Αρχική » άμεση διδασκαλία (direct instruction)

Αρχείο κατηγορίας άμεση διδασκαλία (direct instruction)

Δεκέμβριος 2024
Δ Τ Τ Π Π Σ Κ
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  

Kατηγορίες

Ιστορικό

RSS Εκπαίδευση-ειδήσεις

Διδακτικές ερωτήσεις (didactic questions)

Κατά την παράδοση του μαθήματος υπό την μορφή της διάλεξης, ο διδάσκων χρειάζεται να εντάσσει τους μαθητές στην μαθησιακή διαδικασία ως ενεργούς συμμετέχοντες, αποφεύγοντας τη γενικευμένη παθητική στάση ολόκληρης της τάξης. Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να στηρίξει τις νέες γνώσεις και δεξιότητες σε προηγούμενες μαθησιακές εμπειρίες των μαθητών του αλλά και να διαγνώσει το ποσοστό κατανόησης και υλοποίησης των επιδιωκόμενων μαθησιακών στόχων, είναι η υποβολή διδακτικών ερωτήσεων.

Πρόκειται, ως επί το πλείστον, για ερωτήσεις συγκλίνουσες, που αφορούν γεγονότα και αναφέρονται στο τι, πώς, πότε και πού. Ο μαθητής καλείται να ανακαλέσει προηγούμενες γνώσεις ή εμπειρίες ή και να επιβεβαιώσει την προσοχή του στο μάθημα που παρακολουθεί. Οι διδακτικές ερωτήσεις τον βοηθούν να δομήσει και να συγκρατήσει στη μνήμη του τις προσφερόμενες πληροφορίες.

Η μέθοδος αυτή είναι αποτελεσματικότερη, όταν συνοδεύεται και από ερωτήσεις που ενισχύουν την κριτική σκέψη και την ενορατική μάθηση, απαντώντας σε “γιατί” και “τι θα γινόταν, αν…”.

Χρήσιμη πηγή: http://olc.spsd.sk.ca/DE/PD/instr/strats/didactic/index.html 

Εξάσκηση και πρακτική (Drill and Practice)

Η επανάληψη μιας δραστηριότητας εξάσκησης (εκμάθηση ορθογραφίας, αριθμητικών πράξεων, τεχνικής επίλυσης ασκήσεων, αθλήματα κλπ.) μπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων, πάνω στις οποίες μπορεί να στηριχθεί περιπλοκότερη γνώση. Μαθητές με χαμηλές επιδόσεις και με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να ευεργετηθούν από αυτή την στρατηγική, καθώς προσαρμόζουν την μάθηση στους δικούς τους ρυθμούς και η επανάληψη τους προσφέρει εμπιστοσύνη ότι μπορούν κάποια στιγμή να τα καταφέρουν, δαμάζοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.

Τα εκπαιδευτικά λογισμικά που έχουν αναπτυχθεί με αυτή την στρατηγική προσφέρουν ασκήσεις δυσκολίας διαφορετικών επιπέδων με ερωτήσεις και απαντήσεις που πρέπει ο μαθητής να διαλέξει, και παρέχουν την κατάλληλη ανατροφοδότηση. Μια τέτοια δραστηριότητα μπορεί να εντάσσεται στο περιβάλλον παιχνιδιού, με γραφικά, κινούμενα σχέδια και ήχους, που παροτρύνουν το μαθητή να απαντήσει γρήγορα και σωστά. Τα καλά λογισμικά επιτρέπουν στο μαθητή να παρακολουθήσει αναλυτικά την πρόοδό του και να διαπιστώσει σε ποιους τομείς υστερεί, ώστε να στρέψει εκεί το ενδιαφέρον του.

Εκπαιδευτικά λογισμικά εξάσκησης και πρακτικής (drill and practice) μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές σε συγκεκριμένους τομείς βασικών κυρίως γνώσεων, συμπληρώνοντας τη διδασκαλία του περιεχομένου οποιουδήποτε μαθήματος. Ασφαλώς, θα πρέπει να εντάσσονται σε μια ποικιλία εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και να μην αποτελούν τον μοναδικό τρόπο εκμάθησης.

 

χρήσιμη πηγή: http://olc.spsd.sk.ca/DE/PD/instr/strats/drill/index.html 

Σαφής διδασκαλία (explicit teaching)

Με τη σαφή διδασκαλία ο εκπαιδευτικός επιχειρεί την εκπλήρωση συγκεκριμένων μαθησιακών στόχων, με την αποδόμηση θεμάτων σε μικρότερα τμήματα και την ερμηνεία, επίδειξη τους και πρακτική εξάσκηση πάνω σε αυτά.

Ο διδάσκων μοντελοποιεί τα βήματα διαδικασιών, δεξιοτήτων και σκέψεων, σκεπτόμενος φωναχτά (thinking loud), ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν με τη σειρά τους τις ίδιες πρακτικές. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συγκέντρωση της προσοχής των μαθητευομένων πάνω στον εκπαιδευτικό και τα εποπτικά μέσα που χρησιμοποιεί. 

Τα βήματα της σαφούς διδασκαλίας είναι: α) διασαφήνιση των στόχων της διδασκαλίας (τι θα διδαχθούν οι μαθητές και γιατί), β) ερμηνεία των διαδικασιών που θα ακολουθηθούν γ) επίδειξη στους μαθητές των σταδίων αυτών των διαδικασιών δ) επαναληπτική πρακτική εξάσκηση αρχικά με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού και σταδιακά με μεγαλύτερη αυτονομία εκ μέρους των μαθητών.

Χρήσιμη πηγή: http://olc.spsd.sk.ca/DE/PD/instr/strats/explicitteaching/index.html 

Διάλεξη (lecture)

Εκτός από την δομημένη επισκόπηση (strucured overview), άλλη μέθοδος άμεσης διδασκαλίας μπορεί να είναι η διάλεξη (lecture).

Ο εκπαιδευτικός που επιλέγει αυτή τη μέθοδο καλό είναι προηγουμένως να έχει δικαιολογημένα αποκλείσει άλλες, προσφoρότερες μεθόδους διδασκαλίας. Για να μπορέσει η διάλεξη να έχει καλό αποτέλεσμα θα πρέπει ο ομιλητής να γνωρίζει καλά το θέμα για το οποίο μιλάει, να έχει οργανώσει τα θέματά τους έτσι ώστε να μπορούν οι μαθητές να τον παρακολουθήσουν, να είναι συμπαθής στο κοινό και να παρακινεί τους μαθητές του να συμμετάσχουν με διευκρινιστικές ερωτήσεις. Αν η διάλεξη απομακρυνθεί από τις πραγματικές ανάγκες των μαθητών ή δεν καταφέρει να τους εξάψει το  ενδιαφέρον, τότε γίνεται βαρετή και δεν υπάρχουν περιθώρια για παρακολούθηση και αναστοχασμό (reflection) εκ μέρους των μαθητών. Ο εκπαιδευτικός βρίσκεται στην δυσάρεστη θέση να μιλάει σχεδόν μόνος και εγκαταλελειμμένος…

Όπως και η άμεση διδασκαλία, πρόκειται για μια δασκαλοκεντρική μέθοδο. Ο ομιλητής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τις αντοχές παρακολούθησης των μαθητών του, καθώς και την μαθησιακή τους ετοιμότητα. Μακρόσυρτοι μονόλογοι επιτείνουν τον παθητικό ρόλο των μαθητών, που αναζητούν διεξόδους σε άλλες δραστηριότητες που αποδιοργανώνουν τη διδασκαλία.

Δυστυχώς το περιεχόμενο της διάλεξης είναι πολύ εύκολο να λησμονηθεί, επειδή το ποσοστό συμμετοχής των μαθητών είναι ελάχιστο.

χρήσιμη πηγή: http://olc.spsd.sk.ca/DE/PD/instr/strats/lecture/index.html 

Γραφικοί οργανωτές (graphic organizers)

Η δομημένη επισκόπηση (structured overview) μπορεί να γίνει με τη βοήθεια των γραφικών οργανωτών (graphic organizers). Aπό τη διεύθυνση: http://www.sdcoe.k12.ca.us/score/actbank/torganiz.htm  μπορούμε να βρούμε και να χρησιμοποιήσουμε τους παρακάτω γραφικούς οργανωτές:

α) αλυσίδα γεγονότων (chain of events): σε διαδοχικά πλαίσια που παρατίθενται κάθετα, το ένα κάτω από το άλλο, μπορούμε να εντάξουμε ονόματα, γεγονότα ή και στάδια επίλυσης ενός προβλήματος.

β) ομαδοποίηση (clustering): προσφέρεται για μη γραμμική καταγραφή ιδεών, εικόνων και συναισθημάτων γύρω από ένα κεντρικό ερέθισμα. Οι ιδέες αυτές εντάσσονται σε οβάλ σχήματα που ύστερα ομαδοποιούνται και συσχετίζονται.

γ) σύγκριση/αντίθεση (compare/constrast): πρόκειται για τις ομοιότητες ή τις διαφορές που παρουσιάζουν δύο έννοιες, αντικείμενα, προτάσεις κλπ. Σε δύο κάθετες στήλες καταγράφονται στην πρώτη οι ομοιότητες και στη δεύτερη η διαφορές των συγκρινόμενων στοιχείων.

δ) κλίμακα (continuum): στο ένα άκρο της κλίμακας (το αριστερό) είναι οι χαμηλές τιμές και στο άλλο (το δεξί) οι υψηλές. Προσφέρεται για να φανεί η χρονική ακολουθία των ιστορικών γεγονότων, οι δείκτες βαρύτητας μιας έννοιας, οι νοηματικές αποχρώσεις, οι βαθμολογικές διαβαθμίσεις κλπ.

ε) κύκλος (cycle): μπορούν να ενταχθούν διαδοχικά γεγονότα που αλληλεπιδρούν και παράγουν τα ίδια εξακολουθητικά αποτελέσματα, π.χ. ο βιολογικός κύκλος κλπ.

στ) οικογενειακό δένδρο (family tree): χρησιμοποιείται για να φανεί ο βαθμός συγγένειας και η ιεραρχία και προέλευση στοιχείων.

ζ) ψαροκόκαλο (fishbone): σχεδιαγραμματικά μοιάζει με το σκελετό ενός ψαριού (<—<—<—<—), όπου στην ευθεία γραμμή γράφεται το αποτέλεσμα και στις πλευρές των γωνιών οι αιτίες που το προκαλούν με λεπτομέρειες.

η) πρόβλημα/επίλυση (problem/solution): σε ένα πλαίσιο οι μαθητές καταγράφουν ένα πρόβλημα και σε άλλο πλαίσιο κάτω από αυτό επιχειρούν να βρουν δυνατές λύσεις του. Τις δοκιμάζουν και γράφουν δίπλα τα αποτελέσματα. Σε ένα τελευταίο πλαίσιο κάτω από το προηγούμενο καταγράφουν τα τελικά αποτελέσματα και πιθανόν την λύση που προτιμούν και γιατί.

θ) αραχνοειδής χάρτης (spider map): προσφέρεται για καταιγισμό ιδεών (brainstorming) γύρω από μια κεντρική ιδέα.

ι) εικονογραφημένο σενάριο (storyboard): σε διαδοχικά πλαίσια που θυμίζουν τα καρέ ενός φιλμ μπορούν να παρουσιαστούν εικονογραφημένα ορισμένα βασικά στιγμιότυπα μιας ιστορίας, ώστε να μπορεί ο  μαθητής να την ανακαλέσει ευκολότερα.

ια) οδηγός πρόβλεψης/απάντησης (anticipation/reaction guide): χρησιμοποιείται από τον διδάσκοντα για να διαπιστώσει τις προηγούμενες γνώσεις των μαθητών πριν να διδάξει ένα νέο θέμα και στο τέλος της διδασκαλίας, για να διαπιστώσει αν οι μαθητές κατανόησαν τα θέματα που είχαν ερωτηθεί αρχικά. Ο μαθητής πριν την παράδοση καλείται να απαντήσει σε μια στήλη αν συμφωνεί ή διαφωνεί με το περιεχόμενο ορισμένων προτάσεων. Στο τέλος του μαθήματος, του δίνεται το ίδιο χαρτί και αυτή τη φορά απαντάει στις ίδιες ερωτήσεις σε μια διπλανή στήλη. 

ιβ) εννοιολογικοί χάρτες (concept maps) και διαγράμματα ροής (flow charts)

Άμεση διδασκαλία (Direct Instruction)

από τη διεύθυνση: http://olc.spsd.sk.ca/DE/PD/instr/index.html

direct_instruction.jpgΠρόκειται για μια  δασκαλοκεντρική (teacher-centered) διδακτική μέθοδο. Είναι κατάλληλη για τη διδασκαλία νέας πληροφορίας ή την επίδειξη διαδικασιών που έχουν πολλά διαδοχικά βήματα (π.χ. μεθοδολογία επίλυσης ενός προβλήματος). Μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:

 

α) Δομημένη επισκόπηση (Structured Overview)

Ο διδάσκων μπορεί να δώσει την περίληψη ή τα κύρια σημεία ενός θέματος που πρόκειται να διδάξει ή που ήδη έχει διδάξει, προφορικά, γραπτά ή με οπτική αναπαράσταση. Έτσι οι μαθητές μπορούν να γνωρίζουν εξ αρχής τι θα διδαχθούν ή να συνειδητοποιούν στο τέλος τι έχουν διδαχθεί και να συνδέουν το γενικότερο πλαίσιο του μαθήματος με τις κύριες ιδέες του. Η μέθοδος αυτή διευκολύνει την κατανόηση δύσκολων εννοιών και περίπλοκων πληροφοριών. Η παρουσίαση των βασικότερων σημείων με τρόπο απλουστευμένο, βοηθάει τους μαθητές να οικοδομήσουν την γνώση τους πάνω σε αυτά με τρόπο οργανωμένο και κατά συνέπεια, να συγκρατήσουν το νέο περιεχόμενο. 

Η δομημένη επισκόπηση μπορεί να γίνει με μια προφορική περίληψη, στην οποία παρουσιάζεται με απλές προτάσεις το προς μελέτη νέο περιεχόμενο. Στη συνέχεια θα πρέπει οι μαθητές να συσχετίσουν το νέο περιεχόμενο με ήδη γνωστές ιδέες και πληροφορίες. Η περίληψη μπορεί να δοθεί και γραπτά, ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερο αποτέλεσμα. Η οπτική αναπαράσταση του περιγράμματος του νέου μαθήματος, εφόσον συνοδεύεται από κατάλληλα επεξηγηματικά σχόλια, είναι πολύ βοηθητική κυρίως για τους μαθητές που δυσκολεύονται στον προφορικό ή γραπτό λόγο.

Στην ουσία, η δομημένη επισκόπηση είναι μια μορφή προκαταβολικού οργανωτή (advanced organizer).

Άνοιγμα μενού
Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση