ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Όλοι οι άνθρωποι, όταν με τα ίδια τους τα μάτια βλέπουν να τους χτυπά άμεσα μια ασυνήθιστη συμφορά, κυριεύονται από οργή· κι όσοι εξαιτίας της οργής γίνονται ασυλλόγιστοι, τις περισσότερες φορές ρίχνονται στη δράση
πᾶσι γάρ ἐν τοῖς ὄμμασι καί ἐν τῷ παραυτίκα ὁρᾶν πάσχοντας τι ἄηθες ὀργή προσπίπτει· καί οἱ λογισμῷ ἐλάχιστα χρώμενοι θυμῷ πλεῖστα ἐς ἔργον καθίστανται

Κι αυτό ακριβώς είναι σωφροσύνη ύστερα από διαλογισμό· γιατί μόνο εμείς, χάρη σ᾿ αυτή, και στις ευτυχίες δεν είμαστε αλαζόνες και στις συμφορές λυγίζουμε λιγότερο από άλλους και δεν παρασυρόμαστε από την ευχαρίστηση που δίνουν τα επαινετικά λόγια εκείνων οι οποίοι παρακινούν, αντίθετα από τη γνώμη μας, στους κινδύνους, ούτε πάλι αν κάποιος μας ερεθίζει με κατηγόριες, περισσότερο παρά αν μας επαινούσε, οργιζόμαστε και αλλάζουμε γνώμη…
…το συναίσθημα της ντροπής είναι στενά δεμένο με τη σωφροσύνη και η γενναιότητα με τη ντροπή
καί δύναται μάλιστα σωφροσύνη ἔμφρων τοῦτ᾿ εἶναι· μόνοι γάρ δι ᾿ αὐτό εὐπραγίαις τε οὐκ ἐξυβρίζομεν καί ξυμφοραῖς ἧσσον ἑτέρων εἴκομεν· τῶν τε ξύν ἐπαίνων ἐξοτρυνόντων ἡμᾶς ἐπί τά δεινά παρά τό δοκοῦν ἡμῖν οὐκ ἐπαιρόμεθα ἡδονῇ, καί ἤν τις ἄρα ξύν κατηγορία παροξύνῃ, οὐδέν δή μᾶλλον ἀχθεσθέντες ἀνεπείσθημεν…
…αἰδώς σωφροσύνης πλεῖστον μετέχει, αἰσχύνης δέ εὐψυχία

Και να σταθεί μακριά από τους χορούς μας, όποιος είναι δύσκολος με τους συμπολίτες του και δεν βοηθάει να σβήσει η διχόνοια, αλλά τη φουντώνει και τη συνδαυλίζει επιθυμώντας να έχει προσωπικά οφέλη
κἀξίστασθαι τοῖς ἡμετέρεσοι χοροῖσιν, ὅστις …στάσιν ἐχθράν μή καταλύει μηδ᾿ εὔκολός ἐστι πολίταις ἀλλ᾿ ἀνεγείρει καί ῥιπίζει κερδῶν ἰδίων ἐπιθυμῶν

Και εσείς είστε, πολίτες, υπεύθυνοι για αυτή την κατάσταση. Γιατί παίρνοντας μισθό από τα δημόσια χρήματα, ο καθένας ξεχωριστά νοιάζεται για το τι θα κερδίσει για τον εαυτό του, ενώ οι κοινές υποθέσεις κατρακυλούν
ὑμεῖς γάρ ἐστ᾿, ὦ δῆμε, τούτων αἴτιοι. Τά δημόσια γάρ μισθοφοροῦντες χρήματα ἰδίᾳ σκοπεῖσθ᾿ ἕκαστος ὅ,τι τις κερδανεῖ, τό δέ κοινόν κυλίνδεται

Κι ενώ στην ιδιωτική μας ζωή δεν ενοχλούμε ο ένας τον άλλο, στα δημόσια πράγματα δεν κάνουμε παρανομίες από εσωτερική κυρίως παρόρμηση, υπακούοντας στους κάθε φορά άρχοντες και στους νόμους, ιδιαίτερα σε κείνους απ᾿ αυτούς που έχουν ψηφιστεί για την προστασία των αδικημένων και σ᾿ όσους, αν και άγραφοι, όμως φέρνουν ντροπή αναμφισβήτητη στους παρανομούντες
ἀνεπαχθῶς δέ τά ἴδια προσομιλοῦντες τά δημόσια διά δέος μάλιστα οὐ παρανομοῦμεν, τῶν τε αἰεί ἐν ἀρχῇ ὄντων ἀκροάσει καί τῶν νόμων, και μάλιστα αὐτῶν ὅσοι τε ἐπ᾿ ὠφελία τῶν αδικουμένων κεῖνται καί ὅσοι ἄγραφοι ὄντες αἰσχύνην ὁμολογουμένην φέρουσιν

Γιατί πιστεύω πως μια πόλη ωφελεί περισσότερο τους πολίτες της, αν στο σύνολό της προοδεύει, παρά αν ευτυχεί σ᾿ αυτή ο κάθε πολίτης χωριστά, ενώ στο σύνολό της η ίδια δυστυχεί. Γιατί όσο κι αν ευτυχεί ένας πολίτης στις ιδιωτικές του υποθέσεις, αν καταστρέφεται η πατρίδα του, καταστρέφεται όχι λιγότερο και ο ίδιος, ενώ αν ο πολίτης δυστυχεί σε πατρίδα που ευημερεί, τις περισσότερες φορές σώζεται
ἐγώ γάρ ἡγοῦμαι πόλιν πλείω ξύμπασαν ὀρθουμένην ὠφελεῖν τούς ἰδιώτας ἤ καθ᾿ ἕκαστον τῶν πολιτῶν ευπραγούσαν, ἁθρόαν δέ σφαλλομένην. καλῶς μέν γάρ φερόμενος ἀνήρ τό καθ᾿ ἑαυτόν διαφθειρομένης τῆς πατρίδος οὐδέν ἧσσον ξυναπόλληται, κακοτυχῶν δέ ἐν εὐτυχοῦσῃ πολλῷ μᾶλλον διασῴζεται

Και πιστεύουμε πως, όταν ο μακρινός μας συμπολίτης καταστραφεί πριν από μας, δε θα ᾿ρθει και στον ίδιο τον καθένα μας η συμφορά, αλλά πως όποιος παθαίνει το κακό νωρίτερα θα δυστυχεί μόνος του;
καί οἰόμεθα τοῦ ἄπωθεν ξυνοίκου προαπολλυμένου, οὐ καί ἐς αὐτόν τινα ἥξειν το δεινόν, πρό δέ αὐτοῦ μᾶλλον τόν πάσχοντα καθ᾿ αὐτόν δυστυχεῖν;