ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Οι φίλοι πρέπει να συμπάσχουν με τους φίλους στα δύσκολα
ἐς κοινόν ἀλγεῖν τοῖς φίλοισι χρή φίλους

ο καλός άνθρωπος δε γίνεται στα μεγαλεία του ν᾿ αλλάζει τρόπους, αλλά οφείλει να μένει σταθερός στις φιλίες του και να βοηθά με τα αγαθά του όσο μπορεί
ἄνδρα δ᾿ οὐ χρεών τόν ἀγαθόνπράσσοντα μεγάλα τούς τρόπους μεθιστάναι, ἀλλά καί βέβαιον εἶναι τότε μάλιστα τοῖς φίλοις, ἡνίκ᾿ ὠφελεῖν μάλιστα δυνατός ἐστιν εὐτυχῶν

Κανείς από τους ανθρώπους δεν είναι ως το τέλος καλότυχος κι ευτυχισμένος· κανείς μέχρι τώρα χωρίς λύπη στη ζωή του
θνητῶν δ᾿ ὄλβιος ἐς τέλος οὐδείς οὐδ᾿ ευδαίμων· οὔπω γάρ ἔφυ τις ἄλυπος

Είναι φρικτό να γεννάς, αλλά το μεγάλο και έμφυτο μητρικό φίλτρο κάνει όλες τις γυναίκες να μάχονται για τα παιδιά τους
δεινόν τό τίκτειν καί φέρει φίλτρον μέγα πᾶσίν τε κοινόν ὥσθ᾿ ὑπερκάμνειν τέκνων

Ο συνετός άντρας πρέπει στο σπίτι του να έχει γυναίκα καλή και αγαθή, αλλιώς να μην έχει καθόλου
χρή δ᾿ ἐν δόμοισιν ἄνδρα τόν σοφόν τρέφειν γυναῖκα χρηστήν κἀγαθήν, ἤ μή τρέφειν

Είναι κάποιες φορές γλυκό να μην πολυσκέφτεσαι και άλλες φορές που είναι χρήσιμο να δρας με γνώση
ἔστιν μέν οὖν ἵν᾿ ἡδύ μή λίαν φρονεῖν, ἔστιν δ᾿ χὥπου χρήσιμον γνώμην ἔχειν

Δεν είναι κακό ν᾿ αλλάζεις, αρκεί να βρίσκεις πάντα το καλύτερο
ἀνδρός οὐ κακοῦ τροπαί τοιαίδε, χρῆσθαι τοῖσι βελτίστοις ἀεί

Η ζωή είναι γλυκιά στους ανθρώπους, ενώ ο θάνατος μαύρο σκοτάδι· είναι τρελός όποιος εύχεται να πεθάνει. Καλύτερα μια πικρή ζωή παρά ένας καλός θάνατος
τό φῶς τόδ᾿ ἀνθρώποισιν ἥδιστον βλέπειν, τά νέρθε δ᾿ οὐδέν· μαίνεται δ᾿ ὅς εὔχεται θανεῖν. κακῶς ζῆν κρεῖσσον ἤ καλῶς θανεῖν

Αν υπάρχουν θεοί και είσαι δίκαιος άνθρωπος, θα σε τιμήσουν· αν, όμως, δεν υπάρχουν, γιατί να ζούμε; [ματαιοπονούμε]
εἰ δ᾿ εἰσί θεοί, δίκαιος ὤν ἀνήρ ἐσθλῶν κυρήσεις· εἰ δέ μή, τί δεῖ πονεῖν;

Όταν ο χρυσομάλλης Έρωτας τεντώνει τα δίδυμα του πόθου τόξα, το ένα δίνει ευοίωνη και χαρούμενη ζωή, ενώ το άλλο σύγχυση και ανακατωσούρα. Όμορφή μου Αφροδίτη, μη φέρεις την παραζάλη στην κάμαρά μου. Μακάρι το πάθος μου να είναι με μέτρο, οι πόθοι μου αγνοί, και απλά να χαίρομαι τον έρωτα· τις περίσσιες ηδονές δεν τις θέλω
ὅθι δή δίδυμ᾿ Ἔρως ὁ χρυσοκόμος τόξ᾿ ἐντείνεται χαρίτων, τό μέν ἐπ᾿ εὐαίωνι πότμῳ, τό δ᾿ ἐπί συγχύσει βιοτᾶς. ἀπενέπω νιν ἁμετέρων, Κύπρι καλλίστα, θαλάμων. εἴη δέ μοι μετρία μέν χάρις, πόθοι δ᾿ ὅσιοι, καί μετέχοιμι τάς Ἀφροδίτας, πολλάν δ᾿ ἀποθείμαν

Και το να αγαπάς τα αξιώματα είναι γλυκό, αν όμως πέσουν βαριά σου φέρνουν μεγάλη στενοχώρια. Πότε οι θεοί που δε σεβάστηκες φέρνουν τα πάνω κάτω στη ζωή, πότε αφανίζουν τη ζωή ανθρώπων με αχάριστες γνώμες
καί τό πρότιμον γλυκύ μέν, λυπεῖ δέ προσιστάμενον. τοτέ μέν, τά θεῶν, οὐκ ὀρθωθέντ᾿ ἀνέτρεψε βίον, τοτέ δ᾿ ἀνθρώπων γνῶμαι πολλαί καί δυσάρεστοι διέκναισαν

Διαφορετικές οι φύσεις των ανθρώπων, διαφορετικές και οι συμπεριφορές τους· το σωστό, όμως, και το ωραίο ξεκάθαρο είναι πάντα· η σωστή ανατροφή οδηγεί με βέβαιο τρόπο στην αρετή· γιατί τότε η συστολή έχει σοφία και έχει τη χάρη να μεταστρέφει το νου για να βρει το σωστό, εκεί όπου η συνετή ζωή φέρνει αγέραστη δόξα. Είναι σπουδαίο να κυνηγάς την αρετή
διάφοροι δέ φύσεις βροτῶν, διάφοροι δέ τρόποι· τό δ᾿ ὀρθῶς ἐσθλόν σαφές αἰεί· τροφαί θ᾿ αἱ παιδευόμεναι μέγα φέρουσ᾿ ἐς τάν ἀρετάν· τότε γάρ αἰδεῖσθαι σοφία, τάν τ᾿ ἐξαλλάσουσαν ἔχει χάριν ὑπό γνώμας ἐσορᾶν τό δέον, ἔνθα δόξα φέρει κλέος ἀγήρατον βιοτᾷ. μέγα τι θηρεύειν ἀρετάν

Ζηλεύω από τους ανθρώπους αυτόν που πέρασε τη ζωή του χωρίς κίνδυνο, άγνωστος και άδοξος· δε ζηλεύω καθόλου τους άρχοντες, αυτούς που ζουν με τιμές.
ζηλῶ δ’ ἀνδρῶν ὅς ἀκίνδυνον βίον, ἐξεπέρασ’ ἀγνώς ἀκλεής· τούς δ’ ἐν τιμαῖς ἧσσον τιμῶ

Ο τίμιος άνδρας ξέρει να συγχωρεί… ο πονηρός ευχαριστιέται στα πονηρά
ἀνήρ γάρ χρηστός αἰδεῖσθαι φιλεῖ… πονηροῦ φωτός ἡδοναί κακαί

Είναι φυσικό να εξουσιάζουν τους βαρβάρους οι Έλληνες και όχι οι βάρβαροι τους Έλληνες. Γιατί οι μεν (βάρβαροι) είναι δούλοι, οι δε (Έλληνες) ελεύθεροι.
βαρβάρων δ’ Ἕλληνας ἄρχειν εἰκός, ἀλλ’ οὐ βαρβάρους Ἑλλήνων· τό μέν γάρ δοῦλον, οἵ δ’ ἐλεύθεροι