Το σχέδιο διδασκαλίας περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:

Τάξη, ημερομηνία, μάθημα, διδακτική ενότητα.

Σκοπός στόχοι διδασκαλίας

Ποιος είναι ο σκοπός της διδασκαλίας στη συγκεκριμένη ενότητα; Ποιοι είναι οι επιδιωκόμενοι στόχοι (γνωστικοί, κοινωνικοί, κ.λπ.); Μπορούν να ιεραρχηθούν οι στόχοι της διδασκαλίας, ανάλογα με τη σημαντικότητά τους;

Ποιες παρατηρήσεις έχω να κάνω για τη δομή και τη σαφήνεια της διατύπωσης του σκοπού και των διδακτικών στόχων στο Α.Π. και το βιβλίο του δασκάλου;

Ποιες συμπληρωματικές επισημάνσεις και σχόλια προκύπτουν από την γενικότερη επεξεργασία του βιβλίου του μαθητή; Έχω να προτείνω κάποιον εναλλακτικό στόχο ή την αντικατάσταση κάποιου στόχου από το βιβλίο του εκπαιδευτικού; Έχω τη δυνατότητα να συνδέσω τους διδακτικούς στόχους με την αντιμετώπιση προβλημάτων της καθημερινής ζωής; Μπορώ να αξιοποιήσω επίκαιρα γεγονότα ή καταστάσεις με τους επιδιωκόμενους στόχους; Θα γνωστοποιήσω στους μαθητές τους επιδιωκόμενους στόχους;

Προαπαιτούμενα στοιχεία

Ποιο είναι το επίπεδο μάθησης των μαθητών; Έχει προγραμματιστεί έλεγχος της ύπαρξης των προαπαιτούμενων στοιχείων για μάθηση (πχ με κάποιες ερωτήσεις, με κάποιο τεστ, με την εξέταση προηγούμενου ή προηγούμενων ενοτήτων, με τη συνοπτική επανάληψη των προαπαιτούμενων στοιχείων, κ.λπ.);

Ποια  γενικότερη εικόνα εμφανίζουν οι μαθητές στην τάξη που πρόκειται να διδάξω;

Υπάρχουν κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις μαθητών; Πώς σκέφτομαι να τους αντιμετωπίσω;

Οργάνωση διδασκαλίας

Στρατηγικές/μέθοδοι διδασκαλίας και μορφή επικοινωνίας (διάλεξη- αφήγηση,  επίδειξη, διδασκαλία με ερωταποκρίσεις, παρωθητικός κατευθυνόμενος διάλογος, μη κατευθυνόμενος διάλογος, ομαδοκεντρική διδασκαλία, διερευνητική, μάθηση μέσω ανακάλυψης, δραματοποίηση, παίξιμο ρόλων, κ.λπ.). Ποιες στρατηγικές, μεθόδους επιλέγω να εφαρμόσω και σε ποιο επικοινωνιακό σύστημα θα στηρίξω τη διδασκαλία μου; Πώς θα διασφαλίσω την ηρεμία της τάξης και με ποιο τρόπο θα δημιουργήσω το κατάλληλο επικοινωνιακό κλίμα;

Ποιες διδακτικές ενέργειες θα εφαρμόσω και ποιες μαθητικές δραστηριότητες  θα ευνοήσω; Με ποιους τρόπους θα διεγείρω την προσοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών; Έχω επινοήσει μαθησιακές δραστηριότητες που θα επιτρέπουν σε όλους τους μαθητές να συμμετέχουν; Πώς θα προωθήσω το διάλογο και τη συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία της μάθησης; Θα εφαρμόσω κάποιο σύστημα ανταμοιβής για παρώθηση των μαθητών; Πώς θα ενθαρρύνω την αυτονομία των μαθητών; Ποια θα είναι η γενικότερη στάση μου κατά τη διδασκαλίας. Με ποιο τρόπο θα γίνει η παρουσίαση και χρήση του εποπτικού υλικού; (βλέπε παρακάτω)

Θα γίνει ομαδοποίηση των μαθητών (ομαδική εργασία, εταιρική εργασία); Με ποιο τρόπο θα διευθετήσω τα θρανία της τάξης;

Πώς θα γίνει η κατανομή του χρόνου;

Εποπτικά μέσα – υλικά

Ποια εποπτικά υλικά ή μέσα επιλέγονται ως αναγκαία για την εφαρμογή του σχεδίου εργασίας

Πρόκειται να χρησιμοποιηθούν διαφοροποιημένα υλικά, μέσα ή πηγές για τη δημιουργία εποπτείας από εκείνα που προτείνονται στο βιβλίο του εκπαιδευτικού (π.χ. Η/Υ, διαδίκτυο, διαδραστικός πίνακας, εγκυκλοπαίδειες, εικόνες, χάρτες, φυσικά ή τεχνητά αντικείμενα, βιβλία, περιοδικά, φύλλα εργασίας, διαφάνειες, κ.λπ.). Με ποιο τρόπο θα γίνει η χρήση τους; Μπορείτε να τεκμηριώσετε την αναγκαιότητά τους;  Έχει μήπως προβλεφθεί η χρήση εξατομικευμένου εποπτικού υλικού ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών;

Αξιολόγηση της διδασκαλίας

Με ποιο τρόπο θα γίνει ο έλεγχος της επίτευξης των επιδιωκόμενων στόχων;

Ποιες μεθόδους αξιολόγησης θα εφαρμόσω; Ποιους τύπους ερωτήσεων θα υποβάλλω για να προκαλέσω τα διάφορα είδη μάθησης; Ποια μέσα αξιολόγησης θα χρησιμοποιήσω (ερωτήσεις βιβλίου, ερωτήσεις που προετοιμάζω ο ίδιος, κριτήρια αξιολόγησης, αυτοσχέδια τεστ, εργασία για το σπίτι, κ.λπ.)

Πώς θα γίνει η γενικότερη εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας και εμένα προσωπικά;

Κριτική ανάλυση της διδασκαλίας

Προσωπική εκτίμηση αδυναμιών, δυσκολιών και θετικών σημείων του σχεδιασμού και της εφαρμογής της διδασκαλίας (εκ  των υστέρων ανάλυση των στόχων, του επιπέδου μάθησης, της οργάνωσης και της αξιολόγησης.)

Κριτική εξέταση της αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας και αυτοαξιολόγηση του μαθητή.

Σε ποιο βαθμό συνέβαλλε η εφαρμογή της συγκεκριμένης διδασκαλίας στην κατάκτηση των επιδιωκόμενων στόχων; Ποιες ήταν οι σημαντικότερες δυσκολίες κατανόησης από την πλευρά των μαθητών; Αντιμετωπίσατε κάποιες άλλες δυσκολίες κατά την εφαρμογή της διδασκαλίας (προβλήματα διαχείρισης της τάξης, προβλήματα επικοινωνίας με τους μαθητές, διαπροσωπικές συγκρούσεις μαθητών, περιπτώσεις μαθητών με ιδιαίτερες δυσκολίες ή παραβατική συμπεριφορά κάποιου μαθητή, εξωτερικοί παράγοντες, κ.λπ.);

Πόσο πιστά ακολουθήθηκε το προτεινόμενο σχέδιο διδασκαλίας; Σε ποιο βαθμό τροποποιήθηκε το σχέδιο διδασκαλίας για να λάβει υπόψη κάποιες απρόσμενες αντιδράσεις των μαθητών (πχ την έλλειψη ενδιαφέροντος για κάποιο θέμα, το έντονο ενδιαφέρον για την εμβάθυνση σε κάποιο άλλο, κ.λπ.); Κατά πόσον διαφοροποιήθηκε (τελικά) η προσέγγισή σας σε σχέση με εκείνες που προτείνονται από το σχολικό βιβλίο και το αντίστοιχο βιβλίο εκπαιδευτικού; Μπορείτε να αναφέρετε τους σημαντικότερους λόγους για τους οποίους έγινε αυτό; Εντοπίσατε κάποιες αδυναμίες στα βιβλία μαθητή/ εκπαιδευτικού;

Επανατροφοδότηση της διδασκαλίας

Λαμβάνοντας υπόψη την κριτική ανάλυση της διδασκαλίας, ποιες προτάσεις θα είχατε να κάνετε για τον επαναπροσδιορισμό τους σχεδίου διδασκαλίας; Ας υποθέσουμε ότι τις επόμενες μέρες πρόκειται να διδάξετε για πρώτη φορά  τη συγκεκριμένη ενότητα. Με βάση την εμπειρία που αποκτήσατε από την εφαρμογή του σχεδίου διδασκαλίας στην τάξη, σε ποια σημεία του αρχικού σχεδίου θα κάνετε διορθωτικές παρεμβάσεις;

–

Δείτε επίσης ένα ενδεικτικό σχέδιο μαθήματος διδασκαλίας Φυσικών Επιστημών