Οι σύγχρονοι μαθητές, που συχνά αναφέρονται και ως «millennials» ή «Γενιά του δικτύου» (Net Generation), αρέσκονται να κάνουν πολλά πράγματα μαζί και να αλλάζουν γρήγορα ιδέες. Αναπτύσσουν καθημερινά  νέους «εγγραμματισμούς» (literacies) που σχετίζονται με συγκεκριμένες πρακτικές, περιβάλλοντα και εργαλεία χρήσης. Τέτοια περιβάλλοντα που προσφέρουν ευκαιρίες ανάπτυξης νέων δεξιοτήτων στη χρήση των τεχνολογικών εφευρέσεων είναι οι ιστοσελίδες κοινωνικών δικτύων (social networking sites), όπως π.χ. Facebook, MySpace, Friendster, Bebo, LiveJournal κ.α.

Οι μαθητές χρησιμοποιούν αυτά τα sites για να επικοινωνούν με τους φίλους τους, να γνωρίζουν νέους φίλους, να οργανώνουν ομάδες, να διαβάζουν, να σχολιάζουν, να δημιουργούν και να δημοσιεύουν περιεχόμενο. Οι έννοιες του συγγραφέα και του αναγνώστη αποκτούν μια νέα δυναμική και γίνονται πιο ευέλικτες. Στα κοινωνικά δίκτυα είναι εφικτός ο σχολιασμός πάνω στο περιεχόμενο άλλων, η μεταφόρτωση φωτογραφικών, η καταχώριση εγγραφών ημερολογίου, η δημιουργία κειμένων με εικόνες, μουσική και βίντεο. Το είδος των σχολίων και των δημοσιεύσεων συνιστά και το προφίλ του κάθε χρήστη αυτών των δικτύων, ο οποίος και καλείται να δημιουργήσει μια ταυτότητα που μπορεί να αλλάζει συνεχώς, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του και την ψυχική του διάθεση.

Η δημοτικότητα αυτών των κοινωνικών δικτύων, κυρίως στους εφήβους, είναι τεράστια και περιλαμβάνουν στις τάξεις τους εκατομμύρια μαθητές. Ένα ισχυρό κίνητρο είναι η εξασφάλιση ακροατηρίου παγκόσμιας εμβέλειας που υπερβαίνει κατά πολύ τα στενά περιθώρια της σχολικής τάξης για τις δημοσιεύσεις τους αλλά και η δυνατότητα ρύθμισης της εμβέλειας αυτού του ακροατηρίου: η τεχνολογία των κοινωνικών δικτύων επιτρέπει στους χρήστες να καθορίσουν το βαθμό ιδιωτικότητας των δημοσιεύσεών τους, αν δηλαδή είναι απόρρητες, μόνο για ορισμένους φίλους τους, για τα μέλη μιας κοινότητας που ανήκουν ή για όλους.

Καθημερινά ελέγχουν την ηλεκτρονική αλληλογραφία τους, ανταλλάσσουν άμεσα μηνύματα με τους φίλους τους που τυχαίνει να είναι online, διαβάζουν σχόλια ή δημοσιεύσεις άλλων που έχουν καταχωρίσει ως φίλους τους, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να ακούν μουσική, να σερφάρουν στο διαδίκτυο και να συζητούν. Τα κοινωνικά δίκτυα τους προσφέρουν ευκαιρίες τόσο για προσωπική αντανάκλαση (reflection) όσο και για κοινωνική διάδραση (interaction), χωρίς να είναι ούτε εντελώς ιδιωτικά, ούτε εντελώς δημόσια. Υποθετικά μπορεί οποιοσδήποτε με σύνδεση στο διαδίκτυο να ανακαλύψει την προσωπική τους σελίδα και να διαβάσει το περιεχόμενο που έχουν οι ίδιοι επιλέξει να προβάλλουν. Η δημοσίευση προσωπικών στοιχείων (ημερομηνία γέννησης, επάγγελμα, οικογενειακή κατάσταση, διεύθυνση και τηλέφωνο κατοικίας κλπ.) είναι αποκλειστικά δική τους ευθύνη. Όπως δική τους ευθύνη είναι και η δημιουργία ταυτοτήτων και η ένταξή τους σε ηλεκτρονικές κοινότητες.

Πολλοί χρησιμοποιούν αυτά τα δίκτυα για να μιλήσουν για τον εαυτό του και τα διλήμματα που αντιμετωπίζουν στην προσωπική τους ζωή ή στον εργασιακό τους χώρο, να ενημερώσουν ή να ενημερωθούν για ποικίλα ενδιαφέροντα, να ψυχαγωγηθούν, να δημιουργήσουν κοινωνικό περίγυρο και να καταξιωθούν μέσα σε αυτόν, να δομήσουν ή να ανακαλύψουν τον αληθινό εαυτό τους. Μπορούν ωστόσο αυτά τα κοινωνικά δίκτυα να χρησιμοποιηθούν και για εκπαιδευτικές χρήσεις, όπως η αναστοχαστική διάθεση πάνω στο μάθημα, η αναζήτηση διευκρινήσεων, η κατάθεση σκέψεων και επιχειρημάτων, η δημοσίευση προσχεδίων και παραδειγμάτων, η συζήτηση μιας εργασίας από τα μέλη μιας ομάδας. Ο σχεδιασμός της ιστοσελίδας, η κατασκευή κειμένων με ήχο, εικόνες και βίντεο, η ευχέρεια επικοινωνίας κλπ. είναι απαραίτητες δεξιότητες για τους μαθητές του 21^ου αιώνα. Όμως τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται από τους μαθητές πέρα και έξω από τη σχολική τάξη.

πηγές:

Wilber, D. 2007. MyLiteracies: Understanding the Net Generation through LiveJournals and Literacy Practices. Innovate 3 (4). http://www.innovateonline.info/index.php?view=article&id=384

Προέλευση εικόνας: http://valleywag.com/tech/data-junkie/the-world-map-of-social-networks-273201.php