ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Πολλές μορφές παίρνουν τα θεϊκά πράγματα και πολλά οι θεοί τα ολοκληρώνουν απροσδόκητα· κι όσα προσδοκούσαμε δεν έγιναν, ενώ βρήκε δρόμο για το απρόσμενο ο θεός
πολλαὶ μορφαὶ τῶν δαιμονίων, πολλὰ δ’ ἀέλπτως κραίνουσι θεοί• καὶ τὰ δοκηθέντ’ οὐκ ἐτελέσθη, τῶν δ’ ἀδοκήτων πόρον ηὗρε θεός

Σου συγχωρείται, όταν παθαίνεις βαρύτερα κακά απ᾿ όσα μπορείς να υπομένεις, ν᾿ απαλλαγείς από τη δύστυχη ζωή σου
συγγνώσθ᾿, ὅταν τις κρείσσον᾿ ἤ φέρειν κακά πάθῃ, ταλαίνης ἐξαπαλλάξαι ζόης

Δεν πρέπει να εξουσιάζουν οι δυνατοί πέρα από το δίκαιο, ούτε να θεωρούν, όταν είναι ευτυχισμένοι, πως αυτό θα κρατήσει για πάντα
οὐ τοὺς κρατοῦντας χρὴ κρατεῖν ἃ μὴ χρεών, οὐδ’ εὐτυχοῦντας εὖ δοκεῖν πράξειν ἀεί

Ο πλούτος, ανθρωπάκο, είναι ο μοναδικός θεός για τους σοφούς κι όλα τ’ άλλα είναι φληναφήματα και όμορφα λόγια
ὁ πλοῦτος, ἀνθρωπίσκε, τοῖς σοφοῖς θεός, τά δ᾿ ἄλλα κόμποι καί λόγων εὐμορφίαι

Είναι μεγάλο κακό για την πόλη, όταν ένας κακόγνωμος αλλά ευχάριστος ρήτορας πείθει το λαό· Όσοι, όμως, πάντα σωστά συμβουλεύουν, κι αν αμέσως δε φαίνονται χρήσιμοι, αργότερα ωφελούν την πόλη. Έτσι πρέπει να κρίνεται ο ηγέτης· γιατί τότε μόνο έχουν την ίδια αξία ρήτορας και ηγέτης
[ὅταν γὰρ ἡδύς τις λόγοις φρονῶν κακῶς πείθῃ τὸ πλῆθος, τῇ πόλει κακὸν μέγα• ὅσοι δὲ σὺν νῷ χρηστὰ βουλεύουσ’ ἀεί, κἂν μὴ παραυτίκ’, αὖθίς εἰσι χρήσιμοι πόλει. θεᾶσθαι δ’ ὧδε χρὴ τὸν προστάτην ἰδόνθ’• ὅμοιον γὰρ τὸ χρῆμα γίγνεται τῷ τοὺς λόγους λέγοντι καὶ τιμωμένῳ.]

Κακός ο λαός, όταν έχει κακούς ηγέτες
δεινὸν οἱ πολλοί, κακούργους ὅταν ἔχωσι προστάτας

Όταν ξεσπά ο λαός οργισμένα είναι σα να θέλεις να σβήσεις πυρακτωμένη φωτιά· αν, όμως, ηρεμήσεις επιζητώντας την κατάλληλη ευκαιρία, μπορεί να μετριάσει την ορμή του· κι αν ξεθυμάνει, εύκολα τότε μπορείς να πετύχεις ό,τι θέλεις. Υπάρχει φιλευσπλαχνία και ταυτόχρονα μεγάλος θυμός στο λαό, κι αν ξέρεις να περιμένεις την κατάλληλη στιγμή, δεν υπάρχει καλύτερο χάρισμα απ’ αυτό…
Κι αν ζορίζεις του καραβιού το πανί, βουλιάζει, ενώ αν το χαλαρώσεις, πλέει και πάλι ορθό. Γιατί ούτε ο θεός, ούτε όμως, και οι πολίτες αγαπούν το μεγάλο πάθος
ὅταν γὰρ ἡβᾷ δῆμος εἰς ὀργὴν πεσών, ὅμοιον ὥστε πῦρ κατασβέσαι λάβρον• εἰ δ’ ἡσύχως τις αὑτὸν ἐντείνοντι μὲν χαλῶν ὑπείκοι καιρὸν εὐλαβούμενος, ἴσως ἂν ἐκπνεύσειεν• ἢν δ’ ἀνῇ πνοάς, τύχοις ἂν αὐτοῦ ῥᾳδίως ὅσον θέλεις.
ἔνεστι δ’ οἶκτος, ἔνι δὲ καὶ θυμὸς μέγας, καραδοκοῦντι κτῆμα τιμιώτατον… καὶ ναῦς γὰρ ἐνταθεῖσα πρὸς βίαν ποδὶ ἔβαψεν, ἔστη δ’ αὖθις, ἢν χαλᾷ πόδα.
μισεῖ γὰρ ὁ θεὸς τὰς ἄγαν προθυμίας, μισοῦσι δ’ ἀστοί

το τέλος (της ζωής) στους ανθρώπους ο θεός το δίνει, και μάλιστα όποιο τέλος αυτός θέλει
τέλος ἔχει δαίμων βροτοῖς, τέλος ὅπᾳ θέλῃ

Κάθε άνθρωπος, ακόμη κι αν είναι δούλος, χαίρεται να βλέπει το φως (να ζει)
πᾶς ἀνήρ, κἂν δοῦλος ᾖ τις, ἥδεται τὸ φῶς ὁρῶν

Ο μεγάλος πλούτος και η ευτυχία δεν κρατούν για πάντα στους ανθρώπους
ὁ μέγας ὄλβος οὐ μόνιμος ἐν βροτοῖς

Ό,τι και να πάθει μια γυναίκα είναι δευτερεύον, αν, όμως, στερηθεί τον άντρα της, χάνει τότε τη ζωή της
τὰ μὲν γὰρ ἄλλα δεύτερ’ ἂν πάσχοι γυνή, ἀνδρὸς δ’ ἁμαρτάνουσ’ ἁμαρτάνει βίου.

Είπες πολλά ως γυναίκα σ’ έναν άντρα, και ξέφυγε η σωφροσύνη σου από το μέτρο
ἄγαν ἔλεξας ὡς γυνὴ πρὸς ἄρσενας, καί σου τὸ σῶφρον ἐξετόξευσεν φρενός

Κι αν είμαστε οι γυναίκες κακό μεγάλο, δεν πρέπει οι άντρες να προσπαθούν να μας μοιάσουν
οὐδ’, εἰ γυναῖκές ἐσμεν ἀτηρὸν κακόν, ἄνδρας γυναιξὶν ἐξομοιοῦσθαι φύσιν

Παράξενο στ’ αλήθεια, οι θεοί να έχουν χαρίσει στους ανθρώπους βότανα για τ’ άγρια τα φίδια, και για την κακιά γυναίκα, που ξεπερνάει ακόμη και την έχιδνα και τη φωτιά, να μην έχει βρει κανείς μέχρι τώρα κάποιο φάρμακο· τόσο μεγάλο κακό είμαστε για τους άντρες
δεινὸν δ’ ἑρπετῶν μὲν ἀγρίων ἄκη βροτοῖσι θεῶν καταστῆσαί τινα• ὃ δ’ ἔστ’ ἐχίδνης καὶ πυρὸς περαιτέρω, οὐδεὶς γυναικὸς φάρμακ’ ἐξηύρηκέ πω κακῆς• τοσοῦτόν ἐσμεν ἀνθρώποις κακόν

Η γυναίκα πρέπει, κι αν ακόμα της δώσουν κακό άντρα, να τον ανέχεται και να μην τον ανταγωνίζεται το φρόνημά του
χρὴ γὰρ γυναῖκα, κἂν κακῷ πόσει δοθῇ, στέργειν, ἅμιλλάν τ’ οὐκ ἔχειν φρονήματος