ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Έτσι και με τους πολίτες, αυτούς που γνωρίζουμε πως είναι ευγενούς καταγωγής, συνετοί και δίκαιοι, καλοί και ηθικοί, που έχουν ανατραφεί με γυμναστική, χορό και μουσική, τους ταπεινώνουμε, ενώ τους χαλκωματένιους, τους ξένους και τους βαρβάρους, τους πονηρούς των πονηρών, που μόλις έχουν έρθει, τους προσφέρουμε τα πάντα, αυτούς που πριν η πόλη δε θα τους δεχόταν εύκολα ούτε για σκουπίδια
Τῶν πολιτῶν θ᾿ οὕς μέν ἴσμεν εὐγενεῖς καί σώφρονας ἄνδρας ὄντας καί δικαίους καί καλούς τε κἀγαθούς καί τραφέντας ἐν παλαίστραις και χοροῖς καί μουσικῇ, προσελοῦμεν, τοῖς δέ χαλκοῖς καί ξένοις καί πυρρίαις καί πονηροῖς κἀκ πονηρῶν εἰς ἅπαντα χρώμεθα ὑστάτοις ἀφιγμένοισιν, οἷσιν ἡ πόλις πρότοῦ οὐδέ φαρμακοῖσιν, εἰκῇ ῥᾳδίως ἐχρήσατ᾿ ἄν

Λαέ, πόσο ωραία είναι η εξουσία σου, αφού όλοι οι άνθρωποι σε φοβούνται όπως ακριβώς έναν τύραννο. Όμως, παρασύρεσαι εύκολα, χαίρεσαι να σε χαϊδεύουν και να σε εξαπατούν και μένεις με το στόμα ανοιχτό μπροστά σ᾿ αυτόν που κάθε φορά μιλά· κι ο νους σου, αν και είναι εδώ, είναι αλλού
Ὦ Δῆμε καλήν γ᾿ ἔχεις ἀρχήν, ὅτε πάντες ἄνθρωποι δεδίασί σ᾿ ὥσπερ ἄνδρα τύραννον. Ἀλλ᾿ εὐπαράγωγος εἶ, θωπευόμενός τε χαίρεις κἀξαπατώμενος, πρός τόν τε λέγοντ᾿ ἀεί κέχηνας· ὁ νοῦς δέ σου παρών ἀποδημεῖ

Τέτοιον στρατηγό-ηγέτη πρέπει πάντα να εκλέγουμε, γενναίο στις δυστυχίες και να μισεί τον επηρμένο λαό που, όταν του έρχονται καλά τα πράγματα από την τύχη, θέλει ν’ ανέβει στο ψηλότερο σκαλί κι έτσι χάνει την ευτυχία του αμέσως, ενώ μπορούσε να την κρατήσει
τοιόνδε τὸν στρατηγὸν αἱρεῖσθαι χρεών, ὃς ἔν τε τοῖς δεινοῖσίν ἐστιν ἄλκιμος μισεῖ θ’ ὑβριστὴν λαόν, ὃς πράσσων καλῶς ἐς ἄκρα βῆναι κλιμάκων ἐνήλατα ζητῶν ἀπώλεσ’ ὄλβον ᾧ χρῆσθαι παρῆν.

Ο όχλος είναι απερίσκεπτη μάζα, που τη διακρίνει απύθμενη άγνοια, ανευθυνότητα και βιαιότητα. Θα ήταν φοβερό να ξεφύγουμε από τις αλαζονικές ιδιοτροπίες ενός βασιλιά, για να πέσουμε στην εξίσου αδικαιολόγητη απανθρωπιά του όχλου. Ένας βασιλιάς ενεργεί τουλάχιστον με συνείδηση και βούληση· ο όχλος, όμως, όχι. Και πώς θα μπορούσε, όταν δεν έμαθε ποτέ ποιο είναι το σωστό και το πρέπον και δεν έχει καμιά έμφυτη γνώση πάνω στο θέμα; Οι μάζες δεν έχουν σκέψη στο κεφάλι τους· το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να ριχτούν στα τυφλά στην πολιτική, όπως ένα ποτάμι που ξεχειλίζει. (μτφρ. Εκδ. ΚΑΚΤΟΣ)
῾Ομίλου γὰρ ἀχρηίου οὐδέν ἐστι ἀσυνετώτερον οὐδὲ ὑβριστότερον. Καίτοι τυράννου ὕβριν φεύγοντας ἄνδρας ἐς δήμου ἀκολάστου ὕβριν πεσεῖν ἐστι οὐδαμῶς ἀνασχετόν• ὁ μὲν γὰρ εἴ τι ποιέει, γινώσκων ποιέει, τῷ δὲ οὐδὲ γινώσκειν ἔνι. Κῶς γὰρ ἂν γινώσκοι ὃς οὔτ’ ἐδιδάχθη οὔτε εἶδε καλὸν οὐδὲν [οὐδ’] οἰκήιον, ὠθέει τε ἐμπεσὼν τὰ πρήγματα ἄνευ νόου, χειμάρρῳ ποταμῷ ἴκελος;

είναι ευκολότερο να επιβληθεί κανείς στο πλήθος-μάζα παρά σε ένα άτομο
πολλούς γάρ οἶκε εἶναι εὐπετέστερον διαβάλλειν ἤ ἕνα