ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ BLOG

Από ΔΕΣΠΟΤΑΤΟ

Μητροπολίτης Κυθήρων: Δεν θα κάνω το εμβόλιο

Νέο μήνυμα, αυτή τη φορά για την άρνηση του εμβολίου, έδωσε ο Μητροπολίτης Κυθήρων Σεραφείμ κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας στον Ιερό Ναό Εσταυρωμένου Χριστού Χώρας Κυθήρων.

Ο Μητροπολίτης, που όπως έχει δηλώσει δεν θα απαγορεύσει τη συμμετοχή των πιστών στην Εκκλησία, αυτή τη φορά εξηγεί τον λόγο που δεν θα κάνει το εμβόλιο ενώ αναφέρεται στον Άγιο που εμφανίστηκε και δίνει μήνυμα για την προστασία των ορθοδόξων από τον κορονοϊό.

Ο κ. Σεραφείμ τονίζει ότι οι ορθόδοξοι Χριστιανοί αντί του «μολυσμένου» εμβολίου έχουν την Θεία Κοινωνία, το Βάπτισμα, των Μύρωμα, τον Αγιασμό για προστασία ενώ πρέπει να επικαλούνται τον Άγιο Νικηφόρο τον λεπρό!

O Μητροπολίτης Κυθήρων κ. Σεραφείμ αναφέρεται στα εμβόλια κατά του κορονοιού και λέει: «Μια είδηση απ’ τη γειτονική Ιταλία από Oρθοδόξους Xριστιανούς που επικοινωνούν μαζί μου, είπαν το εξής με ανησυχία μεγάλη: Τα νέα εμβόλια τα οποία κυκλοφορούν από σήμερα και άρχισε από τους άρχοντες η χρήση, γίνονται και παρασκευάζονται με το προϊόν των εκτρώσεων. Είναι πολύ φοβερό αυτό αδελφοί μου, έχουν ανησυχήσει οι χριστιανοί της Δύσης και απευθύνθηκαν είς τον αρχηγό τους τον Πάπα και εκείνος τους καθησύχασε και τους λέει έτσι είναι αλλά κατ’ οικονομίαν θα το δεχθούμε για την υγειά των ανθρώπων»

«Αυτό είναι μεγάλο λάθος» συμπλήρωσε «και βεβαίως εκείνος βρίσκεται εκτός της Μιας Αγίας καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας και δεν μπορούμε να υπολογίσουμε τη γνώμη του αλλά εμείς οι ορθόδοξοι δεν μπορούμε να δεχτούμε κάτι τέτοιο»

Έπειτα συνέχισε: «Μιλάνε κάποιοι οι οποίοι δεν έχουν την θεοσέβεια, την καλλιέργεια, την μόρφωση κατά Θεόν λένε ότι προέρχεται μολυσμός από τη θεία κοινωνία και ήθελαν να σταματήσει η θεία κοινωνία μέχρι να βγει το εμβόλιο, όμως αγαπητοί μου αδελφοί θα έπρεπε περισσότερο να ανησυχήσουν για τον μολυσμό πού έρχεται όταν μέσα στο σώμα μας θα περάσει αυτό το υλικό που προέρχεται από σκοτωμένα και εσφαγμένα έμβρυα διότι είναι φόνοι αυτά τα οποία γίνονται.»

«Σήμερα λοιπόν που είναι η τιμή του Αγέννητου Παιδιού θα ήθελα αυτό το πράγμα να επισημάνω γιατί πολλοί χριστιανοί ανησυχούν και ερωτούν.

Όμως με αυτή την τελευταία είδηση η οποία είναι βάσιμη ,μετά από αυτό εγώ προσωπικά σαν επίσκοπος σας, σας λέγω ότι δεν θα κάμω το εμβόλιο αν έχει αυτή την προέλευση.

Αν δεν βρεθεί κάτι άλλο από εγγυημένη ομάδα χριστιανών ιατρών, κληρικών και λαικών που εζήτησα από την Ιερά Σύνοδο, που να μας διαβεβαιώσει πλήρως ότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο μέσα, τότε δεν θα το κάνουμε… δεν είμαστε κατά των εμβολίων… αλλά δεν θέλουμε αυτό το μολυσμό, δεν θέλουμε αυτό το οποίο είναι κάτι το μιαρό».

Τέλος συμπλήρωσε: «Εάν δεν γίνει κάτι που να ξεκαθαρίσει το τοπίο, γιατί οι άνθρωποι που πορεύονται σύμφωνα με το ρεύμα της παγκοσμιοποίησης, της πανθρησκείας και της νέας εποχής θέλουν να κάνουν τον μετάνθρωπο όπως λένε, τον μεταλλαγμένο άνθρωπο, να κάνουν τον άνθρωπο που θα είναι ένα ρομπότ που δεν θα έχει συναισθήματα, δεν θα έχει ιδανικά, δεν θα έχει αρετή, δεν θα έχει αγιότητα, δεν θα έχει χάρη, δεν θα έχει την ευλογία του θεού»

Πηγή: https://www.despotato.eu/news/im/alles-mitropoleis/mitropolitis-kythiron-den-tha-kano-to-emvolio

Ο τρούλος του Ναού της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα,
el.wikipedia.org/wiki/Παντοκράτωρ

Από Vimaorthodoxias.gr

Από Romfea.gr

ΑΠΟ ROMFEA.GR

Ζαπορόζιε Λουκάς: «Θα δώσουμε όλοι λόγο στον Θεό»

Γράφει ὁ Φώτης Μιχαήλ, ἰατρός

Ἡ ὑγεία τοῦ σώματος εἶναι ὁμολογουμένως πολύτιμο ἀγαθό. Εἶναι, ὅμως, πάνω ἀπό ὅλα τά ἀγαθά; Εἶναι τό πολυτιμότερο ἀγαθό, ὅπως οἱ πολλοί σήμερα νομίζουν καί λέγουν;Ἤ μήπως ὑπάρχει καί κάτι ἄλλο, πιό σημαντικό καί πιό σπουδαῖο;

Ἐπ’ αὐτοῦ γράφει ὁ Χρυσορρήμων Ἰωάννης: ‘’Τί ἴσον, εἰπέ μοι, ψυχή καί σῶμα;’᾿ Πές μου, κατά τί εἶναι ἴσο ἡ ψυχή καί τό σῶμα. ‘’Εἰ βούλει τήν διαφοράν ἰδεῖν’’, ἐάν θέλεις νά δεῖς τήν διαφορά, σκέψου πώς τό σῶμα, σάν ἀναχωρήσει ἡ ψυχή ἀπό αὐτό, δέν ἔχει καμμιά ἁπολύτως ἀξία. Σύ, λοιπόν, πού περιποιεῖσαι τόσο τό σῶμα, γιατί περιφρονεῖς τόσο πολύ τήν ψυχή σου;(Ε.Π.Ε. 2.634)

Ἀλήθεια, πόσο ταιριάζουν τά λόγια τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου στήν περίπτωση τοῦ δοκιμαζόμενου σήμερα ὀρθοδόξου λαοῦ μας!

‘’Ἰοῦ θανατηφόρου μοναρχοῦντος’’, κλῆρος καί λαός μαζί ἔχουμε ρίξει, σχεδόν ἀποκλειστικῶς, ὅλο τό βάρος τῆς φροντίδας μας πάνω στήν προστασία τῆς ὑγείας τοῦ θνητοῦ καί ἐφήμερου σώματός μας. Παραμερίσαμε, δυστυχῶς,καί βάλαμε κάπως σέ δεύτερη μοίρα τίς ἀνάγκες τῆς ἀθάνατης ψυχῆς μας καί τήν τροφοδοσία τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς!

Καλά καί σωστά κάνουμε, νά μιλᾶμε γιά μέτρα προστασίας ἀπό τούς ἰούς καί τά μικρόβια, πού προσβάλλουν τήν ὑγεία τοῦ σώματός μας. Σέ περιόδους ἔξαρσης τῶν λοιμωδῶν μεταδοτικῶν νοσημάτων, πάντοτε, ἔτσι πράτταμε καί ἐξακολουθοῦμε καί τώρα νά πράττουμε. Ποτέ, ὅμως, μέχρι σήμερα, ἡ ἐφαρμογή τῶν ὅποιων ἀναγκαίων μέτρων προστασίας τῆς ὑγείας μας δέν εἶχε προσβάλει τήν καρδιά τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεώς μας, δηλαδή, τό Μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Σήμερα, δυστυχῶς, τά μέτρα αὐτά προστασίας ἀπό τόν θάνατο, πέρασαν καί μέσα στήν λατρευτική μας ζωή, μέσα στον χῶρο, ὅπου ὁ θάνατος ἔχει καταπατηθεῖ, ὅπου δεσπόζει ὁ Ἀρχηγός τῆς Ζωῆς, ὁ Δεσπότης πάντων Κύριος Ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.

Τά περισσότερα μητροπολιτικά γραφεῖα, ἐδῶ καί μῆνες, ἔχουν μετατραπεῖ ἐν πολλοῖς σέ παραρτήματα τοῦ ὑπουργείου ὑγείας, διαβιβαστές ἐγκυκλίων μέ περιεχόμενο καθαρά ὑγειονομικό! Στό σύνολο σχεδόν τῶν Ἱερῶν Ναῶν τῆς Πατρίδος μας, ἱερεῖς καί ἐπίτροποι ἔχουν ἐξαναγκασθεῖ νά παίζουν τόν ρόλο ὑπαλλήλων τῆς γενικῆς γραμματείας πολιτικῆς προστασίας!

Ἡ δογματική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχει κυριολεκτικά στραγγαλισθεῖ. Οἱ σωτηριολογικές προϋποθέσεις τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς ἔχουν σοβαρά ἀτονίσει, καί τό κατηχητικό ἔργο στήν πλειονότητα τῶν ἐνοριῶν ἔχει συρρικνωθεῖ, ἕως καί καταργηθεῖ.

Οἱ ἄμβωνες, διά τόν φόβο τοῦ Καίσαρος καί τοῦ θανάτου, ἀντί νά κηρύξουν Ἀναστάντα Ἰησοῦν Χριστόν καί Νικητή τοῦ θανάτου, στέκονται σούζα μπροστά στον ‘’μονάρχη ἰό’’ καί κηρύττουν τό κλείσιμο τῶν ἱερῶν μας ναῶν, τήν ἀπό τηλεοράσεως παρακολούθηση τῆς Θείας Λειτουργίας, τίς ἀποστειρωμένες λαβίδες μιᾶς χρήσεως, τήν διανομή τοῦ ἀντιδώρου σέ κλειστές ἀτομικές συσκευασίες, τήν ἀπαγόρευση ἀσπασμοῦ τῶν ἱερῶν εἰκόνων, τήν ἀποφυγή τοῦ χειροφιλήματος τῶν ἱερωμένων, τήν οὐσιαστική κατάργηση τῶν ἁγιασμῶν στά σχολεῖα, τήν μάσκα μέσα καί ἔξω ἀπό τό ἱερόν βῆμα, τά ἀρωματικά μαντηλάκια καί τίς ἐρυθρόλευκες ταινίες στά φυλακισμένα στασίδια, τήν ἀπαγόρευση τῆς Μεταλήψεως τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων.

Ὦ τῆς ὕβρεως! Κύριε, συγχώρεσέ μας. Ἀπό δειλία, φόβο καί ὀλιγοπιστία, σταματήσαμε πιά, μέσα στούς Ἱερούς μας Ναούς,‘’ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν’’ νά παραδίδουμε στά χέρια τοῦ παντοδυνάμου Χριστοῦ. Τώρα παραδινόμαστε σέ μιά ἄλλη τριάδα, γεμάτη,ὅμως, ὄχι ἀπό τήν παντοδυναμία τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά ἀπό τήν μυρουδιά τοῦ θανάτου: τά ἀντισηπτικά, τά φίμωτρα καί τίς ἀποστάσεις.

Ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ ἀναρρωτιέται: Ἐγκαταλείποντας τίς θεόσδοτες πρακτικές τῆς Ἱερᾶς μας Παραδόσεως στήν ἀντιμετώπιση λοιμωδῶν μεταδοτικῶν νοσημάτων καί κάθε ἄλλης θεομηνίας, τελικά εἴμαστε ὄντως Ὀρθόδοξοι ἤ ἔχουμε στήν οὐσία καταντήσει προτεστάντες;

Ποῦ εἶναι ἡ πιστή ἐφαρμογή τοῦ Συνοδικοῦ συστήματος διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας μας; Ποῦ εἶναι τό ὁμόδοξον καί ὁμόφρονον τῶν ποιμένων μας; Ἔχουν διχασθεῖ! Ποῦ εἶναι τά φλογερά κηρύγματα εἰλικρινοῦς μετανοίας; Ποῦ εἶναι οἱ παροτρύνσεις γιά πιό θερμές προσευχές καί αὐστηρότερη νηστεία; Ποῦ εἶναι οἱ διδαχές γιά τήν ἀθανασία τῆς ψυχῆς καί τήν ματαιότητα τοῦ κόσμου; Ποῦ εἶναι οἱ προτροπές γιά ἐξομολόγηση καί τακτική Θεία Κοινωνία; Ποῦ εἶναι οἱ πάνδημες γονυκλισίες καί λιτανεῖες; Ποῦ εἶναι τάεὐχέλαια καί οἱ ἀγιασμοί παλλαϊκῆς συμμετοχῆς; Ποῦ εἶναι οἱ ὑποδοχές καί ἡ προσκύνηση τῶν θαυματουργῶν Ἁγίων Λειψάνων; Ποῦ εἶναι οἱ ἀναφορές σέ κόλαση καί παράδεισο;

Ἐάν ἐξαιρεθοῦν μερικοί φιλότιμοι καί λεοντόκαρδοι ἁπλοί παπάδες, ποῦ εἶναι τό ἔμπρακτο παράδειγμα τῶν ποιμένων μας στήν ἀντιμετώπιση τοῦ φόβου τοῦ θανάτου, στήν καταπολέμηση τοῦ τρόμου, στήν ὑπεράσπιση τοῦ θεόσδοτου αὐτεξούσιου; Καί δέν μιλᾶμε βεβαίως γιά ἀντιμετώπιση μέ μεθόδους τοῦ κόσμου τούτου, ἀλλά μέ τά παντοδύναμα μέσα πού διαθέτει ἡ Ἐκκλησία μας, καί πού ἀδαπάνως προσφέρει ἡ κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.

Πόσο μοιάζει σήμερα ὁ λαός μας μέ τό πλῆθος ἐκεῖνο τῶν ἀσθενῶν, πού περίμεναν ἐναγωνίως τήν γιατρειά τους, κατάκοιτοι γύρω ἀπό τήν ‘’κολυμβήθρα Βηθεσδά’’!

Περιμένουμε μέ ἀγωνία τήν ἀπαλλαγή μας ἀπό τόν λοιμό, ὅπως καί ἐκείνοι περίμεναν μέ ἀγωνία τήν θεραπεία τους. Βλέπουμε τόν ἄλλον ὡς δυνάμει ὑποψήφιο νά μᾶς στερήσει τήν ζωή, ὅπως καί ἐκεῖνοι ἔβλεπαν τούς ὑπόλοιπους ὡς ἀντιπάλους στήν διεκδίκηση τῆς πρωτιᾶς μετά τήν ταραχή τοῦ ὕδατος. Καί τό πιό σημαντικό: εἴμαστε ὅλοι μας προσηλωμένοι ἀποκλειστικά καί μόνον στίς ὑποσχέσεις τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης,ἀποκλείοντας κάθε ἄλλη ἐκδοχή σωτηρίας, ὅπως καί ἐκεῖνοι ἦσαν ἀποκλειστικῶς προσηλωμένοι στήν ‘’κολυμβήθρα Βηθεσδά’’ καί ‘’τήν τοῦ ὕδατος κίνηση’’, λές καί δέν ὑπῆρχε περίπτωση νά σωθοῦν ἀπό πουθενά ἀλλοῦ.

Καί ἐμφανίζεται ὁ Χριστός, ὁ Νικητής τοῦ θανάτου, ἡ ἴδια ἡ Ζωή, ὁ Δημιουργός τῶν ἁπάντων. Βλέπει τόν παράλυτο, καί προτοῦ τόν θεραπεύσει τόν ἐρωτᾶ: ‘’Θέλεις ὑγιής γενέσθαι’’; Θέλεις νά γίνεις καλά; Ἐρώτημα, πού ἡ εὐσπλαχνία Του τό ὑποβάλλει ἀπαράλλακτα καί σέ ἐμᾶς σήμερα. ‘’Θέλεις ὑγιής γενέσθαι’’;

Στήν ἀνθρώπινη λογική τό ἐρώτημα φαίνεται περιττό. Ποιός ἀσθενής δέν θέλει τήν ὑγεία του; ‘’Ποιός στραβός δέν θέλει τό φῶς του’’, πού λέει καί ὁ λαός μας;

Τό ἐρώτημα, ὅμως, δέν εἶναι καθόλου περιττό. Ὀ θεάνθρωπος Χριστός ποτέ δέν εἶπε ἤ ἔπραξε κάτι τό περιττό. Ὅλα λέγονταν καί γίνονταν μέ σκοπό καί σοφία.

Ὅταν εἶσαι τριάντα ὀκτώ ὁλόκληρα χρόνια παράλυτος ἤ ἀπειλεῖσαι ἀκατάπαυστα ἀπό ἕναν ἀόρατο θανατηφόρο ἰό,  καί σέ ρωτᾶνε ἀποφασιστικά καί πειστικά ‘’θέλεις νά γίνεις καλά’’, μπορεῖς νά μείνεις νωθρός καί ἀσυγκίνητος; Ἀδύνατον! Σηκώνεις τό κεφάλι ζωηρά, καθηλώνεις τό βλέμμα σου στόν ἐρωτῶντα, καί γεμᾶτος ἐλπίδα σωτηρίας ἀπαντᾶς: Ναί, Κύριε, θέλω.

Τό ἐρώτημα ὄχι μονάχα περιττό δέν εἶναι, ἀλλά εἶναι ἐρώτημα καίριο καί ἀφυπνιστικό. Εἶναι ἀκριβῶς ἡ στιγμή, πού ξυπνᾶς ἀπό τόν λήθαργο τῆς δαιμονικῆς μονομέρειας, φωτίζεσαι, σκέφτεσαι ὅτι μπορεῖ νά ὑπάρχει καί ἄλλη ὁδός θεραπείας, καί μέ ἐμπιστοσύνη ἀπόλυτη ἀπαντᾶς: Ναι, Κύριε, θέλω. Θέλω νά γίνω καλά.

Νά, λοιπόν, γιατί ὁ Χριστός ρώτησε τόν παράλυτο, ἐάν θέλει νά γίνει ὑγιής. Γιά νά ἀποσπάσει τήν σκέψη του ἀπό τό μέσον θεραπείας, πρός τό ὁποῖον ἦταν ἀποκλειστικῶς στραμμένη, καί νά τόν ὑποβοηθήσει νά σκεφθεῖ, ὅτι ὑπάρχει καί ἄλλο μέσον θεραπείας, ὁ Μεσσίας καί μεσίτης Ἰησοῦς.

Ὁ παράλυτος τῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς δέν εἶχε στό μυαλό του καμμιά ἄλλη δυνατότητα θεραπείας, παρά μονάχα τήν ‘’κολυμβήθρα τῆς Βηθεσδά’’. Τήν ἐλπίδα καί τήν βεβαιότητα τῆς θεραπείας του τήν εἶχε ἀποθέσει μέ ἀποκλειστικότητα ἐκεῖ. Μέχρι τήν στιγμή, πού ἐμφανίστηκε μπροστά του ὁ Χριστός. Στό ἐρώτημα τοῦ Χριστοῦ ‘’θέλεις ὑγιής γενέσθαι’’, ἡ συνείδηση τοῦ παραλύτου συνταράσσεται, οἱ βεβαιότητές του μέ μιᾶς διαλύονται, οἱ ἀποκλειστικότητες ἐλπίδων συντρίβονται, ἀφήνεται μέ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στά χέρια τοῦ Μεγάλου Ἰατροῦ, καί θαυματουργικῶς θεραπεύεται.

Ἔχω τόν λογισμό, ὅτι καί ἐμεῖς σήμερα εἴμαστε στήν ἴδια μοίρα μέ τόν παραλυτικό τῆς Βηθεσδά. Μέ μία μόνον διαφορά. Στό ἐρώτημα τοῦ Χριστοῦ ‘’θέλεις ὑγιής γενέσθαι’’, ἐμεῖς, οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί τῆς ἁγιοτόκου Ἑλλάδος, σέ ἀντίθεσημέ τόν παραλυτικό, κρατᾶμε τά ἀφτιά μας βουλωμένα καί τό στόμα μας κλειστό. Δέν ἀπαντᾶμε. Οἱ συνειδήσεις μας, λόγῳ τῶν βαρυτάτων ἁμαρτιῶν μας, παραμένουν ναρκωμένες κάτω ἀπό τήν ἐπήρεια τήν δαιμονική, καί ἐμμένουμε στήν ἀποστασία. Τίς ἐλπίδες μας, ὡς λαός, γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς μεταδοτικῆς λοιμογόνουνόσουτίς ἔχουμε ἀποθέσει μέ φανατική ἀποκλειστικότητα στήν ἐπιστήμη καί στήν πολιτεία.

Ὡς λαός, ἐπιμένουμε ἡ ‘’Βηθεσδά μας’’ νά εἶναι τά ‘’μέτρα’’. Καί ὁ ‘’ἄγγελός μας’’,  πού θά ταράξει τά ὕδατα ‘’θαυματουργικῶς’’, νά εἶναι τό ἀναμενόμενο ἐμβόλιο.

Ἔχουμε σκοτισθεῖ τόσο πολύ ἀπό τήν ἁμαρτία, ὥστε τόν παντοδύναμο Χριστό οὔτε τόν βλέπουμε, ἀλλά οὔτε καί θέλουμε νά τόν ἀκούσουμε.

Ποιός μπορεῖ νά πεῖ ὅτι ὁ Χριστός ἀμφισβητεῖ τήν ἀξία τῶν γιατρῶν; Κανένας! Σέ ποιό ἐδάφιο τῆς Ἁγίας Γραφῆς περιφρονεῖται ἡ ἰατρική ὡς ἐπιστήμη καί τέχνη ἤ προτείνεται παραβίαση τῶν Νόμων τῆς Πολιτείας; Πουθενά!

Ἄλλωστε, ὁ Χριστός, ὁ Μεγάλος Ἰατρός, ἔδωσε τούς ἰατρούς τούς μικρούς. Γι’ αὐτό καί ἐμεῖς, ὅταν θέλουμε νά γίνουμε καλά, πρῶτα τόν Χριστό παρακαλᾶμε, νά φωτίσει καί νά βοηθήσει τούς γιατρούς πού μᾶς φροντίζουν. Ἐάν οἱ μικροί γιατροί δέν συνοδεύονται ἀπό τίς δικές μας προσευχές ἤ οἱ ἴδιοι  ἀρνοῦνται τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, τότε οἱ μικροί γιατροί κάνουν καί λάθη, καί μάλιστα μερικές φορές καί θανατηφόρα.

Καί γιά νά κάνουμε καί τήν αὐτοκριτική μας, τό πρόβλημα γιά τήν Ἐκκλησία μας δέν εἶναι τά μέτρα προστασίας αὐτά καθ’ ἑαυτά, πού ἐφαρμόζονται παγκοσμίως γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς λοιμογόνου νόσου. Τό πρόβλημα εἶναι, ὅτι τά μέτρα αὐτά τά ἀνθρώπινα, τά περάσαμε ἀκόμα καί ἐκεῖ, ὅπου κυριαρχεῖ ἡ ἐμπειρία τῆς παρουσίας τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ. Τά περάσαμε ἀκόμα καί ἐκεῖ, ὅπου οἱ ἄγγελοι καί οἱ ἅγιοι βλέπουν θαυμαστά καί λένε ‘’σιγησάτω πᾶσα σάρξ βροτεία’’. Αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη μας ἁμαρτία: Περιφρονήσαμε, μέσα στούς ἱερούς μας ναούς, τήν παντοδυναμία τοῦ Τριαδικοῦ μας Θεοῦ, καί στή θέση τῆς πανσθενουργοῦ ἀκτίστου Θείας Χάριτος δεχθήκαμε ὡς ἀποκλειστικούς προστάτες τά ἀνθρώπινα μέτρα.

Καί γιά τοῦ λόγου τό ἀληθές, ἄς ἐπανέλθουμε στήν ‘’Βηθεσδά μας’’. Ὁ Χριστός, ὡς πολυεύσπλαχνος καί οἰκτίρμων, μᾶς ξαναρωτᾶ: ‘’θέλεις ὑγιής γενέσθαι’’; Καί ἐμεῖς μέ τίς ἐπιλογές μας εἶναι σάν νά τοῦ ἀπαντᾶμε: Ναι, Κύριε, θέλω νά γίνω καλά, ἀλλά ὄχι ἀπό ἐσένα. Πάνω ἀπό ἐσένα εἶναι οἱ κρατικοί λοιμωξιολόγοι καί οἱ ὑφυπουργοί πολιτικῆς προστασίας. Ἐγώ αὐτούς ἐμπιστεύομαι μονάχα, καί κανέναν ἄλλον. Καί ὅ,τι μοῦ ποῦν, θά τό  κάνω. Καί καρναβάλι θά γίνω μέσα στήν Θεία Λειτουργία, καί φίμωτρο θά φορέσω μπροστά στήν Ἁγία Τράπεζα, καί μέ γάντια θά λειτουργήσω, καί μέ κουταλάκια μιᾶς χρήσεως θά κοινωνήσω τόν κόσμο, καί σέ ἀποστειρωμένες συσκευασίες θά προσφέρω τό ἀντίδωρο, καί τά στασίδια θά φυλακίσω, καί τά προσκυνητάρια θά ἀπομακρύνω, καί τήν ἐξομολόγηση θά ἀραιώσω, καί τίς λιτανεῖες θά καταργήσω. Πῶς ἀλλιῶς νά σωθοῦμε ἀπό τό κακό πού μᾶς βρῆκε;

Ἀδελφοί μου, ἡ παραπάνω ἀντιμετώπιση τῆς παρούσης θεομηνίας, πόσο ἀπέχει ἄραγε ἀπό τήν ἀσεβή δήλωση εὐάριθμων πολιτικῶν μας προσώπων, ὅτι καί μέ τόν διάβολο ἀκόμα θά συνεργαστοῦν, γιά νά σώσουν τήν χώρα;

Ποιά χώρα μπορεῖ νά σωθεῖ πραγματικά, μέσα ἀπό συνεργασίες μέ τόν διάβολο; Τό μόνο πού θά κατορθώσει μιά τέτοια χώρα, θά εἶναι νά χωθεῖ ἀκόμα πιό βαθιά στήν ἁμαρτία καί στήν ἀπώλεια.

Καί ἐπί τοῦ προκειμένου, ὑπάρχει κανείς Ἅγιος, πού θά συνεργαζόταν ἀκόμα καί μέ τόν ἐξαποδίτη, γιά νά σώσει τήν ὑγεία τοῦ σώματος; Οὔτε ἕνας. Εἶναι βλάσφημο, ἀκόμα καί πού τό ρωτᾶμε.

Ἡ ποιμαντική τῶν Ἁγίων μας Πατέρων, οἱ Ἱεροί Κανόνες καί ἡ δογματική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως πάντοτε, ἔτσι καί τώρα, ἔρχονται ἀρωγοί καί μᾶς δείχνουν μέ ἀσφάλεια τόν δρόμο, πού ὀφείλουμε νά ἀκολουθήσουμε, ἐάν ὄντως λατρεύουμε τόν Χριστό καί λαχταρᾶμε τήν Ἀπολύτρωση.

Διά στόματος Ἱεροῦ Χρυσοστόμου ὁμιλεῖ τό Ἅγιον Πνεῦμα, καί μᾶς λέγει:

‘’Βέλτιον ἐν ταῖς ἀρρωστίαις μεῖναι, ἤ διά τήν ἀπαλλαγήν τῆς ἀσθενείας εἰς ἀσέβειαν καταπεσεῖν’’. Εἶναι προτιμότερο νά μείνουμε ἄρρωστοι, παρά νά σωθοῦμε ἀπό τήν ἀσθένεια πέφτοντας στήν ἀσέβεια.

‘’Κἄν γάρ θεραπεύσῃ δαίμων, μεῖζον κατέβλαψεν ἤ ὠφέλησεν’’. Καί ἄν ἀκόμα ὁ δαίμονας μᾶς γιατρέψει, περισσότερο μᾶς ἔβλαψε παρά μᾶς ὠφέλησε.

‘’Ὠφέλησε μέν τό σῶμα, τό πάντως ἀποθανούμενον μικρόν ὕστερον καί σήπεσθαι μᾶλλον, κατέβλαψε δε τήν ψυχήν τήν ἀθάνατον’’. Ὠφέλησε βέβαια τό σῶμα, πού ὅμως ὁπωσδήποτε θά πεθάνει μετά ἀπό λίγο καί θά σαπίσει, ἀλλά ἔβλαψε φοβερά τήν ἀθάνατη ψυχή.

Ὦ τῆς παραφροσύνης! Τί πρᾶγμα ἀθάνατον μᾶς χάρισε ὁ Θεός, καί σέ ποιόν πᾶμε νά παραδώσουμε τήν ‘’προστασία του’’!

18/10/2020

Μνήμη τοῦ ἁγίου Λουκᾶ τοῦ Εὐαγγελιστοῦ καί ἰατροῦ.

_______________________________________________

ΠΗΓΕΣ:

1. ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ (Ἑρμηνεία), τόμος Α’, σελ. 393, τοῦ μακαριστοῦ θεολόγου Νικολάου Σωτηρόπουλου.

2. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ, τόμος Ε’, σελ. 134, τοῦ ἀρχιμ. π. Δανιήλ Ἀεράκη (Ε.Π.Ε. 2,634 καί Ε.Π.Ε 34,136).

3. Πολλαπλά κουταλάκια στήν Θ. Κοινωνία https://www.newsbreak.gr/kosmos/101010/salos-apofasi-elpidoforos-theia-koinonia-koytalia/
4. Ἀπαγόρευση Μεταλήψεως τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων https://www.orthodoxianewsagency.gr/patriarxeia/oikomeniko_patriarxio/%ce%bc%ce%b7%cf%84%cf%81%ce%bf%cf%80%cf%8c%ce%bb%ce%b5%ce%b9%cf%82-%ce%bf%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%85%ce%bc%ce%b5%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%8d-%cf%80%ce%b1%cf%84%cf%81%ce%b9%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b5%ce%af/stamata-i-theia-koinonia-sti-germania/
5. Ἀπαγόρευση προσκύνησης τῶν ἱερῶν εἰκόνων https://www.youtube.com/watch?v=p_r6kTH5VyQ
6. Διανομή ἀντιδώρου μέ εἰδικές πρωτόγνωρες προφυλάξεις http://aktines.blogspot.com/2020/06/blog-post_69.html
7. Κλειστές ἐκκλησίες τό Πάσχα https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/237553_kleistes-oi-ekklisies-kai-pasha

8. Ἀπαγόρευση ἀσπασμοῦ χειρός ἱερέων https://www.pentapostagma.gr/ekklisia/pneymatika-ofelima/6941180_grebenon-dabid-aytos-einai-o-sebasmos-mats-moyts-stis-eikones
9. Ὑποχρεωτική χρήση μάσκας μέσα στούς ἱερούς ναούς https://www.capital.gr/epikairotita/3471180/koronoios-xrisi-maskas-apo-tous-pistous-sustinei-i-ekklisia-tis-ellados
10. Ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος 3027, τῆς 14^ης Ὀκτωβρίου 2020 (μάσκες, ἀντισηπτικά, ἀποστάσεις, ἀναστολή λιτανειῶν) https://www.vimaorthodoxias.gr/ekklisia-tis-ellados/nea-metra-stis-ekklisies-etsi-tha-ginetai-i-paroysia-ton-piston-ti-ischyei-me-tin-theia-koinonia/

11. Ἀναστολή λιτανειῶνhttps://www.vimaorthodoxias.gr/wp-content/uploads/2020/10/egkuklios-ieras-sunodouu.pdf

12. Θεία Λειτουργία ἀπό τό σπίτι, μέσῳ τηλεοράσεως καί ραδιοφώνου. https://www.lifo.gr/now/greece/276041/parateinontai-ta-perioristika-metra-kai-stis-ekklisies
13. Ἁγιασμός στά σχολεῖα
    α) https://www.larissanet.gr/2020/09/14/larisa-maskes-kai-metra-prostasias-sto-epikentro-tou-agiasmou-sta-scholeia-fot-vinteo/ 
    β) https://www.youtube.com/watch?v=R1_NzxLUS2g

14. Διχασμός Ἱεραρχῶν
    α) https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/39123-gortunos-ieremias-kai-ston-nao-xristiane-mporei-na-kolliseis-korono%CF%8Ao
    β) https://www.athensvoice.gr/greece/633595_mitropolitis-edessis-o-koronoios-den-kollaei-stin-ekklisia

15. Κριγμοί στό συνοδικό σύστημα διοίκησης τῆς Ἐκκλησίας: ‘’Μετάθεσις ἐν εὐθέτῳ χρόνῳ τῆς συγκλήσεως τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος’’https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/39672-ektakto-anaballetai-i-ierarxia-tou-oktobriou

ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΡΕΥΝΗΣΕΙ Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗΣ ΟΠΟΥ ΔΥΝΑΤΑΙ, ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΑΝΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΟΥ ΔΕΝ ΔΥΝΑΤΑΙ;

Γ΄ ΜΕΡΟΣ

ΑΡΧΙΜ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΦΙΛΩΤΑ

16. Η Γνώση της Κτίσης δια της Επιστήμης

Η έμφυτη γνώση επειδή παίρνει προσθήκη με τις διεργασίες της διανοίας και την εκπαίδευση, μάλιστα για την γνώση των φυσικών πραγμάτων και φαινομένων του αισθητού κόσμου που αφορά τα όντα, επομένως και για τον άνθρωπο, γίνεται σύνθετη γνώση, διότι διαμορφώνεται! Πώς διαμορφώνεται; Από μία σειρά ενεργειών των γνωστικών δυνάμεων της ψυχής και από έμφυτη γνώση καταλήγει σε αυτή την φάση τουλάχιστον επιστημονική γνώση. Με ποιό τρόπο; Γράφει ο Μέγας Αθανάσιος για τον άνθρωπο: Ο Θεός «τὸ ἀνθρώπινον γένος κατ᾿ἰδίαν εἰκόνα πεποίηκε· καὶ τῶν ὄντων αὐτὸν θεωρητὴν καὶ ἐπιστήμονα διὰ τῆς πρὸς αὐτὸν ὁμοιώσεως κατεσκεύασε, δοὺς αὐτῷ καὶ τῆς ἰδίας ἀϊδιότητος ἔννοιαν καὶ γνῶσιν, ἵνα, τὴν ταυτότητα σώζων…» και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αναφερόμενος στην μετά την πτώση κατάσταση των λειτουργιών της φύσεώς μας εξηγεί με λεπτομέρεια: «Ο νους, χρησιμοποιώντας σαν όχημα τη φαντασία και μέσω αυτής επικοινωνώντας με τις αισθήσεις, αποκτά μια σύμμικτη γνώση. Ὁ ἄνθρωπος ὅ,τι γνωρίζει γιὰ τὰ οὐράνια φαινόμενα, ἀκόμη καὶ τὶς αἰτίες τῆς φύσεως, τὶς μεθόδους καὶ ὅλες τὶς τέχνες,τις επιστήμες καὶ γενικὰ κάθε γνώση ποὺ συνάγεται ἀπὸ ἐπὶ μέρους κατανοήσεις, ὅλα τὰ συγκεντρώνει μὲ τὴν αἴσθηση καὶ τὴ φαντασία μέσῳ τοῦ νοῦ· ἡ γνώση αὐτὴ εἶναι ἡ φυσική, ποὺ τὴν διαχειρίζεται, τὴν ἐπεξεργάζεται μέσῳ τῆς διανοίας. (Εδώ πλέον ενεργεί ο λόγος της διανοίας και όχι μόνο ο έμφυτος λόγος της ψυχής). Στὰ ἐπιτεύγματα αὐτὰ ἔφτασε ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ τριαδικὸ τῆς γνώσεως, δηλαδὴ τὸ νοερό, τὸ λογικὸ καὶ τὸ αἰσθητικό, τὸ ὁποῖο δὲν ἔχουν ἄλλα κτίσματα, ἀφοῦ τὸ αἰσθητικὸ δὲν εἶναι ἁπλῶς οἱ αἰσθήσεις ἀλλὰ ἡ δυνατότητα τῆς διανοίας νὰ ἀντιλαμβάνεται διὰ τῶν αἰσθήσεων τὸν αἰσθητὸ κόσμο καὶ νὰ ἀποκτᾶ γνώση. Αυτός είναι ο τρόπος που ο νους δια της ενέργειάς του «κατεβάζει τὸν ἑαυτό του πρὸς τὴν κατὰ διάνοια ἀναπτυσσόμενη ψυχική (αισθητική) ζωή», παίρνοντας και δίνοντας πληροφορίες ως ενέργειες κάθε δύναμης με τις οποίες επικοινωνεί και ελέγχει στη σειρά καθοδικά για να εκφράζεται, ανοδικά για να ενημερώνεται και να κοινωνεί με τον αισθητό κόσμο. Ὅλα αὐτὰ ὅμως ἀφοροῦν τὴν φυσικὴ γνώση! Η φυσική όμως γνώση, αν και δεν είναι αυτή καθ’ αυτή η πνευματική γνώση, εν τούτοις επειδή ανάγει και στον Θεό, έμμεσα είναι και πνευματική γνώση· «Οἱ οὐρανοί διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ» (Ψλμ.18,2)! Γι’ αυτό μίλησα για έμμεση και μεικτή γνώση πιο πάνω. Πάντως, σχετικά με το πώς αποκτούμε την επιστημονική γνώση, ὅταν ὁ νοῦς καταβιβάζει τὴν ἐνέργειά του κάτω προς στὶς κατώτερες δυνάμεις γιὰ τὴν ζωὴ αὐτὴ τὴν ψυχικὴ καὶ πολυμέριστη καὶ παράγει διαφόρων εἰδῶν λογισμούς, καθὼς βλέπει καὶ στριφογυρίζει τὶς εἰκόνες ποὺ παραλαμβάνει ἡ φαντασία ἀπὸ τὶς αἰσθήσεις, διαλογιζόμενος καὶ ἀναλογιζόμενος καὶ συλλογιζόμενος, ἀποκτᾶ μὲ τὴ νόηση αυτή την σύμμεικτη γνώση, γράφει ο Γρηγόριος μεταφράζοντας ο Άγιος Νικόδημος:«Ὁ νοῦς ὡσὰν ὁποὺ εἶναι εἶδος τῶν εἰδῶν περιορίζει καὶ ἑνοποιεῖ τὰς διαφόρους μεταβατικὰς κινήσεις τῆς διανοίας, αἱ ὁποῖαι γίνονται πάντοτε μὲ μετάβασιν καὶ διαίρεσιν, καθὼς κινοῦνται τὰ ἑρπυστικὰ ζῶα· εἰς τὰς ὁποίας ὅλαι αἱ ἐπιστῆμαι ἐπιστηρίζονται. Διατὶ ἀγκαλὰ καὶ ὁ νοῦς καταβαίνει, ὡς εἴπωμεν, εἰς τὴν διάνοιαν καὶ διὰ τῆς διανοίας καταβαίνει εἰς τὴν πολυμέριστον ταύτην ζωὴν καὶ μεταδίδει τὰς ἐνεργείας του εἰς ὅλας τὰς ψυχικὰς δυνάμεις». Γι’ αυτό και αυτή η γνώση -προσέξτε το αυτό- δεν είναι βέβαιη γνώση, διότι δεν πατά καλά, αφού πιθανολογούμε από αυτά που καταλαβαίνουμε, από τα επί μέρους για το όλον κάνοντας υποθέσεις και εικασίες. Ενώ στην ανώτερη γνώση του νου με την θεωρία του Θεού δεν συμβαίνει αυτό! Θα το εξηγήσουμε παρακάτω σε άλλη ενότητα.

17. Ποιο είναι το Βασικό Χαρακτηριστικό αυτής της Λειτουργίας του Νου

Αναφερθήκαμε στην μεικτή λειτουργία του σώματος και της ψυχής του ανθρώπου με την οποία προέκυψαν οι επιστήμες. Το πώς ψυχή -για να εστιάσουμε τώρα- δια των αισθητηρίων του σώματος και δια των αισθήσεων που αυτά τα αισθητήρια ενεργούν, λαμβάνει τις πληροφορίες στις δικές της “πνευματικές” αισθήσεις, οι οποίες είναι οι γνωστικές δυνάμεις της ψυχής, καθώς συνδέονται με τον νου, τον λόγο και το πνεύμα της και συνάγει σε εμάς από όλα τα αισθητήρια μία γνώση με την πνευματική διεργασία της ενοποίησης ή ακόμη, από μία και μόνο αίσθηση αποκτά πλήθος διακεκριμένων γνώσεων είναι για την φυσιολογία, η οποία δεν δίνει την ερμηνεία της ενοποίησης δια της ψυχής, προς το παρόν ένα απροσπέλαστο μυστήριο. Αυτό επιβεβαιώνεται από την ιατρική βιβλιογραφία  με συγκεκριμένα ζητήματα που θέτουν όπως:

1. «Στα 1960, οι άνθρωποι πίστευαν ότι τα αισθητικά συστήματα ήταν ιεραρχικά, λειτουργικά ομογενή και σειριακά. Παρ’ όλα αυτά, επακόλουθες έρευνες απέδειξαν ότι τα αισθητικά συστήματα είναι ιεραρχικά, λειτουργικά διαχωρισμένα και χαρακτηρίζονται από παράλληλη επεξεργασία (δείτε Τong, 2003). Τα αισθητικά συστήματα χαρακτηρίζονται από επιμερισμό της εργασίας: πολλαπλές εξειδικευμένες περιοχές, σε πολλαπλά επίπεδα, αλληλοσυνδεόμενες με πολλαπλές παράλληλες οδούς. Για παράδειγμα κάθε περιοχή του οπτικού συστήματος ειδικεύεται στην αντίληψη ορισμένων παραμέτρων των εικόνων (π.χ. σχήμα, χρώμα, κίνηση). Ωστόσο, τα σύνθετα ερεθίσματα συνήθως εκλαμβάνονται ως ενοποιημένα σύνολα και όχι ως συνδυασμοί ανεξάρτητων χαρακτηριστικών. Με ποιον τρόπο ο εγκέφαλος συνδυάζει ξεχωριστά αισθητικά χαρακτηριστικά, ώστε να παράγει ενοποιημένες αντιλήψεις; Αυτό αποκαλείται πρόβλημα σύνδεσης (binding problem) ( δείτε Billock & Tsou, 2004 de Gelder, 2000). Μία πιθανή λύση του προβλήματος πρόσδεσης είναι ότι στο φλοιό υπάρχει μία περιοχή στην κορυφή της αισθητηριακής ιεραρχίας, η οποία δέχεται σήματα απ΄ όλες τις άλλες περιοχές του αισθητικού συστήματος και τα συνδέει για να σχηματίσει τις αντιλήψεις. Όμως, δεν υπάρχουν στο φλοιό περιοχές, στις οποίες να μεταδίδουν σήματα όλες οι άλλες περιοχές ενός αισθητικού συστήματος».

2. «Φανταστείτε τον εαυτό σας σ΄ ένα σύνθετο ακουστικό περιβάλλον, όπως ένα πάρτι. Η μουσική παίζει, οι άνθρωποι χορεύουν, τρώνε και πίνουν. Γύρω σας γίνονται αναρίθμητες συζητήσεις. Επειδή οι συνιστώσες συχνότητες σε κάθε ξεχωριστό ήχο ενεργοποιούν πολλές περιοχές κατά μήκος της βασικής σας μεμβράνης, ο αριθμός των περιοχών που ενεργοποιούνται ταυτόχρονα κάθε φορά από τους ήχους του πάρτι είναι τεράστιος. Με κάποιον τρόπο όμως, το ακουστικό σας σύστημα καταφέρνει να ταξινομήσει αυτά τα διαφορετικά μηνύματα συχνοτήτων σε διαφορετικές κατηγορίες και να τα συνδυάζει με τέτοιο τρόπο, ώστε εσείς να ακούτε την κάθε πηγή σύνθετων ήχων ανεξάρτητα ( δείτε Feng & Ratman, 2000). Για παράδειγμα, ακούτε τα λεγόμενα του ατόμου που κάθεται δίπλα σας σα ξεχωριστή ακολουθία ήχων, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι περιέχουν πολλές από τις ίδιες συνιστώσες συχνότητες που προέρχονται από άλλες πηγές. Ο υποκείμενος μηχανισμός για αυτήν τη σημαντική ικανότητα παραμένει μυστήριο».

– Το ότι ο Γιώργος Παξινός ανακάλυψε μια νέα, άγνωστη έως τώρα, περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο^[1] την οποία ονόμασε «Ενδοσχοινιοειδή Πυρήνα» (Endorestiform Nucleus),  (η οποία) βρίσκεται κοντά στο σημείο όπου ενώνεται ο εγκέφαλος με το νωτιαίο μυελό, (συγκεκριμένα, βρίσκεται μέσα στο κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος, μια περιοχή που ενσωματώνει και συνδυάζει τις αισθητηριακές και τις κινητικές πληροφορίες), προκειμένου να διορθώσει τη στάση του σώματος, την ισορροπία του και τις μικρές επιδέξιες κινήσεις, δεν λύνει το θέμα, διότι δεν αφορά την συγκεκριμένη ενοποίηση των μηνυμάτων που εδώ, όπως επισημαίνει παραπάνω ο πανεπιστημιακός  John P.J. Pinel συγκεκριμένα στο 7^ο κεφάλαιο που επιγράφεται «Μηχανισμοί της αντίληψης» στο σύγραμμα της Βιοψυχιολογίας του, όπου επισημαίνονται αυτά τα προβλήματα της σύγχρονης Φυσιολογίας.

– Ακόμη όμως και ο νευροεπιστήμονας Andreas Zembrzycki του Βιολογικού Ινστιτούτου στην Καλιφόρνια, που επέλεξε μια εξελιγμένη μέθοδο, ώστε να αποκαλύψει τις διασυνδέσεις με τις οποίες «επικοινωνεί» ο εγκέφαλος^[2], αφού εισάγαγε ειδικές χρωστικές ουσίες στον οργανισμό και χρησιμοποίησε φθορίζοντα γονίδια, ώστε να «φωτίσει» τους εγκεφαλικούς νευρώνες και με αυτόν τον τρόπο να ανιχνεύει τον σχηματισμό αλλά και τις συνδέσεις των αισθητήριων νευρών, δεν έδωσε την λύση διότι το θέμα δεν είναι που συνδέονται οι νευρώνες, αφού αναμενόμενο είναι καταλήγοντας στο βασικό όργανο του ΚΝΣ, οπωσδήποτε κάπου, κάπως φυσικό είναι να υπάρχουν ορισμένες διασυνδέσεις που καταλήγουν σε κάποια κέντρα για να συσχετίζονται νευρωνικά οι πληροφορίες αυτές αλλά το ζήτημα είναι:

a) Πώς τα σύνθετα ερεθίσματα συνήθως εκλαμβάνονται ως ενοποιημένα σύνολα και όχι ως συνδυασμοί ανεξάρτητων χαρακτηριστικών;

b) Με ποιον τρόπο ο εγκέφαλος συνδυάζει ξεχωριστά αισθητικά χαρακτηριστικά, ώστε να παράγει ενοποιημένες αντιλήψεις;

c) Γιατί, ενώ με κάποιο τρόπο τελικά συνδυάζονται όπως και στα ζώα, ωστόσο στον άνθρωπο οι ίδιες νευρικές ώσεις δεν δημιουργούν έκφραση με βελάσματα, νιαουρίσματα, τιτιβίσματα και ό, τι άλλο, δημιουργούν όμως λόγο, όχι μόνο προφορικό αλλά και ενδιάθετο και λόγο διανοίας (σκέψη) και γνώμη (διάκριση) για το δέον αλλά και απόφαση να ξεπεράσουμε τα όποια εμπόδια καθώς και σχέδιο για να πραγματοποιηθούν τα θελήματά μας και, μάλιστα όπως χρειάζεται, οι αποφάσεις μας;

Όλα τα μέχρι τώρα επιτεύγματα της επιστήμης και όσα θα προκύψουν στο μέλλον δεν αίρουν κάτι πολύ βασικό ότι η ψυχή έχει παράλληλες λειτουργίες με αυτές του σώματος και αποκωδικοποιεί τις πληροφορίες που λαμβάνει από τον αισθητό κόσμο, τις επεξεργάζεται και τις διαβιβάζει ως επιθυμίες, συναισθήματα, λογισμούς, ακόμη και μέσα από ένα μόνο βλέμμα και κυρίως τα κάνει εκούσιο έργο με συνείδηση και αυτοσυνειδησία ποιος είναι ο καθένας μας. Πώς το κάνει αυτό θα το εξηγήσουμε στην συνέχεια! Το όλο μυστήριο εξηγείται με μία εξεικόνιση και έναν παραλληλισμό πολύ σημαντικό! Αν θα βάλετε στην θέση του σκληρού δίσκου του υπολογιστή σας »»» τον εγκέφαλο, στην θέση του λειτουργικού  του συστήματος»»» την ψυχή σας που λειτουργεί αοράτως, στην θέση του ρεύματος »»» την ενέργεια της ζωής, οπωσδήποτε θα δείτε να αποκωδικοποιούνται οι πληροφορίες στην «οθόνη» του νου σας. Ο νους σας σαφώς δεν είναι οθόνη αλλά σε αυτόν ο άνθρωπος αποκωδικοποιεί όλες της πληροφορίες δια του εγκεφάλου γιατί εκεί υπάρχει η γέφυρα και εκεί δρα η  νοερά ενέργεια της ψυχής, μία από τις συνολικά τρεις, αφού οι άλλες δύο ενεργούν στην καρδιά. Ο νους αυτά που λαμβάνει έξω από και από το σώμα σας ως πληροφορίες δια των νευρώνων με τελικό αποδέκτη οργανικά τον εγκέφαλο λειτουργικά όμως τον νου της ψυχής διότι εκεί γίνεται η αποκωδικοποίηση όχι μόνο των ηλεκτρικών και βιοχημικών σημάτων αλλά και αυτών σε ψυχικά-“πνευματικά” που γνωρίζει να τα διαβάζει ο νους!

Ἂν θὰ θέλαμε νὰ ἐξειδικεύσουμε περισσότερο τὸ λόγο, ὥστε νὰ ἐμβαθύνουμε στὴ σχέση ψυχῆς καὶ σώματος, μάλιστα δὲ νὰ δοῦμε ποιὰ εἶναι ἡ σχέση ποὺ ἔχει ἡ ψυχὴ μὲ τὴν καρδιὰ καὶ τὸν ἐγκέφαλο τοῦ ἀνθρώπου, θὰ μέναμε ἐκστατικοὶ μπροστὰ στὴ βαθειὰ καὶ λεπτὴ γνώση τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἂς δοῦμε τὶ λένε σχετικά: Κατ’ ἀρχὴν ἡ ψυχὴ βρίσκεται σ’ ὅλο τὸ σῶμα, ὅπως ἡ φωτιὰ στὸν πυρακτωμένο σίδηρο· «ἡ δὲ ψυχὴ συνδέεται τῷ σώματι ὅλη ὅλῳ, καὶ οὐ μέρος μέρει, καὶ οὐ περιέχεται ὑπ’ αὐτοῦ, ἀλλὰ περιέχει αὐτὸ ὥσπερ πῦρ σίδηρον». Μὲ τὸ ἴδιο πνεῦμα θὰ διατυπώσει καὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης ὅτι «οὐχὶ μέρει τινὶ τῶν ἐν ἠμῖν ὁ νοῦς περιέχεται, ἀλλ’ ἐπίσης ἐν πᾶσι καὶ διὰ πάντων ἐστίν, οὔτε ἔξωθεν περιλαμβάνων, οὔτε ἔνδοθεν κρατούμενος». Ὁ νοῦς μας δηλαδὴ δὲν περιέχεται σὲ ἕνα μόνο μέρος τοῦ ὀργανισμοῦ μας, ἀλλὰ εὑρίσκεται ἐξ ἴσου μέσα σὲ ὅλα καὶ διὰ μέσου ὅλων, χωρὶς οὔτε ἀπ’ ἔξω νὰ τὰ περικλείει οὔτε μέσα τους νὰ κρατεῖται. Τὸ παραπάνω χωρίο φαίνεται νὰ μὴν κατανοήθηκε σωστά, καθὼς χρησιμοποιήθηκε ὡς «ἄλλοθι» γιὰ τὸ θέμα τῶν μεταμοσχεύσεων. Ἐμεῖς δὲν θὰ δώσουμε δική μας ἑρμηνεία στὸ σχετικὸ κείμενο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης, ἀλλὰ θὰ ἀφήσουμε τήν κρίση στὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ ποὺ, ἀναφερόμενος σ’ αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ ἴδιο τὸ χωρίο, γράφει στὸν Ἁγιορειτικὸ τόμο σχετικὰ· «Ὅποιος ἰσχυρίζεται ὅτι εἶναι Μασσαλιανοὶ ἐκείνοι ποὺ λένε ὅτι ὁ νοῦς ἑδρεύει στὴν καρδιὰ ἢ στὸν ἐγκέφαλο, αὐτὸς ἂς γνωρίζει ὅτι κακῶς ἐπιτίθεται ἐναντίον τῶν Ἁγίων. Γιατὶ ὁ Μέγας Ἀθανάσιος λέει ὅτι τὸ λογικὸ μέρος τῆς ψυχῆς εἶναι μέσα στὸν ἐγκέφαλο, ἐνῶ ὁ ἐξίσου ὁ μέγας Μάκάριος, ὅτι στὴν καρδιὰ εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ νοῦ. Σύμφωνοι μὲ αὐτοὺς εἶναι σχεδὸν καὶ ὅλοι οἱ Ἅγιοι. Αὐτὸ ποὺ λέει ὁ θεῖος Γρηγόριος Νύσσης, ὅτι ὁ νοῦς δὲν εἶναι οὔτε μέσα οὔτε ἔξω ἀπὸ τὸ σῶμα, ὡς ἀσώματος, δὲν εἶναι ἀντίθετο στὴ γνώμη ἐκείνων τῶν Ἁγίων. Ἐκεῖνοι λένε ὅτι ὁ νοῦς εἶναι μέσα στὸ σῶμα, ἐπειδὴ εἶναι ἑνωμένος μὲ αὐτό. Διατυπώνοντας λοιπὸν τοῦτο διαφορετικά, ἐλάχιστα διαφέρουν ἀπὸ ἐκεῖνον. Γιατὶ δὲν ἀντίκειται μήτε σ’ ἐκεῖνον ποὺ λέει ὅτι τὸ θεῖο, ὡς ἀσώματο, δὲν βρίσκεται σὲ κάποιον τόπο, ἐκεῖνος ποὺ λέει ὅτι κάποτε ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ κατοίκησε μέσα στὴν παρθενικὴ καὶ πανάμωμη μήτρα, ἑνωμένος ἐκεῖ ὑπέρλογα μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἀπὸ ἀνείπωτη φιλανθρωπία».

Ἂς δοῦμε τώρα πιὸ ἀναλυτικὰ τὴν ἴδια ἀλήθεια ποὺ διατυπώνουν ἀπὸ τὴ μία ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης λέγοντας «ὅτι οὐχὶ μέρει τινὶ τῶν ἐν ἡμῖν ὁ νοῦς περιέχεται…» καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη οἱ Πατέρες ἐκείνοι ποὺ ὑποστηρίζουν, ὅτι ὁ νοῦς ἑδρεύει στὴν καρδιά. Σύμφωνα μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Πατερικὴ διδασκαλία ἡ ψυχὴ δὲν ἔχει μόνο οὐσία ἀλλὰ καὶ ἐνέργεια. Γράφει χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς· «Ὅπως φαίνεται, ἀγνοοῦν ὅτι ἄλλο εἶναι ἡ οὐσία τοῦ νοῦ καὶ ἄλλο ἡ ἐνέργεια». Ὁ δὲ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ποὺ μελέτησε ὅσο λίγοι τοὺς προηγούμενους Πατέρες, ἀναφερόμενος στὴν διάκριση αὐτὴ σημειώνει· «Ὅθεν ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς, ὡς εἶδος οὖσα τοῦ σώματος, ἂν ὄχι ὡς ἐν ἀγγείῳ περιέχεται, ἀσώματος γάρ, ἀλλ’ ὅμως, ὡς ἐν ὀργάνῳ καὶ ὀχήματι, εὑρίσκεται ἐν τῷ μεσαιτάτῳ τῆς καρδίας, καὶ ἐν τῷ κατὰ τὸ μεσαίτατον ἀπειλικρινημένῳ καὶ καθορωτάτῳ πνεύματι, τῷ μεσιτεύοντι μεταξὺ σώματος καὶ νοός… Ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ δε, ὡς ἐν ὀργάνῳ, εὑρίσκεται οὐχὶ ἡ οὐσία καὶ ἡ δύναμις τοῦ νοός, ἤτοι τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ μόνη ἡ τοῦ νοός ἐνέργεια, ὡς προείπομεν ἐν τῇ ἀρχῇ, καὶ ἄφες τοὺς νεωτέρους φυσικοὺς καὶ μεταφυσικοὺς νὰ λέγουσιν, ὅτι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς εὑρίσκεται εἰς τὸν ἐγκέφαλον…». Στὴν καρδιὰ λοιπὸν λέγουν οἱ Πατέρες ὅτι βρίσκεται ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς, ὄχι ὅμως ὡς σὲ ἀγγεῖο, ἀφοῦ εἶναι ἀσώματη, καὶ αὐτὸ ἀπηχεῖ τὴν ἄποψη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης ποὺ λέει γιὰ τὸν νοῦ· «οὔτε ἔξωθεν περιλαμβάνων, οὔτε ἔνδοθεν κρατούμενος», δηλαδὴ οὔτε ἀπὸ ἔξω τὰ περικλείει -ἐννοεῖται τὰ μέλη τοῦ σώματος- οὔτε μέσα τους κρατεῖται. Βλέπουμε πόσο λεπτὰ οἱ Πατέρες κάνουν τὴν διάκριση ὅταν λέγουν ὅτι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς βρίσκεται στὴν καρδιὰ ὄχι «ὡς ἐν ἀγγείῳ… ἀλλ’ ὅμως, ὡς ἐν ὀργάνῳ καὶ ὀχήματι…». Ὅταν πάλι οἱ Πατέρες ἐν προκειμένῳ ἀναφέρονται στὴν καρδιὰ δὲν ἐννοοῦν τὸν ἔσω ἄνθρωπο ἀλλὰ τὸ συγκεκριμένο ὄργανο καὶ μέλος τοῦ σώματός μας (ὑπάρχουν βέβαια καὶ οἱ περιπτώσεις ποὺ μὲ τὸν ὅρο καρδία ἐννοεῖται ὁ ἔσω ἄνθρωπος, ὄχι ὅμως ἐδῶ). Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἀναφερόμενος στὸ λογιστικὸ (εξηγήσαμε όμως ποιος λόγος είναι αυτός όχι ο προφορικός, όχι ο ενδιάθετος, όχι ο λόγος της διανοίας αλλά ο έμφυτος λόγος της ψυχής!!!) γράφει· «Ἐμεῖς τῶρα γνωρίζομε μὲ ἀκρίβεια ὅτι τὸ λογιστικὸ βρίσκεται στὴν καρδιὰ σὰν σὲ ὄργανο, ὄχι ὅμως μέσα σ’ αὐτὴν ὅπως σὲ δοχεῖο, γιατὶ εἶναι ἀσώματο, οὔτε ἔξω, γιατὶ εἶναι ἑνωμένο μὲ αὐτήν. Καὶ τοῦτο δὲν τὸ διδαχτήκαμε ἀπὸ ἄνθρωπο, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Πλάστη τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ λέει στὰ Εὐαγγέλια, ὅτι δὲν εἶναι τὰ εἰσερχόμενα ἀπὸ τὸ στόμα, ἀλλὰ τὰ ἐξερχόμενα ποὺ μολύνουν τὸν ἄνθρωπο· γιατὶ ἀπὸ τὴν καρδιὰ βγαίνουν οἱ λογισμοί. Παρόμοια λέει καὶ ὁ μέγας Μακάριος· “Ἡ καρδιὰ εἶναι ὁ ἡγεμόνας ὅλης τῆς ὑπάρξεως. Κι ὅταν κυριαρχήσει ἡ χάρη σ’ ὅλα τὰ μέρη τῆς καρδιᾶς, τότε βασιλεύει πάνω σὲ ὅλους τοὺς λογισμοὺς καὶ σ’ ὅλα τὰ μέλη. Γιατὶ ἐκεῖ εἶναι ὁ νοῦς καὶ ὅλοι οἱ λογισμοὶ τῆς ψυχῆς”. Ἡ καρδιά μας λοιπὸν εἶναι τὸ ταμεῖο τῶν λογισμῶν καὶ τὸ πρῶτο σαρκικὸ ὄργανο τοῦ λογιστικοῦ». Ἡ θέση αὐτὴ τῶν νηπτικῶν, τὸ ὅτι ἡ καρδιὰ ἀποτελεῖ τὸ πρῶτο σαρκικὸ ὄργανο τοῦ λογιστικοῦ, μπορεὶ εὐκολα νὰ παρεξηγηθεῖ καὶ ν’ ἀπορριφθεῖ ἄκριτα ἀπὸ πολλοὺς ποὺ τοὺς λείπει ἡ γνώση τῶν νηπτικῶν πατέρων. Γι’ αὐτὸ ἤδη ἐπισημάναμε τὸ πῶς ἡ ψυχὴ βρίσκεται στὴν καρδιά. Σ’ αὐτὴ τὴν λεπτὴ διάκριση «ὄχι ὡς ἐν ἐγγείῳ… ἀλλ’ ὅμως ὡς ἐν ὀργάνῳ καὶ ὀχήματι», ὑπάρχει ἡ ἐξήγηση, ἡ ἐρμηνεία τοῦ πῶς ἡ καρδιὰ ἀποτελεῖ τὸ πρῶτο σαρκικὸ ὄργανο τοῦ λογιστικοῦ. Πολὺ ἁπλᾶ· ὄχι ὅτι στὴν καρδιὰ ὑπάρχουν περιοχές, ὅπως στὸν φλοιὸ τῶν ἡμισφαιρίων τοῦ ἐγκεφάλου οἱ λοβοί, ποὺ ἐπιτελοῦν συγκεκριμένες ἐξειδικευμένες λειτουργίες ὡς κέντρα, ἀλλὰ ὅτι στὴν καρδιὰ βρίσκεται ἡ ψυχή -μὲ τὴν ἔννοια ποὺ ἐξηγήσαμε παραπάνω- ποὺ αὐτὴ καθεαυτὴν εἶναι αὐθυπόστατη καὶ ἡ ὁποῖα «ἐνεργεῖ νοοῦσα καὶ λογιζομένη». Λογίζεται ἡ ψυχὴ χάρι στὸ λογιστικό της. Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος, μιλώντας ἐκτεταμένα καὶ σὲ βάθος γιὰ τὴν ψυχή, σημειώνει κι αὐτὸς «ἔθηκεν εἰς αὐτὴν (ὁ Θεός) διάνοιαν, λογισμούς, θέλημα νοῦν ἡγεμόνα, ἐνεθρόνισεν ἐν αὐτῇ καὶ ἄλλην πολλὴν λεπτότητα…». Δηλαδή, ἡ παράδοση τῶν Πατέρων ἀποδίδει καὶ τὸ λογιστικὸ στὴν ψυχή. Ἔτσι ἡ καρδιὰ ἀποτελεῖ τὸ πρῶτο σαρκικὸ ὄργανο τοῦ λογιστικοῦ, ἔχοντας τὴν οὐσία τῆς ψυχῆς ποὺ μπορεῖ καὶ λογίζεται καὶ ὄχι μὲ τὴν ἔννοια ὅτι παίρνει τὸν ρόλο τοῦ ἐγκεφάλου. Μ’ αὐτὴ τὴν ἔννοια ἡ καρδιὰ ἀποτελεῖ κέντρο φυσικὸ καὶ «εἶναι ἡ καθέδρα, ἡ ρίζα, καὶ ἀρχὴ καὶ πηγὴ ὅλων τῶν φυσικῶν δυνάμεων τοῦ σώματος, τῆς φυτικῆς, τῆς θρεπτικῆς, τῆς αὐξητικῆς, τῆς ζωτικῆς, τῆς αἰσθητικῆς, τῆς θυμικῆς, τῆς ἐπιθυμητικῆς, καὶ τῶν λοιπῶν. Ὅμοίως καὶ ὅλων τῶν φυσικῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς, τῆς νοερᾶς, λέγω, τῆς λογιστικῆς, καὶ τῆς θελητικῆς», ἀλλὰ καὶ κέντρο ὑπερφυσικό, «διότι ἡ ὑπερφυσικὴ χάρις τοῦ Θεοῦ, ἣν ἐλάβομεν διὰ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος, εἰς τὴν καρδίαν εὑρίσκεται, ὡς εἰς καθέδραν καὶ θρόνον». «Ἐκεῖ τοίνυν δεῖ σκοπεῖν, εἰ ἐνέγραψεν ἡ χάρις τοὺς τοῦ Πνεύματος νόμους, φησίν· ἐκεῖ· ποῦ; ἐν τῷ ἡγεμονικῷ ὀργάνῳ· ἐν τῷ τῆς χάριτος θρόνῳ, ὅπου ὁ νοῦς καὶ οἱ λογισμοὶ πάντες τῆς ψυχῆς, ἐν τῇ καρδίᾳ δηλαδή». Καὶ σφραγίζει τὸν λόγο ὁ ἅγιος Νικόδημος σημειώνοντας· «Τοῦτο συνομολογοῦσι καὶ ἅπας ὁ λοιπὸς τῶν θείων Πατέρων χορός, καὶ μάλιστα τῶν καλουμένων νηπτικῶν». Συνάμα ἡ καρδιὰ εἶναι καὶ κέντρο παραφυσικό· «ἐκεῖ ἐστι και ὁ σατανᾶς, ἂν καὶ ὄχι εὶς τὸ βάθος τῆς καρδίας (ἐκεῖ γὰρ ἡ χάρις ἐστίν, ὡς εἶπεν ἀνωτέρω ὁ ἅγιος Διάδοχος), ἀλλ’ ὅμως εἰς τὴν ἐπιπολὴν καὶ ἐπιφάνειαν τῆς καρδίας, καὶ ἁπλῶς περὶ τὴν καρδίαν, ὡς ὁ αὐτὸς πάλιν λέγει Διάδοχος».  Στὴν καρδιὰ ὁ σατανᾶς δὲν βρίσκεται κατ’ οὐσίαν ἀλλὰ κατ’ ἐνέργειαν, «καπνίζων ὥσπερ τὸν νοῦν διὰ τῆς ὑγρότητος τοῦ σώματος τὴν ἡδύτητα τῶν ἀλόγων ἡδονῶν».

Βλέπουμε δηλαδὴ τοὺς νηπτικούς, μὲ ὅσα ἐπισημαίνουν, νὰ δέχονται ὡς κέντρο ὄχι κάποιο ὄργανο τοῦ βιολογικοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ τὴν ψυχὴ ποὺ ζωοποιεῖ τὸ σώμα καὶ παρέχει σ’ αὐτὸ τὶς δυνατότητες τῆς λειτουργίας τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ θεώρηση αὐτὴ δὲν ἀπορρίπτει τὸν ρόλο τοῦ ἐγκεφάλου, ἀλλὰ τὸν ἐξηγεῖ. Συνεπῶς δὲν συγκρούεται ἡ ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία μὲ τὴν φυσιολογία, τὴν ἐπιστήμη τῆς ἰατρικῆς, ἀλλὰ συμπορεύεται. Σύγκρουση ὑπάρχει γιὰ ὅσους βλέπουν ἐπιφανειακὰ καὶ ἐπιπόλαια τὰ πράγματα, γιὰ ὅσους ἀντιμετωπίζουν τὸν ἄνθρωπο μονοφυσιτικά. Σ’ αὐτοὺς ποιες πατερικὲς ἐμπειρίες νὰ προσαχθοῦν; Πῶς νὰ τοὺς ἐξηγηθοῦν οἱ διακρίσεις στὶς δυνάμεις τῆς ψυχῆς καὶ τὸ πῶς ἐνεργούν, ὅταν δὲν δέχονται τὴν ψυχὴ ὡς αὐθυπόστατη ὀντότητα ποὺ ἀποτελεῖ τὸ εἶναι μας καὶ μᾶς κάνει νὰ εἴμαστε πρόσωπα; Ἔτσι δὲν μπορεῖ νὰ προχωρήσει ὁ διάλογος μὲ ὅσους δέχονται τὴν ψυχὴ μόνο ὡς ἐνέργεια καὶ τὴν ταυτίζουν μὲ τὴν ψυχὴ τῶν ζώων. Γιατὶ καθὼς προαναφέρθηκε, ἡ ψυχὴ τῶν ἀλόγων ζώων εἶναι ἡ ζωή τους, ποὺ παύει νὰ ὑπάρχει ὅταν γνωρίζουν τὸν θάνατο, ἐνῶ στὸν ἄνθρωπο ἡ ψυχὴ δὲν εἶναι μόνο ἐνέργεια ποὺ ζωοποιεῖ τὸ σῶμα, ἀλλὰ καὶ οὐσία, ποὺ ὑφίσταται καθὼς πλάστηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ ὡς ὀντότητα αὐθυπόστατη καὶ ἡ ὁποία δίδεται στὸν ἄνθρωπο ἅμα τῇ συλλήψει του. Ὅταν λοιπὸν δὲν γίνεται μιὰ τέτοια θεμελιώδης διάκριση, πῶς μπορεῖ νὰ γίνεται διάλογος μὲ ὅσους ἐκπροσωποῦν τὴν ἐπιστημονικὴ πλευρά; Μὲ ὅσους πάλι ἐκφράζουν τὴν θεολογικὴ πλευρὰ ἀλλὰ ἀγνοοῦν τὴν ζῶσα ἐμπειρία καὶ γνώση τῶν Πατέρων -καὶ γι’ αὐτὸ δὲν προχωροῦν στὴν διάκριση φύσεως καὶ ἐνεργειῶν τῆς ψυχῆς-, πῶς μποροῦμε νὰ διαλεχθοῦμε;

Γνωρίζουμε ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία καὶ τὴν ἱστορία τῶν δογμάτων, πόσο σοβαρὲς αἰρέσεις δημιουργήθηκαν ἐπειδὴ σὲ πολλὰ θεολογικὰ θέματα δὲν γίνονταν διακρίσεις. Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία δημιουργήθηκαν αἱρέσεις, διότι τότε μεταξὺ ἄλλων δὲν γινόταν στὴν Τριαδολογία ἀπὸ ὁρισμένους διάκριση τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὶς ἰδιότητες τῶν ὑποστάσεων. Εἶναι γνωστὸ σὲ ποιὰ βάση ὁ Μέγας Βασίλειος ἀντιμετώπισε τὸν Εὐνόμιο, ποὺ ταύτιζε τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν ἀγεννησία τοῦ Πατρὸς γι’ αὐτὸ καὶ ἔφτασε νὰ δέχεται γνώση τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ, θέση ποὺ ἦταν πλάνη καὶ αἵρεση. Ἀργότερα ἡ ταύτιση τῆς ἔννοιας τῶν ὅρων «φύσις» καὶ «υπόστασις» στὴν χριστολογία ἀπὸ τοὺς μονοφυσῖτες ταλάνισε τὴν Ἐκκλησία ὡς νέα αἵρεση ποὺ ὑφίσταται μέχρι σήμερα. Τώρα ἐμεῖς οἱ σημερινοὶ ἂς προσέξουμε στὴν ἀνθρωπολογία, μήπως ἀπὸ ἄγνοια  ἢ καὶ ἀπὸ σκοπιμότητες για όργανα κ.λπ., ἐπειδὴ δὲν διακρίνουμε στὴν ψυχὴ οὐσία καὶ ἐνέργειες, πέσουμε  όχι μόνο σὲ μία ἀνθρωπολογικὴ αἵρεση ἡ ὁποία εἶναι ἐξίσου πλάνη, διότι ὁ ἄνθρωπος ὡς κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἔχει τὴν ἀναφορᾶ του στὴν Ἁγία Τριάδα, ἀλλὰ συνάμα φτάσουμε σὲ μιὰ ἠθικὴ τοῦ συμφέροντος κάνοντας εγκλήματα, ἐπειδὴ ἀπὸ τὴν κακοδοξία πηγάζει μιὰ διεστραμμένη ἠθικὴ ποὺ καὶ τὰ δύο ὁδηγοῦν τὸν ἄνθρωπο στὴν ἀπώλεια.

18. Ποιό είναι το Νέο Μεικτό Μοντέλο Φυσιολογίας και Πατερικής Οντολογίας της Ψυχής ήτοι Νηπτικής Ψυχολογίας που εξηγεί τα παραπάνω

Ο άνθρωπος επειδή είναι σύνορο αισθητής και νοητής κτίσεως συγγενεύει και με τα κάτω και με τα άνω ως προς την ιεραρχία. Ως προς την αισθητική και υλική φύση με όλα τα όντα που έχει “υποκείμενα”, στα οποία είναι η κορωνίδα εξ αιτίας του ότι  βρίσκεται στην κορυφή της αισθητής Δημιουργίας.  Ως προς την νοερή, λογική και πνευματική όμως φύση με τα υπερκείμενα, σύμφωνα με αυτό, στο οποίο παραπέμψαμε ήδη ότι: «κατὰ τὴν ἀκολουθία τῶν ὄντων ποὺ ἔχουν λάβει τὴ ζωὴ διὰ τὴς σαρκός, τὰ μὲν αἰσθητικὰ μποροῦν νὰ ὑφίστανται μόνα τους, χωρὶς τὴ νοερὴ φύσι, τὸ δὲ λογικὸ δὲν θὰ μποροῦσε ἀλλιῶς νὰ μείνη σὲ σῶμα, ἂν δὲν εἶχε συγκραθῆ μὲ τὸ αἰσθητό. Γι’ αὐτὸ ὁ ἅνθρωπος κατασκευάσθηκε τελευταῖος, μετὰ τὰ φυτὰ καὶ τὰ ζῶα, καθὼς ἡ φύσις προχωρεῖ στὸ δρόμο πρὸς τὴν τελειότητα μὲ συνέπεια. Διότι τὸ λογικὸ τοῦτο ζῶο, ὁ ἄνθρωπος, εἶναι συγκερασμένος μὲ κάθε εἶδος ψυχικῆς λειτουργίας· τρέφεται κατὰ τὴ φυσικὴ λειτουργία τῆς ψυχῆς, ἐνῶ στὴν αὐξητικὴ δύναμη ἔχει προσφυσθῆ ἡ αἰσθητική, ποὺ εὐρίσκεται στὸ μέσο κατά τὴ φύσι της ἀνάμεσα στὴ νοερὴ καὶ στὴν ὑλώδη οὐσία, τόσο παχυμερέστερη ἀπὸ τούτη ὅσο καθαρώτερη ἀπὸ ἐκείνη».

Επισημαίνεται ευθύς εξ αρχής ότι συγγενεύει με:

Τα υλικά στοιχεία, διότι το σώμα μας αποτελείται από ύλη, από τα στοιχεία της φύσης, κυρίως από στοιχεία του άνθρακα 9%, του οξυγόνου 26%, του υδρογόνου 63%,  και του αζώτου 1% τα οποία αποτελούν το 99% του συνολικού αριθμού των ατόμων από τα ζωτικά στοιχεία του οργανισμού μας. Τα επτά ζωτικά μεταλλικά στοιχεία (ασβέστιο, κάλιο, νάτριο, φώσφορος, θείο, χλώριο και μαγνήσιο) που αποτελούν τις πολυπληθέστερες διαλυμένες ουσίες στο εξωκυττάριο και ενδοκυττάριο υγρό μαζί με τα δεκατρία ιχνοστοιχεία (σίδηρος, ιώδιο, χαλκός, ψευδάργυρος, μαγγάνιο, κοβάλτιο, χρώμιο, σελήνιο, μολυβδαίνιο, φθόριο, κασσίτερος, πυρίτιο, βανάδιο), που υπάρχουν σε εξαιρετικά χαμηλές συγκεντρώσεις, μολονότι ο ζωτικός ρόλος τους είναι καθοριστικός για τον οργανισμό μας, συνιστούν μόλις το 1% από τα στοιχεία του.

Τα φυτά, διότι τα κύτταρά μας σαφώς δεν αποτελούνται μόνο από τα στοιχεία της ανόργανης ύλης αλλά τα διάφορα είδη των κυττάρων μας συγκροτούνται από διάφορες δομές που οργανώνονται από υπερμοριακά βιολογικά σύμπλοκα, τα οποία αποτελούνται από οργανικά μόρια νουκλεϊκών οξέων, πρωτεϊνών, λιπιδίων και υδατανθράκων. Αυτά, επίσης, σχηματίζονται από μικρότερους δομικούς λίθους τα νουκλεοτίδια, τα αμινοξέα, τα λιπαρά οξέα και τα σάκχαρα.  Αυτά από άποψη χημικής συστάσεως  διαφοροποιούνται σε σχέση με την ανόργανη ύλη:

1^ον Ως προς το ποσοστό των χημικών στοιχείων: του άνθρακα, του οξυγόνου, του υδρογόνου και του αζώτου που συμμετέχουν στον σχηματισμό των βιομορίων.

2^ον Ως προς τις ιδιαίτερες ιδιότητες που έχουν τα άτομα του άνθρακα, όταν ενώνονται μεταξύ τους αλλά και με άτομα άλλων στοιχείων, σχηματίζοντας μακρομόρια, πολλά από τα οποία, παίζουν σημαντικό ρόλο στην υλική δόμηση και λειτουργικότητα των έμβιων όντων.

3^ον Ανόργανες ενώσεις όπως το νερό και μια σειρά οργανικών ενώσεων όπως πολυσακχαρίτες, λίπη, πρωτεΐνες και νουκλεϊκά οξέα δεν αποτελούν απλά στοιχεία των εμβίων όντων ως τμήματα χημικών σχηματισμών, αλλά με συνεχείς και πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις οργανώνουν μία τάξη στα έμβια συστήματα. Επομένως, έχει λειτουργίες που διέπονται από ορισμένες αρχές όχι μόνο της φυσικής επιστήμης αλλά και της χημείας, και της βιοχημείας, καθώς της βιολογίας. Επιπλέον, ως ύπαρξη ο άνθρωπος συγγενεύει με τα φυτά κατά το ότι ανήκει στους ζωντανούς οργανισμούς που τρέφονται, αυξάνονται και έχουν την σπερματική δυνατότητα!

Τα ζώα για όλους τους παραπάνω λόγους και επιπλέον και για το ορεκτικό μέρος της ψυχής, δηλαδή τον θυμό και την επιθυμία, και ακόμη για την κατ’ αίσθηση και την ορμέμφυτη κίνηση. Γράφει συνολικά στο συστηματικό του έργο ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: «Χρὴ γινώσκειν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος καὶ τοῖς ἀψύχοις κοινωνεῖ καὶ τῆς τῶν ἀλόγων μετέχει ζωῆς καὶ τῆς τῶν λογικῶν μετείληφε νοήσεως. Κοινωνεῖ γὰρ τοῖς μὲν ἀψύχοις κατὰ τὸ σῶμα καὶ τὴν ἀπὸ τῶν τεσσάρων στοιχείων κρᾶσιν, τοῖς δὲ φυτοῖς κατά τε ταῦτα καὶ τὴν θρεπτικὴν καὶ αὐξητικὴν καὶ σπερματικὴν, ἤγουν γεννητικὴν δύναμιν, τοῖς δὲ ἀλόγοις καὶ ἐν τούτοις μέν, ἐξ ἐπιμέτρου δὲ κατὰ τὴν ὄρεξιν, ἤγουν θυμὸν καὶ ἐπιθυμίαν καὶ κατὰ τὴν αἴσθησιν καὶ κατὰ τὴν καθ᾿ὁρμὴν κίνησιν». Συνεπώς, αυτό που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τα αισθητά όντα είναι η  ανωτερότητα στην φύση του. Αυτή συνίσταται στην νοερή, λογική και πνευματική φύση του και είναι από εκείνα τα χαρακτηριστικά της φύσεώς του με τα οποία συγγενεύει με τα άνω από αυτόν όντα,  που αυτά δεν είναι αισθητά, γιατί είναι ασώματες, νοερές, λογικές και πνευματικές υπάρξεις και με τον Θεό!

Τους Αγγέλους, αφού ο Ποιητής του νοερού μας μέρους είναι ο Ποιητής και κάθε νοερού. Κάθε νοερή λοιπόν φύση, όλοι δηλαδή οι Άγγελοι, είναι δούλοι μαζί μ’ εμάς και κατ’ εικόνα του Δημιουργού. Αν και είναι ανώτεροι από μας, γιατί δεν έχουν σώμα και πλησιάζουν περισσότερο την εντελώς ασώματη και άκτιστη φύση. Ή μάλλον, όσοι απ’ αυτούς φύλαξαν την τάξη τους και αποδέχονται το σκοπό για τον οποίο έγιναν, αν και ομόδουλοί μας, είναι σεβαστοί σ’ εμάς και πολύ ανώτεροί μας κατά την τάξη. Εκείνοι όμως που δε φύλαξαν την τάξη τους, αλλά επαναστάτησαν και αθέτησαν το σκοπό για τον οποίο έγιναν, πήγαν όσο γινόταν πιο μακριά από εκείνους που πλησιάζουν το Θεό και ξέπεσαν από την τιμή που είχαν. Και καθώς προσπαθούν να συμπαρασύρουν κι εμάς στην έκπτωση, δεν είναι μόνον αχρείοι και άτιμοι, αλλά και αντίθετοι, και στο ανθρώπινο γένος ολέθριοι και εχθρικότατοι. Επίσης, και η νοερή και λογική φύση των Αγγέλων έχει νου και λόγο από το νου και έρωτα του νου προς τον λόγο, που και αυτός πηγάζει από το νου και συνυπάρχει πάντοτε με το λόγο και το νου, και θα μπορούσε να ονομαστεί και πνεύμα, αφού από τη φύση του συνακολουθεί το λόγο. Αλλά το πνεύμα αυτό δεν είναι ζωοποιό, γιατί δεν έλαβε από το Θεό ενωμένο μαζί του γήινο σώμα, για να λάβει και ζωοποιό και συνεκτική δύναμη γι’ αυτό.

Τον Θεό! Γράφει παρακάτω ο πολύς στην πνευματική και φιλοσοφική γνώση Γρηγόριος που γνώρισε καλά τις επιστήμες της εποχής του: «Την ψυχή όμως την έλαβε από τα υπερκόσμια, ή μάλλον από τον ίδιο το Θεό, με απόρρητο φύσημα(Γεν. 2, 7), ώστε να γίνει κάτι μεγάλο και θαυμαστό και πιό πάνω απ’ όλα, να επιτηρεί και να επιβλέπει το παν και να επιστατεί σε όλα και άρα να γνωρίζει το Θεό, να τον δέχεται και να είναι αποτέλεσμα που να δείχνει περισσότερο από κάθε άλλο δημιούργημα την ύψιστη μεγαλοσύνη του Τεχνίτη. Κι όχι μόνο είναι δεκτικός του Θεού και της χάρης Του με αγώνα, αλλά είναι δυνατό και να ενωθεί με Αυτόν σε μία υπόσταση. (Επειδή sic) η νοερή και λογική φύση της ψυχής δημιουργήθηκε μαζί με γήινο σώμα, έλαβε ζωοποιό το πνεύμα από το Θεό, και μ’ αυτό συνέχει και ζωοποιεί το ενωμένο μαζί της σώμα. Απ’ αυτό γίνεται φανερό σ’ εκείνους που μπορούν να εννοούν, ότι το πνεύμα του ανθρώπου που ζωοποιεί το σώμα του είναι νοερός έρωτας. Κι έχει την ύπαρξή του από το νου και ανήκει στο λόγο· είναι μέσα στο νου και στο λόγο κι έχει μέσα του και το λόγο και το νου. Και η ψυχή έχει εκ φύσεως τέτοια αγαπητική συνάφεια με το σώμα, μέσω του πνεύματος, ώστε δε θέλει ποτέ να το εγκαταλείψει, μήτε το εγκαταλείπει, αν δεν ασκηθεί βία από κάποια βαριά αρρώστια ή από εξωτερικό τραυματισμό. Η νοερή και λογική φύση της ψυχής, επειδή μόνο αυτή έχει νου και λόγο και πνεύμα ζωοποιό, αυτή μόνο και έχει δημιουργηθεί κατ’ εικόνα του Θεού, περισσότερο και από τους ασώματους Αγγέλους. Το προνόμιο αυτό το έχει αμετάβλητο και αν ακόμη δεν εννοήσει την αξία της, και αν δε φρονεί και δε ζει αντάξια του Θεού που τη δημιούργησε κατ’ εικόνα Του. Γι’ αυτό και μετά την παράβαση των Πρωτοπλάστων στον Παράδεισο, οπότε υποστήκαμε, πριν από το θάνατο του σώματος, το θάνατο της ψυχής που είναι ο χωρισμός της ψυχής από το Θεό, και χάσαμε το “καθ’ ομοίωσιν”, δεν χάσαμε και το “κατ’ εικόνα”. Όταν λοιπόν η ψυχή αποστρέφεται τη σχέση προς τα χειρότερα (τα αισθητά), και προσκολλάται με αγάπη στο Θεό και υποτάσσεται σ’ Αυτόν με τους τρόπους και τα έργα της αρετής, φωτίζεται από Αυτόν και ομορφαίνει, καθώς βελτιώνεται και υπακούει στις εντολές και τις παραινέσεις Του, από τις οποίες και λαμβάνει την αιώνια αληθινή ζωή. Με αυτήν, αθανατίζει και το ενωμένο μαζί της σώμα που θα επιτύχει στον ορισμένο καιρό την υπεσχημένη ανάσταση και θα γίνει μέτοχο της αιώνιας δόξας. Όταν όμως δεν αποφεύγει την προς τα χειρότερα σχέση και την πτώση της σ’ αυτά, απ’ όπου προξενεί στην εικόνα του Θεού αισχύνη και ατιμία, αποξενώνεται και εξορίζεται από το Θεό, ο οποίος είναι η όντως μακάρια και αληθινή ζωή. Έτσι, επειδή πρώτη αυτή εγκατέλειψε το Θεό, εγκαταλείπεται δίκαια από Αυτόν. Αλλά οι φυσιολόγοι και οι αστρολόγοι αυτοί που καυχιούνται ότι γνωρίζουν τα πάντα, αφού δεν μπόρεσαν με τη φιλοσοφία ν’ αντιληφθούν τίποτε απ’ όσα προείπαμε, ονόμασαν επιπλέον τον άρχοντα του σκότους και τις κάτω απ’ αυτόν δυνάμεις της αποστασίας, όχι μόνον ανωτέρους τους, αλλά και θεούς. Τους τίμησαν με ναούς, πρόσφεραν σ’ αυτούς θυσίες και υποτάχθηκαν στις ολεθριότατες προσταγές τους. Κι εκείνοι εύλογα τους εξαπάτησαν για πολύ με ανίερες ιεροτελεστίες και καθαρμούς που μόλυναν και πρόσθεταν την επικατάρατη οίηση, και με προφήτες και προφήτισσες που παραπλανούσαν τους ανθρώπους όσο γίνεται μακρύτερα από την πραγματική αλήθεια. Το να γνωρίζει κανείς το Θεό, ή να γνωρίζει τον άνθρωπο και την αξία του (πράγματα που τώρα και οι απλοϊκοί Χριστιανοί γνωρίζουν) είναι γνώση υψηλότερη από τη φυσιολογία, την αστρολογία και όλη τη γύρω απ’ αυτές φιλοσοφία. Επιπλέον όμως, το να γνωρίζει ο ανθρώπινος νους την ασθένειά του και αυτήν να ζητά να θεραπεύσει, αυτό είναι πολύ ανώτερο ασυγκρίτως από το να γνωρίζει και να ερευνά τα μεγέθη των άστρων και τους λόγους των φύσεων, τις γενέσεις των επιγείων και τις περιόδους των ουρανίων σωμάτων, τις μεταβολές και τις ανατολές των αστέρων, τις ακινησίες και τις οπισθοδρομήσεις τους, τις μεταξύ τους αποστάσεις και συνελεύσεις, και γενικά τις ποικίλες σχέσεις που προέρχονται από την εκεί πολυκινησία. Γιατί ο νους που γνώρισε την ασθένειά του, βρήκε από που μπορεί να μπει για να βρεί τη σωτηρία, να πλησιάσει το φως της γνώσεως και να λάβει σοφία αληθινή, η οποία δεν καταλύεται μαζί με τον αιώνα τούτον.

Αυτά σαφώς είναι η Βιβλική θεώρηση την οποία δεν υποχρεώνεται να ακολουθήσει κανείς, όταν δεν πιστεύει, διότι είναι καθαρά θέματα Ορθοδόξου πίστεως. Όπως εξ αρχής επισημάναμε στην εισαγωγή των σχετικών κεφαλαίων, αυτά δεν αποδεικνύονται, με την μέθοδο των θετικών επιστημών αλλά με την εμπειρία της πίστεως· “Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων” (Εβρ. 11,1). Για όσους βιώνουν την ζωή του Πνεύματος με την πνευματική αίσθηση της πίστεως και έχουν διαρκώς εμπειρία δεν χρειάζεται να αποδείξουν αυτό που βιώνουν. Άλλωστε δεν αποσκοπεί σε τούτο τον σκοπό η πραγματεία αυτή. Στα πλαίσια αυτής της μελέτης στόχος μας είναι να δείξουμε ένα άλλο μοντέλο φυσιολογίας που προτείνουμε με βάση την Πατερική ψυχολογία των νηπτικών. Θεωρώ ότι το νέο, μεικτό στην πραγματικότητα, αυτό μοντέλο φυσιολογίας- ψυχολογίας, δίνει λύσεις στις ανώτερες νοητικές και πνευματικές  λειτουργίες που ερευνά τελευταία η φυσιολογία του εγκεφάλου καθώς, και ο τομέας της “νευροεπιστήμης και συμπεριφοράς” με την συνδρομή μάλιστα και άλλων επιστημών.

Πρόκειται για ένα μοντέλο το οποίο λύνει πολλά θέματα, τα οποία δεν λύνουν άλλα μοντέλα.

Μερικά από αυτά είναι:

• Πώς στα έμβια όντα, μεταξύ αυτών και του ανθρώπου, παρατηρείται το αξιοθαύμαστο όχι μόνο να δημιουργούν αλλά και να συντηρούν τάξη μέσα σε ένα σύμπαν που πάντοτε τείνει προς μεγαλύτερη αταξία, η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το δεύτερο θερμοδυναμικό νόμο που προβλέπει συνεχή αύξηση της αταξίας (εντροπίας) σε κάθε κλειστό σύστημα;
• Εφόσον κατά την θεώρηση της επιστήμης υπήρξε η Εξέλιξη των ειδών πώς και πότε αυτή σταμάτησε;
• Γιατί ο άνθρωπος μόνο απ’ όλα τα όντα παράγει εκουσίως και έλλογα πολιτισμό;
• Ποιό είναι εκείνο στον άνθρωπο που τον κάνει να δημιουργεί πολιτισμό;
• Πώς η βιολογική φύση εκδηλώνει πνευματικές λειτουργίες;
• Ποιό είναι εκείνο που ενώνει στον άνθρωπο την βιολογική και νοερή του φύση;
• Πώς και από μία μόνο αίσθηση συνάγει πολλές γνώσεις;
• Πώς από όλες τις αισθήσεις ο άνθρωπος συνάγει μία ενοποιημένη γνώση;
• Γιατί ψοφά το ζώο αλλά πεθαίνει ο άνθρωπος;
• Έχει πεθάνει ο άνθρωπος όταν έχει σταματήσει η λειτουργία του εγκεφάλου αλλά όχι ακόμη η λειτουργία της καρδιάς;

Αν η επιστημονική κοινότητα θελήσει να ακούσει αυτό το πρότυπο- μοντέλο και αποδεχθεί την ερμηνεία του, έστω κατά συνθήκη, όπως στα μαθηματικά: «έστω, ότι ισχύει αυτό», εφ’ όσον δίνει λύση η «υπόθεση» κατά την υπόνοια των ακουόντων που κάνουμε «τότε, ισχύει εκείνο» που ισχυριζόμαστε. Στη μαθηματική λογική αυτής της θεώρησης, μαθαίνοντας κανείς στην συνέχεια τα “μονοπάτια” των ψυχικών λειτουργιών -όπως τις εξηγούν οι νηπτικοί Πατέρες- δύναται έπειτα να μελετήσει την ερμηνεία αυτή σε θεωρητική πρώτα βάση για να διαπιστώσει την σύζευξη των ψυχικών με τις οργανικές λειτουργίες και να βρει τελικά τις αντιστοιχίες τους σε ορμονική και βιοχημική βάση, ακόμη και σε όργανα κάπως χονδροειδώς, στα κέντρα του εγκεφάλου και τους ενδοκρινείς αδένες. Από εκεί και πέρα σε εργαστηριακή αλλά και κλινική συνάμα βάση δύναται να πεισθεί  αλλά και να προχωρήσει στην έρευνα εφόσον ισχύει η κοινωνία συγκεκριμένων δυνάμεων της ψυχής και του σώματος, όπως αυτή εκφράζεται στα συγκεκριμένα όργανα,  τους αδένες και τα εγκεφαλικά κέντρα. Επομένως, έχει την δυνατότητα ο θεράπων ιατρός στην κλινική επιδρώντας φαρμακευτικά -στα πλαίσια της ιατρικής δεοντολογίας και της θεμιτής ηθικά παρέμβασης για θεραπεία- να επενεργήσει σε συγκεκριμένα κέντρα και αδένες, ώστε να δημιουργήσει την συγκεκριμένη αντίδραση καθώς και το επιθυμητό αποτέλεσμα σε μία ψυχική δύναμη ή ομάδα δυνάμεων της ψυχής, άμεσα ή έμμεσα σε άλλη δύναμη ή ομάδα δυνάμεων θεραπεύοντας ψυχιατρικά. Μπορεί όμως να λειτουργήσει η θεραπεία και αντίστροφα επενεργώντας σε συγκεκριμένες δυνάμεις της ψυχής με συγκεκριμένα ερεθίσματα αισθητικά, ηλεκτρομαγνητικά, χημικά, μηχανικά ή ακόμη θεραπεύοντας πνευματικά τα μέρη της ψυχής με τον τρόπο των Νηπτικών Πατέρων έτσι, ώστε να δυνηθεί να θεραπεύσει στην συνέχεια και το σώμα σε ορισμένες περιπτώσεις. Όταν ψυχικές δυνάμεις ενεργούν σε συγκεκριμένα κέντρα, όργανα και ενδοκρινείς αδένες είναι δυνατόν να δημιουργήσουμε με συστηματική καθημερινή άσκηση τις μεταβολές εκείνες για να γίνουν τέτοιες βιοχημικές και μοριακές διεργασίες για να προκύψουν οι αλλαγές εκείνες που θα αποκαταστήσουν την υγεία μας ενδογενώς. Επίσης, ο ερευνητής στο εργαστήριο γνωρίζοντας την θεωρητική βάση αυτού του συγκεκριμένου μοντέλου που προτείνουμε -και όχι οποιωνδήποτε ψυχολογικών θεωριών και απόψεων-  και συνδυάζοντας την με την γνώση του στην νευροφυσιολογία, την ενδοκρινολογία και την νευροεπιστήμη μπορεί να κάνει στοχευόμενη πλέον έρευνα για να διαπιστώσει, αν ισχύει με βάση αυτό το μοντέλο η συνδεσιμότητα και η σύζευξη των δυνάμεων της ζωικής ψυχής με τις οργανικές λειτουργίες, του οποίου η επιβεβαίωση ως ορθή φυσιολογικά ερμηνεία μπορεί να του παράσχει περαιτέρω την εγγύηση ότι εξηγεί σωστά και εκείνες τις λειτουργίες που ανήκουν αποκλειστικά στο ανθρώπινο είδος. Επομένως, όταν ακολουθούμε επιστημονική μεθοδολογία για να αποδείξουμε αυτό που προτείνουμε δεν πρόκειται για υποκειμενικές προσωπικές απόψεις αλλά για σαφή επιστημονική και αντικειμενική φανέρωση της αλήθειας.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

^[1] Πηγή: iefimerida.gr – https://www.iefimerida.gr/news/460410/ellinas-epistimonas-anakalypse-mia-agnosti-periohi-ston-anthropino-egkefalo

^[2] Πηγή: iefimerida.gr – https://www.iefimerida.gr/news/211259/o-anthropos-poy-hromatise-ton-egkefalo-kai-apokalypse-agnostes-syndeseis-kai-leitoyrgies

ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΡΕΥΝΗΣΕΙ Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗΣ ΟΠΟΥ ΔΥΝΑΤΑΙ, ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΑΝΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΟΥ ΔΕΝ ΔΥΝΑΤΑΙ;

Β΄ ΜΕΡΟΣ

ΑΡΧΙΜ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΦΙΛΩΤΑ

9. Το κλασικό μοντέλο της φυσιολογίας δεν δύναται να εξηγήσει τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες όπως και η Νευτώνια φυσική αυτά που συμβαίνουν στον μικρόκοσμο του οργανισμού μας

Ό,τι μπορεί να γνωρίσει ο ανθρώπινος νους μέσω της επιστημονικής έρευνας το ονομάζουμε επιστητό. Ο όρος προκύπτει από το ρήμα «ἐπίσταμαι» που σημαίνει γνωρίζω καλά. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την πρόοδο πολλών τομέων του επιστητού όχι όμως και του ανθρώπου, συγκεκριμένα ως προς την γνώση της σχέσεως σώματος και ψυχής του ανθρώπου. Μολονότι η σύγχρονη επιστημονική έρευνα έχει κάνει μεγάλα άλματα στις βιοεπιστήμες, αυτά που δεν γνωρίζουμε ακόμη για τα ζωντανά όντα είναι τόσα, ώστε δεν ξεφύγαμε ακόμη από το περιγραφικό στάδιο. Όπως σημειώνει ο Dr Alexis Carrel: «καθένας μας συμμετέχει σε μια λιτανεία φαντασμάτων, που στο μέσο της περπατά μια αγνώριστη πραγματικότητα. Η άγνοιά μας είναι πραγματικά μεγάλη. Τα πιο πολλά ερωτήματα που προβάλλουν σ’ αυτούς που μελετούν τα ανθρώπινα όντα μένουν αναπάντητα. Τεράστιες περιοχές του εσωτερικού μας κόσμου είναι ακόμα άγνωστες». Γι’ αυτό και οι ανώτερες πνευματικές λειτουργίες στον άνθρωπο για τις βιοεπιστήμες μέχρι σήμερα είναι ανεξιχνίαστες. Η αλήθεια αυτή επισημαίνεται επίσης και σε εξαιρετικά, σύγχρονα επιστημονικά συγγράμματα. Λόγου χάρη στην Φυσιολογία των Vander, M.D, Sherman, Ph.D και Louciano, Ph.D δηλώνεται ότι «πρέπει να γίνει μια πολύ σημαντική παρατήρηση γύρω από το παρόν και το μέλλον της Φυσιολογίας. Είναι πολύ εύκολο ο φοιτητής από το παρόν εγχειρίδιο να αποκομίσει την εσφαλμένη εντύπωση ότι σχεδόν τα πάντα είναι γνωστά γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα, για την φυσιολογία όμως, δεν μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη αυταπάτη από αυτή. Πολλοί λειτουργικοί τομείς είναι ακόμα ελάχιστα γνωστοί (π.χ. πώς η λειτουργία του εγκεφάλου παράγει τα φαινόμενα, που συλλογικά αποκαλούμε “νόηση”;». Ακόμη πιο εξειδικευμένα στο πεδίο της Νευροεπιστήμης και της Συμπεριφοράς διαπιστώνονται πρωτόγνωρες σχέσεις μεταξύ των βιολογικών και των ψυχολογικών φαινομένων και γι’ αυτό κρίνεται σκόπιμο να υπάρξει σύγκλιση της μοριακής νευροεπιστήμης και της γνωστικής ψυχολογίας προς μια νέα προοπτική που αφορά την συμπεριφορά. Ο προβληματισμός και η δυσκολία στον τομέα αυτό φαίνεται από την αδυναμία να αντιπροσωπευθούν από νευρολογική άποψη η συνείδηση και η αυτογνωσία, κάτι που θεωρείται ως ένα από «τα πιο μυστηριώδη αινίγματα της βιολογίας» (Νευροεπιστήμη και Συμπεριφορά, Eric R. Kandel, James H.Swartz, Thomas M. Jessell). Ήδη με τις ενδεικτικές και μόνο αυτές παραπομπές διαπιστώνεται ότι υπάρχει κάτι που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τα άλλα έμβια όντα, το οποίο αποτελεί και την ειδοποιό μας διαφορά από τα άλογα ζώα. Ας δούμε όμως τα πράγματα με την σειρά και πιο αναλυτικά.

10. Ποιά είναι η γέφυρα στις λειτουργίες σώματος και ψυχής

Στη σύγχρονη εποχή, στην οποία η επιστήμη ως εξακριβωμένη και τεκμηριωμένη γνώση εξετάζει τα “πράγματα” αποκλειστικά και μόνο με την παρατήρηση και το πείραμα δεν μπορεί κανείς να γνωρίσει αληθινά πώς λειτουργεί ο εσωτερικός άνθρωπος σε σχέση με την φυσιολογία και αντίστροφα πως λειτουργεί το σώμα του σε σχέση με την ψυχή του. Επομένως δεν μπορεί να τον γνωρίσει καθ’ ολοκληρίαν. Αυτό συμβαίνει διότι δεν συνεξετάζει σε συγκεκριμένη αντιστοιχία τις λειτουργίες του σώματος με εκείνες της ψυχής, οι οποίες είναι ενέργειες δυνάμεων της πολυδύναμης οντότητας όμως και αλληλεπιδρούν με το σώμα χωρίς να είναι οι ίδιες σώμα. Και πώς να το κάνει αυτό, όταν αξιωματικά δεν δέχεται την ύπαρξη ψυχής ως οντότητας αλλά μόνο ως ενέργειας, όπως στα ζώα; Με ποιό τρόπο η επιστήμη που έχει αποκλειστικά το πείραμα δύναται να γνωρίσει αυτή την σχέση που αφορά την φυσιολογία του σώματος και τις δυνάμεις της ψυχής, η οποία συνέχει το σώμα και ενεργεί σ’ αυτό εκφραζόμενη με τις δυνάμεις της που αποκωδικοποιούνται κυρίως στον εγκέφαλο με την νοερά ενέργεια, όχι όμως αποκλειστικά σ’ αυτόν; Αυτό όμως είναι ο άνθρωπος: σώμα και ψυχή, τα δύο βέβαια μαζί! Γράφει σχετικά ὁ Μελέτιος Μοναχὸς στὸ «περὶ φύσεως τοῦ ἀνθρώπου» ἔργο του ποὺ ἐντάσσεται τόσο στὴν ἰατρικὴ ὅσο καὶ στὴ θεολογικὴ γραμματεία· «δὲ θὰ μποροῦσε κάποιος νὰ πεῖ ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀκριβῶς τὶς ἴδιες ἰδιότητες μ’ ἐκεῖνες ποὺ ἔχει ξεχωριστὰ ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα, ἀλλὰ ὅτι ἔχει κάποιες ἄλλες ἰδιότητες, διότι ὁ ἄνθρωπος ὑπάρχει βέβαια λόγῳ τῆς σχέσης ψυχῆς καὶ σώματος, ἀποτελεῖ ὅμως, μιὰ τρίτη, νέα ὕπαρξη. Καὶ αὐτὸ γίνεται φανερό, ὅταν ἀποχωριστοῦν τὰ μέρη, ποὺ τὸ δημιούργησαν· τότε, ἂν δηλαδὴ γίνει αὐτὸς ὁ ἀποχωρισμός, μένει μὲν τὸ σῶμα καὶ διατηρεῖ τὰ γνωρίσματά του, ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸ νὰ γίνει αὐτὴ ἡ τριπλὴ διάκριση, ψυχῆς, σώματος καὶ ἀνθρώπου, ὅμως, τὸ σῶμα εἶναι νεκρὸ· παρόμοια, ἡ ψυχὴ παραμένει λογικὴ καὶ νοερή, παρ’ ὅλο ποὺ ἀποχωρίστηκε ἀπὸ τὸ σῶμα. Ὅμως, ὡς ἀποτέλεσμα παραμένει ὅτι χάθηκε ὁ ἄνθρωπος, ποὺ ἦταν ἀποτέλεσμα συνύπαρξης δύο ξεχωριστῶν στοιχείων, τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος». Ο ἄνθρωπος ἂν καὶ ἀποτελεῖται ἀπὸ δύο φύσεις δὲν λειτουργοῦν αὐτὲς ἀνεξάρτητα ἡ μία ἀπὸ τὴν ἄλλη ἐν’ ὅσῳ ἀκόμη αὐτὸς βρίσκεται στὴ ζωὴ ἁπλὰ διότι ἡ ὀντότητά μας ἀποτελεῖ ἀρμονικὸ κρᾶμα. Ενώ λοιπόν δεν λειτουργεί το σώμα ανεξάρτητα από την ψυχή αναζητά η σύγχρονη επιστήμη της Ιατρικής που δεν δέχεται την ύπαρξη ψυχής ως οντότητας να εξηγήσει τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες!!! Υπήρχε περίπτωση κάνοντας την έρευνα της σε αυτό το υλιστικό μοντέλο να ερμηνεύσουν τον πραγματικό τρόπο της λειτουργίας τους; «Ἡ ψυχὴ, ἔχοντας οἰκειοποιθεῖ τὶς ἀνάγκες τοῦ σώματος, θεωρεῖ τὴν ἰκανοποίησή τους δική της ὑπόθεση καὶ ἔτσι ἐνδιαφέρεται γιὰ φαγητὸ, ὕπνο, ἐνδυμασία, κατάλυμα καὶ ἄλλα παρόμοια». «Λόγῳ τῆς στενῆς συνάφειάς τους, ὅλες οἱ ἀνάγκες τοῦ σώματος θεωροῦνται ἀνάγκες καὶ τῆς ψυχῆς. Γι’ αὐτὸ λέμε -ἡ ψυχή μας τὸ λέει, ὄχι τὸ σῶμα- “θέλω νὰ φάω, νὰ πιῶ, νὰ κοιμηθῶ”, “χρειάζομαι κίνηση, περπάτημα, δουλειά”, “θέλω νὰ δῶ, ν’ ἀκούσω κ.τ.λ.”».

11. Η ζώσα ύπαρξή μας είναι πολυδύναμη οντότητα με σύνθετες λειτουργίες άγνωστες

Σε αυτή την συνάφεια, ενώ λοιπόν τα έμβια όντα υπόκεινται στους φυσικούς νόμους, η φύση μας είναι συγκερασμένη με κάθε είδος ζωτικής λειτουργίας που επισημαίνονται και στα φυτά και στα ζώα, και μάλιστα η οντότητά μας μετέχει και στην νόηση των λογικών. Αυτός είναι ο λόγος που ο άνθρωπος δεν έχει μόνο σωματικές ανάγκες αλλά έχει και διανοητικές και πνευματικές. Η ζώσα ύπαρξή μας που αποτελεί την κορωνίδα της δημιουργίας ασκεί δράσεις που έχουν σχέση με την βούληση και την προαίρεση, τις επιθυμητικές δυνάμεις μας. Ο εγκέφαλος αποτυπώνει τις πληροφορίες που φτάνουν σ’ αυτόν στη φαντασία που αποτελεί σύνορο πνευματικής και βιολογικής φύσεως στον άνθρωπο. Καθώς όμως ο άνθρωπος συλλογίζεται και διαλογίζεται και αναλογίζεται, εξετάζοντας διανοητικά όλα τα δεδομένα και κρίνοντας διαμορφώνει άποψη και στη συνέχεια, όχι απλώς με την ορμέμφυτη κίνηση, αλλά κυρίως με τη βούληση και την προαίρεση προβαίνει σε ενέργειες και δημιουργεί πολιτισμό. Ποιό από τα ζώα ανέπτυξε τη γλώσσα, τη φιλοσοφία, τις τέχνες, τις επιστήμες, την κυβερνητική και τη θεολογία; Ο άνθρωπος με το να βρίσκεται μέσα στον αισθητό κόσμο που τον περιβάλλει προσλαμβάνει μηνύματα από αυτόν με τις αισθήσεις. Αυτές διαμέσου των νευρικών ώσεων διαβιβάζουν τις πληροφορίες στον εγκέφαλο. Από δω και πέρα όμως οι λειτουργίες στον άνθρωπο, δεν αφορούν μόνο τη φυσιολογία του, αλλά κατ’ επέκταση την ψυχή ως οντότητα και ενέργειες, κατά συνέπεια και την πνευματική του ζωή. Υπάρχει όμως μία γέφυρα που συνδέει τα τις φυσιολογικές και τις πνευματικές λειτουργίες του ανθρώπου που πρέπει να ακούσουν και να μάθουν όσοι σπουδάζουν ή ασκούν την ιατρική επιστήμη. Όταν κανείς κινείται με προκατάληψη τελικά μένει στην άγνοιά του. Γι’ αυτό, αν και δεν είναι κανείς υποχρεωμένος να πιστεύει στην ύπαρξη ψυχής και πνευματικού κόσμου, ωστόσο θα πρέπει να είναι δεκτικός στο να ακούσει και μια άλλη θεώρηση που εξηγεί τις ανώτερες νοητικές λειτουργίες της φυσιολογίας που είναι υπό έρευνα, δομημένες -προσέξτε- όχι σε άλλο μοντέλο αλλά το ίδιο ξεκινώντας όμως αντίστροφα από την ψυχή προς το σώμα και εξηγώντας έτσι τις νευροφυσιολογικές και ενδοκρινολογικές λειτουργίες!

12. Το αισθητικό της ύπαρξής είναι εκείνο που ενώνει το Σώμα με την Ψυχή

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἐξηγοῦν καὶ τὸν τρόπο σχέσεως σώματος καὶ ψυχῆς· εἶναι ὁ τρόπος «συμφυΐας καὶ ἀρμονίας τοῦ φυσικωτάτου δεσμοῦ» ἀνάμεσα στὶς δύο φύσεις, τὴν ὑλικὴ καὶ τὴν νοερά. Ἀρχικὰ πρέπει νὰ σημειωθεῖ ὁτι ἡ νοερὰ, λογικὴ καὶ πνευματικὴ ὀντότητα τῆς ψυχῆς μας κατοικεῖ στὸ αἰσθητό μας σῶμα, τὸ ὁποῖο καὶ χρησιμοποιεῖ ὡς ὄργανό της. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης ἐξηγεῖ· «κατὰ τὴν ἀκολουθία τῶν ὄντων ποὺ ἔχουν λάβει τὴ ζωὴ διὰ τὴς σαρκός, τὰ μὲν αἰσθητικὰ μποροῦν νὰ ὑφίστανται μόνα τους, χωρὶς τὴ νοερὴ φύσι, τὸ δὲ λογικὸ δὲν θὰ μποροῦσε ἀλλιῶς νὰ μείνη σὲ σῶμα, ἂν δὲν εἶχε συγκραθῆ μὲ τὸ αἰσθητό. Γι’ αὐτὸ ὁ ἅνθρωπος κατασκευάσθηκε τελευταῖος, μετὰ τὰ φυτὰ καὶ τὰ ζῶα, καθὼς ἡ φύσις προχωρεῖ στὸ δρόμο πρὸς τὴν τελειότητα μὲ συνέπεια. Διότι τὸ λογικὸ τοῦτο ζῶο, ὁ ἄνθρωπος, εἶναι συγκερασμένος μὲ κάθε εἶδος ψυχικῆς λειτουργίας· τρέφεται κατὰ τὴ φυσικὴ λειτουργία τῆς ψυχῆς, ἐνῶ στὴν αὐξητικὴ δύναμη ἔχει προσφυσθῆ ἡ αἰσθητική, ποὺ εὐρίσκεται στὸ μέσο κατά τὴ φύσι της ἀνάμεσα στὴ νοερὴ καὶ στὴν ὑλώδη οὐσία, τόσο παχυμερέστερη ἀπὸ τούτη ὅσο καθαρώτερη ἀπὸ ἐκείνη». Αὐτὸ τὸ αἰσθητικὸ στὸν ἄνθρωπο εἶναι ποὺ ἐνώνει τὴν βιολογικὴ καὶ τὴν νοερή του φύση. Ὅταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος κάνει λόγο στὴν Α΄ πρὸς Θεσσαλονικεῖς ἐπιστολή του γιὰ πνεῦμα, ψυχὴ καὶ σῶμα, αὐτὴ τὴν τριμερὴ διάκριση ἐπισημαίνει. Τὰ τρία αὐτὰ συστατικὰ στὸν ἄνθρωπο ἔχουν ἀνακραθεῖ μὲ ἄρρητο τρόπο χάρη στὴν ἀγάπη, τὴ δύναμη καὶ τὴ σοφία τοῦ Τριαδικοῦ μας Θεοῦ. Ὁ συγκερασμὸς αὐτὸς κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ ἀποτελεῖ μυστήριο. «Μόνο ἐμεῖς δηλαδὴ ἀπ’ ὅλα τὰ κτίσματα, κοντὰ στὸ νοερὸ καὶ τὸ λογικό, ἔχομε καὶ τὸ αἰσθητικό. Αὐτό, ἐνωμένο ἐκ φύσεως μὲ τὸ λογικὸ, ἐφεῦρε τὸ ἀπεριόριστο πλῆθος τῶν τεχνῶν καὶ ἐπιστημῶν καὶ γνώσεων· μόνο στοὺς ἀνθρώπους ἔδωσε ὁ Θεὸς τὸ νὰ γίνεται ὁ ἀόρατος λόγος τοῦ νοῦ αἰσθητὸς μὲ τὴν ἀκοή, διαδιδόμενος μὲ τὸν ἀέρα, ἀλλὰ ἀκόμη νὰ καταγράφεται σωματικὰ καὶ νὰ βλέπεται μέσῳ τοῦ σώματος».

13. Ο νους της ψυχής που είναι οντότητα η οποία ενεργεί παίρνει και δίνει τις πληροφορίες του

Ὁ νοῦς, διὰ μέσου τῶν αἰσθήσεων ποὺ ἔχει τὸ αἰσθητικὸ τῆς ὑπάρξεώς μας, κατέρχεται στὸν αἰσθητὸ κόσμο καὶ τὸν γνωρίζει. Κατανέμει τὸν ἑαυτό του στὶς αἰσθητικὲς δυνάμεις καὶ μὲ τὴν καθεμιά τους προσλαμβάνει καταλλήλως τὴ γνώση τῶν ὄντων. Προσέξτε όμως κάτι πολύ βασικό! Αυτό, το οποίο εμείς στην Πατερική γραμματεία ονομάζουμε «νου» δεν είναι η διανοητική εργασία του εγκεφάλου που θεωρείται από πολλούς. Σήμερα οι άνθρωποι και τα λεξικά «νου» ονομάζουν την αντίληψη-διάνοια, το μυαλό, τίποτε όμως από αυτά δεν είναι ο νους. Κατ’ αρχήν να διακρίνουμε τις έννοιες: Άλλο νους και άλλο διάνοια! Όταν οι άγιοι Πατέρες ομιλούν για νου ονομάζουν την πρώτη δύναμη της ψυχής, η οποία είναι οντότητα! Γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς· «Ἡ νοερὴ καὶ λογικὴ φύση τῆς ψυχῆς, ἐπειδὴ μόνο αὐτὴ ἔχει νοῦ καὶ λόγο καὶ πνεῦμα ζωοποιό, αὐτὴ μόνο ἔχει δημιουργηθεῖ κατ’ εἰκόνα Θεοῦ, περισσότερο καὶ ἀπὸ τοὺς ἀσώματους Ἀγγέλους». Πιὸ πάνω ἐξήγησε ὅτι τὸ πνεῦμα ποὺ ἔχουν οἱ ἄγγελοι «δὲν εἶναι ζωοποιό, γιατὶ δὲν ἔλαβε ἀπὸ τὸν Θεὸ ἑνωμένο μαζὶ μὲ γήινο σῶμα, γιὰ νὰ λάβει καὶ ζωοποιὸ καὶ συνεκτικὴ δύναμη γι’ αὐτό. Ἐνῶ ἡ νοερὴ καὶ λογικὴ φύση τῆς ψυχῆς, ἐπειδὴ δημιουργήθηκε μαζὶ μὲ γήινο σῶμα, ἔλαβε ζωοποιὸ τὸ πνεῦμα ἀπὸ τὸν Θεό, καὶ μ’ αὐτὸ συνέχει καὶ ζωοποιεῖ τὸ ἑνωμένο μαζί της σῶμα». Ἀλλοῦ πάλι σημειώνει ὁ ἅγιος· «ἡ δική μας νοερὴ καὶ λογικὴ φύση δὲν ἔχει τὴ ζωὴ μόνο ὡς οὐσία, (ἀφοῦ ἡ ψυχὴ ἔχει οὐσία), ἀλλὰ καὶ ὡς ἐνέργεια, ἀφοῦ ζωοποιεῖ τὸ σῶμα μὲ τὸ ὁποῖο εἶναι ἑνωμένη. Ο ἅγιος Γρηγόριος πάλι σημειώνει· «Ὅπως φαίνεται, ἀγνοοῦν ὅτι ἄλλο εἶναι ἡ οὐσία τοῦ νοῦ καὶ ἄλλο ἡ ἐνέργεια. Ἢ μᾶλλον, ἂν καὶ ξέρουν, πῆγαν μὲ τὸ μέρος τῶν ἀπατεώνων θεληματικά, ξεγελώντας μὲ τὴν ὁμωνυμία». Υπάρχει λοιπόν νους ως ουσία, η οντότητα της ψυχής μας αλλά και νους ως ενέργεια, η νοερά ενέργεια της ουσίας του, που και αυτή νους ονομάζεται! Και επισημαίνει κάτι πολύ σημαντικό, ώστε κανείς να μην μπορεί να αμφισβητήσει την ύπαρξή του ως οντότητα, η οποία ενεργεί και εκτός εγκεφάλου «Τοῦ δὲ νοῦ ὄργανο δὲν ὑπάρχει κανένα, ἀλλὰ εἶναι αὐτοτελὴς οὐσία καὶ ἐνεργητικὴ καθ’ ἑαυτὴν, ἂν καὶ κατεβάζει τὸν ἑαυτό του πρὸς τὴν κατὰ διάνοια ἀναπτυσσόμενη ψυχικὴ ζωή». Και ρωτώ: αν δεν ήταν οντότητα, θα ήταν ο νους ουσία ενεργητική καθ’ εαυτήν; Προσέξτε όμως! Ενώ ο νους είναι ουσία, η ουσία της ψυχής, ενεργεί όχι μόνο καθ’ εαυτήν αλλά και στο σώμα. Γι’ αυτό «κατεβάζει τὸν ἑαυτό του πρὸς τὴν κατὰ διάνοια ἀναπτυσσόμενη ψυχικὴ (αισθητική) ζωή».

14. Πως ο νους κατεβάζει τον εαυτό του στη αισθητική ζωή του κόσμου των αισθήσεων

Δια μέσου των γνωστικών δυνάμεων της ψυχής, οι οποίες συνδέονται σε σειρά, και ορισμένες παράλληλα, και μεταξύ τους και με άλλες δυνάμεις της ψυχής με κέντρο το σχήμα, τρίγωνο: Νους, Λόγος και Πνεύμα. Οι γνωστικές λοιπόν δυνάμεις της ψυχής, οι οποίες είναι συγκεκριμένες και ονομάζονται: Νους, Διάνοια, Δόξα, (δηλαδή η γνώμη), Φαντασία και Αίσθηση της ψυχής είναι αυτές που έρχονται σε σχέση δια των αισθήσεων του σώματος μας με τον αισθητό κόσμο που μας περιβάλλει. Είπαμε πιο παραπάνω ότι ο νους ανήκει στο “κατ’ εικόνα” ενώ τώρα σημειώνουμε ότι ανήκει στις γνωστικές δυνάμεις της ψυχής! Τί γίνεται, ισχύει και το ένα και το άλλο; Βεβαίως, αφού κατ’ αρχήν υπάρχει νους και ως ουσία και ως ενέργεια. Ο νους δια της ενέργειάς του «κατεβάζει τὸν ἑαυτό του πρὸς τὴν κατὰ διάνοια ἀναπτυσσόμενη ψυχική (αισθητική) ζωή». Πώς το κάνει αυτό; Παίρνοντας και δίνοντας πληροφορίες ως ενέργειες κάθε δύναμης με τις οποίες επικοινωνεί και ελέγχει στη σειρά καθοδικά για να εκφράζεται, ανοδικά για να ενημερώνεται και να κοινωνεί με τον αισθητό κόσμο. Πέραν αυτού όμως, για να το κατανοήσετε φαντασθείτε ένα ισόπλευρο τρίγωνο το οποίο στις τρεις γωνίες του έχει από μία δύναμη που είναι αυτές που συνιστούν την οντότητά μας ως προς το κατ’ εικόνα. Όμως αυτές οι ίδιες οι δυνάμεις δίνουν την συνέχεια σε άλλες που μαζί τους αποτελούν μια ιδιαίτερη ομάδα δυνάμεων με χαρακτηριστικό όνομα, αφού μάλιστα είναι συγκεκριμένες και με συγκεκριμένη λειτουργικότητα. Συνεπώς, κάθε μία απ’ αυτές τις δυνάμεις του κατ’ εικόνα είναι η κεφαλή της ομάδος που συνιστά και άρχει, πέρα από το ότι οι τρεις αυτές είναι και ξεχωριστή ομάδα, αυτό το κατ’ εικόνα μας, ως ζώσα ύπαρξη. Κατέρχεται λοιπόν ο νους στον αισθητό κόσμο και έτσι τον γνωρίζει μέσα από τις αισθήσεις. Έχει όμως και έναν άλλο τρόπο να γνωρίσει ενεργώντας καθ’ εαυτόν! Αυτό είναι το πολύ σημαντικό, και είναι εκείνο που δεν γνωρίζει η επιστήμη! Επίσης δεν γνωρίζει η επιστήμη το σύμμεικτο της γνώσεως, δηλαδή ότι προκύπτει από φυσική, έμφυτη δυνατότητα η γνώση, η οποία εξ αρχής υπάρχει και στην οποία προστίθεται επιπλέον η γνώση τώρα και δια της εμπειρίας των αισθήσεων  και αυτό θα εξηγήσω πιο κάτω. Επομένως, υπάρχουν πολλοί τρόποι γνώσεως.  Όταν  εδώ γίνεται λόγος για γνώση εννοούμε κάθε γνώση και της κτίσεως, της φύσης των όντων, και του Θεού, όχι όμως ως προς την ουσία, αλλά ως προς τις ενέργειές Του.

15. Δια του εμφύτου λόγου της ψυχής

Με τον έμφυτο λόγο της ψυχής^[1] γνωρίζουμε την ύπαρξη του Θεού, ότι υπάρχει Θεός όχι όμως και ποιός είναι, από τις άπειρες ιδιότητες Του που αντιλαμβανόμαστε μέσα από την κτήση με τον έμφυτο λόγο της ψυχής: την Παντοδυναμία, την Σοφία, την Αγαθότητα κ.α.! Προηγείται όμως ο θαυμασμός και η έκπληξή μας για το κάλλος, την αρμονία, την τάξη της Δημιουργίας. Αυτό είναι τρόπος γνώσης! “Φυσικὴ δὲ γνῶσις εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποῖα διακρίνει τὸ καλὸν ἀπὸ τὸ κακόν, ἥτις ὀνομάζεται καὶ διάκρισις φυσική, διὰ τῆς ὁποίας διακρίνομεν τὸ καλὸν ἀπὸ τὸ κακόν φυσικῶ ἄνευ μαθήσεως· (ἐδῶ κάνει λόγο ὁ ἅγιος γιὰ τὴ συνείδηση ὑπὸ μία ἔννοια) τὴν γνῶσιν ταύτην ἔθηκεν ὁ Θεὸς εἰς τὴν λογικὴν φύσιν τοῦ ἀνθρώπου, καὶ διὰ τῆς μαθήσεως αὐξάνει καὶ λαμβάνει προσθήκην, καὶ δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος, ὅστις νὰ μὴ ἔχῃ αὐτήν”.  Γράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς ὅτι· «ὁ Θεὸς δὲ μᾶς ἄφησε σὲ πλήρη ἄγνοια· διότι ἡ γνῶσις ὅτι ὑπάρχει Θεὸς ἔχει σπαρῆ ἐκ φύσεως σὲ ὅλους μας ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεό». Ὁ ἄνθρωπος, ἔχοντας στὴν ψυχή του καὶ λόγο, ἔχει καὶ τὴ φυσικὴ γνώση αὐτοῦ τοῦ ἔμφυτου λόγου, διὰ τῆς ὁποίας πείθεται νὰ πιστέψῃ στὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ. Γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς· «ὁ Λόγος ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὴ θεία ἀγαθότητα εἶναι ἀντίστοιχος μὲ τὸν ἔμφυτο σὲ μᾶς λόγο ποὺ ἐναπόκειται στὸ νοῦ μας, ἐφόσον ὁ Δημιουργὸς μᾶς ἔκανε κατ’ εἰκόνα Του· ὁ λόγος αὐτὸς εἶναι ἡ γνῶσι ποὺ συνυπάρχει πάντοτε μὲ το νοῦ». Ὁ δὲ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος λέει· «ἄλλη εἶναι ἡ γνῶσις, ἥτις προηγεῖται τῆς πίστεως, καὶ ἄλλη, ἥτις γεννᾶται ἐκ τῆς πίστεως· ἡ γνῶσις, ἥτις προηγεῖται τῆς πίστεως, ὑπάρχει γνῶσις φυσική· ἡ δὲ γνῶσις, ἥτις γεννᾶται ἐκ τῆς πίστεως, ὑπάρχει γνῶσις πνευματική, ἡ ὁποία λέγεται καὶ διάκρισις πνευματική. Καὶ παρακάτω λέει· «Ἡ φυσικὴ γνῶσις, ἥτις ὑπάρχει ἡ διάκρισις τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ, καὶ ἡ ὁποῖα ἐτέθη ὑπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς τὴν φύσιν ἡμῶν, πείθει ἡμᾶς ὅτι πρέπει νὰ πιστεύομεν εἰς τὸν Θεόν». Ἂς μείνουμε ἐδῶ· Ἡ πρώτη αὐτὴ εἰσαγωγικὴ πίστη, ὅπως λέγεται γεννᾶται ἀπὸ τὴ γνῶσι τοῦ Θεοῦ. Ἄρα προηγεῖται ἡ γνῶσις τῆς πίστεως κατ’ ἀρχὰς στὴν πνευματικὴ ζωή! Μέχρι εδώ, στην ενότητα αυτή, είδαμε ότι υπάρχει έμφυτος λόγος στην ψυχή που είναι και έμφυτη γνώση. Με αυτό τον λόγο γνωρίζουμε τον Θεό και σε πρώτη φάση απλώς την ύπαρξή Του ότι υπάρχει. Επειδή όμως η γνώση αυτού του έμφυτου λόγου παίρνει προσθήκη δεν γνωρίζουμε με αυτόν μόνο τον Θεό αλλά και τον φυσικό κόσμο και ότι εμπίπτει στις αισθήσεις μας. Τώρα εδώ περνούμε στην επιστημονική γνώση.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

^[1] Επειδή τώρα η παντέλεια και υπερτέλεια αυτή Αγαθότητα είναι Νους, τίποτε άλλο δεν μπορεί να πηγάζει από Αυτή σαν από πηγή, παρά λόγος. Λόγος βέβαια όχι σαν το δικό μας προφορικό λόγo· γιατί τούτος δεν είναι του νου, αλλά του σώματος που κινείται από νου. Ούτε πάλι σαν το δικό μας ενδιάθετο λόγο· γιατί και τούτος γίνεται μέσα μας έχοντας σαν τύπους τους φθόγγους. Ούτε τέλος σαν το δικό μας λόγο της διάνοιας, κι ας είναι αυτός χωρίς φθόγγους, πραγματοποιούμενος με κινήσεις τελείως ασώματες· γιατί και ο λόγος αυτός της διάνοιας είναι μετά από μας, και έχει ανάγκη από διαλείμματα και μεγάλα χρονικά διαστήματα και προχωρεί διεξοδικά, πηγαίνοντας από την ατελή αρχή προς το τελικό συμπέρασμα. Αλλά ο Λόγος που πηγάζει από τη θεία Αγαθότητα είναι αντίστοιχος με τον έμφυτο σε μας λόγο που εναπόκειται στο νου μας αφότου ο Δημιουργός μάς έκανε κατ’ εικόνα Του·

ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΡΕΥΝΗΣΕΙ Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗΣ ΟΠΟΥ ΔΥΝΑΤΑΙ, ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΑΝΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΟΥ ΔΕΝ ΔΥΝΑΤΑΙ;

Απάντηση στους καθηγητές:

Κάππα Κώστα & Δερμιτζάκη Μανώλη

Για το θέμα της Θείας Κοινωνίας «ως μέσο διασποράς του κορωνοϊού»

ΑΡΧΙΜ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΦΙΛΩΤΑ

Στο θέμα της Θείας Κοινωνίας ως μέσο διασποράς του κορωνοϊού, αναφέρθηκαν οι καθηγητές:

Κώστας Κάππας με άρθρο: Η Μετάληψη, ο Covid-19 και ο αυτό-εγκλωβισμός της Εκκλησίας 21.09.20 http://artinews.gr

Μανώλης Δερμιτζάκης μιλώντας στο ΣΚΑΪ για το θέμα της Θείας Κοινωνίας ως μέσο διασποράς του κορωνοϊού https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/39453

Από πνευματικής σκοπιάς ήδη έχω γράψει  τα πρώτα δύο άρθρα με τους τίτλους:

1. ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΛΥΝΣΗ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΑΩΝ

2. ΕΦΟΣΟΝ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ΕΝ ΤΟΙΣ ΜΥΣΤΗΡΙΟΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΔΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΩ ΠΝΕΥΜΑΤΙ ΕΝΕΡΓΟΥΝ ΤΗΝ ΧΑΡΙΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΤΡΙΑΔΙΚΗΣ ΘΕΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΤΙΣΤΗ ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΔΕΝ ΔΥΝΑΤΑΙ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΦΘΟΡΑΣ ΝΑ ΥΠΕΡΝΙΚΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

3. ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΝΑ ΕΡΕΥΝΗΣΕΙ Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗΣ ΟΠΟΥ ΔΥΝΑΤΑΙ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΑΝΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΟΥ ΔΕΝ ΔΥΝΑΤΑΙ;

Για την επιστημονική πλευρά του κατά πόσον είναι σε θέση η επιστήμη και ορισμένοι που θέλουν να την εκπροσωπούν να αποφανθεί για θέματα που αφορούν την σχέση μας με τις Άκτιστες Ενέργειες και την  Θεία Μετάληψη εντός των Ιερών Ναών δημοσιεύω την παρακάτω πραγματεία σε συνέχειες, ώστε να μπορεί να μελετηθεί, εκ των οποίων στην τελευταία θα δημοσιευθεί όλη μαζί με παραπομπές και τις σχετικές πηγές με τον τρίτο παραπάνω τίτλο πιάνοντας τα θέματα με την σειρά και διεξοδικά.

Α΄ ΜΕΡΟΣ

1. Η λειτουργική ενότητα στον σώμα και τον οργανισμό μας

Σοφά έχει επισημανθεί «ότι ο άνθρωπος ως σύνολο, είναι κάτι διαφορετικό από τα μέρη που τον αποτελούν». Έτσι, η ανθρώπινη φύση μας μολονότι εξ απόψεως βιολογίας αποτελείται από οργανικά συστήματα, όργανα, ιστούς και κύτταρα, κανείς δεν θα έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι μόνο αυτά καθ’ αυτά, διότι αν έλλειπε η ζωή, τότε τίποτε από όλα αυτά δεν θα λειτουργούσε. Τα κύτταρα πάλι, αν και είναι οι βασικές δομικές λειτουργικές μονάδες στα έμβια όντα, ωστόσο στους πολυκύτταρους οργανισμούς εκδηλώνουν το φαινόμενο της ζωής όχι μεμονωμένα αλλά σχηματίζοντας μεταξύ τους ομάδες ιστών στα διάφορα όργανα που ενυπάρχουν και λειτουργούν προς κοινό σκοπό. Ακόμη, κάθε όργανο δεν μπορεί να λειτουργήσει μόνο του αλλά συλλειτουργεί σε σχέση με τα άλλα όργανα και τους ιστούς από τα οποία εξαρτάται. Το ίδιο συμβαίνει και με τα οργανικά συστήματα. Κάθε ένα λειτουργεί στο συγκροτημένο σώμα σε δομική και λειτουργική συνάφεια με τα άλλα. Υπάρχει, δηλαδή, στα οργανικά μας μέλη μια εσπαρμένη τελονομία, που ορίζει την βιολογική μας προοπτική, έξω από την οποία κάθε τι που υφίσταται φυσιολογικά τουλάχιστον δεν λειτουργεί.

2. Η ψυχοσωματική λειτουργική ενότητα της ανθρώπινης φύσης μας

Όπως λοιπόν κάθε μέλος στον οργανισμό μας ζει και λειτουργεί όσο βρίσκεται σε συνάφεια με τα υπόλοιπα, -στην πραγματικότητα συνεργάζεται- έτσι, και το σώμα μας ζει και υπάρχει όσο βρίσκεται σε κοινωνία με την ψυχή μας που του παρέχει ζωή. Και ενώ στα ζώα που στερούνται λογική, η ψυχή τους είναι μόνο η ενέργεια του σώματος τους που τα εμψυχώνει και τα υποστασιάζει ως άτομα, στον έλλογο όμως άνθρωπο η ψυχή δεν είναι μόνο η ενέργεια που ζωοποιεί το σώμα μας αλλά είναι και η πνευματική εκείνη ύπαρξη που τα άτομα τα υποστασιάζει και ως πρόσωπα. Γι’ αυτό και η ψυχή αποτελεί την οντότητα του κάθε προσώπου, η οποία υφίσταται και “καθ’ εαυτή”, όχι βέβαια προ της συλλήψεως του ανθρώπου, αλλά ακαριαία από την στιγμή που κατά την σύλληψη προκύπτει με την γονιμοποίηση του ωαρίου το ζυγωτό κύτταρο, το οποίο με την μίτωση του ξεκινά την διαδικασία ανάπτυξης του εμβρύου κάνοντας και την έναρξη για την κυοφορία του. Στο εξής όμως, έστω και αν ακόμη χωρισθεί το σώμα από την ψυχή με τον θάνατο, η ψυχή θα συνεχίσει να υπάρχει ανεξάρτητα πλέον, «καθ’ εαυτή», διότι είναι αθάνατη. Κάνοντας λόγο για ψυχή, οπωσδήποτε περνούμε σε ένα γνωστικό αντικείμενο το οποίο δεν ερευνάται από τις θετικές επιστήμες.

3. Με τον ορισμό της υγείας έμμεσα ομολογούμε την ύπαρξη της ψυχής ως οντότητας

Μας διαφεύγει τους περισσοτέρους ότι, σύμφωνα με τον ορισμό της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (Π.Ο.Υ) των Ηνωμένων Εθνών, που διατύπωσε πως «υγεία είναι η πλήρης σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του ανθρώπου και όχι μόνο η απουσία νόσου ή αναπηρίας», στην πραγματικότητα δεχόμαστε τον άνθρωπο όχι μόνο ως βιολογική ύπαρξη αλλά και πνευματική οντότητα; Δηλαδή, δεχόμαστε μαζί με την βιολογική φύση του ανθρώπου και την ύπαρξη ψυχής. Διότι, τί θα πει ψυχική ευεξία; Θα πει ενέργεια του σώματος που μας κάνει να νιώθουμε καλά; Οπωσδήποτε, αν η ψυχή είναι η ενέργεια του σώματος μόνο, τότε έφθανε να κάνουμε λόγο για σωματική ευεξία ή ασθένεια μόνο, αφού η ψυχική υγεία ή ασθένεια, ως ενέργεια, θα ήταν απόρροια μόνο της καλής ή της κακής λειτουργίας του σώματος, αφού αυτό στην πραγματικότητα, δηλώνουν όσοι ισχυρίζονται ότι η ψυχή είναι μόνο η ενέργεια του σώματος, που προκύπτει από τις βιοχημικές του διεργασίες. Σύμφωνα λοιπόν με μια τέτοια θεώρηση δεν θα έπρεπε καν να γίνεται λόγος περί ψυχικής υγείας. Επειδή όμως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τον ρεαλισμό της ψυχικής ευεξίας ή των ψυχικών νοσημάτων, διαπιστώνεται, ήδη εκ προοιμίου, το άτοπο της υποθέσεως και αποδεικνύεται το αβάσιμο της. Οι πεπαιδευμένοι στην φιλοσοφία και την ιατρική αρχαίοι Έλληνες, από την εποχή της κλασικής αρχαιότητας ακόμη, λέγοντας «νους υγιής εν σώματι υγιή», εξέφραζαν, αυτή την διπλή θεώρηση για την ύπαρξη του ανθρώπου. Συνεπώς, άλλο είναι να αποδεχόμαστε ότι η ψυχική υγεία επηρεάζεται από την κατάσταση του σώματος και άλλο να ισχυριζόμαστε ότι δεν υπάρχει η ψυχή ως οντότητα στον άνθρωπο, που τον κάνει να υπάρχει ως πρόσωπο.

4. Ο άνθρωπος έχει και ψυχή

Ο άνθρωπος δεν έχει μόνο σώμα και δεν έχει μόνο ζωή! Έχει και ψυχή νοερά, λογική και πνευματική γιατί δεν είναι μόνο ζώον. Είναι “ζώον τῇ πρὸς Θεὸν νεύσει θεούμενον” δηλαδή, θεώνεται με την κίνησή του προς το Θεό· θεώνεται μάλιστα με την μετοχή στο θείο φωτισμό, αλλά χωρίς να μεταβάλλεται σε θεία ουσία. Αυτό σημαίνει ο λόγος που γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: “θεούμενον δὲ τῇ μετοχῇ τῆς θείας ἐλλάμψεως καὶ οὐκ εἰς τὴν θείαν μεθιστάμενον οὐσίαν”. Αυτή η πνευματική φύση όμως του ανθρώπου δεν εξετάζεται με πειράματα στα εργαστήρια και την χρήση αντιδραστηρίων, διότι δεν έχει ο άνθρωπος μόνο την σύσταση της ύλης που γνωρίζει. Έχει ουσία και η ψυχή του ως ύπαρξη που δεν γνωρίζει, διότι είναι πνευματική η φύσις της!!! Το ότι η πνευματική μας φύσις είναι υπέρ του ανθρωπίνου λόγου, υπέρλογος δηλαδή, δεν σημαίνει πως όσοι δεχόμαστε αυτή την Βιβλική θεώρηση όπως την διδάσκει η Ορθόδοξη Εκκλησία ότι είμαστε σε παραλογισμό, καθώς θέλουν έμμεσα ορισμένοι να μας παρουσιάζουν. Άλλο είναι το υπέρλογο και άλλο είναι το παράλογο. Ο άνθρωπος ως κτιστός είναι πεπερασμένος, έχει δηλαδή ορισμένα όρια. Και έχει όρια και στις δυνατότητές του, μάλιστα αυτές που αφορούν την γνώση του, πολύ περισσότερο ό, τι αφορά την πνευματική του γνώση. Όταν άνθρωπος, ακόμη δεν έχει γνωρίσει με πληρότητα την ανθρώπινη φύση του, ούτε και την βιολογική, είναι δυνατόν να δύναται να γνωρίσει την Φύση του Δημιουργού Του και πώς ενεργούν οι άκτιστες ενέργειες του Θεού στην ψυχή και στο σώμα όταν κοινωνούμε με αυτές και όταν μεταλαμβάνουμε των Αχράντων Μυστηρίων; Τα υλικά σαφώς δύναται να τα εξετάσει. Η φύση του Θεού όμως δεν είναι ύλη και γι’ αυτό δεν εξετάζεται με πειράματα!!! Ούτε δύναται να εξηγηθεί επιστημονικά πως η ανθρώπινη φύση μας όταν μετέχει των ακτίστων ενεργειών και της Θείας Κοινωνίας ότι δεν μεταδίδεται καμία ασθένεια. Και στο Άγιο ποτήριο δεν θα κάνουμε ούτε καλλιέργεια ούτε αντιβιόγραμμα, πολύ απλά, διότι αυτό για εμάς είναι θέμα Πίστεως. Η επιστήμη καλά κάνει και ασχολείται μέσα στα όρια της με τα υλικά και τα βιολογικά της θέματα. Εδώ, στην Θεία μετάληψη όμως έχουμε την Θεία και την ανθρώπινη φύση υποστατικά ενωμένες και αυτό το θέμα δεν είναι ούτε φυσικής ούτε ιατρικής αναζητήσεως. Μεταλαμβάνοντας των Αχράντων Μυστηρίων γινόμαστε μέτοχοι του Σώματος του Χριστού σωματικώς και της Θεότητος πνευματικώς. Αυτό είναι υπέρλογο και αφορά την σχέση μας με το υπερβατικό που δεν δύναται να εξηγήσει η επιστήμη!

5. Η ψυχή δεν είναι υλική όπως το σώμα

Η επιστήμη εκείνη που εξετάζει τα “πράγματα” αποκλειστικά με την παρατήρηση και το πείραμα δεν είναι περιορισμένη μόνο σε έκταση αλλά και σε δυνατότητες. Είναι περιορισμένη σε έκταση επειδή δεν έχει ευρύτητα στην έρευνά της, χρησιμοποιώντας και άλλες μεθόδους, και όχι απλώς επειδή επιστημονικά δεν τα εξέτασε ακόμη όλα! Δεν εξετάζονται από την φύση τους όλα τα όντα με τις επιστήμες, ούτε με τις ίδιες επιστήμες εξετάζονται όλες οι πτυχές της πολυσύνθετης ζωής και οι δύο φύσεις στον άνθρωπο με τις ίδιες μεθόδους, αφού η ψυχή δεν είναι σώμα. «Ψυχὴ τοίνυν ἐστὶν οὐσία ζῶσα, ἁπλῆ, ἀσώματος, σωματικοῖς ὀφθαλμοῖς κατ’ οἰκείαν φύσιν ἀόρατος, λογική τε καὶ νοερά, ἀσχημάτιστος, ὀργανικῷ κεχρημένη σώματι καὶ τούτῳ ζωῆς, αὐξήσεώς τε καὶ αἰσθήσεως καὶ γεννήσεως παρεκτική, οὐχ ἕτερον ἔχουσα παρ᾿ ἑαυτὴν τὸν νοῦν, ἀλλὰ μέρος αὐτῆς τὸ καθαρώτατον· ὥσπερ γὰρ ὀφθαλμὸς ἐν σώματι, οὕτως ἐν ψυχῇ νοῦς· αὐτεξούσιος, θελητική τε καὶ ἐνεργητική, τρεπτὴ, ἤτοι ἐθελότρεπτος, ὅτι καὶ κτιστή. Πάντα ταῦτα κατὰ φύσιν ἐκ τῆς τοῦ δημιουργήσαντος αὐτὴν χάριτος εἰληφυῖα, ἐξ ἧς καὶ τὸ εἶναι καὶ τὸ φύσει οὕτως εἶναι εἴληφεν. Ὁσαχῶς τό ἀσώματον Ἀσώματα δὲ καὶ ἀόρατα καὶ ἀσχημάτιστα κατὰ δύο τρόπους νοοῦμεν· τὰ μὲν κατ᾿ οὐσίαν, τὰ δὲ κατὰ χάριν· καὶ τὰ μὲν φύσει ὄντα, τὰ δὲ πρὸς τὴν τῆς ὕλης παχύτητα». [Η ψυχή, λοιπόν, είναι ζώσα ύπαρξη, απλή, ασώματη· η φύση της είναι αόρατη με τα μάτια του σώματος· είναι λογική και νοερή, χωρίς σχήμα· κατοικεί σε οργανικό σώμα και του παρέχει ζωή, ανάπτυξη, αντίληψη και γέννηση· δεν έχει τον νου σαν κάτι διαφορετικό από τον εαυτό της, αλλά σαν το πιο καθαρό στοιχείο της· διότι, όπως είναι το μάτι στο σώμα, έτσι είναι και ο νους για την ψυχή. Είναι αυτεξούσια και έχει θέληση και ενέργεια· είναι μεταβλητή, δηλαδή μεταβάλλεται σύμφωνα με τη θέλησή της, διότι είναι κτιστή. Όλα αυτά τα έχει λάβει με φυσική τάξη από τη χάρη του Δημιουργού της, η οποία της έδωσε και την ύπαρξη και τη φύση. Με πόσους τρόπους νοείται το ασώματο. Αντιλαμβανόμαστε τα ασώματα, τα αόρατα και τα άμορφα με δύο τρόπους: άλλα κατ’ ουσίαν και άλλα κατά χάριν· διότι τα πρώτα είναι από τη φύση τους, ενώ τα δεύτερα σε αντίθεση με την παχύτητα της ύλης]. Σε αυτή την δεύτερη περίπτωση ανήκει η ψυχή! Συνεπώς, ούτε εντελώς άυλη είναι όπως ο Θεός, ούτε χονδροειδώς υλική όπως τα σώματα, όμως είναι άυλη σε σχέση με το σώμα. Γι’ αυτό και δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιούμε τον ίδιο τρόπο γνώσης που χρησιμοποιούμε με τις διάφορες μεθόδους έρευνας της αισθητής και υλικής φύσεως.

6. Πότε και πώς αυτο-εγκλωβίζεται η επιστήμη

Ο σύγχρονος ορισμός της επιστήμης ως δοκιμασία όλων των γνώσεων με τον πειραματισμό, κατά τον οποίο το πείραμα είναι ο μόνος κριτής της επιστημονικής αλήθειας που γίνεται με μία μεθοδολογία, η οποία από την μια έχει στεγανά και από την άλλη δεν τηρεί τα όρια της, καθώς υπεισέρχεται στο γνωστικό αντικείμενο άλλης θεώρησης και εμπειρίας εκτός του επιστητού, όμως Θεός επειδή ακριβώς βρίσκεται πέραν του επιστητού και επιπλέον δεν γνωρίζεται με την διάνοια, όπως και η πνευματική φύση της ψυχής μας δεν γνωρίζεται διανοητικά, η οποία για τον λόγο ότι είναι ενωμένη με το σώμα, οπωσδήποτε πρέπει και να συνεξετάζεται με αυτό, δεν αφήνει περιθώρια για αληθινή γνώση της ανθρώπινης φύσης μας επιστημονικά! Ο πρώτος ορισμός της επιστήμης, ο οποίος διατυπώνεται στο έργο Θεαίτητος του Πλάτωνα, με έμφαση δηλώνει: «έστιν ουν επιστήμη δόξα αληθής μετά λόγου», είναι λοιπόν η επιστήμη γνώμη αληθινή (για την φύση των όντων) βεβαιωμένη με λόγο! Με ποιό όμως λόγο; Τον προφορικό, τον ενδιάθετο, τον λόγο της διανοίας ή το έμφυτο λόγο; Τέσσερις λόγους διακρίνει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ότι έχει ο άνθρωπος με ποιόν απ’ όλους ή -να το διατυπώσω διαφορετικά- ποιός είναι ο ρόλος καθενός στην γνώση και την επιστήμη; Δεν εξετάζουμε τα πετρώματα με τον ίδιο τρόπο που εξετάζουμε τις οργανικές ενώσεις, τα βιομόρια πολύ περισσότερο κυτταρικά οργανίδια, τα κύτταρα που ως δομικές και λειτουργικές μονάδες εκδηλώνουν το φαινόμενο της ζωής και συνθέτουν τους διάφορους ιστούς. Αυτοί οι ιστοί όμως στα σωματικά όργανα δεν είναι νεκροί ιστοί αλλά ζωντανοί και συλλειτουργούν σ’ αυτά προκειμένου να επιτευχθούν οι λειτουργίες τους στους οργανισμούς μάλιστα στους ανώτερους, όπως τα ζώα και πολύ περισσότερο τον άνθρωπο που δημιουργεί και πολιτισμό. Ούτε εξετάζει η επιστήμη το βιολογικό σώμα του ανθρώπου με τον ίδιο τρόπο που εξετάζει τον πολιτισμό του, καθώς και οι μέθοδοι της έρευνάς μας για τους ιστούς των θηλαστικών δεν ταυτίζονται με τις μεθόδους που χρησιμοποιεί η ιστοριογραφία. Αν στην ίδια την επιστήμη δεν χρησιμοποιούνται οι ίδιες μέθοδοι, είναι δυνατόν η επιστήμη να χρησιμοποιεί τις αυτές μεθόδους με την Θεολογία και την πνευματική ζωή; Οπωσδήποτε, η πνευματική ζωή είναι αγιοπνευματική εμπειρία! Τί σημαίνει αυτό, ότι επειδή είναι εμπειρία είναι και απορριπτέα;  Η παρατήρηση και το πείραμα τί είναι; Δεν είναι εμπειρία; Το ένα είναι πνευματική εμπειρία της ψυχής, το άλλο είναι αισθητική εμπειρία πάλι της ψυχής. Αυτή είναι ο τελικός αποδέκτης! Το μέσον αλλάζει! Δύναται να ισχυρισθεί λογικός άνθρωπος ότι η εμπειρία δεν είναι τρόπος γνώσεως; Στις θετικές επιστήμες -στην καλύτερη των περιπτώσεων- ο άνθρωπος θα μπορέσει δυνητικά να γνωρίσει την βιολογική του φύση, την κοινωνική, την πολιτισμική και όποια άλλη πλευρά του, όχι όμως και την πνευματική του φύση αν δεν ασχοληθεί με αυτήν με έναν άλλο τρόπο που δεν ταυτίζεται με την μέθοδο των θετικών επιστημών. Εδώ, σε πράγματα που αφορούν την ικανοποίηση των βιολογικών μας αναγκών της καθημερινής ζωής του σαρκικού ανθρώπου, όπως για παράδειγμα είναι η τροφή και ο έρωτας, το άτομο δεν ψάχνει να ερευνήσει κατά την ώρα που ενεργεί με τις συγκεκριμένες σωματικές λειτουργίες -οι οποίες εξηγούνται εξ απόψεως φυσιολογίας, βιοχημείας και μοριακής βιολογίας- και μολονότι τρώει για να συντηρηθεί στην ζωή ή συνέρχεται και ενδεχομένως να φέρει στην ζωή και νέο ύπαρξη ως άτομο βιώνει τις στιγμές χωρίς να ενδιαφέρεται για την επιστημονική τους πλευρά, τουλάχιστον εκείνη την ώρα, μπορεί κανείς λοιπόν να ισχυριστεί ότι η γευστική ή ερωτική εμπειρία του δεν αποτελεί τρόπο γνώσης; Αν δεν είναι γνώσις η εμπειρία τότε γιατί ακόμη και σε αυτό το θεόπνευστο κείμενο υπομνηματίζεται: “καὶ εἶδεν ἡ γυνή, ὅτι καλὸν τὸ ξύλον εἰς βρῶσιν καὶ ὅτι ἀρεστὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν καὶ ὡραῖόν ἐστι τοῦ κατανοῆσαι, καὶ λαβοῦσα ἀπὸ τοῦ καρποῦ αὐτοῦ ἔφαγε· καὶ ἔδωκε καὶ τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς μετ᾿ αὐτῆς, καὶ ἔφαγον. καὶ διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν δύο, καὶ ἔγνωσαν ὅτι γυμνοὶ ἦσαν, καὶ ἔρραψαν φύλλα συκῆς καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς περιζώματα( Γεν. 3,6-7) και παρακάτω: “ΑΔΑΜ δὲ ἔγνω Εὔαν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ συλλαβοῦσα ἔτεκε τὸν Κάϊν καὶ εἶπεν· ἐκτησάμην ἄνθρωπον διά τοῦ Θεοῦ”(Γεν. 4,1). Επομένως το θέμα δεν είναι αν είναι γνώσις!  Υπάρχουν πολλοί τρόποι γνώσεως. Συνοπτικά αυτοί είναι:

Δια του εμφύτου λόγου της ψυχής

Δια της επιστήμης

Δια της εξ ακοής Πίστεως του Ευαγγελίου

Δια της ενυποστάτου Πίστεως

Η πρώτη είναι η κατώτερη αλλά με αυτή πείθεται δια του λόγου να πιστέψει στην ύπαρξη του Θεού ακόμη και όταν δεν τον γνωρίζει προσωπικά. Όταν κανείς ασκεί επιστήμη χωρίς Θεό είναι κάτω και από αυτή, την τελευταία στην ιεραρχία, μορφή γνώσης. Όταν πάλι, κανείς ασκεί την επιστήμη με φόβο Θεού που πηγάζει από την πίστη, επειδή η έμφυτη γνώση της ψυχής παίρνει προσθήκη με την διδακτέα γνώση προωθείται αφενός για να φτάσει στην εξ ακοής πίστη και με το Φώτισμα και την εφαρμογή των εντολών προχωρά στην ενυπόστατη πίστη και δι’ αυτής στην συνέχεια στην πνευματική γνώση μέσα από την οποία γνωρίζει μυστήρια ακόμη και της φύσεως -αυτή είναι το ανώτερο είδος της γνώσης που μέσα στο άκτιστο Φως έβλεπαν οι άγιοι -και την φύση των όντων- όπως έβλεπε ο Μωϋσής την Δημιουργία του Κόσμου και έγραψε την Γένεση, όπως την έβλεπε και ο Μέγας Βασίλειος που εξήγησε με την “Εξαήμερο” και τους λύνονταν πολλά θέματα και απορίες- και αφετέρου ως προς την επιστημονική του γνώση έχει κανείς ασφαλή οδηγό στην έρευνα τον θείο φωτισμό! Αυτό είναι το ιδανικό, ο καλύτερος τρόπος να κάνεις κάτι σημαντικό στην επιστήμη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όποιος δεν φτάνει στον φωτισμό δεν μπορεί να κάνει επιστήμη ότι όποιος φτάνει στον φωτισμό δεν έχει και προσωπικές θεωρήσεις και ενδεχομένως να σφάλλει σε ορισμένα επιστημονικά πράγματα, διότι ο φωτισμός δεν λειτουργεί σε εμάς, όπως εμείς νομίζουμε ως μία μόνιμη κατάσταση αλλά ανάλογα με την δεκτικότητα, τον αγώνα και πως θέλει ο Θεός.

7. Δεν ακολουθούμε πάντοτε τις ίδιες μεθόδους στην έρευνα

Πέρα από το αν δέχεται κανείς τον υπερβατικό πνευματικό κόσμο –αυτό το θέμα άλλωστε δεν είναι ζήτημα της επιστήμης– θα πρέπει κανείς, αν όντως θέλει να κάνει επιστημονική εργασία, να μην περιορίζει την έρευνα σε συγκεκριμένα καλούπια ορισμένων μόνο μεθόδων. Στις ανθρωπιστικές επιστήμες, ακόμη και τις βιοεπιστήμες δεν ακολουθούμε το ίδιο μονοπάτι έρευνας. Δεν είναι στενοκέφαλο να προσπαθούμε να εξηγήσουμε την φύση του ανθρώπου μόνο με την παρατήρηση και το πείραμα των θετικών επιστημών, εφόσον και στην ίδια την επιστήμη, εξ ορισμού χρησιμοποιούμε διαφορετικές μεθόδους; Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι ενώ ο άνθρωπος ως ύπαρξη ανήκει στα έμβια όντα και οπωσδήποτε έχει λειτουργίες που διέπονται από τις αρχές και της Φυσικής Επιστήμης τελικά δεν εξετάζεται μόνο με την κλασική Νευτώνια Φυσική αλλά και από την Κβαντομηχανική. Η μελέτη της φυσιολογίας του ανθρώπινου σώματος, σε μακροσκοπική κλίμακα ως προς τους φυσικούς νόμους που ακολουθεί, γίνεται με βάση την κλασική «Νευτώνια» φυσική. Οι μοριακές μας όμως βιολογικές δομές, που και αυτές διέπονται από φυσικούς νόμους σαφώς δεν μελετώνται από την κλασική «Νευτώνια» φυσική, αλλά σε μικροσκοπική κλίμακα, από την κβαντομηχανική. Τα πολύ μικρά μεγέθη, οι μικρές μάζες, οι μεγάλες ταχύτητες, οι πολύ υψηλοί ρυθμοί μεταβολισμού, καθώς και η έλλειψη ικανοποιητικού μοντέλου για τα άτομα των οργανικών μας μορίων αδυνατούσε να τα μελετήσει η κλασική, Νευτώνεια, φυσική, γι’ αυτό και την σκυτάλη πήρε η κβαντομηχανική και η Θεωρία της Σχετικότητας, που κατάφεραν να προσφέρουν αποδεκτές εξηγήσεις στα φαινόμενα που σχετίζονται με τον μικρόκοσμο. Η φυσική επιστήμη σαφώς διαπρέπει στην επεξήγηση των φαινομένων του υλικού κόσμου, οπότε, η πιο πάνω αντινομία δεν αποτελεί μομφή για την Φυσική αλλά απόδειξη ότι τα έμβια δεν είναι μόνο ύλη. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν θα μας είναι ποτέ δυνατό να δημιουργήσουμε ζωή in vitro με την ανάμειξη όλων αυτών των ενώσεων εντός του εργαστηρίου, αφού δεν μπορούμε να παράσχουμε την δημιουργική ενέργεια του Θεού που συγκροτεί, ζωοποιεί τα έμβια όντα και συνέχει τον κόσμο. Εδώ τώρα δεν θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε την ύπαρξη του Θεού και του πνευματικού κόσμου. Όπως εξ αρχής επισημάναμε στην εισαγωγή των σχετικών κεφαλαίων, αυτό δεν αποδεικνύεται, με την μέθοδο των θετικών επιστημών αλλά με την εμπειρία της πίστεως·“Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων” (Εβρ.11,1). Για όσους βιώνουν την ζωή του Πνεύματος με την πνευματική αίσθηση της πίστεως και έχουν διαρκώς εμπειρία δεν χρειάζεται να αποδείξουν αυτό που βλέπουν. Άλλωστε δεν αποσκοπεί σε τούτο τον σκοπό η πραγματεία αυτή.

8. Ο άνθρωπος αυτός ο άγνωστος

Η επιστήμη στην προσπάθειά της να γνωρίσει τον άνθρωπο, καθώς παρατηρεί, καταγράφει και μελετά τις διάφορες πτυχές της υπάρξεώς του με ολοένα και μεγαλύτερη εξειδίκευση, κινδυνεύει να χάσει την αλήθεια, διότι λειτουργεί με βάση την θεώρηση που έχει από το γνωστικό της αντικείμενο και δεν συνεξετάζει τις διάφορες πλευρές του για να δει αυτό που είναι ο άνθρωπος καθ’ ολοκληρίαν καθώς και στην προοπτική του. Όπως έγραφε ο Dr Alexis Carrel: «Ο άνθρωπος είναι ένα αδιαίρετο σύνολο εξαιρετικά πολύπλοκο. Είναι αδύνατο να τον απλοποιήσεις. Δεν υπάρχει μια μέθοδος που να μπορεί να τον συλλάβει, συγχρόνως, στο σύνολό του, στα μέρη του και στις σχέσεις του με τον εξωτερικό κόσμο. Η μελέτη του πρέπει να αρχίσει με ποικίλες τεχνικές, γιατί χρησιμοποιεί πολλές ξέχωρες επιστήμες. Φυσικά, κάθε μια δεν εξάγει απ’ αυτό παρά ό,τι η φύση της τεχνικής της, της επιτρέπει να φτάσει. Και το σύνολο, απ’ όλες αυτές τις αφηρημένες έννοιες, είναι λιγότερο πλούσιο από το συγκεκριμένο γεγονός. Παραμένει ένα υπόλειμμα πολύ σημαντικό ώστε να αγνοηθεί. Γιατί η ανατομία, η χημεία, η φυσιολογία, η ψυχολογία, η παιδαγωγική, η ιστορία, η πολιτική οικονομία και όλοι τους οι κλάδοι, δεν εξαντλούν το θέμα. Ο άνθρωπος που γνωρίζουν οι ειδικοί δεν είναι λοιπόν, ο συγκεκριμένος πραγματικός άνθρωπος. Δεν είναι παρά ένα διάγραμμα, που αποτελείται και αυτό από διαγράμματα, κατασκευασμένα κι αυτά από την τεχνική της κάθε επιστήμης. Είναι, συγχρόνως, το κατακομμένο από τους ανατόμους σώμα, η συνείδηση που παρακολουθούν οι ψυχολόγοι και οι ασχολούμενοι με την πνευματική ζωή, και προσωπικότητα, που η ενδοσκόπηση αποκαλύπτει στον καθένα μας. Είναι οι χημικές ουσίες, που αποτελούν τους ιστούς και τους χυμούς του σώματος. Είναι το θαυμάσιο σύνολο κυττάρων και θρεπτικών υγρών, που οι φυσιολόγοι μελετούν τους νόμους των σχέσεών τους. Είναι το σύνολο των οργάνων και της συνείδησης, που απλώνεται στο χρόνο και που οι υγιεινολόγοι και οι παιδαγωγοί προσπαθούν να κατευθύνουν προς την καλύτερή του ανάπτυξη. Είναι ο homo economicus, που αδιάκοπα πρέπει να καταναλώνει, για να μπορούν να λειτουργούν οι μηχανές, που είναι σκλάβος τους. Είναι, επίσης ο ήρωας και ο άγιος. Είναι, όχι μόνον το θαυμαστά πολύπλοκο ον, που οι σοφοί με τις ειδικές τους τεχνικές αναλύουν, αλλά, επίσης, το άθροισμα των τάσεων , των υποθέσεων και των επιθυμιών της ανθρωπότητας». Η μονομερής λοιπόν θεώρηση του ανθρώπου με την ιδιαίτερα αναπτυγμένη στις ημέρες μας εξειδίκευση, χωρίς την εκ παραλλήλου καθολική μελέτη στα πλαίσια της σφαιρικής έρευνας, υπονομεύει την αντικειμενικότητα και την ορθότητα των πορισμάτων για την ανθρώπινη φύση αλλά και την προοπτική της υπάρξεώς μας.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

ΑΡΧΙΜ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΦΙΛΩΤΑ

Ὁ Δημιουργὸς καὶ Βασιλεὺς τῶν πάντων Θεός, Αὐτὸς ποὺ ὑπάρχει πάνω ἀπὸ κάθε ὕπαρξη καὶ ἀνθρώπινη σκέψη, ἐπειδὴ βέβαια εἶναι ἀγαθὸς, καὶ ὑπάρχει πάνω ἀπὸ κάθε ἄλλο κάλλος, ἀφοῦ προευπρέπισε ἕνα εἶδος βασιλικοῦ ἀνακτόρου γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔμελλε νὰ βασιλεύσῃ πάνω σὲ ὅλη τὴν κτίση, θέλησε νὰ δείξῃ τὴν ἀγαθότητά Του δημιουργώντας τον ὂν ἀπὸ δύο φύσεις· ὁρατὴ καὶ ἀόρατη, σῶμα καὶ ψυχή, νοῦ καὶ αἴσθηση, ὥστε νὰ ἀποτελῇ ἕνα κράμα, μία μίξη ἀπὸ τὰ δύο ἀντίθετα. Καὶ βέβαια αὐτὸ ἦταν γνώρισμα ἀνώτερης σοφίας. Φέρνει λοιπὸν στὴν ὕπαρξη ἄνθρωπο, ὡς δεύτερο κόσμο μέγα μέσα στὸν μικρό, τὸν καθιστᾶ πάνω στὴ γῆ ἄλλον ἄγγελο, προσκυνητὴ μικτό, ἐπόπτη τῆς ὁρατῆς κτήσεως καὶ μύστη τῆς νοητῆς, ἄρχοντα τῶν ἐπιγείων ποὺ νὰ κυβερνᾶται ὅμως ἄνωθεν, ἐπίγειο καὶ οὐράνιο, πρόσκαιρο καὶ ἀθάνατο καὶ αὐτὸ εἶναι ποὺ τὸν κάνει νὰ ζητᾶ ὄχι μόνο τὰ βιωτικὰ ἀλλὰ καὶ τὰ ὑπερβατικά.Ἔχοντας διπλὴ καταβολὴ ὁ ἄνθρωπος διάκειται συγγενῶς καὶ οἰκείως πρὸς κάθε μία ἀπὸ τὶς δύο ἀπολαύσεις. Ἀπολαμβάνει τὸν Θεὸ μὲ τὴν θειότερη φύση, ἐνῶ τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς μὲ τὴν ὁμογενῆ αὐτῶν αἴσθηση. «Ἡ ἀνθρώπινη ψυχή, μολονότι στὸ κατώτερο μέρος της ἔχει κοινὰ γνωρίσματα μὲ τὴν ψυχὴ τῶν ζώων -γράφει ὁ ὅσιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος- στὸ ἀνώτερο μέρος της εἶναι μοναδικὴ καὶ ἀσύγκριτη». Ἡ ἰδιαιτερότητά της βρίσκεται στὴ δύναμη ποὺ φύσηξε ὁ Θεὸς στὸν ἄνθρωπο, ὅταν τὸν ἔπλασε. Τὸ ἀπόρρητο καὶ ζωαρχικὸ ἐκεῖνο πνεῦμα ποὺ μᾶς ἐνεφύσησε ὁ Θεὸς «ὡς δύναμη ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸν Θεό, γνωρίζει τὸν Θεό, ἐπιζητεῖ τὸν Θεὸ καὶ βρίσκει ἀνάπαυση μόνο κοντὰ στὸν Θεό».

Μὲ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα ὅμως ἀνατράπηκε ἡ ἀρχικὴ τάξη καὶ ἡ ὁμαλὴ ἀλληλεξάρτηση τῶν μερῶν καὶ τῶν δυνάμεων τῆς φύσεώς μας. Σαφῶς δὲν ἔπαυσαν νὰ ὑπάρχουν καὶ οἱ τρεῖς πλευρὲς τῆς ἀνθρώπινης φύσεως καὶ συνακόλουθα τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς μας -ἡ σωματική, ἡ διανοητικὴ καὶ ἡ πνευματική- ὅπως καὶ οἱ ἀντίστοιχες ἐκδηλώσεις τους, ἀλλὰ καθὼς διακόπηκε ἡ κοινωνία τοῦ πνεύματός μας μὲ τὸν Θεό, διακόπηκε καὶ ἡ ἐνίσχυσή του μὲ θεία δύναμη. Αὐτὸ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νὰ ἀποδυναμωθεῖ τὸ ἀνώτερο αὐτὸ μέρος τῆς ὑπάρξεώς μας, ὥστε νὰ μὴν μπορεῖ νὰ κυβερνήσει τὸ κατώτερο μέρος τῆς ψυχῆς ἀλλὰ καὶ τὸ σῶμα. Ἔτσι ἀντὶ τὸ πνεῦμα μας νὰ κυριαρχεῖ στὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα μας αἰχμαλωτίσθηκε καὶ ὑποτάχθηκε τὸ ἴδιο σὲ αὐτά. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ κυριάρχησε στὸν ἄνθρωπο ἡ διάνοια καί, μέσω τῆς διάνοιας, ἡ σαρκικότητα. Ὁ ἄνθρωπος πλέον ἀπὸ πνευματικὸς ἔγινε διανοητικὸς καὶ σαρκικός. Συνεπῶς, τὸ πρόβλημα στὸν ἄνθρωπο δὲν βρίσκεται στὸ ὅτι ἔχει τὴν διανοτικὴ καὶ σωματική του πλευρά, ἀλλὰ στὸ ὅτι αὐτὰ ποὺ ἱεραρχήθηκαν στὴ φύση μας δευτερεύοντα καὶ ὑποδεέστερα μὲ τὴν πτώση του ὁ ἄνθρωπος τὰ κατέστησε κυρίαρχα στὸ πνεῦμα του ὥστε νὰ δεσπόζουν καταδυναστευτικὰ στὴν ὕπαρξή μας κάνοντας τὴ ζωή μας ἀφύσικη καὶ ἔμπαθή. Γράφει χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος: «Ἀπὸ τὴν παράβαση τοῦ πρώτου ἀνθρώπου παρεκτράπηκαν οἱ φυσικὲς δυνάμεις τῆς ἀνθρώπινης φύσης, ὁ νοῦς, ἡ διάνοια, ἡ δοξασία, ἡ φαντασία καὶ ἡ αἴσθηση, οἱ ὁποῖες συνιστοῦν τὸ τριμερὲς τῆς ψυχῆς, τὸ λογιστικό, τὸ θυμικὸ καὶ τὸ ἐπιθυμητικό. Καὶ γι’ αὐτὸ τὸ λόγο μπορεῖ μὲν νὰ συλλογίζεται ὁ ἄνθρωπος, δυσκολεύεται ὅμως νὰ συλλογίζεται ὀρθά. Μπορεῖ μὲν νὰ ἐπιθυμεῖ, ὅμως ἀνόητες ἐπιθυμίες. Μπορεῖ μὲν νὰ ὀργίζεται, θυμώνει ὅμως παράλογα. Καὶ γι’ αὐτὸ τὰ νοήματά του καὶ τὰ διανοήματα, οἱ δοξασίες καὶ οἱ φαντασίες καὶ ὅσα ἀντιλαμβάνεται μὲ τὶς αἰσθήσεις εἶναι ἀνάπηρα καὶ στραβὰ καὶ σφαλερά».

Επειδή ακριβώς έχασε την ορθή περί Θεού αντίληψη, αφού αμαυρώθηκε το κατ’ εικόνα του, χρειάζεται πλέον την αποκάλυψη του Θεού ως δρόμο για να ξαναέρθει σε κοινωνία μαζί Του και να αποκατασταθεί στο αρχαίο αξίωμα! Προς τούτο ο Υιός και Λόγος του Θεού γίνεται με την ενανθρώπισή Του για εμάς η Οδός της Θεογνωσίας!  Γι’ αυτό και ο Θεός επεμβαίνει στην ιστορία όπως γράφει στην Θεία Λειτουργία του ο Μέγας Βασίλειος: «…Οὐ γὰρ ἀπεστράφης τὸ πλάσμα σου εἰς τέλος, ὃ ἐποίησας, ἀγαθέ, οὐδὲ ἐπελάθου ἔργου χειρῶν σου, ἀλλ᾿ ἐπεσκέψω πολυτρόπως, διὰ σπλάγχνα ἐλέους σου. Προφήτας ἐξαπέστειλας· ἐποίησας δυνάμεις διὰ τῶν Ἁγίων σου, τῶν καθ᾿ ἑκάστην γενεὰν εὐαρεστησάντων σοι· ἐλάλησας ἡμῖν διὰ στόματος τῶν δούλων σου τῶν Προφητῶν, προκαταγγέλων ἡμῖν τὴν μέλλουσαν ἔσεσθαι σωτηρίαν· νόμον ἔδωκας εἰς βοήθειαν· Ἀγγέλους ἐπέστησας φύλακας. Ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τῶν καιρῶν, ἐλάλησας ἡμῖν ἐν αὐτῷ τῷ Υἱῷ σου, δι᾿ οὗ καὶ τοὺς αἰῶνας ἐποίησας· ὅς, ὢν ἀπαύγασμα τῆς δόξης σου, καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεώς σου, φέρων τε τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως αὑτοῦ, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα σοὶ τῷ Θεῷ καὶ Πατρί· ἀλλά, Θεὸς ὢν προαιώνιος, ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη, καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη· καὶ ἐκ Παρθένου ἁγίας σαρκωθείς, ἐκένωσεν ἑαυτόν, μορφὴν δούλου λαβών, σύμμορφος γενόμενος τῷ σώματι τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν, ἵνα ἡμᾶς συμμόρφους ποιήσῃ τῆς εἰκόνος τῆς δόξης αὑτοῦ. Ἐπειδὴ γὰρ δι᾿ ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον, καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, ηὐδόκησεν ὁ μονογενής σου Υἱός, ὁ ὢν ἐν τοῖς κόλποις σοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, γενόμενος ἐκ γυναικός, τῆς ἁγίας Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας, γενόμενος ὑπὸ νόμον, κατακρῖναι τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ σαρκὶ αὑτοῦ· ἵνα οἱ ἐν τῷ Ἀδὰμ ἀποθνῄσκοντες, ζωοποιηθῶσιν ἐν αὐτῷ τῷ Χριστῷ σου· καὶ ἐμπολιτευσάμενος τῷ κόσμῳ τούτῳ, δοὺς προστάγματα σωτηρίας, ἀποστήσας ἡμᾶς τῆς πλάνης τῶν εἰδώλων, προσήγαγε τῇ ἐπιγνώσει σοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, κτησάμενος ἡμᾶς ἑαυτῷ λαὸν περιούσιον, βασίλειον ἱεράτευμα, ἔθνος ἅγιον· καὶ καθαρίσας ἐν ὕδατι, καὶ ἁγιάσας τῷ Πνεύματι τῷ Ἁγίῳ, ἔδωκεν ἑαυτὸν ἀντάλλαγμα τῷ θανάτῳ, ἐν ᾧ κατειχόμεθα, πεπραμένοι ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν· καὶ κατελθὼν διὰ τοῦ Σταυροῦ εἰς τὸν ᾍδην, ἵνα πληρώσῃ ἑαυτοῦ τὰ πάντα, ἔλυσε τὰς ὀδύνας τοῦ θανάτου· καὶ ἀναστὰς τῇ τρίτῃ ἡμέρα, καὶ ὁδοποιήσας πάσῃ σαρκὶ τὴν ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασιν, καθότι οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι ὑπὸ τῆς φθορᾶς τὸν ἀρχηγὸν τῆς ζωῆς, ἐγένετο ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων, πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἵνα ᾖ αὐτὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσι πρωτεύων· καὶ ἀνελθὼν εἰς τοὺς οὐρανούς, ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης σου ἐν ὑψηλοῖς· ὃς καὶ ἥξει, ἀποδοῦναι ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Κατέλιπε δὲ ἡμῖν ὑπομνήματα τοῦ σωτηρίου αὑτοῦ πάθους ταῦτα, ἃ προτεθείκαμεν ἐνώπιόν σου, κατὰ τὰς αὐτοῦ ἐντολάς…».

Στον λειτουργικό όμως αυτό υπομνηματισμό της Θείας Λειτουργίας διαπιστώνουμε κάτι πολύ βασικό. Υπάρχει ένα σχέδιο, μια ολόκληρη πορεία στην αποκάλυψη του Θεού! «…Οὐ γὰρ ἀπεστράφης τὸ πλάσμα σου εἰς τέλος, ὃ ἐποίησας, ἀγαθέ, οὐδὲ ἐπελάθου ἔργου χειρῶν σου, ἀλλ᾿ ἐπεσκέψω πολυτρόπως, διὰ σπλάγχνα ἐλέους σου.  Τί είναι όμως αυτή η αποκάλυψη και πώς ξεκινά; Η αποκάλυψη του Θεού στον άνθρωπο είναι η φανέρωση Του, διότι ο κτιστός και πεπερασμένος άνθρωπος δεν έχει πλέον την δυνατότητα εξ ιδίων δυνάμεων να γνωρίσει τον Θεό. Όμως το να γνωρίσει ο άνθρωπος τον Θεό είναι πρωταρχικό θέμα που αφορά την σωτηρία του και την αιώνια ζωή του, αφού όπως μας είπε ο ίδιος Κύριος: «αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν» (Ἰω. 17,3). Όμως «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε. [Τον Θεό ποτέ κανείς δεν τον είδε].  Ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν ἐν τοῖς κόλποις τοῦ πατρός, αὐτὸς ἐξηγήσατο». [Ο μονογενής του Υιός, που βρίσκεται μέσα στην αγκαλιά του Πατέρα του, αυτός μας τον γνώρισε]. Και ο άγιος Ιωάννης Ο Δαμασκηνός παραθέτει την πνευματική γνώση και την σοφία του από τις γραφές: «Ἄρρητον οὖν τὸ θεῖον καὶ ἀκατάληπτον. [Το θείο λοιπόν είναι άρρητο και ακατάληπτο]. «Οὐδεὶς γὰρ ἐπιγινώσκει τὸν πατέρα εἰ μὴ ὁ υἱός, οὐδὲ τὸν υἱὸν εἰ μὴ ὁ πατήρ». [Διότι κανένας δεν γνωρίζει τον Πατέρα παρά μόνον ο Υιός· ούτε τον Υιό γνωρίζει κανείς παρά μόνον ο Πατέρας]. Καὶ τὸ πνεῦμα δὲ τὸ ἅγιον οὕτως οἶδε τὰ τοῦ θεοῦ, ὡς τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου οἶδε τὰ ἐν αὐτῷ. [Και το άγιο Πνεύμα επίσης γνωρίζει τα του Θεού, όπως το πνεύμα του ανθρώπου γνωρίζει τα του ανθρώπου]. Μετὰ δὲ τὴν πρώτην καὶ μακαρίαν φύσιν οὐδεὶς ἔγνω ποτὲ τὸν Θεόν, εἰ μὴ ᾧ αὐτὸς ἀπεκάλυψεν, [Και μετά την πρώτη εκείνη και μακάρια φύση του Αγίου Πνεύματος κανείς ποτέ δεν γνώρισε το Θεό, παρά μόνον εκείνος στον οποίο ο ίδιος ο Θεός αποκάλυψε], οὐκ ἀνθρώπων μόνον ἀλλ᾿ οὐδὲ τῶν ὑπερκοσμίων δυνάμεων καὶ αὐτῶν, φημί, τῶν Χερουβὶμ καὶ Σεραφίμ. [κανένας από τους ανθρώπους δεν τον γνώρισε ούτε από τις υπερκόσμιες δυνάμεις, ακόμη, νομίζω, και αυτά τα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ]. Και καταλήγει σε κάτι που εδώ μας ενδιαφέρει πάρα πολύ: «Οὐκ ἀφῆκε μέντοι ἡμᾶς ὁ Θεὸς ἐν παντελεῖ ἀγνωσίᾳ· πᾶσι γὰρ ἡ γνῶσις τοῦ εἶναι Θεὸν ὑπ᾿ αὐτοῦ φυσικῶς ἐγκατέσπαρται. [Αλλά ο Θεός δεν μας άφησε σε τέλεια άγνοια. Διότι η γνώση της υπάρξεως του Θεού έχει εκ φύσεως δοθεί σε όλους μας].Με βάση αυτό μιλούμε για φυσική αποκάλυψη αφού δια της δια της φύσεως των όντων αποκαλύπτεται στην ψυχοσωματική μας φύση ο Θεός όχι ως την ουσία Του αλλά ως προς τις ενέργειές Του.

I. Όταν ο Θεός γνωρίζεται μέσα από την Δημιουργία Του κάνουμε λόγο για Φυσική Αποκάλυψη! Πρόκειται για την φανέρωση των ιδιοτήτων του Θεού μέσα από την αισθητή κτίση. Είναι αυτό που αναφωνεί ο Προφήτης Δαυΐδ: «Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει τὸ στερέωμα» ψλμ.(18,2). Οι ουρανοί με την αρμονίαν και το κάλλος των διηγούνται εις κάθε άνθρωπον την δόξαν και την σοφίαν του Θεού. Ο ουρανός, που σαν στερεός θόλος περιβάλλει την γην, διακηρύττει, ότι είναι έργον του παντοδυνάμου και πανσόφου δημιουργού. Πρόκειται δηλαδή για τις άπειρες ιδιότητες του Θεού: δόξα, σοφία, δύναμη, αγαθότητα και άπειρες άλλες που μαρτυρούν για την ύπαρξη του Θεού και όχι για το ποιός συγκεκριμένα είναι αυτός ο Θεός «τὰγὰρ ἀόρατααὐτοῦ ἀπὸ κτίσεως κόσμου τοῖς ποιήμασιν νοούμενα καθορᾶται, ἥ τε αἴδιος αὐτοῦ δύναμις καὶ θειότης» (Ρωμ.1,20). Ο Θεός, ἐνῷ δὲν βλέπεται ἔχοντας ὁ ἄνθρωπος στὴν ψυχή του καὶ λόγο, ἔχει καὶ τὴ φυσικὴ γνώση αὐτοῦ τοῦ ἔμφυτου λόγου, διὰ τῆς ὁποίας πείθεται νὰ πιστέψῃ στὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ, διότι ἡ γνῶσις ὅτι ὑπάρχει Θεὸς ἔχει σπαρῆ ἐκ φύσεως σὲ ὅλους μας ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεό». Γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς· «ὁ Λόγος ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὴ θεία ἀγαθότητα εἶναι ἀντίστοιχος μὲ τὸν ἔμφυτο σὲ μᾶς λόγο ποὺ ἐναπόκειται στὸ νοῦ μας, ἐφόσον ὁ Δημιουργὸς μᾶς ἔκανε κατ’ εἰκόνα Του· ὁ λόγος αὐτὸς εἶναι ἡ γνῶσι ποὺ συνυπάρχει πάντοτε μὲ το νοῦ». Ὁ δὲ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος λέει· «ἄλλη εἶναι ἡ γνῶσις, ἥτις προηγεῖται τῆς πίστεως, καὶ ἄλλη, ἥτις γεννᾶται ἐκ τῆς πίστεως· ἡ γνῶσις, ἥτις προηγεῖται τῆς πίστεως, ὑπάρχει γνῶσις φυσική· ἡ δὲ γνῶσις, ἥτις γεννᾶται ἐκ τῆς πίστεως, ὑπάρχει γνῶσις πνευματική, ἡ ὁποία λέγεται καὶ διάκρισις πνευματική. Φυσικὴ δὲ γνῶσις εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποῖα διακρίνει τὸ καλὸν ἀπὸ τὸ κακόν, ἥτις ὀνομάζεται καὶ διάκρισις φυσική, διὰ τῆς ὁποίας διακρίνομεν τὸ καλὸν ἀπὸ τὸ κακόν φυσικῶ ἄνευ μαθήσεως· (ἐδῶ κάνει λόγο ὁ λόγο ὁ ἅγιος γιὰ τὴ συνείδηση ὑπὸ μία ἔννοια) τὴν γνῶσιν ταύτην ἔθηκεν ὁ Θεὸς εἰς τὴν λογικὴν φύσιν τοῦ ἀνθρώπου, καὶ διὰ τῆς μαθήσεως αὐξάνει καὶ λαμβάνει προσθήκην, καὶ δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος, ὅστις νὰ μὴ ἔχῃ αὐτήν». Καὶ παρακάτω λέει· «Ἡ φυσικὴ γνῶσις, ἥτις ὑπάρχει ἡ διάκρισις τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ, καὶ ἡ ὁποῖα ἐτέθη ὑπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς τὴν φύσιν ἡμῶν, πείθει ἡμᾶς ὅτι πρέπει νὰ πιστεύομεν εἰς τὸν Θεόν». Υπάρχει όμως και υπερφυσική αποκάλυψη!

II. Υπερφυσική αποκάλυψη του Θεού είναι η φανέρωση που έκανε ο Υιός και Λόγος του Θεού πρώτα ασάρκως, δηλαδή πριν την ενανθρώπισή Του, επομένως κατά την Παλαιά Διαθήκη και έπειτα εν σαρκί, προσλαμβάνοντας την ανθρώπινη φύσιν μας κατά την Καινή διαθήκη. Γι’ αυτό η υπερφυσική αποκάλυψη διακρίνεται σε αυτή που έγινε δια μέσου του Μωσαϊκού Νόμου και των άλλων Προφητών και την εν Προσώπω Αποκάλυψη του Υιού και Λόγου όπως σημειώνει ό Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός:

1. «Καὶ διὰ νόμου μέν καὶ προφητῶν πρότερον»,
2. «ἔπειτα δὲ καὶ διὰ τοῦ μονογενοῦς αὐτοῦ Υἱοῦ, Κυρίου δὲ καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὸ ἐφικτὸν ἡμῖν τὴν ἑαυτοῦ ἐφανέρωσε γνῶσιν. Πάντα τοίνυν τὰ παραδεδομένα ἡμῖν διά τε νόμου καὶ προφητῶν καὶ ἀποστόλων καὶ εὐαγγελιστῶν δεχόμεθα καὶ γινώσκομεν καὶ σέβομεν
   οὐδὲν περαιτέρῳ τούτων ἐπιζητοῦντες»·

Εδώ οπωσδήποτε είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ότι η Αποκάλυψις του Θεού είναι ενιαία, αφού ο ένας και αυτός Θεός αποκαλύπτεται απλά στην Παλαιά Διαθήκη σκιωδώς: «Σκιὰν γὰρ ἔχων ὁ νόμος τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, οὐκ αὐτὴν τὴν εἰκόνα τῶν πραγμάτων (Εβρ.10,1) ενώ στην Καινή Διαθήκη φανερά και τέλεια ως «ὁδὸν πρόσφατον καὶ ζῶσαν»! Πλέον «Μιᾷ γὰρ προσφορᾷ τετελείωκεν εἰς τὸ διηνεκὲς τοὺς ἁγιαζομένους. Μαρτυρεῖ δὲ ἡμῖν καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον· μετὰ γὰρ τὸ προειρηκέναι, αὕτη ἡ διαθήκη ἣν διαθήσομαι πρὸς αὐτοὺς μετὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας, λέγει Κύριος· διδοὺς νόμους μου ἐπὶ καρδίας αὐτῶν, καὶ ἐπὶ τῶν διανοιῶν αὐτῶν ἐπιγράψω αὐτούς, καὶ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν καὶ τῶν ἀνομιῶν αὐτῶν οὐ μὴ μνησθῶ ἔτι. Ὅπου δὲ ἄφεσις τούτων, οὐκέτι προσφορὰ περὶ ἁμαρτίας. Ἔχοντες οὖν, ἀδελφοί, παρρησίαν εἰς τὴν εἴσοδον τῶν Ἁγίων ἐν τῷ αἵματι τοῦ Ἰησοῦ, ἣν ἐνεκαίνισεν ἡμῖν ὁδὸν πρόσφατον καὶ ζῶσαν διὰ τοῦ καταπετάσματος, τοῦτ’ ἔστι τῆς σαρκὸς αὐτοῦ, καὶ ἱερέα μέγαν ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ, προσερχώμεθα μετὰ ἀληθινῆς καρδίας ἐν πληροφορίᾳ πίστεως»(Εβρ. 10,14-22). Βασισμένοι σε αυτή την πληροφορία της πίστεως τελούμε το μυστήριο της Αγίας Αναφοράς την οποία ο Ίδιος ο Θεάνθρωπος ως ο Μέγας Αρχιερεύς προσέφερε αλλά και μας παρέδωσε να τελούμε και ως δική του ανάμνηση και ως ομολογία για το δικό Του απολυτρωτικό έργο της Θείας Οικονομίας που συνοψίζεται στην σταυρική Του θυσία και την Ανάσταση Του: «Μέλλων γὰρ ἐξιέναι ἐπὶ τὸν ἑκούσιον, καὶ ἀοίδιμον καὶ ζωοποιὸν αὑτοῦ θάνατον, τῇ νυκτί, ᾗ παρεδίδου ἑαυτὸν ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς, λαβὼν ἄρτον ἐπὶ τῶν ἁγίων αὑτοῦ καὶ ἀχράντων χειρῶν, καὶ ἀναδείξας σοὶ τῷ Θεῷ καὶ Πατρί, εὐχαριστήσας, εὐλογήσας, ἁγιάσας, κλάσας.

Ἔδωκε τοῖς ἁγίοις αὑτοῦ Μαθηταῖς καὶ Ἀποστόλοις, εἰπών· Λάβετε, φάγετε, τοῦτό μού ἐστι τὸ Σῶμα, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.

Ὁμοίως καὶ τὸ Ποτήριον ἐκ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου λαβών, κεράσας, εὐχαριστήσας, εὐλογήσας, ἁγιάσας.

Ἔδωκε τοῖς ἁγίοις αὑτοῦ Μαθηταῖς καὶ Ἀποστόλοις εἰπών· Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τὸ Αἷμά μου, τὸ τῆς Καινῆς Διαθήκης, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν, καὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.

Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν· ὁσάκις γὰρ ἂν ἐσθίητε τὸν Ἄρτον τοῦτον, καὶ τὸ Ποτήριον τοῦτο πίνητε, τὸν ἐμὸν θάνατον καταγγέλλετε, καὶ τὴν ἐμὴν Ἀνάστασιν ὁμολογεῖτε».

Όλα αυτά -προσέξτε- για να καταργήσει το κέντρον του θανάτου! Και γνωρίζουμε ότι το κεντρί αυτό είναι η αμαρτία: «τὸ δὲ κέντρον τοῦ θανάτου ἡ ἁμαρτία» (Α΄ Κορ. 15,56). Γι’ αυτό λέει: «Λάβετε, φάγετε, τοῦτό μού ἐστι τὸ Σῶμα, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τὸ Αἷμά μου, τὸ τῆς Καινῆς Διαθήκης, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν, καὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν». Εμείς τώρα στον λειτουργικό χωροχρόνο και δια πίστεως  με την Χάριν της ιεροσύνης, ο κλήρος αλλά μαζί με τον λαό για να είμαστε Σώμα Χριστού, η Εκκλησία, η οποία σημαίνεται εν τοις μυστηρίοις, ενεργοποιούμε όλο το έργο της Θείας Οικονομίας. Πως; «Μεμνημένοι οὖν, Δέσποτα, καὶ ἡμεῖς τῶν σωτηρίων αὑτοῦ Παθημάτων, τοῦ ζωοποιοῦ Σταυροῦ, τῆς τριημέρου Ταφῆς, τῆς ἐκ νεκρῶν Ἀναστάσεως, τῆς εἰς οὐρανοὺς Ἀνόδου, τῆς ἐκ δεξιῶν σοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς Καθέδρας, καὶ τῆς ἐνδόξου καὶ φοβερᾶς δευτέρας αὐτοῦ Παρουσίας». Συνεπώς, η Εκκλησία έχει  δια της Αγίας αναφοράς την αναφορά της στο απολυτρωτικό έργο του Θεανθρώπου. Γι’ αυτό ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός συστηματοποιώντας την Πίστη της Εκκλησίας γράφει: «Ἀναμάρτητος ὢν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός –«ἁμαρτίαν γὰρ οὐκ ἐποίησεν, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ»– οὐχ ὑπέκειτο θανάτῳ, εἴπερ διὰ τῆς ἁμαρτίας εἰς τὸν κόσμον εἰσῆλθεν ὁ θάνατος. [Επειδή ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός ήταν αναμάρτητος –«διότι δεν έκαμε αμαρτία, αυτός που σηκώνει τις αμαρτίες του κόσμου, ούτε είχε δολιότητα στο στόμα του»– δεν επρόκειτο να γνωρίσει θάνατο, διότι ο θάνατος εισήλθε στον κόσμο με την αμαρτία]. Θνῄσκει τοίνυν τὸν ὑπὲρ ἡμῶν θάνατον ἀναδεχόμενος καὶ ἑαυτὸν τῷ Πατρὶ προσφέρει θυσίαν ὑπὲρ ἡμῶν· αὐτῷ γὰρ πεπλημμελήκαμεν, καὶ αὐτὸν ἔδει τὸ ὑπὲρ ἡμῶν λύτρον δέξασθαι καὶ οὕτως ἡμᾶς λυθῆναι τῆς κατακρίσεως· μὴ γὰρ γένοιτο τῷ τυράννῳ τὸ τοῦ Δεσπότου προσενεχθῆναι αἷμα.[Πεθαίνει όμως, διότι αναδέχεται το θάνατο για χάρη μας και προσφέρει τον εαυτό του θυσία στον Πατέρα του για μας. Διότι αμαρτήσαμε απέναντι στον Πατέρα και έτσι αυτός έπρεπε να δεχθεί το λύτρο μας,για να ελευθερωθούμε από την καταδίκη μας· διότι δεν ήταν δυνατό ο τύραννος (διάβολος) να δεχθεί το αίμα του Δεσπότου].  Πρόσεισι τοίνυν ὁ θάνατος καὶ καταπιὼν τὸ τοῦ σώματος δέλεαρ τῷ τῆς θεότητος ἀγκίστρῳ περιπείρεται, καὶ ἀναμαρτήτου καὶ ζωοποιοῦ γευσάμενος σώματος διαφθείρεται καὶ πάντας ἀνάγει, οὓς πάλαι κατέπιεν. [Πλησιάζει, λοιπόν, ο θάνατος και αφού κατάπιε το δόλωμα του σώματος με το αγκίστρι της θεότητος, σουβλίζεται· αφού γεύτηκε το αναμάρτητο και ζωοποιό σώμα, εξοντώνεται και ελευθερώνει όλους αυτούς που παλαιά είχε καταπιεί]. Ὥσπερ γὰρ τὸ σκότος τῇ τοῦ φωτὸς ἐπεισαγωγῇ ἐξαφανίζεται, οὕτως ἡ φθορὰ τῇ τῆς ζωῆς προσβολῇ ἀπελαύνεται, καὶ γίνεται πᾶσι ζωή, φθορὰ δὲ τῷ φθείροντι». [Όπως ακριβώς το σκοτάδι διαλύεται με την εμφάνιση του φωτός, έτσι και η φθορά με την έλευση της ζωής χάνεται, και η ζωή επικρατεί παντού, ενώ η φθορά μένει σ’ αυτόν που την προξενεί].

Αυτό το έργο της Θείας Οικονομίας που μας απαλλάσσει από τον θάνατο και μας χαρίζει την αθανασία, αυτό το απολυτρωτικό έργο του Χριστού που εκφράζεται στο Μυστήριο της Θείας Λειτουργίας όχι αναμνησιακά αλλά Αγιοπνευματικά μέσα από το λειτουργικό χωροχρόνο της Εκκλησίας, η οποία καθώς τελεί την θεία λατρεία ως Σώμα Χριστού, και έτσι μας αθανατίζει κατά Χάριν με την μετοχή μας στις άκτιστες ενέργειες, έρχεται τώρα, στους καιρούς μας, η σύγχρονη διοίκηση της, η θεσμική και συστημική πλέον Εκκλησία, ουσιαστικά να το απομονώσει από την Θεολογία της αλλά και από αυτήν την ενέργεια της Χάριτος της και να μας πει ότι υπάρχει κίνδυνος κατά τις συνάξεις να ασθενήσουμε από την φθοροποιό ενέργεια της νόσου!!! Η οποία Χάρις -σημειωτέον-  δεν λειτουργεί εικονικά κατά τις συνάξεις αλλά θεουργώντας μερίζεται αμερίστως κατά το ποσό της μεθέξεως ανάλογα με την καθαρότητα καθενός. «Αλλά και όποιος έχει το μικρό και αμυδρό, -καθώς γράφει ο Μύστης της Χάριτος, ο Γρηγόριος ο Παλαμάς- διότι τίποτε δεν είναι εκεί πραγματικά μικρό, και όποιος λοιπόν έχει το μικρό ενώνεται δια μέσου τούτου προς ολόκληρο το θειότατο Φως, διότι εκείνο μερίζεται αμερίστως και όχι όπως τα σώματα. (Αυτό είναι η απάντηση για τον Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως σχετικά με την Αγιότητα όσων εκκλησιάζονται)!!! Γι’ αυτό κατά τον πολύ πάλι στα θεία Μάξιμο, μία ενέργεια υπάρχει του Θεού και των Αγίων, διότι κατά τούτη είναι ενωμένοι με αυτόν (Θεό) οι άγιοι, κατά την υπόσταση όμως δεν είναι· διότι τούτο είναι γνώρισμα μόνο του μοναδικού Χριστού. Επομένως, επειδή κατά τον ίδιο πάλι θεορρήμονα Μάξιμο “ο θεωμένος άνθρωπος κατά την έξι της Χάριτος περιχωρήσας ολικώς τω Θεώ” γίνεται κάθε τι που είναι ο Θεός “πλην της κατ’ ουσίαν ταυτότητος”, παίρνοντας όλον τον ίδιο τον Θεό αντί για τον εαυτό του, ανταλλάσσονται κι’ εδώ καταλλήλως οι ονομασίες. Και ο άνθρωπος που πέτυχε την θέωση καλείται ταιριαστά και από τα δύο, άλλοτε άναρχος και αΐδιος και ουράνιος, όπως λίγο παραπάνω ακούσαμε “δια την χάριν την άκτιστον και αεί ούσαν εκ του αεί όντος Θεού”, άλλοτε καινή κτίσις και νέος άνθρωπος και τα παρόμοια με αυτά “δι’ εαυτόν και την εαυτού φύσιν”, αν και καλείται έτσι μαζί με την συνημμένη Χάρι. Ότι  γεννιώμαστε θείως από τον Θεό μάλλον κατά την Χάρι αλλά δεν κτιζόμαστε, θα το παραστήσει σαφώς ο Μέγας Αθανάσιος, λέγοντας, “αλλοιώς οι άνθρωποι που είναι φύσει κτίσματα δεν θα μπορούσαν να γίνουν υιοί του Θεού, παρά μόνο αν δεχθούν το Πνεύμα του όντος φύσει και αληθινού Υιού· για να συμβεί λοιπόν τούτο, ο Λόγος έγινε σάρκα, ώστε να καταστήσει το ανθρώπινο δεκτικό Θεότητος και να το καλέσει υιόν». (Λόγος Αντιρρητικός Γ΄, 6,14 &15). Το ότι ακόμη η Εκκλησία ως διοίκηση επιμένει να συνεργεί στις κυβερνητικές αποφάσεις για λόγους πρόληψης για οποιαδήποτε ασθένεια σημαίνει την απουσία σοβαρού θεολογικού λόγου που να εκφράζει συστηματικώς την εκκλησιαστική Παράδοση και την δογματική της αλήθεια.