ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Η τύχη καθορίζει στους γάμους το τι γυναίκα θα πάρεις· γιατί, όπως το βλέπω, άλλοι από το γάμο ζουν ευτυχισμένοι και άλλοι δυστυχισμένοι
τύχη γυναικῶν ἐς γάμους· τά μέν γάρ εὖ, τά δ᾿ οὐ καλῶς πίπτοντα δέρκομαι βροτῶν

Αλίμονο· με τίποτα δε μπορείς να ξεχωρίσεις την αρετή στους ανθρώπους· κι αυτό γιατί υπάρχει μεγάλη σύγχυση στη φύση τους
φεῦ· οὐκ ἐστ᾿ ἀκριβές οὐδέν εἰς εὐανδρίαν· ἔχουσιν γάρ ταραγμόν αἱ φύσεις βροτῶν

Αλλά εσείς που με τις άμυαλες γνώμες σας πέφτετε σε πλάνες, δε θα σκεφτείτε κάποτε γνωστικά και τους ανθρώπους να τους κρίνετε από τον τρόπο που φέρονται και τους καλούς από το ήθος τους; Γιατί αυτοί είναι που διοικούν σωστά τις πόλεις και τα σπίτια τους· τα όμορφα κορμιά που τους λείπει το μυαλό δεν είναι τίποτε άλλο παρά της αγοράς αγάλματα
οὐ μή φρονήσεθ᾿, οἵ κενῶν δοξασμάτων πλήρεις πλανᾶσθε, τῇ δ᾿ ὁμιλία βροτούς κρινεῖτε καί τοῖς ἤθεσιν τούς εὐγενεῖς; οἱ γάρ τοιοῦτοι καί πόλεις οἰκοῦσιν εὖ καί δώμαθ᾿· αἱ δέ σάρκες αἱ κεναί φρενῶν ἀγάλματ᾿ ἀγοράς εἰσίν

Ανέλπιστο πράγμα να βρεις πιστό φίλο και στα καλά και στα κακά
εὕρημα γάρ τοι χρῆμα γίγνεται τόδε, κοινῆ μετασχεῖν τ᾿ ἀγαθοῦ καί τοῦ κακοῦ

Όποιος από τους ανθρώπους μπορεί να χαίρεται τη ζωή, χωρίς να τον βαραίνει κάποια ατυχία, είναι ευτυχισμένος
χαίρειν δ᾿ ὅστις δύναται καί ξυντυχίᾳ μή τινι κάμνει θνητῶν, εὐδαίμονα πράσσει

Είναι ανόητος όποιος παντρεύεται γυναίκα πλούσια ή από καλή γενιά, αλλά κακιά· στο σπίτι πιο πολύ αξίζει μια συνετή γυναίκα ταπεινής καταγωγής από μια αρχοντικής γενιάς
ὅστις δέ πλοῦτον ἤ εὐγένειαν εἰσιδών γαμεῖ πονηρᾶν, μῶρός ἐστι· μικρά γάρ μεγάλων ἀμείνω σώφρον᾿ ἐν δόμοις λέχη

Η γυναίκα που, όταν λείπει ο άντρας από το σπίτι, κοιτάζει μόνο την ομορφιά της δεν είναι τίμια. Γιατί δεν της χρειάζεται έξω από το σπίτι της να φαίνεται ωραία, αν δεν επιζητεί να κάνει κάποια ατιμία
γυνή δ᾿, ἀπόντος ἀνδρός, ἥτις ἐκ δόμων ἐς κάλλος ἀσκεῖ, διάγραφ᾿ ὡς οὖσαν κακήν. οὐδέν γάρ αὐτήν δεῖ θύρασιν εὐπρεπές φαίνειν πρόσωπον, ἤν τι μή ζητῇ κακόν

Οι γυναίκες είναι ανόητες, δεν τ᾿ αρνιέμαι· όταν, όμως, ο άντρας απατά τη γυναίκα του παραμερίζοντάς τη, τότε κι αυτή θέλει να τον μιμηθεί και να βρει άλλον άντρα. Έπειτα βέβαια, η κατηγορία για μας μεγεθύνεται, ενώ για κείνους, που είναι και οι υπαίτιοι, δε λέει κανείς κακό
μῶρον μέν οὖν γυναῖκες, οὐκ ἄλλως λέγω· ὅταν δ᾿ ὑπόντος τοῦδ᾿, ἁμαρτάνῃ πόσις τἄνδον παρώσας λέκτρα, μιμεῖσθαι θέλει γυνή τόν ἄνδρα χἅτερον κτᾶσθαι φίλον. κἄπειτ᾿ ἐν ἡμῖν ὁ ψόγος λαμπρύνεται, οἱ δ᾿ αἴτιοι τῶνδ᾿ οὐ κλύουσ᾿ ἄνδρες κακῶς

Σε όλους τους Αργείους άκουγες να λένε “της γυναίκας ο άντρας και όχι ο αφέντης της γυναίκας “. Κι όμως, είναι ντροπή να κυβερνά στο σπίτι η γυναίκα και όχι ο άντρας
πᾶσιν δ᾿ ἐν Ἀργείοισιν ἤκουες τάδε· Ὁ τῆς γυναικός -οὐχί τἀνδρός ἡ γυνή. καίτοι τόδ᾿ αἰσχρόν, προστατεῖν γε δωμάτων γυναῖκα, μή τόν ἄνδρα

Να γνωρίζει ο καθένας, όμως, αυτό, άμα αποπλανήσει δηλαδή ξένη γυναίκα με κρυφές αγάπες και αναγκαστεί κατόπιν να την πάρει, είναι δυστυχισμένος, αν νομίζει πως θα είναι πιστή σ᾿ εκείνον, όταν δεν ήταν με τον πρώτο της άντρα
ἴστω δ᾿, ὅταν τις διολέσας δάμαρτά του κρυπταῖσιν εὐναῖς εἶτ᾿ ἀναγκασθῇ λαβεῖν, δύστηνός ἐστιν, εἰ δοκεῖ τό σωφρονεῖν ἐκεῖ μέν αὐτήν οὐκ ἔχειν, παρ᾿ οἷ δ᾿ ἔχειν

Μοιράζει ο θεός το δίκιο, όταν έρθει η ώρα
νέμει τοι δίκαν θεός, ὅταν τύχῃ

Δεν πρέπει άλλο να πιστεύεις στους θεούς, αν το άδικο νικήσει το δίκιο
χρή μηκέθ᾿ ἡγεῖσθαι θεούς, εἰ τἄδικ᾿ ἔσται τῆς δίκης ὑπέρτερα

Και ποιοι άλλοι θρήνοι και οδυρμοί μεγαλύτεροι υπάρχουν από το να εγκαταλείπει κάποιος την πατρίδα του;
καί τίνες ἄλλαι στοναχαί μείζους ἤ γῆς πατρίας ὅρου ἐκλείπειν;

Τα χρήματα δεν μπορείς να τα έχεις για πολύ καιρό. Η φύση του ανθρώπου είναι μόνο σταθερή και όχι τα χρήματα. Γιατί αυτή παραμένοντας μαζί μας για πάντα διώχνει τις συμφορές· ενώ ο πλούτος φεύγει μακριά από το σπιτικό μας, αφού μόνο για λίγο καιρό ανθίσει
[χρήματα] τά δ᾿ οὐδέν εἰ μή βραχύν ὁμιλῆσαι χρόνον. ἡ γάρ φύσις βέβαιος, οὐ τά χρήματα. ἥ μέν γάρ αἰεί παραμένουσ᾿ αἴρει κακά· ὁ δ᾿ὄλβος ἀδίκως καί μετά σκαιῶν ξυνών ἐξέπτατ᾿ οἴκων, σμικρόν ἀνθήσας χρόνον

Παρατηρώ πόσο μεγάλη δύναμη έχουν τα χρήματα· και βοηθάς τους φίλους σου μ᾿αυτά και από την αρρώστια που θα σ᾿ έβρει γιατρεύεσαι όταν έχεις να πληρώνεις
σκοπῶ τά χρήμαθ᾿ ὡς ἔχει μέγα σθένος, ξένοις τε δοῦναι σῶμα τ᾿ ἐς νόσον πεσόν δαπάναισι σῶσαι