ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Η τυραννία που μάταια επαινούν μπορεί να έχει γλυκιά όψη, αλλά εσωτερικά είναι θλιβερή· ποιος άραγε λογαριάζεται καλότυχος και ποιος ευτυχισμένος, όταν διαβιεί μέσα στο φόβο και στη καχυποψία; Θα ήθελα να ζήσω ευτυχισμένα ως πολίτης παρά ως βασιλιάς, ο οποίος χαίρεται να έχει κακούς κι ανάξιους φίλους από φόβο μην τον σκοτώσουν ξαφνικά και να μη θέλει τους καλούς και άξιους. Θα μπορούσε, βέβαια, να πει κάποιος πως το χρήμα νικά τα πάντα κι είναι ευχάριστος ο πλούτος· εμένα, όμως, δε μ’ αρέσει να στήνω αυτί σε κάθε θόρυβο ούτε να έχω σκοτούρες, για να σώσω το βιος μου· μακάρι να ζήσω μετρημένα και χωρίς λύπες
τυραννίδος δὲ τῆς μάτην αἰνουμένης τὸ μὲν πρόσωπον ἡδύ, τἀν δόμοισι δὲ λυπηρά• τίς γὰρ μακάριος, τίς εὐτυχής, ὅστις δεδοικὼς καὶ παραβλέπων βίον αἰῶνα τείνει; δημότης ἂν εὐτυχὴς ζῆν ἂν θέλοιμι μᾶλλον ἢ τύραννος ὤν, ᾧ τοὺς πονηροὺς ἡδονὴ φίλους ἔχειν, ἐσθλοὺς δὲ μισεῖ κατθανεῖν φοβούμενος. εἴποις ἂν ὡς ὁ χρυσὸς ἐκνικᾷ τάδε, πλουτεῖν τε τερπνόν; οὐ φιλῶ ψόφους κλύειν ἐν χερσὶ σῴζων ὄλβον οὐδ’ ἔχειν πόνους• εἴη γ’ ἐμοὶ μέτρια μὴ λυπουμένῳ.

Ω τύχη που μέχρι τώρα έχεις αλλάξει πάμπολλους ανθρώπους, άλλους ρίχνοντάς τους στη δυστυχία κι άλλους πάλι στην ευτυχία
ὦ μεταβαλοῦσα μυρίους ἤδη βροτῶν καὶ δυστυχῆσαι καὖθις αὖ πρᾶξαι καλῶς, Τύχη

Όταν το σπίτι σου το βρίσκουν συμφορές, μη φοβάσαι αν σέβεσαι τους θεούς· στο τέλος οι καλοί πάντα βρίσκουν το δίκιο τους, ενώ οι κακοί, όπως είναι φυσικό, ποτέ δεν ευτυχούν
ὅτῳ δ’ ἐλαύνεται συμφοραῖς οἶκος, σέβοντα δαίμονας θαρσεῖν χρεών• ἐς τέλος γὰρ οἱ μὲν ἐσθλοὶ τυγχάνουσιν ἀξίων, οἱ κακοὶ δ’, ὥσπερ πεφύκασ’, οὔποτ’ εὖ πράξειαν ἄν

Σε παινεύω, αφού άλλαξες γνώμη και τιμάς το θεό· μπορεί οι θεοί ν’ αργούνε πάντα, αλλά στο τέλος μόνο εκείνοι νικούν
ᾔνεσ’ οὕνεκ’ εὐλογεῖς θεὸν μεταβαλοῦσ’• ἀεὶ γὰρ οὖν χρόνια μὲν τὰ τῶν θεῶν πως, ἐς τέλος δ’ οὐκ ἀσθενῆ

Γιατί, γυναίκα, όσα αγαθά επιδιώκουμε με το ζόρι χωρίς τη θέληση των θεών, άχρηστα για μας είναι· όσα, όμως, μας δίνουν με τη θέλησή τους οι θεοί, μας ωφελούν
ἃν γὰρ βίᾳ σπεύδωμεν ἀκόντων θεῶν, ἄκοντα κεκτήμεσθα τἀγάθ’, ὦ γύναι• ἃ δ’ ἂν διδῶσ’ ἑκόντες, ὠφελούμεθα

Δύσκολο για τους άντρες να χειριστούν τις γυναίκες, κι αν μάλιστα οι καλές σμίξουν με τις κακές, τότε όλες μας μισούμαστε· έτσι δυστυχείς γεννηθήκαμε
τά γάρ γυναικῶν δυσχερῆ πρός ἄρσενας, κἀν ταῖς κακαῖσιν ἁγαθαί μεμειγμέναι μισούμεθ᾿· οὕτω δυστυχεῖς πεφύκαμεν

Καλύτερα να έχω για φίλο μου έναν αμόρφωτο αλλά έντιμο παρά έναν σοφότερο αλλά κακό
φαῦλον χρηστόν ἄν λαβεῖν φίλον θέλοιμι μᾶλλον ἤ κακόν σοφώτερον

Για μένα από τα πλούτη και τα βασιλικά παλάτια θα ήταν προτιμότερο να ανατρέφω φρόνιμα παιδιά. Αποστρέφομαι τη ζωή χωρίς παιδιά, και μέμφομαι αυτόν που σκέφτεται το αντίθετο· μακάρι να μεγαλώνω καλά παιδιά κι ας είχα πενιχρό εισόδημα
ἐμοί μέν πλούτου τε πάρος βασιλικῶν τ᾿ εἶεν θαλάμων τροφαί κήδειοι κεδνῶν γε τέκνων. τόν ἄπαιδα δ᾿ ἀποστυγῶ βίον, ᾧ τε δοκεῖ ψέγω· μετά δέ κτεάνων μετρίων βιοτᾶς εὔπαιδος ἐχοίμαν

Στροβιλιζόμαστε από εδώ και από κει στις δυστυχίες και στις χαρές και πάλι αλλάζει το φύσημα του ανέμου
ἑλισσόμεσθ’ ἐκεῖθεν ἐνθάδε δυστυχίαισιν εὐτυχίαις τε πάλιν, μεθίσταται δέ πνεύματα

Μην κάνεις εσύ τέτοια· αλλά, αφού έχεις εξουσία, να επιδιώκεις την αρετή-το καλό. Γιατί, αν κάποιος από τους ανθρώπους φανεί κακός, τον τιμωρούν οι θεοί
μή σύ γ᾿· ἀλλ᾿, ἐπεί κρατεῖς, ἀρετάς δίωκε. καί γάρ ὅστις ἄν βροτῶν κακός πεφύκῃ, ζημιοῦσιν οἱ θεοί