Τι είναι τα λαϊκά παραμύθια;

«Το Παραμύθι της Γιαγιάς», Νικολάος Γύζης [1842-1901]

Το παραμύθι, τέχνη κυρίως λαϊκή, είναι το καθρέφτισμα της ζωής. Γεννημένο απ’ όλους, δε γνωρίζει πατέρα. Είναι ένας ήχος παρόμοιος μ’ εκείνον που βγάζουν οι αιολικές άρπες: ο άνεμος του αιώνα περνάει μέσα από μια γενιά, και βγαίνουν από κει τραγούδια. Με τη διαφορά πως εδώ, καθώς χορδές είναι οι άνθρωποι, τα τραγούδια λένε αυτό που οι άνθρωποι αισθάνονται και αυτό που είναι…

Το λαϊκό παραμύθι γεννήθηκε από πολλούς και μεγάλωσε -ανατράφηκε θα μπορούσαμε να πούμε- από ακόμα περισσότερους. Δε θα έφτανε όμως ως τις μέρες μας αν δεν υπήρχαν οι αφηγητές, οι άνθρωποι δηλαδή που το διηγούνταν σε άλλους, οι οποίοι με τη σειρά τους γίνονταν στη συνέχεια αφηγητές. Με τα πόδια όλων αυτών των ανθρώπων, το παραμύθι -στην ουσία του ίδιο, αλλά και κάπως αλλαγμένο κάθε φορά- περπάτησε μέσα στο χρόνο. Με τις φωνές τους απόκτησε τα χαρακτηριστικά του, που ήταν παρμένα από τη ζωή τους και από τη ζωή των ομοίων τους. Με τους αγώνες και τις αγωνίες των καθημερινών ανθρώπων που συναντούσε στο διάβα του σιγά-σιγά μεταμορφωνόταν.

 Σαν το σιτάρι σπέρνεται στον κόσμο η αλήθεια

κι απ’ τον καθάριο σπόρο της φυτρώνουν παραμύθια.

Καλότυχος όποιος μπορεί τα στάχυα να θερίσει

 και το σιτάρι απ’ τ’ άχυρο καλά να ξεχωρίσει.

Για το μικρό τον κόπο του μεγάλο κέρδος μένει:

 Όλη η αλήθεια που θα βρει στα ψέματα κρυμμένη.

 Γ. Δροσίνης (Παιδικά Παραμύθια, α΄ έκδ. 1889)

Πηγές:

Το κείμενο και η εικόνα  ανακτήθηκαν από το άρθρο “Παραμύθια του Γενάρη” από τον ιστότοπο Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας.