Κρύσταλλοι από ζάχαρη Πείραμα 1.
Ξεκινάμε με τον Τίμο να μαθαίνουμε τον κόσμο γύρω μας με ένα πολύ εντυπωσιακό πείραμα με υλικά που τρώγονται! Βλέπουμε το βίντεο, διατυπώνουμε ερωτήματα και συγκεντρώνουμε στην τάξη υλικά που θα χρειαστούν στα πειράματα μας. Φτιάχνουμε όλοι μαζί μια γλυκιά δημιουργία! Περισσότερες φωτογραφίες εδώ. Οι οδηγίες που δίνονται παρακάτω θα βοηθήσουν πολύ να συμμετέχουν στο πρόγραμμα του σχολείου, όσα παιδιά απουσιάζουν λόγω ιώσεων.
Τι υλικά χρειαζόμαστε;
- 1 κούπα νερό
- 4 κούπες ζάχαρη κρυσταλλική
- Βαζάκια
- Ξυλάκια για σουβλάκι ή για γλειφιτζούρια
- Χρώματα ζαχαροπλαστικής
- Μανταλάκια
- φίλτρα καφέ
Πώς φτιάχνω κρύσταλλους από ζάχαρη;
Βράζουμε το νερό σε ένα κατσαρολάκι και στη συνέχεια προσθέτουμε μία- μία τις κούπες ζάχαρης. Παρατηρούμε ότι η ζάχαρη σιγά σιγά εξαφανίζεται… Αφήνουμε το μείγμα λίγη ώρα να κρυώσει και μετά το μοιράζουμε σε βαζάκια. Με χρώματα ζαχαροπλαστικής χρωματίζουμε το ζαχαρόνερο.
Βρέχουμε τα ξυλάκια και μετά τα βουτάμε στη ζάχαρη. Τα αφήνουμε στην άκρη να στεγνώσουν καλά πριν τα χρησιμοποιήσουμε. Όταν είναι έτοιμα, βάζουμε μέσα σε κάθε βάζο ένα ξυλάκι, προσέχοντας να μην ακουμπάει στα τοιχώματα του βάζου. Το σταθεροποιούμε με μανταλάκι που ακουμπά οριζόντια στο χείλος του βάζου. Το ξυλάκι πρέπει να απέχει λίγα εκατοστά και από τον πάτο του βάζου.
Κλείνουμε τα βαζάκια μας με ένα φίλτρο του καφέ για να μην σκονίζονται και τα βάζουμε στη γωνιά της παρατήρησης. Χρειάζονται αρκετές ημέρες για να αναπτυχθούν κρύσταλλοι (μέχρι δύο εβδομάδες). Παρακολουθούμε καθημερινά τη διαδικασία σχηματισμού κρυστάλλων. Μόλις φτάσουν στο μέγεθος που τους θέλουμε τους αφαιρούμε από το ζαχαρόνερο. Μπορούμε να τους δοκιμάσουμε κιόλας!
Εξήγηση με απλά λόγια:
Διαλυτότητα είναι όταν μια ουσία (π.χ. ζάχαρη, αλάτι) διαλύεται (εξαφανίζεται) σε μια ορισμένη ποσότητα διαλύτη (π.χ. νερό) και σε ορισμένη θερμοκρασία.
Ακόρεστο διάλυμα: Ανακατεύουμε ζάχαρη πρώτα μέσα σε κρύο νερό και παρατηρούμε ότι διαλύεται χωρίς να αφήνει ίζημα (εξαφανίζεται). Όταν βάλουμε περισσότερη ζάχαρη παρατηρούμε ότι μένει αδιάλυτη (υπάρχει ίζημα). Το διάλυμα μας τότε λέμε ότι είναι κορεσμένο (χόρτασε) και δεν μπορούμε να διαλύσουμε άλλη ζάχαρη. 
Το κορεσμένο διάλυμα, με το ίζημα, το βράζουμε και διαπιστώνουμε ότι η ουσία (η ζάχαρη) που είχε μείνει, τώρα που το νερό έβρασε, διαλύεται και μπορούμε να προσθέσουμε και άλλη ποσότητα. Το διάλυμα που ετοιμάσαμε το λέμε τώρα υπέρκορο.
Το πείραμα με τους κρυστάλλους έχει να κάνει με ένα υπερκορεσμένο μείγμα. Τα μόρια της ζάχαρης είναι πολύ κοντά μεταξύ τους, κολλάνε το ένα πάνω στο άλλο δημιουργώντας κρυστάλλους.
Διερευνητική μάθηση. Διαλυτότητα υλικών. Πείραμα 2.
Οι μαθητές/τριες διατυπώνουν ερωτήματα και ψάχνουν να βρουν απαντήσεις. Άραγε τι θα συμβεί αν χρησιμοποιήσουμε αλάτι; Με το ίδιο τρόπο επιχειρούν να φτιάξουν κρυστάλλους από αλάτι! Επίσης, δοκιμάζουν αν κάποια υλικά διαλύονται (εξαφανίζονται) στο νερό.
Ο Τίμος, ο επιστήμονας συνεχίζει τους πειραματισμούς και μας ζητάει να πειραματιστούμε και εμείς στην κουζίνα μας..
“Εγώ σήμερα θα συνεχίσω τους πειραματισμούς μου στην κουζίνα. Κάντε και εσείς πειράματα στην κουζίνα σας και δείτε ποια υλικά διαλύονται στο νερό και ποια όχι. Συμπληρώστε το παρακάτω φύλλο εργασίας και φέρτε το στην τάξη να το συζητήσουμε. Στην πρώτη στήλη γράψτε τα υλικά που δοκιμάσατε. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να γράψουν τη λέξη. Τα μικρότερα θα χρειαστούν τη βοήθεια ενός μεγάλου ή μπορούν να την ζωγραφίσουν”.
Φώτο από τις ανακαλύψεις των μαθητών/τριών εδώ.
Ζωγραφίζω με ζαχαρόνερο.
Πείραμα 3.
Ζωγραφίζουμε με ζαχαρόνερο και νερομπογιές και φτιάχνουμε εντυπωσιακούς χειμωνιάτικους σκούφους! Όταν βράζουμε το νερό, τα μόρια του νερού μπαίνουν ανάμεσα στα μόρια ζάχαρης και την διαλύουν. Ωστόσο, το λεπτό στρώμα διαλύματος ζάχαρης-νερού στο χαρτί πριν από τη βαφή επιτρέπει στο χρώμα να προσκολληθεί στους διαλυμένους κρυστάλλους που τώρα διασκορπίζονται τυχαία στο κομμάτι χαρτιού.
