από το άρθρο: Lueg, C. 2000. Where is the action in Virtual Communities of Practice? In Proc. of the D-CSCW 2000 German Computer-Supported Cooperative Work Conference “Verteiltes Arbeiten – Arbeit der Zukunft” September 11-13, 2000, Munich, Germany

διαθέσιμο στην διεύθυνση: http://www–staff.it.uts.edu.au/~lueg/papers/commdcscw00.pdf

Ο συγγραφέας του συγκεκριμένου άρθρου αναρωτιέται κατά πόσο μπορούν να είναι “εικονικές” οι κοινότητες πρακτικής, εφόσον η έννοια των κοινοτήτων συνδέεται στενά με τον υπαρκτό κόσμο, όπου και συμβαίνουν η μάθηση και η πράξη. Αναφέρεται στον όρο «communities of practice», τη θεωρία του Wenger (1998)[1].σύμφωνα με την οποία η μάθηση βρίσκεται στην κοινωνική συμμετοχή σε δραστηριότητες και εργασίας μιας ομάδας-κοινότητας. Αρχικά ο όρος επινοήθηκε από τους Jean Lave και Etienne Wenger, που στηρίχθηκαν σε εργασία στο τέλος της δεκαετίας του ’80, όταν ερευνούσαν την μαθητεία (apprenticeship) σε ποικίλους τύπους κοινοτήτων, από μαίες στο Μεξικό και μοδίστρες στη Λιβερία μέχρι επιμελητές στο ναυτικό των ΗΠΑ, χασάπηδες σε σουπερμάρκετ των ΗΠΑ και αλκοολικούς[2]. Ειδικά, οι Lave και Wenger αναγνώρισαν την «νόμιμη περιφερειακή συμμετοχή» (legitimate peripheral participation), σαν μια σημαντική πτυχή της αποτελεσματικής μάθησης. Η νομιμότητα αναφέρεται στο δικαίωμα συμμετοχής του νέου μέλους στην κοινότητα, αν και το να γίνει πλήρες μέλος δεν είναι όπως ο διορισμός, αλλά είναι μια διαδικασία σταδιακής αποδοχής από τα άλλα μέλη. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το “lurking” (το να διαβάζει κάποιος τα μηνύματα χωρίς να αφήνει ο ίδιος τα δικά του). Από την οπτική γωνία της κοινότητας πρακτικής, το lurking μπορεί να θεωρηθεί σαν περιφερειακή συμμετοχή και η δημοσίευση άρθρων μοιάζει με τη συμμετοχή και είναι πραγματικά απαραίτητh για να γίνει κάποιος ένα πλήρες μέλος μιας ομάδας συζήτησης.

Μια κοινότητα πρακτικής αποτελείται από μέλη που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα, εργάζονται από κοινού στην ίδια προσπάθεια και έχουν κίνητρα κυρίως εσωτερικά. Μπορούν τα μέλη της να είναι κατανεμημένα στον χώρο, διατηρώντας την επικοινωνία με ηλεκτρονικά μέσα (email, voice mail, video conferencing) και με σπάνιες συναντήσεις. Μια τέτοια κοινότητα μπορεί να είναι κατανεμημένη (Distributed Communities of Practice), χωρίς απαραίτητα να είναι εικονική, αφού η μάθηση μπορεί να λαμβάνει χώρα στον πραγματικό κόσμο (π.χ. μια ομάδα επαγγελματιών Πληροφορικής). Αντιθέτως, εικονικές κοινότητες μπορούν να υπάρξουν σε ένα πολυχρηστικό διαδικτυακό παιχνίδι, αφού όλες οι ενέργειες (εξερεύνηση χώρων, επικοινωνία κλπ) γίνεται εικονικά. Ωστόσο η μάθηση και η δράση είναι ασαφές αν βρίσκονται στον εικονικό κόσμο ή στον πραγματικό, αφού ο χρήστης βρίσκεται στον πραγματικό κόσμο και επικοινωνεί μέσω οθόνης και πλητρολογίου. Αλλά και στην περίπτωση των ομάδων συζητήσεων (newsgroups) του Usenet (δίκτυο που προσφέρει ομάδες συζητήσεων μέσω του διαδικτύου), ένα σημαντικό μέρος των σχετικών δραστηριοτήτων λαμβάνει χώρα στον πραγματικό κόσμο και η περισσότερη γνώση που διαμοιράζεται στην κοινότητα σχετίζεται με τον πραγματικό κόσμο.

[1] Wenger, E. (1998): Communities of Practice: Learning, Meaning, and Identity. Cambridge, UK:

Cambridge University Press. First Paperback Edition 1999.

[2] Lave, J. andWenger, E. (1991): Situated Learning: Legitimate Peripheral Participation. Cambridge,

UK: Cambridge University Press.