ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Γυναίκα, οι αρετές και όχι η ομορφιά ευχαριστούν τους άντρες
οὐ τὸ κάλλος, ὦ γύναι, ἀλλ’ ἁρεταὶ τέρπουσι τοὺς ξυνευνέτας

Αλίμονο· με τίποτα δε μπορείς να ξεχωρίσεις την αρετή στους ανθρώπους· κι αυτό γιατί υπάρχει μεγάλη σύγχυση στη φύση τους
φεῦ· οὐκ ἐστ᾿ ἀκριβές οὐδέν εἰς εὐανδρίαν· ἔχουσιν γάρ ταραγμόν αἱ φύσεις βροτῶν

Η καλή ανατροφή σε κάνει να έχεις το αίσθημα της ντροπής· ντρέπεται αυτός που μεγάλωσε μέσα στην αρετή να γίνει δειλός όταν μεγαλώσει. Η γενναιότητα διδάσκεται, αφού ακόμα και το βρέφος συνηθίζει να λέει και ν’ ακούει πράγματα που δε γνωρίζει. Όσα μάλιστα μαθαίνει ο καθένας, τον ακολουθούν μέχρι τα γηρατειά του. Γι’ αυτό και να μορφώνετε καλά τα παιδιά σας.
τὸ γὰρ τραφῆναι μὴ κακῶς αἰδῶ φέρει• αἰσχύνεται δὲ τἀγάθ’ ἀσκήσας ἀνὴρ κακὸς γενέσθαι πᾶς τις. ἡ δ’ εὐανδρία διδακτός, εἴπερ καὶ βρέφος διδάσκεται λέγειν ἀκούειν θ’ ὧν μάθησιν οὐκ ἔχει. ἃ δ’ ἂν μάθῃ τις, ταῦτα σῴζεσθαι φιλεῖ πρὸς γῆρας. οὕτω παῖδας εὖ παιδεύετε.

Δεν είναι δίκαιο ο ευγενής άντρας να κάνει κακό σ’ έναν νεκρό, ακόμα κι αν τον μισεί πολύ
῎Ανδρα δ’ οὐ δίκαιον, εἰ θάνοι, βλάπτειν τὸν ἐσθλόν, οὐδ’ ἐὰν μισῶν κυρῇς.

Μην κάνεις εσύ τέτοια· αλλά, αφού έχεις εξουσία, να επιδιώκεις την αρετή-το καλό. Γιατί, αν κάποιος από τους ανθρώπους φανεί κακός, τον τιμωρούν οι θεοί
μή σύ γ᾿· ἀλλ᾿, ἐπεί κρατεῖς, ἀρετάς δίωκε. καί γάρ ὅστις ἄν βροτῶν κακός πεφύκῃ, ζημιοῦσιν οἱ θεοί

Διαφορετικές οι φύσεις των ανθρώπων, διαφορετικές και οι συμπεριφορές τους· το σωστό, όμως, και το ωραίο ξεκάθαρο είναι πάντα· η σωστή ανατροφή οδηγεί με βέβαιο τρόπο στην αρετή· γιατί τότε η συστολή έχει σοφία και έχει τη χάρη να μεταστρέφει το νου για να βρει το σωστό, εκεί όπου η συνετή ζωή φέρνει αγέραστη δόξα. Είναι σπουδαίο να κυνηγάς την αρετή
διάφοροι δέ φύσεις βροτῶν, διάφοροι δέ τρόποι· τό δ᾿ ὀρθῶς ἐσθλόν σαφές αἰεί· τροφαί θ᾿ αἱ παιδευόμεναι μέγα φέρουσ᾿ ἐς τάν ἀρετάν· τότε γάρ αἰδεῖσθαι σοφία, τάν τ᾿ ἐξαλλάσουσαν ἔχει χάριν ὑπό γνώμας ἐσορᾶν τό δέον, ἔνθα δόξα φέρει κλέος ἀγήρατον βιοτᾷ. μέγα τι θηρεύειν ἀρετάν

δεν μπορεί να υπάρξει σταθερή φιλία μεταξύ πολιτών ούτε συμμαχία μεταξύ πόλεων, αν δεν υπάρχει κοινή αντίληψη για την αρετή-εντιμότητα και για τις παρόμοιες ηθικές αξίες της ζωής
οὔτε φιλίαν ἰδιώταις βέβαιον γιγνομένην οὔτε κοινωνίαν πόλεσιν ἐς οὐδέν ἤ μή μετ᾿ ἀρετῆς δοκούσης ἐς ἀλλήλους γίγνοιντο καί τἆλλα ὁμοιότροποι εἶεν

Το να κατηγορεί κανείς τους κακούς δεν είναι καθόλου κακό, είναι όμως τιμή για τους καλούς όποιος σκέφτεται σωστά
Λοιδορῆσαι τούς πονηρούς οὐδέν ἐστ’ ἐπίφθονον, ἀλλά τιμή τοῖσι χρηστοῖς, ὅστις εὖ λογίζεται

Αρχικά είναι μακρύς και όρθιος ανηφορικός ο δρόμος προς την αρετή. Όταν όμως φτάσει κανείς στην άκρη της, εύκολη γίνεται, παρ’ ότι ήταν δύσκολη πριν
μακρός δέ καί ὄρθιος οἶμος ἐς αὐτήν καί τρηχύς τό πρῶτον· ἐπήν δ’εἰς ἄκρον ἵκηται, ῥηιδίη δή ἔπειτα πέλει, χαλεπή περ ἐοῦσα