ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Αλήθεια, πολλά μπορούν να μάθουν οι άνθρωποι όταν δουν· προτού, όμως, να δει, κανείς δε μπορεί να μαντέψει ποια τύχη τον περιμένει
῏Η πολλὰ βροτοῖς ἔστιν ἰδοῦσιν γνῶναι• πρὶν ἰδεῖν δ’ οὐδεὶς μάντις τῶν μελλόντων ὅ τι πράξει.

Δεν είναι δίκαιο ο ευγενής άντρας να κάνει κακό σ’ έναν νεκρό, ακόμα κι αν τον μισεί πολύ
῎Ανδρα δ’ οὐ δίκαιον, εἰ θάνοι, βλάπτειν τὸν ἐσθλόν, οὐδ’ ἐὰν μισῶν κυρῇς.

Γιατί εγώ συγχωρώ τον άντρα που όταν ακούει να τον βρίζουν απαντά κι αυτός με όμοιες βρισιές
ἐγὼ γὰρ ἀνδρὶ συγγνώμην ἔχω κλύοντι φλαῦρα συμβαλεῖν ἔπη κακά.

Γιατί όσοι έχουνε κορμί μεγάλο και φαρδιές πλάτες, δε δίνουν σιγουριά περισσότερη, αλλά οι συνετοί και φρόνιμου νικούν παντού. Κι ένα μικρό μαστίγιο κάνει το μεγάλο ταύρο να προχωρά σωστά στο δρόμο.
οὐ γὰρ οἱ πλατεῖς οὐδ’ εὐρύνωτοι φῶτες ἀσφαλέστατοι, ἀλλ’ οἱ φρονοῦντες εὖ κρατοῦσι πανταχοῦ. Μέγας δὲ πλευρὰ βοῦς ὑπὸ σμικρᾶς ὅμως μάστιγος ὀρθὸς εἰς ὁδὸν πορεύεται.

Μακάρι να ‘χε χαθεί από τα πριν μες στον αιθέρα ή μες στον παντοδέκτη Άδη αυτός που δίδαξε στους Έλληνες τα μισητά όπλα του πολέμου. Ω πόνοι, πατεράδες πόνων. Γιατί εκείνος ρήμαξε όλους τους ανθρώπους.
῎Οφελε πρότερον αἰθέρα δῦναι μέγαν ἢ τὸν πολύκοινον ῞Αιδαν κεῖνος ἁνὴρ, ὃς στυγερῶν ἔδειξεν ὅπλων ῞Ελλασιν κοινὸν ῎Αρη. ῍Ω πόνοι πρόγονοι πόνων• κεῖνος γὰρ ἔπερσεν ἀνθρώπους.

Και για μένα είναι πολύ μεγάλη ντροπή ν’ ακούω τις ανοησίες ενός ανόητου
κἀμοὶ γὰρ αἴσχιστον κλύειν ἀνδρὸς ματαίου φλαῦρ’ ἔπη μυθουμένου.

Κάποτε είδα κάποιον που με γλώσσα γεμάτη θράσος είχε βάλει ναύτες με δύσκολο καιρό να ταξιδέψουν· μα σαν τους έπιασε βαριά φουρτούνα, έχασε τη μιλιά του και κρυμμένος μέσα στα ρούχα του άφηνε όποιον κι όποιον να τον πατάει. Έτσι και με σένα και τα περήφανά σου λόγια, μόλις απ’ να σύννεφο μικρό ξεσπάσει μεγάλη καταιγίδα, την πολλή σου και φουσκωμένη ξιπασιά θα σβήσει.
῎Ηδη ποτ’ εἶδον ἄνδρ’ ἐγὼ γλώσσῃ θρασὺν ναύτας ἐφορμήσαντα χειμῶνος τὸ πλεῖν, ᾧ φθέγμ’ ἂν οὐκ ἀνηῦρες, ἡνίκ’ ἐν κακῷ χειμῶνος εἴχετ’, ἀλλ’ ὑφ’ εἵματος κρυφεὶς πατεῖν παρεῖχε τῷ θέλοντι ναυτίλων. Οὕτω δὲ καὶ σὲ καὶ τὸ σὸν λάβρον στόμα σμικροῦ νέφους τάχ’ ἄν τις ἐκπνεύσας μέγας χειμὼν κατασβέσειε τὴν πολλὴν βοήν.

Πολλά κακά μπορείς κρυφά να κάνεις
Πόλλ’ ἂν καλῶς λάθρᾳ σὺ κλέψειας κακά.

Τέτοια πάλι γλώσσα δε μ’ αρέσει· γιατί, όταν βρίσκεσαι σε συμφορές, τα σκληρά λόγια, κι αν ακόμα είναι δίκαια, σε δαγκώνουν
Οὐδ’ αὖ τοιαύτην γλῶσσαν ἐν κακοῖς φιλῶ• τὰ σκληρὰ γάρ τοι, κἂν ὑπέρδικ’ ᾖ, δάκνει.

Ο καθένας πρέπει, όσο μεγάλο ανάστημα κι αν έχει, να ξέρει πως μπορεί να τον γκρεμίσει κι ένα μικρό κακό. Και μάθε κείνος που νιώθει φόβο και οργή, γλιτώνει· μα όπου μπορεί ο καθένας έτσι να καυχιέται κι ό,τι θέλει να κάνει, να λογιάζεις πως θα ‘ρθει κάποια μέρα που σε μαύρους βυθούς η πολιτεία θα βουλιάξει, κι ας είχε ξεκινήσει πρίμα. Κάποιος σωτήριος φόβος ας με παραστέκει και να μην λογαριάζουμε πως όταν κάνουμε αυτά που μας ευχαριστούνε, δε θα τα ξεπληρώσουμε μ’ εκείνα που μας στενοχωρούν. Αυτά πηγαίνουν το ΄να ξοπίσω απ’ τ’ άλλο.
᾿Αλλ’ ἄνδρα χρή, κἂν σῶμα γεννήσῃ μέγα, δοκεῖν πεσεῖν ἂν κἂν ἀπὸ σμικροῦ κακοῦ. Δέος γὰρ ᾧ πρόσεστιν αἰσχύνη θ’ ὁμοῦ, σωτηρίαν ἔχοντα τόνδ’ ἐπίστασο• ὅπου δ’ ὑβρίζειν δρᾶν θ’ ἃ βούλεται παρῇ, ταύτην νόμιζε τὴν πόλιν χρόνῳ ποτὲ ἐξ οὐρίων δραμοῦσαν εἰς βυθὸν πεσεῖν. ᾿Αλλ’ ἑστάτω μοι καὶ δέος τι καίριον, καὶ μὴ δοκῶμεν δρῶντες ἃν ἡδώμεθα οὐκ ἀντιτίσειν αὖθις ἃν λυπώμεθα. ῞Ερπει παραλλὰξ ταῦτα

Είναι πολίτης κακός όποιος δε θέλει να υπακούει στους άρχοντές του. Και ούτε θα μείνουν ορθοί οι νόμοι σε μία πόλη, αν δεν υπήρχε και ο φόβος να τους παραστέκει. Μήτε σωστά ο στρατός θα κυβερνιόταν, άμα το σεβασμό δεν είχε και το φόβο να τον συντρέχουν.
Καίτοι κακοῦ πρὸς ἀνδρὸς ἄνδρα δημότην μηδὲν δικαιοῦν τῶν ἐφεστώτων κλύειν. Οὐ γάρ ποτ’ οὔτ’ ἂν ἐν πόλει νόμοι καλῶς φέροιντ’ ἄν, ἔνθα μὴ καθεστήκῃ δέος, οὔτ’ ἂν στρατός γε σωφρόνως ἄρχοιτ’ ἔτι μηδὲν φόβου πρόβλημα μηδ’ αἰδοῦς ἔχων.

Με τη βοήθεια των θεών θα μπορούσε να κερδίσει ακόμα και ο αδύναμος
θεοῖς μὲν κἂν ὁ μηδὲν ὢν ὁμοῦ κράτος κατακτήσαιτ’

Τα πάντα μαραίνει ο μέγας χρόνος
Πάνθ’ ὁ μέγας χρόνος μαραίνει

Στους πιο πολλούς ανθρώπους άπιστο είναι το λιμάνι της φιλίας
τοῖς πολλοῖσι γὰρ βροτῶν ἄπιστός ἐσθ’ ἑταιρείας λιμήν.