία της (νεοσύστατης τότε) Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως.
Μετά τήν καταστροφή της Μονής, διασωθείσα άγνωστο πώς, η εικόνα της Παναγίας της Χορταΐτισσας εφυλάχθη επί αιώνες στον Ενοριακό Ναό του Αγίου Γεωργίου Χορτιάτη, απ’ όπου στις 22 Οκτωβρίου του 2013 την μετέφερε και την εγκατέστησε στην Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χορτιάτη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος πρός διηνεκή ευλογία και αγιασμό των μοναζουσών και των ευλαβών προσκυνητών. Η λατρευτική τιμή και η λιτάνευση της εικόνας καθιερώθηκε να τελείται κάθε Κυριακή του Θωμά.
πηγή: http://www.imnst.gr/wp/%ce%b9%ce%b5%cf%81%ce%ad%cf%82-%ce%bc%ce%bf%ce%bd%ce%ad%cf%82/
Πατήστε πάνω στη λέξη Χάρτης για να δείτε χαρτογραφημένη τη διαδρομή