ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Σου συγχωρείται, όταν παθαίνεις βαρύτερα κακά απ᾿ όσα μπορείς να υπομένεις, ν᾿ απαλλαγείς από τη δύστυχη ζωή σου
συγγνώσθ᾿, ὅταν τις κρείσσον᾿ ἤ φέρειν κακά πάθῃ, ταλαίνης ἐξαπαλλάξαι ζόης

Δεν πρέπει να εξουσιάζουν οι δυνατοί πέρα από το δίκαιο, ούτε να θεωρούν, όταν είναι ευτυχισμένοι, πως αυτό θα κρατήσει για πάντα
οὐ τοὺς κρατοῦντας χρὴ κρατεῖν ἃ μὴ χρεών, οὐδ’ εὐτυχοῦντας εὖ δοκεῖν πράξειν ἀεί

Μην παραφέρεσαι, μη, εξαιτίας των δικών σου παθημάτων, κατακρίνεις όλες τις γυναίκες. Γιατί πολλές από μας, άλλες είναι να τις ζηλεύεις και άλλες για κακές μας λογαριάζουν
μηδέν θρασύνου μηδέν τοῖς σαυτοῦ κακοῖς τό θήλυ συνθείς ὧδε πᾶν μέμψῃ γένος. πολλαί γάρ ἡμῶν, αἱ μέν εἰσ᾿ ἐπίφθονοι, αἵ δ᾿ εἰς ἀριθμόν τῶν κακῶν πεφύκαμεν

Σοφός είναι αλήθεια αυτός που ακόμη και μέσα στις συμφορές δείχνει σύνεση
σοφόν τοι κἀν κακοῖς ὅ δεῖ φρονεῖν

Οι πραγματικοί φίλοι φαίνονται στις δυστυχίες· στα καλά ο καθένας μπορεί να βρει φίλους
ἐν τοῖς κακοῖς γάρ ἀγαθοί σαφέστατοι φίλοι· τά χρηστά δ᾿ αὔθ᾿ ἕκαστ᾿ ἔχει φίλους

Πολύ ευτυχισμένος είναι εκείνος που τυχαίνει να περνά την κάθε μέρα του δίχως βάσανα
κεῖνος ὀλβιώτατος, ὅτῳ κατ᾿ ἦμαρ τυγχάνει μηδέν κακόν

Πώς γίνεται, όμως, στους ανθρώπους ο κακός κακός πάντα να μένει και ο καλός πάντα καλός χωρίς οι συμφορές να του χαλούν το χαρακτήρα διατηρώντας πάντα την αρετή του; Τα γονίδιά τους ευθύνονται γι’ αυτό ή ο τρόπος ανατροφής τους; Γιατί η σωστή ανατροφή διδάσκει το καλό· αυτό μάλιστα, αν το μάθεις καλά, γνωρίζεις καλά και το κακό, αφού το κρίνεις με το μέτρο του καλού
ἀνθρώποις δ᾿ ἀεί ὁ μέν πονηρός οὐδέν ἄλλο πλήν κακός, ὁ δ᾿ ἐσθλός ἐσθλός, οὐδέ συμφορᾶς ὕπο φύσιν διέφθειρ᾿, ἀλλά χρηστός ἐστ᾿ ἀεί; ἆρ᾿ οἱ τεκόντες διαφέρουσιν ἤ τροφαί; ἔχει γε μέντοι καί τό θρεφθῆναι καλῶς δίδαξιν ἐσθλοῦ· τοῦτο δ᾿ ἤν τίς εὖ μάθῃ, οἶδεν τό γ᾿ αἰσχρόν, κανόνι τοῦ καλοῦ μαθών

Αγαμέμνονα, δε θα ᾿πρεπε ποτέ τα λόγια να έχουν μεγαλύτερη ισχύ στους ανθρώπους από τα έργα· αλλά, αν κάποιος έπραξε σωστά, σωστά πρέπει και να μιλάει, κι αν πάλι έπραξε πονηρά, αδύναμα να ᾿ναι τα λόγια του, ώστε ποτέ του να μη μπορεί να επαινεί το άδικο. Πονηροί είναι αυτοί που έχουν καταφέρει να βρουν τέτοιους τρόπους, αλλά δεν μπορούν να είναι για πάντα και στο τέλος καταστρέφονται· κανείς δε γλίτωσε ποτέ μέχρι τώρα
Ἀγαμέμνον, ἀνθρώποισιν οὐκ ἐχρῆν ποτε τῶν πραγμάτων την γλῶσσαν ἰσχύειν πλέον· ἀλλ᾿, εἴτε χρήστ᾿ ἔδρασε, χρήστ᾿ ἔδει λέγειν, εἴτ᾿ αὖ πονηρά, τούς λόγους εἶναι σαθρούς, καί μή δύνασθαι τἄδικ᾿ εὖ λέγειν ποτέ. σοφοί μέν οὖν εἰσ᾿ οἱ τάδ᾿ ἠκριβωκότες, ἀλλ᾿ οὐ δύνανται διά τέλους εἶναι σοφοί, κακῶς δ᾿ ἀπώλοντ᾿· οὔτις ἐξήλυξέ πω

Γιατί για όλους, και για τον καθένα χωριστά και για την πόλη είναι κοινό αυτό, ο κακός δηλαδή κακό να παθαίνει, ενώ ο δίκαιος να ευτυχεί
πᾶσι γάρ κοινόν τόδε, ἰδίᾳ θ᾿ ἑκάστῳ καί πόλει, τόν μέν κακόν κακόν τι πάσχειν, τόν δέ χρηστόν εὐτυχεῖν

Αλίμονο· δεν υπάρχει άνθρωπος που να είναι ελεύθερος· γιατί ή είναι δούλος των χρημάτων ή της τύχης, ή ο λαός ή αυτά που υπαγορεύουν οι νόμοι τον εμποδίζουν να κάνει ό,τι θέλει
φεῦ· οὐκ ἔστι θνητῶν ὅστις ἐστ᾿ ἐλεύθερος · ἤ χρημάτων γάρ δοῦλός ἔστιν ἤ τύχης, ἤ πλῆθος αὐτόν πόλεος ἤ νόμων γραφαί εἴργουσι χρῆσθαι μή κατά γνώμην τρόποις

Ο καλός άντρας πρέπει πάντοτε να υπηρετεί το δίκαιο και να συμπεριφέρεται με σκληρότητα στους κακούς
ἐσθλοῦ γάρ ἀνδρός τῇ δίκῃ θ᾿ ὑπηρετεῖν καί τούς κακούς δρᾶν πανταχοῦ κακῶς ἀεί