Συνηθίζουμε να λέμε ότι μαθαίνουμε κάνοντας λάθη, ενώ αυτή η ανάγκη να σφάλουμε για να μάθουμε δεν μας είναι και πολύ ευχάριστη. Γιατί όμως κάνουμε λάθη, πώς μαθαίνουμε και γιατί καμμιά φορά θα θέλαμε να μάθουμε αλλά δεν τα καταφέρνουμε; Ο ερευνητής στο Εργαστήριο Διδακτικής και Επιστημολογίας του Πανεπιστημίου της Γενεύης και καθηγητής Χημείας στην Ecole Normale Supérieure, ο Richard-Emmanuel Eastes (Ρισάρ-Εμμανουήλ Έστ) μας δίνει μερικές κατευθυντήριες απαντήσεις σε μια παραστατική ομιλία του διαρκείας δεκατριών λεπτών.

Οι επεξηγήσεις ξεκινούν με την αφήγηση ενός πειράματος που έκανε το τμήμα του σε παιδιά διαφόρων ηλικιών και το οποίο εξετάζει την εξέλιξη της αντίληψης “για το τι συμβαίνει μες στον οργανισμό αφού φάμε ένα μήλο” με την πάροδο του χρόνου. Δηλαδή καθώς μεγαλώνουν και λαμβάνουν παιδεία. Τα παιδιά απάντησαν με σχέδια.

Έτσι για τα παιδιά 5 ετών κυριαρχούν τριών ειδών απαντήσεις: το μήλο κατεβαίνει μες στον οργανισμό και εκεί διαχέεται (μυστηριωδώς), ή το μήλο μπαίνει από την πάνω είσοδο και βγαίνει από κάτω κάπως αλλοιωμένο, και τέλος το μήλο μπαίνει στο στόμα σε έναν σωλήνα και κάποια στιγμή ο σωλήνας χωρίζεται στα δυο. Το ενδιαφέρον είναι ότι στα 8, στα 12 αλλά και στα 15 τα σχέδια δείχνουν ότι η αντίληψη της πέψης δεν έχει αλλάξει και πολύ από την ηλικία των 5! Τα σχέδια έχουν γίνει πιο σύνθετα καθώς έχει αποκτηθεί ένα σχετικό επιστημονικό λεξιλόγιο αλλά η ανάγκη να χωριστεί ένας σωλήνας στα δύο υπάρχει πάντα: ένας για τα στερεά και ένα για τα υγρά. Σε καμμία περίπτωση τα 15άχρονα δεν αναφέρουν την ύπαρξη της αιμικής κυκλοφορίας που σημαίνει ότι δεν έχει κατανοηθεί από πού προκύπτουν τα ούρα…

 Γιατί είναι τόσο δύσκολο να κατανοηθεί και να συγκρατηθεί αυτή η συγκεκριμένη γνώση; Το ίδιο θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς για τη δυσκολία να μάθει κανείς την μέθοδο των τριών ή να συγκρατήσει τον ορισμό του έτους φωτός; Η απάντηση είναι πολυσύνθετη.

Μαθαίνω δεν είναι μόνο απομνημονεύω αλλά και κατανοώ, παίζω, συνδέω, υποφέρω, αντιστέκομαι, προοδεύω, ανακαλύπτω, αφομοιώνω. Όλα αυτά απαιτούν μια τεράστια εμπλοκή σε συναισθηματικό επίπεδο και σε επίπεδο κινήτρου από τη μεριά του μαθητευόμενου και του εκπαιδευτικού.

Για να κατανοήσει κανείς αυτή τη διαδικασία μπορεί να παρακολουθήσει πολλές προσεγγίσεις όπως είναι αυτή που πρεσβεύει η διδακτική των επιστημών, η ψυχολογία, οι νευροεπιστήμες ακόμα και η φιλοσοφία του νου. Όλες έχουν όμως τους περιορισμούς τους: οι διδακτικοί έχουν τάση να ξεχνούν ότι υπάρχει ένας εγκέφαλος επί πλέον, του μαθητή. Οι επιστήμονες ξεχνούν ότι ένας μαθητής βρίσκεται πίσω από έναν εγκέφαλο ενώ οι φιλόσοφοι υποβιβάζουν τον εγκέφαλο και τον μαθητή για να εστιάσουν στον νου. Όλοι μαζί κάπως συνεννοούνται και ορίζουν από κοινού τη διαδικασία της μάθησης.

 Η μάθηση είναι η διαδικασία να αλλάζω, να περνάω από ένα επίπεδο γνώσης σε ένα άλλο. Καμμιά φορά αυτό το βήμα γίνεται μόνο του. Είναι το λεγόμενο “insight” ή «Εύρηκα»! Πολύ σπάνια περίπτωση. Τα πράγματα είναι πιο σύνθετα.

Μαθαίνω σημαίνει “κάνω με κάτι” για να πάω “κόντρα σε κάτι”…

Δηλαδή κάνω με αυτά που ξέρω και που θεωρώ σημαντικά, τα χρησιμοποιώ για να ερμηνεύσω την πληροφορία, ώστε τελικά να αλλάξω αυτά που ξέρω φτάνοντας σ” ένα άλλο καινούργιο επίπεδο. Παράδοξη κατάσταση! Δεν περνώ από το αρχικό επίπεδο γνώσης 1 στο τελικό επίπεδο γνώσης 2 ακολουθώντας μια γραμμική παράσταση αλλά περνώ από ένα κατώφλι ενεργοποίησης που απαιτεί να καταστραφούν οι προϋπάρχουσες γνωστικές κατακτήσεις για να αντικατασταθούν με άλλες.

Δύσκολη υπόθεση αν το επίπεδο 1 είναι βαθιά ριζωμένο ή αν το επίπεδο 2 είναι λίγο ασταθές και π.χ. γεννά λιγότερη εμπιστοσύνη, σιγουριά, είναι λιγότερο λειτουργικό και δείχνει να έχει λιγότερο νόημα. Τότε κινδυνεύει κανείς να επιστρέψει στο πιο σίγουρο αρχικό επίπεδο 1 ή να αλλοιώσει και να ερμηνεύσει την καινούργια πληροφορία ώστε να συνεχίζει να ταιριάζει με την υπάρχουσα γνώση. Το αποτέλεσμα είναι λάθος αντιλήψεις.

Το να ζω σημαίνει μαθαίνω. Αλλά το να μαθαίνω είναι δύσκολο. Ενώ όλα όσα μπορούν να μαθευτούν μπορούν και να διδαχθούν εάν και εφ’όσον έχουμε κατανοήσει το πώς χτίζεται η γνώση, πώς οι άνθρωποι σκέφτονται, αντιμετωπίζουν την καινούργια πληροφορία και κυρίως πώς και γιατί κάνουν λάθη.

Πηγή

Όσοι διαμένουν ή επισκέπτονται το Δήμο Μοσχάτου-Ταύρου έχουν πλέον πρόσβαση σε 60 κοινόχρηστα ποδήλατα για τις μετακινήσεις και τις βόλτες τους. Με την αρχή της νέας χρονιάς, ο Δήμος έθεσε σε εφαρμογή το ευοίωνο αυτό σύστημα, το οποίο είναι κοινόχρηστο και συμβάλλει τόσο στη μείωση ρύπων και θορύβου, όσο και στη βελτίωση της υγείας των πολιτών. Το Σύστημα Κοινόχρηστων Ποδηλάτων είναι αυτοματοποιημένο και δωρεάν. Χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Αστική Αναζωογόνηση 2012-2015» του Πράσινου Ταμείου, του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Τα ποδήλατα μας περιμένουν στο Μοσχάτο, στους εξής πέντε σταθμούς ενοικίασης: Στην Πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου (έναντι Δημαρχείου), στο σταθμό του ΗΣΑΠ στο Μοσχάτο (επί της οδού Θεσσαλονίκης), τέρμα τρόλεϊ, και στο οικοδομικό τετράγωνο 16, στην είσοδο του χώρου της διαμορφωμένης πλατείας (στη συμβολή των οδών Αθ. Διάκου & Αγ. Κωνσταντίνου). Επίσης στον Ταύρο, στο σταθμό του ΗΣΑΠ και στην πλατεία Ατταλείας.

Πολύ ωραίο το ποδήλατο! Το έχω δεί σε πολλές πόλεις – μικρές και μεγάλες – της Ευρώπης! Πας στους ειδικούς χώρους στάθμευσης ποδηλάτων, χρεώνεις την πιστωτική σου κάρτα και το αφήνεις πάλι σε ειδικό χώρο στάθμευσης. Άψογα!

Όμως: Υπάρχουν διαμορφωμένοι ποδηλατόδρομοι και δημότες με συνείδηση! Ακόμα και η σήμανση των φαναριών έχει προβλεφθεί για ποδηλάτες!

Στην Κώ το καλοκαίρι, που το ποδήλατο είναι μέσον για τους κατοίκους και μή, εδώ και αρκετά χρόνια, είναι Θεού δώρο ότι γλύτωσα το έμφραγμα! Στην Αθήνα- επειδή το ποδήλατο τελευταία έγινε της μόδας- οι ποδηλάτες κινούνται τυχαία! Είναι θαύμα που δεν έχουμε θρηνήσει θύματα. Ψεύτρα να βγώ, πιστεύω ότι δεν θα μείνει ποδήλατο στον δήμο Μοσχάτου, ούτε για δείγμα…Δυστυχώς! Οι λόγοι; Πολλοί. Κυρίως, γιατί οι δημότες δεν είναι εξοικειωμένοι με την προστασία του δημοσίου αγαθού, αλλά και λόγω ελλείψεως ποδηλατοδρόμων και ποδηλατικής αγωγής. Τα χρήματα αυτά, θα μπορούσαν να δαπανηθούν επ΄αγαθώ σε άλλες ανάγκες του δήμου. Βέβαια, θα γίνει η ζωή μας …ποδήλατο για μια ακόμη φορά.

Ακούγοντας τον Κορνήλιο Καστοριάδη να μιλά περί Εκπαιδεύσεως, εχθές, πάλι μ΄έπιασε το… παράπονο!

“Η παιδεία ενός ανθρώπου αρχίζει από την ώρα που γεννιέται  μέχρι την ώρα που πεθαίνει” και η ” διαμόρφωση της παιδείας του εξαρτάται από όλα όσα προσλαμβάνει, από όσα συμβαίνουν γύρο του”.

Τί βλέπουμε γύρο μας αυτές τις μέρες; Το χάος…Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εξαιρετικά δύσκολες πιά. Οι άνθρωποι “έβγαλαν νύχια”. Καλές συμπεριφορές, ευγένεια, επαγγελματική δεοντολογία είναι λέξεις που ξεθωριάζουν με ταχύτατους ρυθμούς. Η “καλημέρα” ακούγεται δύσκολα και τα χαμόγελα σπανίζουν.

Και πώς αλλοιώς, όταν η ανεργία έχει ανέβει σε δισθεώρατα ύψη, όταν οι μισθοί έχουν πέσει σε Καιάδες; Όταν αντί να αλλάξουμε συμπεριφορές εμείς οι ίδιοι, αναλογιζόμενοι το μέγεθος του λάθους μας-γιατί δεν μπορεί: κάπου έχουμε κάνει κι εμείς λάθη..- ρίχνουμε ο ένας το φταίξιμο στον άλλον και όλοι μαζί στους “άλλους”.

“Η εκπαίδευση είναι επένδυση και πάθος”!!! Τούτη η χώρα με την εκπαίδευση δεν “τό’χε”, για να χρησιμοποιήσω μια προσφιλή έκφραση των μαθητών μου. Ποτέ δεν επένδυσε σ΄αυτήν και ποτέ δεν την ερωτεύτηκε. Μα κανένας… Η εκπαίδευση χρησιμοποιήθηκε, όσο κανένας άλλος, τουλάχιστον τα τελευταία 30 χρόνια, για πολιτικούς σκοπούς και ίδια οφέλη. Δεν την νοιάστηκε άνθρωπος!

Ακόμα και τώρα, τις μέρες της δικής μας “κατοχής”, αντί η εκπαίδευση να γίνει πρώτη προτεραιότητα, ακρωτηριάζεται με τον χειρότερο τρόπο: με τυχαία και μη αναστρέψιμα χτυπήματα.

Ο ρόλος των εκπαιδευτικών; Μα πώς , μπορείς να ζητήσεις  σ΄έναν κακομαθημένο, κακοπληρωμένο, έντρομο, καχύποπτο δημόσιο δάσκαλο να  ερωτευθεί ή να συνεχίζει να έχει το ίδιο πάθος;

Διάβασα με …χαρά στο “ΠΑΡΟΝ” της 26-8-12, οτι ο Υπουργός Παιδείας διαπιστώνει πως...”τα σημερινά σχολεία δεν …στέκονται στο ύψος τους και οι μαθητές- αν και έχουν περισσότερα μέσα- δεν μαθαίνουν όσα μάθαιναν παλιά. Θυμάται πολύ καλά τί μαθητές “έβγαλε” στο τέλος της δεκαετίας του ΄70 η Ιων’ιδειος ή το Γ΄Γυμνάσιο Πειραιά ΄το Γυμνάσιο της Πλάκας ή το Λύκειο Πετραλώνων, και τί μαθητές “βγαίνουν” σήμερα“!!!!

Να συμπληρώσω σχολεία;;; Β΄Γυμνάσιο Πειραιά, Ράλλειο Σχολείο, Βαρβάκειος, Ανάβρυτα και ουκ έστιν αριθμός!!!! Πιστεύω ότι εύκολα ο κ. Αρβανιτόπουλος θα απάντησε στην απορία του. Αν θυμήθηκε πόσες ώρες οι μαθητές διδάσκονταν Αρχαία Ελληνικά, Νέα Ελληνικά. Το 2ωρο της Έκθεσης απαραιτήτως την εβδομάδα. Και έκθεση υπό μορφή δοκιμίου, όχι αστεία. Πόσες ώρες διδάσκονταν τα Μαθηματικά (Άλγεβρα-Γεωμετρία-Τριγωνομετρία), η Φυσική και η Χημεία! Πώς ήταν η ύλη της Φυσικής και της Χημείας τότε!

Τα πρότυπα σχολεία, θυσιάστηκαν στον βωμό της εξίσωσης προς τα κάτω. Οι ασκήσεις Φυσικής και Χημείας πήγαν “άκλαφτες” για να μην “πιέσουμε” τον μαθητή. Επί Υπουργού Παιδείας Ράλλη -διορθώστε με αν δεν θυμάμαι καλά – χάσαμε τους τόνους στην γλώσσα μας. Δεν είδα τους Γερμανούς να χάνουν τα umlaut, τους Γάλλους τους τόνους τους… Βέβαια απο τον νόμο Ράλλη, μόνο οι τόνοι θυσιάστηκαν…Το να μην υπάρχουν “αιώνιοι φοιτητές, να μην κυριευθούν απο τα κόμματα τα Πανεπιστήμια, αυτό αντιμετωπίστηκε με σθεναρότητα. Μέχρι σήμερα…

Η Γραμματική στα Δημοτικά σχολεία έγινε ένας αχταρμάς. Για τα Μαθηματικά …δεν συζητώ! Ίσως οι περισσότερες περιπτώσεις δισλεξίας να οφείλονται στην “κακοποίηση” των παιδιών στην πρώτη βαθμίδα της εκπαίδευσης. Θυμάμαι ότι τα αναγνωστικά μας είχαν κείμενα του Καρκαβίτσα, του Παπαδιαμάντη, ποιήματα του Σπεράντζα, του Δροσίνη, του Παλαμά, του Βιζυηνού.  Αυτά αντικαταστάθηκαν κατά το πλείστον, με κάθε “πικραμμένου” υμέτερου την ποίηση. Με κείμενα που πολλές φορές τρομάζουν τα μικρά παιδιά.

Για να φτάσουμε στη δεύτερη βαθμίδα.  Πεδίον δόξης λαμπρόν!!!! Όπου άνοιξαν  θέσεις για πάμπολλες ειδικότητες! Πληροφορική: Θα μπορούσαν οι συνάδελφοι της ειδικότητας αυτής να κάνουν τόσα πολλά χρήσιμα πράγματα στα σχολεία, αντί να διδάσκουν αυτά που τα περισσότερα παιδιά “παίζουν στα δάχτυλά τους”. Και άντε και το διδάσκουν. Πιστοποίηση γιατί δεν παίρνουν; Σε καμοιά χώρα της Ε.Ε δεν υπάρχει η Πληροφορική ως μάθημα. Νομικοί, Κοινωνιολόγοι, Τεχνολόγοι (δηλαδή: απο Πολιτικοί Μηχανικοί έως Φυσικοί και ότι θές).  Ολυμπιακή Παιδεία!!!! ‘Αλλο σκάνδαλο κι αυτό!  Τί φταίνε αυτοί οι άνθρωποι τώρα να χαλάσουν τη ζωή τους, χωρίς οργανικές θέσεις και με τον πέλεκυ της εφεδρείας στο κεφάλι τους;;;;

Τεχνικά Λύκεια. Θα μπορούσαν να γίνουν απο τα πλέον χρήσιμα σχολειά! Αλλά, κακοποιήθηκαν γιατί “ξεπλύθηκε” εκεί όλο το χρέος των “δικών μας παιδιών”! Η προχειρότητα σε όλο της το μεγαλείο!

Αντί λοιπόν, να εκμοντερνίσουν τα προγράμματα της δεκαετίας του ’70, να αντικαταστήσουν μαθήματα όπως η Λογική, η Αγωγή του Πολίτη κ.α, να χρησιμοποιήσουν Κοινωνιολόγους, Ψυχολόγους στα σχολεία, που όλοι ξέρουμε πόσο πολύ χρειάζονται (όχι για να κάνουν μάθημα!!!), να αξιολογήσουν και να επιμορφώσουν τους εκπαιδευτικούς, να κρατήσουν το επίπεδο βρε αδελφέ, γίναμε όλοι αχταρμάς! Μαθηματικοί, Φυσικοί, Φιλόλογοι με ή χωρίς μεταπτυχιακά και διδακτορικά, κομμώτριες, πολιτικοί μηχανικοί και φαναρτζήδες αδιακρίτως…το αυτό!

Η γραμματική του Τζάρτζανου, κ. Υπουργέ, η Φυσική του Μάζη, η Γεωμετρία του Κανέλλου ή του Παπανικολάου. Να γιατί “βγαίναμε” μαθητές τότε! Φυσικά και οι καιροί άλλαξαν. Η Τεχνολογία σάρωσε. Οι κοινωνικές συνθήκες  άλλαξαν. Η χώρα δεν ήταν προετοιμασμένη να δεχθεί το κύμα των μαθητών από άλλες χώρες.  Και αντί να τους εντάξει – μετά απο συγκεκριμένο χρόνο χάριτος – στην ελληνική εκπαιδευτική διαδικασία, κατέλειξε να τους δίνει “γη και ύδωρ”, εις βάρος των Ελλήνων μαθητών! ‘Επρεπε να προσαρμοστούμε. Όχι όμως να κάνουμε πασαλλείματα! Αρπαχτές! Αδικίες!  Να ελαττώνονται οι ώρες των Ελληνικών, των Μαθηματικών και της Φυσικοχημείας. Να γίνονται Project, έτσι για να γίνονται…Και άλλα πολλά.

Υπήρχαν και υπάρχουν “δυνατά μυαλά” που ξέρουν τί πρέπει να γίνει! Ακούστε τους! Και επιτέλους! Ξεκινήστε απο τη βάση. Απο το Δημοτικό!

Και βέβαια ναι στην αξιολόγηση! Αλλά όχι σε τέτοιους καιρούς! Με εκπαιδευτικούς κακοποιημένους ηθικά, μισθολογικά, φορολογικά! Με σχολεία χωρίς φράγκο! Αξιολόγηση του ποδαριού;;;;  Πάλι τα ίδια;

Ας έχουμε μια καλή χρονιά, ας έχουμε υγεία και ας μην σταματήσουμε να σκεφτόμαστε! Μπορεί και να τα καταφέρουμε…

Με στοιχεία του παρελθόντος θα πρέπει να πορεύεται ακόμη ο κ. Γέρκ Άσμουσεν, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, ο οποίος βρίσκεται στη χώρα μας για το συνέδριο του Economist. “Είναι δύσκολο να πείσεις χώρες με μέσους μισθούς 1.000 ευρώ, όπως η Εσθονία και η Σλοβακία να δανείσουν μια χώρα που ο μέσος μισθός στο Δημόσιο είναι 3.000 περίπου”, είπε ο κ. Άσμουσεν  στην αίθουσα του συνεδρίου, ξεκαθαρίζοντας ότι η ΕΚΤ δεν πρόκειται να επαναδιαπραγματευτεί το πακέτο διάσωσης της Ελλάδας. “L”

Κι όμως! Το λέει για μας! Για σένα, για μένα, για όλους! Θλίψη; Οργή; Άγχος; Φόβος; Όλα μαζί! Και αν προσθέσεις το βάρος μιας μεγάλης και σοβαρής ασθένειας του πλέον αγαπημένου μου προσώπου, συνέβαλλαν να διακόψει η Sine την παρουσία της. Σιγά τα αυγά! Το ξέρω ότι δεν έλειψε σε κανέναν! Και το λέω μετά λόγου γνώσεως.  Όμως για μένα αυτό το ιστολόγιο ήταν ένα κομμάτι του εαυτού μου. Το δημιούργησα με κόπο – δεν είμαι και ο Bill Gates – και αν δεν ήταν η SineTerra μου να “σμπρώξει” ακόμα θα ήμουν βου + α= βουα!!!! Ένα ημερολόγιο; Κι αυτό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν παρίστανε τίποτε. Εξέφραζα αυτά που ήθελα, με τον τρόπο που νομίζω οτι αρμόζει σε έναν εκπαιδευτικό. Αν ένοιωθα οτι πρέπει να αυτολογοκριθώ;;; Χμ! Ελαφρώς ναι! Αλλά δεν με καταπίεζε, δεν με βάραινε.

Για να μην τα πολυλογούμε η Sine σιώπησε, γιατί της ήλθε ο ουρανός στο κεφάλι! Το ίδιο και οι SineTerrae! Δεν θα σας κουράσω! Τα ξέρετε! Φόροι, μειώσεις μισθών και ουκ έστιν αριθμός φοροεισπρακτικών μέτρων! Τα σχολεία λειτουργούσαν με πολύ κόπο και ξαφνικά έρχεται και η λάσπη του τεμπέλη, του ανεπρόκοπου, του λουφαδόρου, του ….του… του….!

Και όταν ο πρωθυπουργός της χώρας ξεπουλάει ελαφρά τη καρδία την χώρα, πόσο μάλλον ο κάθε Άσμουσεν να λέει ότι του αρέσει!!!!!!!!

Πού, λοιπόν, να έλθει η “έμπνευση” για ιστολόγιο; Να βρείς τη φωτογραφία, που να έχει ενδιαφέρον, να ψάξεις στην είδηση το κάτι άλλο, να το σχολιάσεις; Απ΄την άλλη και η δισκινησία του ΠΣΔ…Τί να πώ;;;

Λέω, λοιπόν, μιας και το θέμα της υγείας αρχίζει και βελτιώνεται, να ξεκινήσω δειλά-δειλά να “κινούμαι”.

ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ας έχουμε και μην ξεχνάμε αυτό που λέει ο λαός μας: Πάντα μένει λίγη λάσπη στο χέρι αυτού που την ρίχνει…

O γνωστός πια για τους τακτικούς αναγνώστες μου Ρωμαίος συγκλητικός Μενένιος Απιος στους διασωθέντες Οξυρρύγχειους Παπύρους συνεχίζει να περιγράφει τα κύρια χαρακτηριστικά των προ δύο και πλέον χιλιάδων χρόνων Ελλήνων που προσδιορίζουν τη συμπεριφορά τους και οδηγούν στην αυτοκαταστροφή εαυτών και των σπουδαίων επιτευγμάτων τους. Και εγώ συνεχίζω την αντιγραφή των διαχρονικών, όπως αποδεικνύεται, διαπιστώσεων του κυβερνήτη τής υπό ρωμαϊκή κατοχή περιοχής της Αχαΐας (σε μετάφραση Κωνσταντίνου Τσάτσου):

Το ανυπότακτο σε κάθε πειθαρχία, η περιφρόνηση των άλλων και ο φθόνος, η αρρωστημένη διόγκωση της ατομικότητας σπρώχνουν σχεδόν τον Ελληνα να θεωρεί τον εαυτό του πρώτο ανάμεσα στους άλλους. Αδιαφορώντας για όλους και για όλα,παραβλέποντας ό,τι γίνηκε πριν και ό,τι γίνεται γύρω του, αρχίζει κάθε φορά από την αρχή και δεν αμφιβάλλει πως πορεύεται πρώτος τον δρόμο τον σωστό. Ταλαιπωρεί από αιώνες την ελληνική ζωή η υπέρμετρη εμπιστοσύνη του Ελληνα στην προσωπική του γνώμη και στις προσωπικές του δυνατότητες. Παρά να υποβάλει τη σκέψη του στην βάσανο μιας ομαδικής συζήτησης προτιμάει να ριψοκινδυνεύει με μόνες τις προσωπικές του δυνάμεις. Πρόσεξε τις συσκέψεις των ηγετών των πολιτικών μερίδων τους με τους δήθεν φίλους των και θα δεις ότι οι περισσότερες είναι προσχήματα. Ο ηγέτης λέει τη γνώμη του, βελτιώνει την διατύπωσή της με τις πολλές επαναλήψεις, χωρίς ούτε να περιμένειούτε να θέλει καμία αντιγνωμία. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Ελληνας πολιτικός ανακυκλώνεται μόνος του μέσα στις δικές του σκέψεις,γιατί πιστεύει πως αυτές αρκούν για το έργο του.

Τούτη η μοιραία για την τύχη των Ελλήνων εγωπάθεια φέρνει και ένα άλλο χειρότερο δεινό:Οπου βασιλεύει, τα έργα σχεδιάζονται πάντα μέσα στα στενά όρια της ατομικότητας,σύντομα και βιαστικά, για να συντελεστούν όλα προτού το πρόσωπο εκλείψει.Η πολιτική όμως που θεμελιώνει τις μεγάλες πολιτείες δεν σηκώνει ούτε βιασύνηούτε συντομία. Σχεδιάζεται σε έκταση αιώνων.Δεν προσδένεται σε άτομα, αλλά σε ομάδες προσώπων,σε διαδοχικές γενιές.Στην εκτύλιξή της εξαφανίζεται το εφήμερο άτομο και παίρνουν την πρώτη θέση διαρκέστερες υποστάσεις,λαοί,οικογένειες,πολιτικές μερίδες ή κοινωνικές τάξεις. Τα εδραία πολιτικά έργα μέσα στην ιστορία είναι υπερπροσωπικά.Και δυστυχώς ή δεν φτάνουν ως την τελείωση ενός άξιου πολιτικού έργουή όταν φτάσουν φέρνει μέσα του το έργο του το ίδιο το σπέρμα της φθοράς (…) Εάν λείπει κάτι των Ελλήνων πολιτικώνδεν είναι ούτε η δύναμη της σκέψηςούτε η αγωνιστική διάθεση.Στον χαρακτήρα, στο ήθος φωλιάζει η αρρώστια. Φωλιάζει στην άρνησή τους να δεχθούν να εξαφανίσουν το άτομό τους για την ευόδωση ενός ομαδικού έργου. Δεν κρίνουν ποτέ με δικαιοσύνη τον συναγωνιστή τους και γι΄ αυτό δεν υποτάσσονται ποτέ στην υπεροχή του. Τα δεινά, όσα υποφέρανε ως τα σήμερα οι Ελληνες, μα θαρρώ και όσα θα υποφέρουν στο μέλλον, μιαν έχουν κύρια και πρώτη πηγή, την φιλοπρωτία,την νόμιμη θυγατέρα του τρομερού των εγωισμού. Βλέπετε ο Ελληνας γεννήθηκε με την ψευδαίσθηση της υπεροχής».

Ανατριχιαστικά προφητικό το εκπληκτικό ψυχογράφημα των Ελλήνων που διατυπώθηκε στους Οξυρρύγχειους Παπύρους πριν από 2.300 χρόνια, οι οποίοι ανευρέθησαν στην περιοχή της Οξυρρύγχου της Αιγύπτου το 1934. Εστω και αν ο Κωνσταντίνος Τσάτσος φαίνεται να παραδέχθηκε λίγο πριν από τον θάνατό του ότι δεν πρόκειται για μετάφραση ρωμαϊκού κειμένου αλλά για προσωπικές σκέψεις του. Και έτσι όμως οι προ πεντηκονταετίας διαπιστώσεις του υπήρξαν καίριες και αποδεικνύονται τραγικά επίκαιρες. Παραμείναμε αδιόρθωτοι και αλληλοτρωγόμαστε ακόμη και μπροστά στο χείλος της καταστροφής, παραβλέποντας την εκ βαθέων διαπίστωση-συμβουλή του εθνικού μας ποιητή Ανδρέα Κάλβου «μόνο η ομόνοια σώνει τα έθνη».  Του Γ. Μαρινου

Διαβάστε και το πλέον πρόσφατο άρθρο του Γ. Μαρίνου εδώ… Είναι πολύ ενδιαφέρον!

«Ξέρεις ποιος είμαι εγώ»; Η αυτοθαυμαστική αυτή μεγαλοστομία που εκτοξεύει σε κάθε ευκαιρία ο συνήθης Ελληνας σκιαγραφείται πολύ παραστατικά στους Οξυρρύγχειους Παπύρους που διασώζουν συμβουλές του ρωμαίου συγκλητικού Μενένιου Απιου προς τον φίλο του Ατίλιο Νάβιο, μελλοντικό ρωμαίο κυβερνήτη τής υπό κατοχή Αχαΐας πριν από 2.300 χρόνια.

«Αρέσει στον Ελληνα να δίνει στον ασθενέστερο, στον αβοήθητο. Είναι κι αυτό ένας τρόπος υπεροχής. Λέγοντας πως ο Ελληνας αδιαφορεί για τον πλησίον του, κάτι άλλο θέλω να πω, αλλά μου πέφτει δύσκολο να σου το εξηγήσω. Ακόμη υπάρχουν ποιητές πολλοί και τεχνίτες στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Πλησίασέ τους καθώς είναι χρέος σου και πες μου αν άκουσες κανέναν από αυτούς ποτέ να επαινεί τον ομότεχνό του. Δεν χάνει τον καιρό του σε επαίνους ο Ελληνας. Δεν χαίρεται τον έπαινο. Χαίρεται όμως τον ψόγο και για αυτόν πάντα βρίσκει καιρό. Για την κατανόηση την αληθινή, αυτήν που βγαίνει από τη συμπάθεια για αυτό που κατανοείς, δεν θέλει τίποτε να θυσιάσει. Το κίνητρο της δικαιοσύνης δεν τον κινεί για να επαινέσει ό,τι αξίζει τον έπαινο. Θαυμάζει ό,τι είναι ο δικός του κόσμος. Κάθε άλλον τον υποτιμά. Οταν ένας πολίτης άξιος δεν αναγνωρίζεται κατά την αξία του, λέει ο Ελληνας “αφού δεν αναγνωρίζομαι εγώ ο αξιότερός του, τι πειράζει αν και αυτός δεν αναγνωρίζεται”. Ο εγωκεντρισμός αφαιρεί από τον Ελληνα τη δυνατότητα να είναι δίκαιος. Μόνον όταν δημιουργηθούν συμφέροντα που συμβαίνει να είναι κοινά σε πολλά άτομα μαζί, βλέπεις τη συναδέλφωση και την αλληλεγγύη. Στον κάθε Ελληνα τα ιδανικά είναι ατομικά. Γι΄ αυτό οι πολιτικές των φατρίες είναι φατρίες συμφερόντων, και το ιδανικό του κάθε ηγέτη είναι ο εαυτός του».

«Κινημένος από την ίδια εγωπάθεια, τη ρίζα αυτή του κάθε ελληνικού κακού, ο Ελληνας δεν συγχωρεί στον συμπολίτη του καμιά προκοπή. Οποιος τον ξεπεράσει, ο Ελληνας τον φθονεί με πάθος και αν είναι στο χέρι του να τον γκρεμίσει από εκεί που ανέβηκε θα το κάνει.Μα το πιο σπουδαίο,για να καταλάβεις τον Ελληνα, είναι να σπουδάσεις τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνει τον φθόνο του, τον τρόπο που εφηύρε για να γκρεμίζει καλύτερα. Είναι ένας τρόπος πιο κομψός από το δικό μας γέννημα σοφιστικής ευστροφίας και διανοητικής δεξιοτεχνίας. Δεν του αρέσει η χοντροκομμένη δολοφονία στους διαδρόμους του παλατιού, αλλά η λεπτοκαμωμένη συκοφαντία, ένα είδος αναίμακτου, ηθικού φόνου, ενός φόνου διακριτικότερου και εντελέστερου που αφήνει του δολοφονημένου τη σάρκα σχεδόν ανέπαφη, να περιφέρει την ατίμωση και τη γύμνια της στους δρόμους και στις πλατείες. Γιατί και τη συκοφαντία, αγαπητέ μου, την έχουν αναγάγει σε τέχνη οι θαυμάσιοι, οι φιλότεχνοι Ελληνες, οι πρώτοι δημιουργοί του καλού και του κακού λόγου. Η τέχνη είναι να βρίσκεις τον διφορούμενο λόγο, που άμα σε ρωτήσουν γιατί τον είπες, να μπορείς να πεις πως τον είπες με την καλή σημασία, και πάλι εκείνος που τον ακούει να αισθάνεται ότι πρέπει να τον εννοήσει με την κακή του σημασία. Αυτό είναι το αγχέμαχο όπλο με το οποίο πολεμάει ο Ελληνας τον Ελληνα, ο ηγέτης τον ηγέτη, ο φιλόσοφος τον φιλόσοφο, ο ποιητής τον ποιητή αλλά και ο ανάξιος τον άξιο, ο ουσιαστικά αδύνατος τον ουσιαστικά δυνατό».

Νομίζω ότι έχει ιδιαίτερη αξία η ανάδειξη αυτής της διαχρονικής ψυχαναλυτικής περιγραφής του χαρακτήρα των Ελλήνων που αμετάβλητα υπαγορεύει την καταστροφική συμπεριφορά τους και σήμερα. Και προειδοποιεί ότι αν δεν αλλάξουμε (πολιτικοί και πολιτικές) όντως θα βουλιάξουμε.  Γιάννης Μαρίνος

Στη διάρκεια του καλοκαιριού διάβασα ένα -κατα τη γνώμη μου – εξαιρετικό βιβλίο της Jaqueline de Romilly: “Πόσο επίκαιρη είναι Αθηναϊκή Δημοκρατία σήμερα;”. Εν κατακλείδι, η φωτισμένη Ελληνίστρια, υποστηρίζει ότι για να υπάρξει Δημοκρατία πρέπει να υπάρχει “Παιδεία”. Και αντιστρόφως!  Αυτό αποδίδει και το άρθρο Tου Nικου Γ. Ξυδακη.

Το ότι ο επερχόμενος χειμώνας θα είναι δύσκολος, δεν υπάρχει καμμοία αμφιβολία! Σε όλους τους τομείς. Στο δικό μας “τσαρδί” δεν χρειαζόταν η …υπόδειξη της ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ προς τον “συμπαθή κλάδο” των εκπαιδευτικών, όπως μας αποκάλεσε!   Τα “όρντινα” έφθασαν… στην γαλέρα!

Μία ιδέα απο το μενού; 27 μαθητές στην τάξη, υπερωρίες, κενά, κτιριακά προβλήματα, οικονομική δυσπραγία, όχι άλλα λάπι-τόπια, αλλά…Νέες Τεχνολογίες, Πράσινη Τάξη, διαδραστικοί πίνακες! Και απο Παρά; Γιόκ!

Συνειδητοποιώ ότι με τα προεκλογικά:

• “Χρήματα υπάρχουν!”, υπονοούσαν  τα χρήματα που θα περικόπτονταν απο τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους! Άλλως πώς; Δεν είδα άλλους μισθούς να περικόπτονται…Άδικα μου έλεγε και  η μαμά μου:” Μπροστά πηγαίνει ο Στρατηγός με το άλογο του…”, παιδί μου…

• “Πρώτα ο μαθητής”! Φυσικά! Θα μπεί στην αίθουσα (ο Θεός να τις κάνει πολλές φορές), πρώτα  οι 27-30 μαθητές, με τον  διαδραστικό πίνακα και αν μείνει χώρος θα μπεί και ο καθηγητής!

Ας οπλιστούμε με δύναμη, συνάδελφοι.  Γιατί οι περισσότεροι απο μας υπομονή διαθέτουμε! Και συνέχεια την …εξασκούμε! Πώς αλλιώς, σε τούτο το …λειτούργημα!  Προσωπικά, αν δεν έκανα αυτή τη δουλειά, δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτε άλλο! Τα παιδιά μας κρατάνε “όρθιους” και μας δίνουν δύναμη, ας το ομολογήσουμε, όσοι τα αγαπάμε! Ας κάνουμε το καθήκον μας, και ας έχουμε το νού μας στις Κασσάνδρες! Ας σηκώσουμε επιτέλους το ανάστημά μας! Δεν είναι πάντα εύκολο, το αναγνωρίζω, γιατί είμαστε ανάμεσα σε Συμπληγάδες σ’ αυτήν την ηλικία (οικόγενεια, προβλήματα) αλλά και γιατί κάποιοι απο μας απλά …”διεκπεραιώνουν”!!!  Αλλά όσοι θέλουμε να διαχωρίσουμε την θέση μας, επιτέλους ας το κάνουμε!  Ας μην γίνουμε συντελεστές άλλων αποτυχιών στους νέους. Ας μας θυμούνται για το …ξεχωριστό!  Τα παιδιά αναγνωρίζουν την αγάπη και εκδικούνται τον μαθητοπατερισμό με περιφρόνηση!

Αυτή την γενιά την φτιάξαμε εμείς. Εμείς, πού παραλάβαμε όμως απο τους γονείς μας έναν καλύτερο κόσμο! Ας μην αφήσουμε τα παιδιά μας να ξελασπώσουν. Αυτό είναι δική μας δουλειά!

Καλό μήνα και Καλή Σχολική Χρονιά! Μπορεί και να τα καταφέρουμε…

Η εισαγωγή σε ανώτατες σχολές αποφοίτων λυκείου με βαθμό 4, 5, 3 ή και κάτω της μονάδος (0,91!) δεν εξέπληξε κανέναν. Ολοι γνώριζαν τι θα συμβεί με την κατάργηση της βάσης του μεσοσταθμικού 10. Το βλέπαμε να συμβαίνει επί σειρά ετών. Οπως βλέπαμε, εναργώς, ότι η μαζική και η άκριτη εισαγωγή μαθητών στα πανεπιστήμια δεν απέρρεε από ικανοποίηση του δημοκρατικού δικαιώματος στη γνώση, αλλά από τις δημαγωγικές διαθέσεις των κυβερνήσεων, την κόπωση, την ανικανότητα και τη ραθυμία του σύνολου εκπαιδευτικού συστήματος, την πονηρή απόκρυψη της νεανικής ανεργίας, τον ανύπαρκτο εθνικό σχεδιασμό αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού, την παθητική υποταγή των μαζών. Αυτές οι ελλείψεις και τα διαρκή εγκλήματα σωρεύτηκαν και οδήγησαν στους εισαγόμενους με 5 και 0,91, στους άνεργους αμαθείς πτυχιούχους, στα πτυχία χωρίς αντίκρισμα («παλιόχαρτα» τα είχε χαρακτηρίσει κάποτε ο Γερ. Αρσένης, ως υπουργός Παιδείας…). Αυτά τα διαρκή εγκλήματα αδιαφορίας, δημαγωγίας και ανευθυνότητας, οδήγησαν στην υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου κάθε βαθμίδας, δηλαδή στην υποσκαφή των θεμελίων της δημοκρατίας.

Γιατί περί αυτού πρόκειται: η απρόσκοπτη και άκοπη είσοδος όλων σε σχολεία διαλυμένα και ανυπόληπτα, δεν είναι δημοκρατία. Είναι κοροϊδία για τις μάζες. Την ώρα που η αδύναμη οικονομικά οικογένεια στραγγίζεται για φροντιστήρια και κατόπιν για ακριβά τροφεία σε επαρχιακά φοιτητοπάρκινγκ, η ισχυρή οικονομικά οικογένεια παρακάμπτει ολοσχερώς το δημόσιο σχολείο, χορηγεί στο παιδί της μπακαλορεά ιντερνασιονάλ και το εγκαθιστά σ’ ένα πανάκριβο (και καλό) αμερικανικό πανεπιστήμιο.

Οσο πιο μαζικό και «εύκολο» γίνεται το δημόσιο σχολείο, τόσο πιο ταξικό και αντιδημοκρατικό γίνεται στην ουσία του. Και τόσο περισσότερο δυσχεραίνεται ή καθίσταται αδύνατη η ανανέωση της γηγενούς ελίτ, επιστημονικής και διοικητικής, η διαταξική ανανέωση της κοινωνίας με νέο αίμα, η προσφορά ίσων ευκαιριών σε όλους ώστε να διακριθούν οι πιο ταλαντούχοι, και να προκόψουν όλοι. Χωρίς διαρκώς ανανεούμενες ηγεσίες, χωρίς κοινωνική κινητικότητα, χωρίς ουσιαστικές ευκαιρίες για ενδυνάμωση των μεσαίων στρωμάτων, χωρίς έμπρακτη δημοκρατική αγωγή, χωρίς όλα αυτά που εξασφαλίζει το υγιές δημόσιο σχολείο, πού οδηγούμαστε; Μα εδώ που φτάσαμε: στην Ελλάδα της κρίσης, της μιζέριας, της ανισότητας, της έλλειψης οράματος, της δομικής παραβατικότητας. Και σε ένα πολιτικό σύστημα φεουδαρχών και κληρονόμων, ανικάνων και εκφυλισμένων.

Υπόσχεται αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στα ΑΕΙ, η υπουργός Παιδείας. Το 2014! Ειρωνεία; Τότε η ίδια δεν θα είναι υπουργός και η παρούσα κυβέρνηση θα έχει απέλθει προ πολλού. (Τότε, κάποια άλλη κυβέρνηση, κάποιος άλλος υπουργός, θα φέρουν άλλη μεταρρύθμιση…) Και ώς τότε; Τι θα γίνει ώς τότε με τη δημόσια εκπαίδευση, αυτό το συνταγματικό δικαίωμα που σέρνεται στο χώμα, κενό περιεχομένου; Τι γίνεται τώρα;

Η απαιδευσία, ο αποπροσανατολισμός, η σπατάλη ταλέντων, ο αποκλεισμός των ανανεωτικών δυνάμεων, η διαρροή των αρίστων, η κοινωνική αποτελμάτωση, δεν μπορούν να μετατίθενται στις αθηναϊκές καλένδες. Είναι κατεπείγοντα προβλήματα, όσο κατεπείγοντα είναι τα οικονομικά των δημοσίων ελλειμμάτων και των ασφαλιστικών ταμείων. Δεν μπορεί ο πρωθυπουργός να περικόπτει τις συντάξεις των 500 – 600 ευρώ, να ζητάει θυσίες από το λαό και να μην τολμά να εγγυηθεί εδώ και τώρα την εύρυθμη λειτουργία στα πιο ζωτικά πεδία του δημοκρατικού βίου: στο δημόσιο σχολείο και στο εθνικό σύστημα υγείας.

Η διαρκής αποτυχία του δημόσιου σχολείου, που παρακολουθούμε σαν κακόγουστη τραγικωμωδία, σαν το θέαμα της δικής μας κηδείας, καθρεφτίζει τη συλλογική μας αποτυχία σε τούτη την ιστορική καμπή. Την ένιωσα σαν τραύμα αυτή την αποτυχία, όταν διάβασα την πικρή αυτοκριτική ενός δασκάλου με 15 χρόνια στην αίθουσα: «Καταντήσαμε να ψάχνουμε στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς τα ημερολόγια με τις αργίες, να τσακωνόμαστε μεταξύ μας για το ποιος θα αναλάβει την αγγαρεία της Πρώτης Δημοτικού, να βλαστημάμε την ατυχία μας –ανήμποροι να αντιδράσουμε συλλογικά, οργανωμένα και μεθοδικά– για την κάθε περίπτωση “δύσκολου παιδιού” που εμφανίζεται στην τάξη μας, και να κοιτάμε τα ρολόγια μας, προσδοκώντας να επιστρέψουμε μια ώρα νωρίτερα στα σπίτια μας, για να φροντίσουμε τα δικά μας παιδιά και να πληρώσουμε όπως όλοι οι Ελληνες τεράστια ποσά για την επιπλέον φροντιστηριακή τους εκπαίδευση…»

Τελείωσα -όπως και πολλοί σαν εμένα- ένα 6τάξιο Γυμνάσιο στον Πειραιά.  Με ποδιά, σχολείο σε πρωϊνή-απογευματινή βάρδια, Σάββατο μάθημα (εκτός απο την 6η Γυμνασίου, που έγινε Γ’ Λυκείου). Τότε καθόμασταν ακόμα και 3-3 στα ξύλινα θρανία…Τότε που εξεταστέα και διδακτέα ύλη δεν συνέπιπταν (!), τότε πού δεν υπήρχε μηχανοργάνωση, πού η ώρα διαρκούσε 45-50 λεπτά ακριβώς. Τότε με το 15 και το 14 περνούσαμε στα Πολυτεχνεία και στα Πανεπιστήμια.  Τότε οι γονείς μας δεν ξεπουλιούνταν για φροντιστήρια και ιδιαίτερα. Τότε που οι καθηγητές μας πόρω απέχουν απο τους σύγχρονους, μοντέρνους, “άρτια εκπαιδευμένους”, επιμορφωμένους καθηγητές, που όμως είχαν ένα ωράριο 35 ωρών.   Τότε που πραγματικά ήταν δύσκολο να είσαι μαθητής! Πέρασα στο Πανεπιστήμιο, όπως και οι υπόλοιπες 32 συμμαθήτριες μου το 1979!  Τελείωσα το 1983!  Και, θές το περιβάλλον μου, θές οι κουβέντες με πιο αρμόδιους ανθρώπους, θές “το κλίμα των ημερών”, έγινα παρατηρητής της πορείας της Παιδείας μας! Από το 1983 άρχισε με αργά, μικρά, προδιαγεγραμένα-όπως αποδεικνύεται- η κατρακύλα της Παιδείας….Οι εργατοπατέρες μας άφησαν να αποδυναμωθεί ο ρόλος του καθηγητή, του Γυμνασίου, του Λυκείου.  Το απολυτήριο του Λυκείου έγινε “εν δυνάμει δεδομένο”.   Φουρνιές αγραμμάτων παιδιών φθάνουν στην Α΄Γυμνασίου και πλήθος άλλων καταλήγουν στα ΑΕΙ, ΤΕΙ! Κι εμείς, με μισθούς επισφαλείς-ποιός φρόντισε για να ενσωματωθούν τα επιδόματα στον βασικό μισθό;- αναξιολόγητοι, κάνουμε -οι πλέον ευσυνείδητοι -ότι περνάει απο το χέρι μας για τους μαθητές μας, με τον κίνδυνο να γίνουμε και γραφικοί. Το μόνο που μας έμεινε είναι η παιδαγωγική διαδικασία, όπου και εκεί…ο καθείς εφ’ ω ετάχθη!!!

Άλλαξε η Γαλλία τους τόνους της και την προφορά των λέξεων της; Μήπως η Γερμανία; Η Νορβηγία μήπως; Η Ρωσσία, η Κίνα…Εμείς αλλάξαμε τα φώτα στην γλώσσα μας! Αλλά, πρώτη η Ελλάδα, με την τότε επίτροπό της, δεν υπέγραψε να μην μεταφράζονται τα κείμενα της ΕΕ στα ελληνικά; Ας είναι καλά η…Ολλανδία που πάτησε πόδι (για πάρτη της)!  Δεν διώξαμε τους τόνους μας και μετά τα Αρχαία Ελληνικά απο το πρόγραμμα, όταν σε πολλές χώρες διδάσκονται; Δεν τσακίσαμε την Γραμματική και την Λογοτεχνία μας; Βάζοντας στα βιβλία των Ελληνικών ένα σωρό “τρίχες” ; Δεν λιγοστέψαμε τις ώρες των Θετικών μαθημάτων-ζητώντας βέβαια στις Πανελλαδικές …τέρατα απο τα 17χρονα παιδάκια!- δεν γεμίσαμε το ωρολόγιο πρόγραμμα με ένα πλήθος μαθημάτων για να …βολέψουμε ειδικότητες;  Δεν θεωρήσαμε “αντιδημοκρατικό” το να μπεί ο σύμβουλος στην τάξη μας; Ας μην συνεχίσω…

Στο «ανάθεμα τα γράμματα και εκείνον που τα βρήκε» του παρακάτω άρθρου, αντιτάσσω το “να πας σχολείο να γίνεις…άνθρωπος” της εποχής της γιαγιάς μου (πού τέλειωσε το σχολαρχείο και έλεγε: “έμαθα γερά γράμματα”, και ήξερε ελληνικά και μαθηματικά που δεν τα ξέρουν μαθητές του …”λίαν καλώς”!!!) και το “να πας σχολείο να …μάθεις γράμματα” των γονιών μου!  Συλλογιστείτε το!

Αν το Λύκειο γίνει ξανά ικανό να αξιολογεί μαθητές, να απορρίπτει τους με ανεπαρκείς γνώσεις τότε ναι να καταργηθούν οι εξετάσεις. Άλλως, όλους αυτούς τους αγράμματους θα τους συναντάμε σε κάθε έκφανση της καθημερινής μας ζωής με τραγικές συνέπειες.

Και να δούμε με τί συνείδηση  θα βάζουμε το κεφαλάκι μας στο …μαξιλάρι!

Κατά τη δεκαετία του 1920 ο πατέρας μου ήταν στο δημοτικό, η υποχρεωτική εκπαίδευση ήταν τέσσερα χρόνια και τα περισσότερα παιδιά, κυρίως τα κορίτσια, δεν την ολοκλήρωναν. Στο δικό μου δημοτικό, δεκαετία του 1950, η υποχρεωτική εκπαίδευση ήταν έξι χρόνια- και έφερνε με τη βία ο χωροφύλακας παιδιά από τα χωράφια που τα είχαν κρατήσει οι γονείς για τις αγροτικές εργασίες. Στη δεκαετία του 1980 ήσαν μαθήτριες οι κόρες μου, είχαν γίνει εννέα τα χρόνια- και συζητάμε να τα κάνουμε δώδεκα: οι στοιχειώδεις γνώσεις για την κοινωνικοποίηση των ανθρώπων απαιτούν τριπλάσιο χρόνο σε σχέση με δύο γενιές πριν. Ούτε ο χρόνος εργασίας άλλαξε τόσο δραστικά, ούτε το προσδόκιμο ζωής, ούτε ο χρόνος συνταξιοδότησης- μόνο η στρατιωτική θητεία μειώθηκε τόσο πολύ γιατί έπαψε να θεωρείται υποχρεωτικό στάδιο της κοινωνικοποίησης, «το μεγαλύτερο σχολείο».

Από την τάξη μου στο δημοτικό στα Λεχαινά, ήμασταν 50-60 παιδιά, φθάσαμε 2-3 στο πανεπιστήμιο, 5%. Στα τέλη του 1960 οι πτυχιούχοι στην Ελλάδα δεν ξεπερνούσαν το 2% του πληθυσμού. Σήμερα είναι κοντά στο 20%, λιγότεροι από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο- και ας γράφουν κάποιοι ξανά και ξανά ότι έχουμε τους περισσότερους πτυχιούχους στην Ευρώπη.   Ας όψονται ο Μακρυγιάννης και ο Θεόφιλος… Κάποτε η στοιχειώδης εγγραμματοσύνη απαιτούσε τον χειρισμό συμβολικών συστημάτων που ήσαν σχετικά εύκολο να αφομοιωθούν- εύκολο από τη σημερινή σκοπιά, γιατί τότε έλεγαν «ανάθεμα τα γράμματα και εκείνον που τα βρήκε», αν και η ρήση, περισσότερο και από την αγανάκτηση του μαθητή, εκφράζει τον αποτροπιασμό αυτών που διαχειρίζονταν τα παραδοσιακά συμβολικά συστήματα της προφορικότητας για τους δαίμονες αμφισβήτησης που δημιουργούσε η εγγραμματοσύνη. Σήμερα τα συμβολικά συστήματα που οργανώνουν τις κοινωνίες μας (από τα σήματα της Τροχαίας ως τις ξένες γλώσσες, τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή ή βίντεο) και είναι αναγκαία για την επικοινωνία, την προσωπική έκφραση μέσα από το τραγούδι και τον χορό ή τη δημιουργία blog, για την κατανόηση της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας του τουρίστα και τη δουλειά στο γραφείο, στο εργοστάσιο ή στο χωράφι- τα συμβολικά συστήματα είναι τόσο πολλά και τόσο πολύπλοκα που δημιουργούν την ανάγκη τής «διά βίου εκπαίδευσης». Το ότι ζούμε σε «κοινωνίες και οικονομίες της γνώσης», σημαίνει πως για να ζουν εν κοινωνία και να μπορούν να παράγουν πλούτο, διανοητικό και υλικό, οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να κολυμπούν σε βαθιά, και ενίοτε σκοτεινά, σημειωτικά συστήματα- αλλιώς πνίγονται.

Γιατί χρειάζονται οι εξετάσεις;

Αρκεί μόνο να σκεφθούμε ότι κάποτε για την εκμάθηση της γραφής αρκούσαν το κοντύλι και η πλάκα, ενώ σήμερα απαιτείται ηλεκτρονικός υπολογιστής: παχύτατο στρώμα τεχνολογίας διαμεσολαβεί πια τη γραπτή επικοινωνία. Τα ίδια ισχύουν και για τις αγροτικές εργασίες: ως πριν από 50 χρόνια ο χωρικός διέθετε τη γνώση για να κατασκευάσει το ξύλινο άροτρο (με τη βοήθεια του γύφτου για το υνί), ενώ σήμερα τον ενώνει με τη γη η τεχνολογία των γερμανικών τρακτέρ και των ολλανδικών σπόρων. Και σου λένε μετά, μεταξύ παστεριωμένου τυρού και υβριδικού αχλαδίου, «τι χρειάζεται ΤΕΙ υδροπονικών καλλιεργειών;».   Το ερώτημα είναι γιατί να χρειάζονται εξετάσεις για να μάθεις τις υδροπονικές καλλιέργειες από τη στιγμή που έχεις πιστοποιήσει τη γνωστική σου επάρκεια ως απόφοιτος λυκείου. Σε ποια άλλη χώρα της Ευρώπης συμβαίνει αυτό; Ευτυχώς, η Αννα Διαμαντοπούλου με τις πρόσφατες δηλώσεις της άνοιξε τον δρόμο για το αυτονόητο: την κατάργησή τους.

Ενοχλούν τα πτυχία

Η τριτοβάθμια εκπαίδευση (γενικότερα, η μεταλυκειακή εκπαίδευση) είναι αναπόδραστη ανάγκη, προϋπόθεση για την κοινωνικοποίηση των νέων, την ένταξή τους στην πολιτισμική πραγματικότητα της εποχής μας, την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους. Αλλά ας όψεται η «Γενιά του ΄30» που, εν ονόματι της «αυθεντικότητας», θεοποίησε την αγραμματοσύνη στο πρόσωπο του Μακρυγιάννη και του Θεόφιλου- για τούτο διαβάζουμε κάθε τόσο ότι «έχουμε μεγάλο ποσοστό πτυχιούχων»: ενοχλούν τα πτυχία. Και οι ιερεμιάδες κατά της «αποξενωτικής τεχνολογίας» και της «εργαλειακής γνώσης» δεν είναι παρά η σύγχρονη εκδοχή του «ανάθεμα τα γράμματα και εκείνον που τα βρήκε»: τις εκφωνούν οι κάτοχοι της αυθεντικής γνώσης που αντιδιαστέλλουν «μόρφωση και «εκπαίδευση» (οι ανεκπαίδευτοι Μακρυγιάννης και Θεόφιλος ήσαν βαθύτατα μορφωμένοι).

Οσοι υποστηρίζουν «τι τους θέλουμε τόσους πτυχιούχους;Ας πηγαίνουν σε επαγγελματικές σχολές μετά το γυμνάσιο» , αυτοί θέλουν να στερήσουν από τα παιδιά το κολύμπι σε πλούσια και πολύπλοκα σημειωτικά συστήματα, να τους απαγορεύσουν το λύκειο και τη μεταλυκειακή εκπαίδευση, την πρόσβαση στην ανοιχτή θάλασσα της γνώσης: τα θέλουν εργαλειομηχανές εμβαπτισμένες στην αυθεντικότητα του «λαϊκού ανθρώπου» που ενσωματώνει αυτοφυώς τη σοφία του Μακρυγιάννη και του Θεόφιλου· και του Καραγκιόζη, το ξέχασα αυτό το πρότυπο των πρεσβευτών της αγραμματοσύνης.  Περισσότερο…

Το βράδυ της Τρίτης, όταν το αυγουστιάτικο φεγγάρι ακκιζόταν με τον ομορφότερο τρόπο που ξέρει από γεννησιμιού του, η ευρύτερη περιοχή γύρω από το κέντρο της Αθήνας είχε τα χαρακτηριστικά πρωτόγνωρης παράνοιας. Εκατοντάδες ακινητοποιημένα αυτοκίνητα και εκατοντάδες εν κινήσει πολίτες, χωρίς εκνευρισμούς και διαπληκτισμούς όδευαν προς τον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης. Ακόμη και οι αστυνομικοί που είχαν επωμιστεί την πρόσβαση χαμογελούσαν διακριτικά, ενώ οι πέντε – έξι ταξιτζήδες που πάρκαραν παράνομα επί της Φιλελλήνων και της Αμαλίας δεν έγιναν τελικά βορά στο στόμα των οδηγών. Εποχούμενοι και πεζοί θύμιζαν μαριονέτες, σε μια άναρχη θεατρική σύνθεση με μοναδικό θεατή το φεγγάρι του Αυγούστου. Αιφνιδίως, ο πρόσφατος θυμός για τους φύλακες των αρχαιολογικών χώρων εξαφανίστηκε και το άγος των οικονομικών μέτρων υποβαθμίστηκε. Κυρίως, όμως, αμβλύνθηκε ο φόβος που τους τελευταίους μήνες έχει στρογγυλοκαθήσει στο καθιστικό του σπιτιού μας και δεν θέλει να φύγει.

Λίγες μέρες μετά, η εικόνα δεν είναι πια μαγική. Η πλανεύτρα σελήνη αποποιήθηκε του κοινωνικού, εκτονωτικού της ρόλου, σηματοδοτώντας το τέλος του καλοκαιριού και της δικής μας ανεμελιάς. Το φθινόπωρο προβλέπεται βίαιο και άδικο όσο ποτέ. Οι Κασσάνδρες κλείνουν θέσεις στο πρώτο θεωρείο. Είναι απόλαυση γι’ αυτές η επιβεβαίωση των προβλέψεών τους. Η κινδυνολογία, άλλωστε, αποτελεί το εθνικό μας σπορ. Ομως, άσχετα με τις επιδόσεις μας σ’ αυτό, η πραγματική εικόνα θα φανεί από δω και πέρα. Τους επόμενους μήνες θα αποδειχθεί αν εξαντλήθηκαν τα «αποθέματα» της παραοικονομίας και αν η κυβέρνηση έχει όντως ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανάπτυξη της χειμαζόμενης οικονομίας ή από χώρα παροχής υπηρεσιών (όπως μας έλεγαν) θα εξελιχθούμε σε χώρα επίδειξης ανέργων. Με εξαίρεση ορισμένες σοβαρές μεταρρυθμίσεις -υπό την απειλή «μνημονιακού» μαστιγώματος- η ακινησία σε θέματα ουσιαστικής πολιτικής μοιάζει με ανυψωμένη λευκή σημαία. Η εγκληματικότητα οργιάζει, η αναλγησία το ίδιο. Η εκπαίδευση καρκινοβατεί. Η κυβέρνηση ανέχεται την εισαγωγή σε ΤΕΙ της Κοζάνης με βαθμολογία 0,9! Η υγεία θυμίζει εγκαταλελειμμένη γεροντοκόρη. Η επιχειρηματικότητα ψυχορραγεί και γενικότερα η παραγωγική οικονομία μοιάζει με έμβρυο στις πρώτες εβδομάδες κύησης, χωρίς σαφή χαρακτηριστικά.

Το δυσάρεστο είναι ότι με εξαίρεση τη Γερμανία -η οποία έχει την τάση να εντυπωσιάζει με τις επιδόσεις της- το κλίμα στην Ευρώπη δεν είναι ό, τι καλύτερο. Η Ιρλανδία επιστρέφει στα σαγόνια του καρχαρία, η Γαλλία… πανηγυρίζει για το 0,6% της ανάπτυξης του τελευταίου τριμήνου (!), η Δανία περικόπτει δραματικά το κοινωνικό κράτος και η Βρετανία προβαίνει στις χειρότερες περικοπές όλων των εποχών… Κατά τον οικονομολόγο Τζ. Στίγκλιτς, ο οποίος διαφωνεί με την πολιτική λιτότητας, ο φόβος της διπλής ύφεσης υφίσταται και είναι αμφίβολο αν η Ευρώπη θα τα καταφέρει. Κι εμείς; Εμείς βαυκαλιζόμαστε με τις φήμες περί ανασχηματισμού, ενώ τα κόμματα ρίχνουν το βάρος τους στις επικείμενες εκλογές, τις οποίες περιμένουν για να μετρήσουν τις δυνάμεις τους.

Tης Ριτσας Μασουρα