«Εντεῦθεν την αρχήν λαμβάνει τα τῆς οικονομίας και συγκαταβάσεως ρήματα, και τις τῶν ημετέρων επεχείρησε λέγειν ως καλόν έστι την ειρήνην ασπάσασθαι, και τους Αγίους συμφώνους αποδεῖξαι προς εαυτούς, ίνα μη δοκῶσιν οι δυτικοί τοῖς Ανατολικοῖς αντιφθέγγεσθαι.» (Απολογία τοῦ Αγίου Μάρκου τοῦ Ευγενικοῦ για τα λόγια οικονομίας και συγκαταβάσεως που χρησιμοποίησε στην ψευδοσύνοδο τῆς Φερράρας, Καλλίστου Βλαστού, Δοκίμιον Ιστορικόν περί τοῦ σχίσματος τῆς Δυτικῆς Εκκλησίας από τῆς Ορθοδόξου Ανατολικῆς, σελ. 200).
Με το αυτό πνεῦμα τοῦ Αγίου Μάρκου προσυπογράφουμε την Ανοικτή Επιστολή προς την Ιεραρχία τῆς Εκκλησίας τῆς Ελλάδος.
Νικόλαος Γ. Σαββόπουλος
ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ TO ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Μακαριώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος, κ.κ. Ἱερώνυμον, Ἀθήνα
Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, στὶς Ἕδρες Τους.
Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι,
Ὡς μέλη τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ κατὰ πνεῦμα υἱοὶ τῆς ἐπισκοπικῆς-πατρικῆς Σας εὐθύνης αἰσθανόμαστε τὴν ἀνάγκη νὰ ἀπευθυνθοῦμε σὲ Ἐσᾶς ὡς πνευματικοὺς καὶ ἐκκλησιαστικούς μας Πατέρες καὶ νὰ ἐκφράσουμε τὴν ἀνησυχία καὶ ἀγωνία μας γιὰ τὴν ἀντικανονικὴ χορήγηση τοῦ Οὐκρανικοῦ αὐτοκεφάλου.
- Συμμεριζόμαστε καὶ τὴ δική Σας ἀγωνία καὶ τοὺς σοβαροὺς κανονικοὺς καὶ ἐκκλησιολογικοὺς ἐνδοιασμοὺς καὶ τὶς ἐπιφυλάξεις Σας, ὅπως ἔχουν ἐκφραστεῖ ρητῶς ἢ ἀκόμα καὶ σιωπηρῶς κατὰ τὸ πνεῦμα τῆς δικῆς Σας ποιμαντικῆς διακρίσεως. Ἀντιλαμβανόμαστε καὶ τὶς πιέσεις πού, ὡς μὴ ὤφειλε, δέχεται ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καὶ οἱ Ἀρχιερεῖς Της ἀπὸ διαφόρους ἐκκλησιαστικοὺς καὶ μὴ παράγοντες. Θέλουμε νὰ πιστεύουμε ὅτι τὰ ὑγιῆ πνευματικὰ ἀντισώματα τῶν Ἐπισκόπων μας θὰ ἀντιμετωπίσουν τὶς προσβολὲς τῶν ἀλλοτρίων.
- Ἀσφαλῶς, τιμοῦμε καὶ σεβόμαστε τὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὡς ἔχοντα τὰ πρεσβεῖα τιμῆς καὶ τὴν πρωτοκαθεδρία μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἀδιαμφισβήτητα τά πρωτεῖα τιμῆς ὡς χορηγηθέντα ὑπὸ Οἰκουμενικῶν Συνόδων παραμένουν ἀδιάπτωτα ἐσαεί.
- Τὰ πρεσβεῖα τιμῆς τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑφίστανται καὶ ἀσκοῦνται ἀποκλειστικὰ στὰ πλαίσια τοῦ ἁγιοπνευματικοῦ συνοδικοῦ-ἱεραρχικοῦ συστήματος τῆς κοινωνίας τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καὶ ὄχι ἔξω καὶ πάνω ἀπὸ αὐτό: Συνίστανται κυρίως στὸν συντονισμὸ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν σὲ κρίσιμα θέματα διορθοδόξου ἐνδιαφέροντος, στὴν προεδρία τῶν διορθοδόξων καὶ πανορθοδόξων συναντήσεων καὶ Συνόδων καὶ στὴν ἔκφραση καὶ ὑλοποίηση τῶν ἀποφάσεων ποὺ ἔχουν ληφθεῖ μετὰ ἀπὸ πανορθόδοξη διαβούλευση.
- Ἡ ὑπερόριος ἐπέμβαση-εἰσπήδηση ἀκόμα καὶ γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση σοβαροῦ προβλήματος σὲ ξένη δικαιοδοσία χωρὶς τὴ σύμφωνη γνώμη, πολλῷ δὲ μᾶλλον ἀντίθετα στὴν ὁμοφωνία, τῶν ἄλλων τοπικῶν Ἐκκλησιῶν δὲν μπορεῖ νὰ θεμελιωθεῖ στὴν Ὀρθόδοξη ἑρμηνεία τῶν πρεσβείων τιμῆς, ἀλλὰ ἀποτελεῖ ἀλλοίωση καὶ παρερμηνεία τους. Τυχὸν ἀπόπειρα ἐπιβολῆς τέτοιας ἑρμηνείας θὰ ἔχει, δυστυχῶς, σοβαρότατες ἐκκλησιολογικὲς συνέπειες μὲ ἄμεσο ἀποτέλεσμα τὴν ἀπώλεια τῆς τιμητικῆς προκαθεδρίας. Τὸ παράδειγμα τῆς περιάκουστης Πρεσβυτέρας Ρώμης τῆς ἐχούσης τὴν πρωτοκαθεδρία στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία καταδεικνύει τὴ σοβαρότητα τοῦ ζητήματος αὐτοῦ. Ἡ παρερμηνεία καὶ ἡ ἀπόπειρα μετατροπῆς τῶν πρεσβείων τιμῆς σὲ πρωτεῖο ἐξουσίας ἀλλοιώνει τὴν Ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία καὶ τὴν ὁδηγεῖ σὲ παπισμὸ μὲ ὀλέθριες συνέπειες.
- Ὡς Ἕλληνες στὴν καταγωγὴ τιμοῦμε καὶ σεβόμαστε τὸ Πατριαρχεῖο τοῦ Γένους, ὅταν αὐτὸ ἀληθεύει ἐν ἀγάπῃ. Θλιβόμαστε, διότι σήμερα Τὸ βλέπουμε, λόγῳ τῆς λανθασμένης ἐπιλογῆς τῆς Ἡγεσίας Του, νὰ κινδυνεύει νά βρεθεῖ ἀπομονωμένο καί νά ἀπωλέσει τὸ συντονιστικό Του ρόλο στὶς διορθόδοξες σχέσεις καὶ τὴν ἔκφραση καὶ ὑλοποίηση τῆς βούλησης τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἡ περαιτέρω ἐπιμονὴ στὶς λανθασμένες ἐπιλογὲς μόνο δυσμενέστερες συνέπειες θὰ ἔχει γιὰ τὸν Θρόνο.
- Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἔχει τὸ δικαίωμα τῆς ἐκχωρήσεως αὐτοκεφαλίας καὶ ἡ Ἐκκλησία κάθε ἔθνους ἔχει τὸ δικαίωμα ἀνυψώσεως σὲ Αὐτοκέφαλη, μόνο ὑπὸ σαφεῖς καὶ αὐστηρὲς προϋποθέσεις τὶς ὁποῖες ἔχει θέσει ἡ ἐκκλησιαστικὴ Παράδοση καὶ εἶναι συνεπεῖς μὲ τὴν Ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία καὶ τὴν κανονικὴ Τάξη, οἱ ὁποῖες δὲν τηρήθηκαν στὴν παροῦσα περίπτωση.
- Δὲν μποροῦμε νὰ συμμεριστοῦμε τὴν ἄποψη ποὺ διατυπώθηκε ὅτι ἡ τυχὸν ἄρνηση ἀποδοχῆς τῆς Αὐτοκεφαλίας στὴν Οὐκρανία θέτει ὑπὸ ἀμφισβήτηση τὰ αὐτοκέφαλα τοῦ 19ου καὶ 20ου αἰ. Δὲν ἔχει καμία κανονικὴ ἢ ἱστορικὴ θεμελίωση ὁ ἰσχυρισμὸς αὐτός. Δὲν ὑπάρχει ἡ παραμικρὴ συγγένεια τοῦ οὐκρανικοῦ αὐτοκεφάλου μὲ τὰ λοιπὰ κανονικὰ Αὐτοκέφαλα ἄλλων Ἐκκλησιῶν, καθ’ὅτι:
α. Δὲν ζήτησε τὴν αὐτοκεφαλία ἡ ἀναγνωρισμένη ἀπὸ ὅλες τὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο Αὐτόνομη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας ὑπὸ τὸν Μητροπολίτη Ὀνούφριο, μὲ τοὺς 90 ἐπισκόπους, τὶς 12.000 ἐνορίες, τὰ 250 Μοναστήρια, τοὺς 5.000 μοναχοὺς καί μοναχές καὶ τὰ ἑκατομμύρια τῶν πιστῶν. Ἡ κανονικὴ Ἐκκλησία, ὡς εἶχε κάθε δικαίωμα, δὲν ζήτησε καὶ δὲν ἀποδέχθηκε τὴν αὐτοκεφαλία. Εἶναι δυνατὸν νὰ τῆς ἐπιβληθεῖ μὲ τὴ βία, ἢ νὰ τιμωρηθεῖ ἐπειδὴ δὲν ἀποδέχθηκε;
β. Ἐνῶ ὅλοι, ἀκόμα καὶ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ἀποδέχονται τὴν παρουσία τοῦ Μητροπολίτου Ὀνουφρίου καὶ τῶν 90 ἐπισκόπων (δὲν ὑφίσταται κανονικὴ πράξη ἐκθρονίσεως ἢ καθαιρέσεως ἢ ἀργίας εἰς βάρος τους) δημιουργεῖται μία παράλληλη ἐκκλησιαστικὴ δομή, δίπλα στὴν κανονικῶς ὑφισταμένη. Κατηγοροῦμε, καὶ δικαίως, τὶς παράλληλες δικαιοδοσίες στὴ Διασπορὰ καὶ τώρα τὶς ἐφαρμόζουμε στὰ ὅρια τῶν Ἐκκλησιῶν;
γ. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας ὑπάγεται κανονικῶς στὸ Πατριαρχεῖο τῆς Ρωσίας καὶ ὄχι στὸ Οἰκουμενικό. Ὅλες οἱ μέχρι τώρα αὐτοκεφαλίες τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐχορηγοῦντο σὲ περιοχὲς δικῆς Της δικαιοδοσίας.
δ. Σχεδὸν ὅλες οἱ Τοπικὲς Ἐκκλησίες διατηροῦν σοβαρότατες ἐπιφυλάξεις γιὰ τὴν κανονικότητα καὶ ἐγκυρότητα τῆς ἀρχιερωσύνης τῆς νέας ἐκκλησίας. Μάλιστα οἱ 15 ἀπὸ τοὺς 50 περίπου ἐπισκόπους της ἕλκουν τὴν «ἀρχιερωσύνη» τους ἀπὸ αὐτοχειροτόνητους! Δὲν ὑπάρχει πουθενὰ τέτοιο προηγούμενο! καὶ
ε. Καμία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δὲν ἀναγνώρισε τὴν οὕτως χορηγηθεῖσα αὐτοκεφαλία, γεγονὸς πρωτοφανὲς στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία!
- Εἶναι ἐξαιρετικὰ θλιβερὸ νὰ διαπιστώνουμε ὅτι ἐνῶ παλαιότερα, σὲ πεῖσμα τῶν πολιτικῶν συμφερόντων καὶ σὲ ἐξαιρετικὰ δύσκολες ἐποχές, ὁ Οἰκουμενικὸς Θρόνος μὲ τοὺς Ἁγίους Πατριάρχες Του ἀγωνιζόταν γιὰ τὴν ἑνότητα τῶν ρωσικῶν λαῶν ὑπὸ μία πνευματικὴ καὶ ἐκκλησιαστικὴ διοίκηση, σήμερα ἐνδίδει στοὺς πειρασμοὺς καὶ στὶς ὑπερατλαντικὲς πιέσεις καὶ προσπαθεῖ βίαια νὰ τοὺς χωρίσει, ἐμπλέκοντας τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὰ γεωπολιτικὰ συμφέροντα καὶ μετατρέποντας τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ σὲ μέρος τῶν γεωπολιτικῶν σχηματισμῶν καὶ προβλημάτων. Τυχὸν ἀναγνώριση τῆς αὐτοκεφαλίας ἐκ μέρους μόνο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, χωρὶς πανορθόδοξη ἀπόφαση, θὰ ἐμπλέξει καὶ τὴν τοπική μας Ἐκκλησία στὴ γεωπολιτικὴ σκακιέρα.
- Ἡ περιοχὴ τῆς Οὐκρανίας (στὶς ἐκκλησιαστικὲς πηγὲς ἀναφέρεται κυρίως ὡς Μικρὰ Ρωσία) ἀπὸ τὸ 988 μ.Χ. μέχρι τὸ 1686 μ.Χ. ὑπαγόταν στὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο. Μὲ τὴν Πατριαρχικὴ Πράξη τοῦ Πατριάρχου Διονυσίου Δ΄ ὑπήχθη κανονικῶς στὸ Πατριαρχεῖο Μόσχας. Ὡς πλήρη ὑπαγωγὴ στὴν Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας ἑρμήνευε τὴν Πατριαρχικὴ Πράξη τὸ ἴδιο τό Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἐπὶ 332 χρόνια! Ἡ βεβαιότητα αὐτὴ ἔχει γίνει ἀποδεκτὴ πολυτρόπως ἀπὸ τὸ ἴδιο τό Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ ἔχει καταγραφεῖ μὲ τὸν ἐπισημότερο τρόπο στὰ Τυπικά τοῦ 17ου αἰ., στὰ Συνταγμάτια 1797 (Ἁγ. Γρηγορίου Ε΄), 1829, 1855, 1896, 1902, ποὺ ἔχουν ἐκδοθεῖ «ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐκ τοῦ Πατριαρχικοῦ Τυπογραφείου» καὶ στὰ Πατριαρχικὰ Ἡμερολόγια – Ἐπετηρίδες μέχρι καὶ τὸ 2018! Στὶς ἐπίσημες αὐτὲς Πατριαρχικὲς ἐκδόσεις ὁ Οἰκουμενικὸς Θρόνος δεχόταν χωρὶς καμία ἐπιφύλαξη ὅτι ἡ Οὐκρανία ὑπάγεται κανονικῶς στὸ Πατριαρχεῖο τῆς Ρωσίας! Τὴν ἴδια βεβαιότητα ἔχουν καταγράψει καὶ τὰ στελέχη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου (Ἀρχειοφύλακας Κ. Δελικάνης, οἱ καθηγητὲς Μητροπολίτης Διοκλείας Κάλλιστος (Ware) (Ὀξφόρδη), πρωτ. Θεοδ. Ζήσης (Θεσ/νίκη), Βασ. Σταυρίδης (Χάλκη), Γρ. Λαρεντζάκης (Βιέννη), Βλ. Φειδᾶς (Ἀθήνα-Σαμπεζύ), καθὼς καὶ ὁ ἴδιος ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος καὶ ἐγγράφως καὶ σὲ ἐπίσημη ὁμιλία Του στὸ Κίεβο. Ἔτσι ἑρμήνευε τὴν Πατριαρχικὴ Πράξη τοῦ 1686 τὸ ἴδιο το Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἐπὶ 332 χρόνια!
- Καὶ τὸ πλέον καθοριστικό: Ἔτσι ἑρμηνεύει τὴν Πατριαρχικὴ Πράξη ἐπὶ 332 χρόνια ἡ πανορθόδοξη ἐκκλησιαστικὴ συνείδηση! Ἀπὸ τὸ περίφημο Συνταγμάτιο τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Χρυσάνθου (Νοταρᾶ) τοῦ 1715 μέχρι καὶ τὸ 2019 ὅλα τα Τυπικὰ-Ἡμερολόγια-Ἐπετηρίδες ὅλων τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν θεωροῦσαν τὴν Οὐκρανία τμῆμα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας. Ποιὸς μπορεῖ νὰ περιφρονήσει ἐλαφρᾷ τῇ καρδίᾳ τὴν πανορθόδοξη ἐκκλησιαστικὴ παράδοση καὶ ἐμπειρία; Ποιὸς δικαιοῦται νὰ σταθεῖ ὑπεράνω της πανορθοδόξου συνειδήσεως;
- Ἐκφράζουμε τὴν ἐντονότατη ἀνησυχία μας διότι δὲν ἔχουν ἀπαντηθεῖ πειστικὰ οἱ ἀνησυχίες γιὰ τὸ κανονικῶς ἀνυπόστατο τῆς «ἱερωσύνης» τῆς νέας ἐκκλησίας. Ἀσφαλῶς, ὑπὸ αὐστηρὲς προϋποθέσεις, ἡ Ἐκκλησία μπορεῖ νὰ οἰκονομήσει τὶς ἐν σχίσματι καὶ αἱρέσει χειροτονίες. Πῶς ὅμως ἐκφράζεται ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἐπ’ αὐτοῦ; Στὴν Ἀνατολὴ δὲν ἔχουμε παπικὸ θρόνο ποὺ νὰ ἀποφαίνεται καὶ οἱ ἄλλοι νὰ ὑπακούουν! Ἀλλὰ οἱ τοπικὲς Ἐκκλησίες ἐν Συνόδῳ ὑπὸ τὴν προεδρία τοῦ Κωνσταντινουπόλεως ἀποφασίζουν τὴ θεραπεία τοῦ σχίσματος καὶ οἰκονομοῦν τὶς χειροτονίες! Ὅταν ὅμως ὅλες οἱ τοπικὲς Ἐκκλησίες ἔχουν ἀρνηθεῖ νὰ ἀναγνωρίσουν τέτοια «ἱερωσύνη», μὲ ποιὸ κανονικὸ δικαίωμα ὁ Κωνσταντινουπόλεως μπορεῖ νὰ ἰσχυριστεῖ ὅτι ὡς Πρῶτος ἐκφράζει τὴν Ἐκκλησία καὶ οἰκονομεῖ τὶς ἐν σχίσματι χειροτονίες; Δὲν εἶναι ὁ Κωνσταντινουπόλεως ὑπεράνω της κοινῆς ἁπάντων τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν γνώμης. Δὲν εἶναι ὁ πάπας ποὺ ἐκφράζει ex cathedra τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δίχα γνώμης τῶν ἄλλων ὁμοταγῶν του.
- Δυστυχῶς ὅμως οἱ χειροτονίες τῆς νέας ἐκκλησίας δὲν προέρχονται μόνο ἀπὸ τὸν καθῃρημένο καὶ ἀναθεματισμένο Φιλάρετο, τὴν καθαίρεση καὶ τὸν ἀναθεματισμὸ τοῦ ὁποίου ἐπὶ 26 χρόνια εἶχε ἀναγνωρίσει σύμπασα ἡ Ὀρθοδοξία (ἀκόμα καὶ αὐτὸς ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης), ἀλλὰ προέρχονται καὶ ἀπὸ τὸν αὐτοχειροτόνητο πρώην διάκονο, οὐδέποτε χειροτονηθέντα πρεσβύτερο καὶ ἐπίσκοπο, ἀπατεώνα τοῦ κοινοῦ ποινικοῦ δικαίου Βίκτωρα Τσεκάλιν. Γιὰ τὸ Ὄνομα τοῦ Θεοῦ, πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἀναγνωρίσουμε ὡς Ἐκκλησία Ἑλλάδος αὐτοχειροτόνητους; Καυχώμαστε ἐν Κυρίῳ μέχρι τώρα γιὰ τὴν ἀποστολικὴ διαδοχὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἀρχιερωσύνης. Εἶναι δυνατὸν καὶ μετὰ τὴν ἀναγνώριση τῶν «χειροτονιῶν» τοῦ Τσεκάλιν νὰ συνεχίζουμε νὰ κηρύττουμε γιὰ τὴν ἀποστολικὴ διαδοχὴ τῶν Ὀρθοδόξων Ἀρχιερέων;
- Πῶς, λοιπόν, «θεραπεύθηκε» ἡ «ἱερωσύνη» τῶν αὐτοχειροτόνητων; Μπορεῖ μόνος του ὁ Κωνσταντινουπόλεως μὲ μία πράξη νὰ θεραπεύσει τὴν ἔλλειψη ἀποστολικῆς διαδοχῆς; Οἱ δικαιολογίες ποὺ ἔχουν ἐπιστρατεύσει οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς αὐτοκεφαλίας εἶναι τόσο ἀντιφατικὲς καὶ αὐτοαναιρούμενες ὥστε ὄχι μόνο δὲν πείθουν γιὰ τὴν ὕπαρξη κανονικῆς χειροτονίας τῶν αὐτοχειροτόνητων, ἀλλὰ ἐπιβεβαιώνουν τὴν ἀνυπαρξία ἐγκύρου ἀποστολικῆς διαδοχῆς. Κατόπιν αὐτῶν, μὲ ποιὰ ἐσωτερικὴ ἀρχιερατικὴ συνείδηση μπορεῖ κάποιος ἐπίσκοπος νὰ προβεῖ σὲ ἀναγνώριση τέτοιων «χειροτονιῶν»; Δὲν πρόκειται περὶ ἀμφισβήτησης τῆς ἠθικῆς καθαρότητας κάποιων προσώπων, ἀλλὰ γιὰ τὴν ὀντολογικὴ ἀνυπαρξία τοῦ ἴδιου τοῦ ἐσωτάτου πυρήνα τῆς Ἀρχιερωσύνης . δὲν ἔχουμε ἠθικὸ ἀλλὰ ὀντολογικὸ «μολυσμὸ» τοῦ ἐπισκοπικοῦ Σώματος σὲ πανορθόδοξο ἐπίπεδο.
- Δὲν μποροῦμε νὰ κατανοήσουμε πῶς, χωρὶς τὴν κοινὴ ἀπόφαση ὅλων τῶν Τοπικῶν Ἐκκλησιῶν, ἕνα συνονθύλευμα καθῃρημένων, ἀναθεματισμένων, αὐτοχειροτόνητων, σχισματικῶν χωρὶς νὰ ἐπιδείξουν μετάνοια μὲ μία πράξη ἀποκαταστάθηκε, συγκροτήθηκε σὲ «ἑνωτικὴ σύνοδο» καὶ ταυτόχρονα ἔλαβε «αὐτοκεφαλία», ἐνῶ οἱ κανονικοὶ ἐπίσκοποι, οἱ ὁποῖοι συγκροτοῦν κανονικὴ Σύνοδο ἡ ὁποία ἐκφράζει τὴν κανονικὴ Ἐκκλησία περιφρονοῦνται παντελῶς.
- Ἡ ἡγεσία τῆς νέας αὐτοκέφαλης ἐκκλησίας δὲν παρέχει ἐχέγγυα ἀξιοπιστίας, σοβαρότητας καὶ ἐκκλησιαστικοῦ ἤθους (βλ. δηλώσεις τοῦ «προκαθημένου» Ἐπιφανίου γιὰ τὶς ΗΠΑ, τὰ δικαιώματα τῶν ΛΟΑΤΚΙ (κίνημα ὁμοφυλοφύλων κλπ), τὴ συνεργασία μὲ τοὺς Οὐνίτες, τὴ συμμετοχή του στὰ ἀποκαλυπτήρια τοῦ αὐτοχειροτόνητου «Μητροπολίτου Κιέβου» Vasyl Lypkivsky κ.ο.κ). Ἡ ἀπόσχιση τοῦ «ἐπιτίμου Πατριάρχου» Φιλαρέτου καὶ κάποιων «ἐπισκόπων» ἀπὸ τὴ νέα ἐκκλησία καὶ οἱ σοβαρὲς καταγγελίες του καταδεικνύουν μὲ τὸν πλέον τραγικὸ τρόπο τὴν ἀποτυχία θεραπείας τοῦ Οὐκρανικοῦ σχίσματος, διότι δὲν ὑπῆρξε μετάνοια τῶν σχισματικῶν, ἡ πλέον ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴ θεραπεία τῶν σχισμάτων.
- Δὲν μποροῦμε μὲ κανένα τρόπο νὰ δικαιολογήσουμε τὴ χορήγηση τῆς αὐτοκεφαλίας ὡς τιμωρία πρὸς τὸ Ρωσικὸ Πατριαρχεῖο γιὰ τὴν «ἀλαζονεία», τὶς «ἀντιεκκλησιαστικὲς ἐνέργειες», τὶς «ἀταξίες», τὴν «ἐκκοσμίκευση» κοκ. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ χρησιμοποιεῖται ἡ αὐτοκεφαλία ὡς τιμωρία τῶν ἀτακτούντων, διότι ἡ περιφρόνηση καὶ ἡ παραβίαση τῶν ἱερῶν κανόνων δὲν ὁδηγεῖ σὲ πραγματικὲς καὶ μόνιμες λύσεις στὰ ἐκκλησιαστικὰ προβλήματα. Σὲ τελικὴ ἀνάλυση: ὅ,τι πρόβλημα καὶ νὰ ἔχει ἡ Κωνσταντινούπολη μὲ τὴ Μόσχα πῶς τὸ θεραπεύει (;) ἀκυρώνοντας μιὰ ὁλόκληρη Σύνοδο 90 ἐπισκόπων ὡς ἀντικανονική; Πῶς περιφρονεῖ μία ὁλόκληρη Ἐκκλησία μὲ 12.000 ἐνορίες καὶ ἑκατομμύρια πιστούς; Μὲ τὸν Σεβασμιώτατο Ὀνούφριο καὶ τὴν περὶ αὐτὸν Ἱ. Σύνοδο δὲν συλλειτουργούσατε οἱ Ἀρχιερεῖς, ὅταν πηγαίνατε στὸ Κίεβο; Αὐτὸν δὲν ἀναγνωρίζατε ὡς μοναδικὸν καὶ κανονικὸν Μητροπολίτην Κιέβου; Πῶς τώρα Σᾶς καλοῦν νὰ τὸν διαγράψετε καὶ στὴ θέση του νὰ ἀναγνωρίσετε κάποιον ἄλλον; Ποιὰ κανονικὴ βάση ἔχουν οἱ ἀπαιτήσεις αὐτές;
- Στεκόμαστε μὲ μεγάλο σεβασμὸ καὶ ἐκφράζουμε τὴν ἀμέριστη συμπάθεια καὶ τὴ συμπαράστασή μας στὰ ἑκατομμύρια τῶν μελῶν τῆς κανονικῆς ἐν Οὐκρανίᾳ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τὰ ὁποῖα ὑφίστανται θλίψεις καὶ διωγμοὺς ἐπειδὴ ἐπιθυμοῦν νὰ παραμείνουν στὴν Ἐκκλησία στὴν ὁποία γεννήθηκαν καὶ μεγάλωσαν. Οἱ μεθοδεύσεις καὶ διώξεις τῶν κρατικῶν καὶ παρακρατικῶν μηχανισμῶν ἐναντίον τῆς κανονικῆς Ἐκκλησίας στὴν Οὐκρανία γιὰ νὰ ἐξαναγκάσουν τοὺς κληρικοὺς καὶ πιστοὺς νὰ ὑπαχθοῦν στὴ νέα ἐκκλησία ἀποδεικνύουν τὴν ἀποτυχία τῆς αὐτοκεφαλίας καὶ ὅτι, τελικά, δὲν ἦταν αἴτημα τοῦ πιστοῦ λαοῦ. Πῶς, λοιπόν, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἀντὶ νὰ συμπαραστασθεῖ στοὺς διωκόμενους πιστούς, θὰ ἀναγνωρίσει αὐτὸ πού ἡ μεγάλη πλειοψηφία τῶν Οὐκρανῶν Ὀρθοδόξων ἀρνήθηκε;
- Τέλος, τὸ πλέον ἀνησυχητικὸ εἶναι ὅτι τὸ ἐκκλησιαστικὸ πρόβλημα τῆς Οὐκρανίας ἐξελίσσεται ἀπὸ πρόβλημα κανονικῆς ὑφῆς σὲ μεῖζον ἐκκλησιολογικὸ πρόβλημα μὲ τὴν ἐπίμονη προσπάθεια μεταλλαγῆς τῶν τιμητικῶν πρεσβείων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου σὲ ἐξουσιαστικὸ πρωτεῖο παπικοῦ τύπου:
α) Δυστυχῶς, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης στὴν περίπτωση τοῦ Οὐκρανικοῦ αὐτοκεφάλου ἀρνεῖται τὸν ἀναγνωρισμένο ἀπὸ τὴν παράδοση συντονιστικό Του ρόλο καὶ τὴν ἔκφραση καὶ ὑλοποίηση συνοδικῶν ἀποφάσεων τῶν τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, γι’ αὐτὸ καὶ ἀρνεῖται νὰ συγκαλέσει Πανορθόδοξη Σύνοδο ἢ Σύνοδο Προκαθημένων.
β) Ἀντίθετα, ὅπως ὁ πάπας:
i) ἐνεργεῖ ὑπερορίως, σὲ ξένη δικαιοδοσία, ἡ ὁποία ὑπάγεται στὴν Ἐκκλησίατῆς Ρωσίας, ὅπως ὁ Ἴδιος μέχρι πρόσφατα ἀναγνώριζε,
ii) ἀποφασίζει κυριαρχικὰ καὶ ἀνεξάρτητα ἢ καὶ ἀντίθετα μὲ τὴ γνώμη ὄχι μόνο τῆς ἴδιας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας ἀλλὰ καὶ τῶν κατὰ τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν,
iii) ἰσχυρίζεται ὅτι οἱ λοιποὶ ἀνὰ τὸν κόσμο Ὀρθόδοξοι ἐπίσκοποι ὑποχρεοῦνται νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν ὅποια ἀπόφασή Του,
iv) θεωρεῖ ὅτι ἡ ἀπόφασή Του δὲν χρήζει ἐγκρίσεως ἀπὸ τὶς ἄλλες Ἐκκλησίες, ἀλλὰ οὔτε προσβάλλεται οὔτε ἀναιρεῖται, καὶ
v) ἀπαιτεῖ νὰ ἐπεμβαίνει ὑπερορίως, στὴν ἀνὰ τὴν Οἰκουμένη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀκόμα καὶ «αὐτεπαγγέλτως καὶ ὡς ἐκ καθήκοντος» «οὐ μόνον ἔνθα περὶ Δογμάτων καὶ ἱερῶν Παραδόσεων καὶ Κανονικῶν Ἐκκλησιαστικῶν Διατάξεων ἢ περὶ γενικῶν ζητημάτων ἀφορώντων εἰς ὁλόκληρον τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλὰ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς σχετικῶς σπουδαίοις ἐπὶ μέρους ζητήμασι τοῖς ἐνδιαφέρουσι ταύτην ἢ ἐκείνην τὴν Τοπικὴν Ἐκκλησίαν» (Ἐπιστολή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπον Ἀλβανίας Ἀναστάσιον, 20.2.2019). Ἡ Πατριαρχικὴ αὐτὴ φρασεολογία θυμίζει τὸ περίφημο Dictatus Papae (1075) τοῦ πάπα Γρηγορίου Ζ΄, ὁ ὁποῖος εἶχε τὴν ἀπαίτηση νὰ ὑποβάλλονται στὸν πάπα πρὸς λύση ὅλες οἱ “causae majores” (μείζονες ὑποθέσεις) τῶν ἀνὰ τὴν οἰκουμένη Ἐκκλησιῶν!
Εἶναι περισσότερο ἀπὸ προφανὲς ὅτι ἄν, ὃ μὴ γένοιτο, ἐπικρατήσει αὐτὴ ἡ προσέγγιση θὰ ὑπάρξουν σοβαρότατες καὶ θλιβερὲς ἐξελίξεις στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας.
Μακαριώτατε,
Ἡ δυσκολία τῆς Διαρκοῦς Ἱ. Συνόδου τῆς ἀπελθούσης περιόδου νὰ «κλείσει» γρήγορα-γρήγορα καὶ μὲ συνοπτικὲς διαδικασίες μία τόσο προβληματικὴ αὐτοκεφαλία καὶ ἡ συνακόλουθη δήλωσή Σας ὅτι καὶ Ἐσεῖς «ἀδυνατεῖτε» νὰ ἀναλάβετε τὸ βάρος μιᾶς τέτοιας ἀποφάσεως, καταδεικνύουν τήν σύνεση καθώς καί τὸ μεγαλεῖο τῆς ταπεινώσεως τῶν ἐκκλησιαστικῶν μας Ἡγετῶν, ἀλλὰ παράλληλα φανερώνουν ὅτι στὶς συνειδήσεις τῶν Ἑλλήνων Ἀρχιερέων παραμένουν νωποὶ οἱ ἐνώπιoν τοῦ Ἱ. Θυσιαστηρίου ὅρκοι τῆς εἰς ἐπίσκοπον χειροτονίας τους, ὅταν ὑποσχέθηκαν ἐνώπιον Θεοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας Του ὅτι θὰ τηρήσουν τοὺς Ἱ. Κανόνες καὶ τὴν Ἐκκλησιαστικὴ Τάξη καθὼς καὶ τὴν ἑνότητα τῆς ἀνὰ τὴν Οἰκουμένην Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ἡ κακοποίηση τοῦ ἱεροῦ θεσμοῦ τοῦ αὐτοκεφάλου, ὁ ὁποῖος, ἀντὶ νὰ ὑπηρετεῖ τὴν ἑνότητα καὶ τὴν εὐστάθεια τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, τείνει νὰ τινάξει εἰς τὸν ἀέρα τὴν ἐν ἀληθείᾳ ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας καθιστώντας Την περίγελο στὰ μάτια τῶν ἐχθρῶν Της, νομίζουμε πώς δὲν μπορεῖ νὰ ἐπικυρωθεῖ οὔτε ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Γιατί, ἄραγε, μόνη της ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος νὰ ἀναλάβει πρώτη Αὐτὴ τέτοια εὐθύνη ἐρχόμενη σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἐκκλησιαστικὴ συνείδηση ὅλων τῶν Τοπικῶν Ἐκκλησιῶν γιὰ νὰ ἱκανοποιήσει τὶς λανθασμένες καὶ ἀποτυχημένες ἐπιλογὲς τοῦ Φαναρίου; Γιατί νὰ σκανδαλίσει τὶς ψυχὲς τῶν ἑκατομμυρίων πιστῶν Οὐκρανῶν Ὀρθοδόξων ποὺ μὲ στερήσεις καὶ διωγμοὺς ἀγωνίζονται καὶ παραμένουν πιστοὶ στὴν ἐκκλησιαστική τους παράδοση; Γιατί, τελικά, νὰ σκανδαλίσει τὶς ψυχὲς τῶν ἑκατομμυρίων πιστῶν ἀπὸ ὅλες τὶς τοπικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, ποὺ ἔχουν ψηλὰ στὴ συνείδησή τους καὶ ἔχουν ὡς σημεῖο ἀναφορᾶς τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος; Νομίζουμε ὅτι δὲν θὰ προσφέρει καλὲς ὑπηρεσίες οὔτε στὸν Ἑαυτό Της οὔτε στὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο οὔτε στὴν Οἰκουμενικὴ Ὀρθοδοξία.
Εἴμαστε βέβαιοι ὅτι οἱ πνευματικοί μας Πατέρες δὲν θὰ μᾶς ἀπογοητεύσουν καὶ θὰ προβάλουν τὴν Ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία καὶ τὴν κανονικὴ τάξη ὡς τὰ μοναδικὰ κριτήρια γιὰ τὴν ἐπίλυση τοῦ οὐκρανικοῦ προβλήματος.
Σεπτέμβριος 2019
ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ ΚΛΗΡΙΚΩΝ, ΜΟΝΑΧΩΝ, ΛΑΪΚΩΝ
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.