Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μελετήθηκε για πρώτη φορά το 1978 στη Νορβηγία και 9 χρόνια μετά, το 1987, σε πολλά επιστημονικά περιοδικά εμφανίζεται ο σχετικός όρος “bullying”.

Ενώ σαν φαινόμενο επισημαίνεται και καταγράφεται τη δεκαετία του 1970, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι εμφανίζεται και τότε. Εξάλλου αποτελεί μια ακόμη έκφραση της βίαιης συμπεριφοράς η οποία υπάρχει με τη γέννηση του ανθρώπου.

Στο φαινόμενο του bullying εμπλέκονται πολλά μέρη

• Το παιδί που δέχεται βία
• Το παιδί ή ομάδα παιδιών που ασκεί βία
• Τα παιδιά θεατές
• Οι εκπαιδευτικοί
• Οι γονείς

Στην ουσία αναφέρεται στην βία μεταξύ παιδιών. Στην ιστορία του Όλιβερ Τουίστ – που διαδραματίζεται τον 19ο αιώνα – υπάρχουν πολλά στοιχεία βίας μεταξύ παιδιών τα οποία επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Τα μυθιστορήματα για το Αγγλοσαξωνικό εκπαιδευτικό σύστημα όπου ο εκφοβισμός των μεγαλύτερων είναι αποδεκτό καθεστώς

Σύμφωνα με τον Olweus σχολική βία και σχολικός εκφοβισμός παρατηρείται όταν ένα παιδί «εκτίθεται, κατ’ επανάληψη και σε διάρκεια χρόνου, σε αρνητικές πράξεις από ένα ή περισσότερα άτομα.»

Ο όρος «αρνητική πράξη» αναφέρεται στην πράξη εκείνη με την οποία «ένα άτομο προκαλεί εσκεμμένη βλάβη ή συναισθηματική δυσκολία σε άλλο άτομο, μέσω σωματικής επαφής, λεκτικώς ή με άλλους τρόπους.»

Μια σημαντική παράμετρος που τίθεται είναι η έννοια της επανάληψης. Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Δεν είναι ένας απλός τυχαίος καβγάς μεταξύ δυο παιδιών στη σχολική αυλή. Επίσης περιλαμβάνει ανισορροπία δύναμης ή εξουσίας μεταξύ του παιδιού που εκφοβίζει και του παιδιού που εκφοβίζεται

Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης είναι η δεύτερη σημαντική παράμετρος. Οι πράξεις σχολικού εκφοβισμού έχουν αποτέλεσμα ή θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα σωματική βλάβη ή συναισθηματικές δυσκολίες (δυσκολίες συμπεριφοράς) πάνω στο παιδί.

Η τελευταία παράμετρος έχει να κάνει με τις μορφές του σχολικού εκφοβισμού ο οποίος μπορεί να είναι σωματικός, λεκτικός ή με οποιαδήποτε άλλη μορφή.

Γενικά το Bullying μπορεί να περιλαμβάνει

• Άσκηση φυσικής βίας, χτυπήματα, τσιμπήματα, δαγκωνιές, σπρωξίματα,
• Εσκεμμένο ή συχνό αποκλεισμό μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες, κοινωνική απομόνωση ή αποκλεισμό
• Σεξουαλική παρενόχληση
• Χρησιμοποίηση υβριστικών ή περιπαικτικών εκφράσεων, πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία
• Απειλές και εκβιασμό
• Υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος
• Κλοπές ή και Ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος
• Επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων
• Διάδοση κακοηθών και ψευδών φημών
• Ηλεκτρονικό bullying cyber bullying (Το cyberbullying περιγράφεται ως “η επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεων βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών” Το Cyberbulling εμφανίζεται συχνότερα σε ιστότοπους όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εφήβων)

Bullying ή πείραγμα (παρενόχληση).

O Olweus τονίζει τη διαφορά του bullying με το «πείραγμα» στα πλαίσια του παιχνιδιού. Το «πείραγμα» αυτό συνήθως συμβαίνει μεταξύ φίλων και δεν περιλαμβάνει την πρόκληση σωματικού πόνου των άλλων. Αντίθετα το bullying εμπλέκει άτομα που δεν έχουν φιλικές σχέσεις.

Η χαρακτηριστική ανισορροπία δύναμης διατυπώνει ο olweus στον ορισμό του μπορεί να αναφέρεται στα ατομικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη και του θύματος.

Το «πείραγμα» μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε εκφοβισμό αν συμβαίνει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και το σημαντικότερο όταν το παιδί αισθανθεί ότι οι πράξεις των άλλων δεν διέπονται από αστείο και δεν γίνονται μέσα στα όρια του παιχνιδιού

Δείτε το βίντεο που δημιούργησε το «Χαμόγελο του παιδιού»

 

Δείτε επίσης το διαδραστικό εκπαιδευτικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του Σχολικού Εκφοβισμού.

Το Χαμόγελο του Παιδιού, ως μέλος και συντονιστής του έργου Europe’s Antibullying Campaign πραγματοποίησε έρευνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την καταγραφή και επεξεργασία των σύγχρονων μορφών εμφάνισης  του φαινομένου του Σχολικού Εκφοβισμού.

Ή έρευνα κάλυψε τις έξι χώρες του εταιρικού σχήματος και υλοποιήθηκε σε ιδιαίτερα εκτεταμένο δείγμα σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, Συμμετείχαν συνολικά 16.227 μαθητές με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου μέσω διαδικτύου στο πλαίσιο ειδικής συνεργασίας με τα αρμόδια Υπουργεία κάθε κράτους.

Χώρες συμμετοχής	Ελλάδα, Ιταλία, Λιθουανία, Εσθονία, Λετονία, Βουλγαρία
Μέγεθος δείγματος	16227 μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Μέθοδος δειγματοληψίας	Στρωματοποιημένη τυχαία δειγματοληψία
Συλλογή στοιχείων	Δομημένο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο
Περίοδος διεξαγωγής	Νοέμβριος 2011- Μάιος/2012

Στη χώρα μας συμμετείχαν 4.999 μαθητές από 167 σχολεία με ευρύτατη γεωγραφική διασπορά.

Η αποτύπωση αυτή οδηγεί στην επικαιροποίηση των επιστημονικών αντιλήψεων για το φαινόμενο και αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία σύγχρονων εκπαιδευτικών εργαλείων και τη διοργάνωση στοχευμένης Ευρωπαϊκής Καμπάνιας που θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2013.

Για την πλήρη παρουσίαση τη έρευνας πατήστε εδώ

Πηγή: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

 

Δείτε επίσης, την εξαιρετική μελέτη που ακολουθεί με τίτλο : «ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ» (40 σελίδων) του Πανεπιστημίου Αθηνών (Κέντρο Διαπολιτισμικής Αγωγής) η οποία περιλαμβάνει καινοτόμες, μη τιμωρητικές μεθόδους διαχείρισης περιστατικών βίας και εκφοβισμού.