Η διαγνωστική αξιολόγηση εφαρμόζεται συνήθως στην αρχή κάποιας μαθησιακής διαδικασίας (π.χ. στην αρχή σχολικής χρονιάς ή στην αρχή διδασκόμενης ενότητας).
Έχει διαγνωστικό χαρακτήρα και ανιχνεύει, διερευνά και διαπιστώνει: γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες, στάσεις και εναλλακτικές ιδέες των μαθητών, ώστε να διαμορφωθεί κατάλληλα από τον εκπαιδευτικό η διδακτική διαδικασία και να οικοδομηθεί αποτελεσματικότερα η νέα γνώση.
Μερικές προτάσεις για τα διαγνωστικά τεστ ακολουθούν παρακάτω:
- Το διαγνωστικό τεστ είναι επώνυμο και όχι ανώνυμο και πραγματοποιείται χωρίς προειδοποίηση. Μας δίνει μια πρώτη εικόνα για κάθε μαθητή ξεχωριστά, αλλά και για όλη την τάξη γενικότερα.
- Τα θέματα του τεστ δεν είναι ανάγκη να αναφέρονται σε όλη την ύλη της προηγούμενης χρονιάς ή όλες τις προηγούμενες γνώσεις, αφού μετά από ένα χρονικό διάστημα, θα έχουμε μια πλήρη εικόνα των μαθητών μας.
- Το τεστ στην αρχή της χρονιάς, καλό είναι να περιέχει απλά θέματα, για να μπορούμε να βγάλουμε καλύτερα συμπεράσματα. Αν πχ προτείνουμε στους μαθητές ένα δύσκολο πρόβλημα, δεν μπορούμε να συμπεράνουμε ποιοι από αυτούς έχουν ελλείψεις στον τομέα αυτό.
- Τα αποτελέσματα του τεστ μας επιτρέπουν να έχουμε μια άμεση συζήτηση με κάθε μαθητή ή μαθήτρια ξεχωριστά. Επίσης μπορεί να αποτελέσουν μια καλή ευκαιρία για συνάντηση με τους γονείς, στην διάρκεια της οποίας θα τους ενημερώσουμε για το τι εμείς πρόκειται να κάνουμε και πως αυτοί μπορούν να μας βοηθήσουν.
- Δίνεται αρκετός χρόνος στους μαθητές να το συμπληρώσουν το τεστ. Ένα διαγνωστικό τεστ στο οποίο οι αρκετοί μαθητές αφήνουν ερωτήσεις αναπάντητες λόγω έλλειψης χρόνου, είναι σχεδόν άχρηστο.
- Οι μαθητές δε βαθμολογούνται με βάση τα αποτελέσματα των διαγνωστικών δοκιμασιών. Εξυπακούεται ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν τους διδάσκοντες στην ενημέρωσή τους και υποβοήθηση του έργου τους. Για το λόγο αυτό, βαθμολογικά αποτελέσματα δεν πρέπει να δίνονται στους μαθητές, αφού αυτοί δεν βαθμολογούνται με βάση τις διαγνωστικές δοκιμασίες. Είναι όμως δυνατό να γίνει συζήτηση για τα ποιοτικά αποτελέσματα της δοκιμασίας, είτε στην τάξη, είτε ατομικά, εφόσον ζητηθεί.
- Το συνολικό αποτέλεσμα του τεστ βοηθά τον εκπαιδευτικό να εκτιμήσει γρήγορα το μέσο επίπεδο του τμήματος, να διαπιστώσει περιπτώσεις μαθητών που αποκλίνουν προς τα πάνω ή προς τα κάτω και να προσαρμόσει κατάλληλα το μάθημά του. Ωστόσο μπορούμε να αξιολογήσουμε και άλλα θέματα όπως πχ η λύση προβλήματος, στάσεις μαθητών απέναντι στα μαθηματικά κλπ.
Ακολουθούν τρία ενδεικτικά διαγνωστικά τεστ, που μπορουν να δωθούν κατά τη έναρξη της σχολικής χρονιάς, στις εισαγωγικές τάξεις Γυμνασίου και Λυκείου.
Διαγνωστικό Α’ Λυκείου (από ΚΕΕ)