ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Δε γνωρίζω πώς ν’ αποκαλέσω κάποιον άνθρωπο καλότυχο· κι αυτό γιατί όλα μπορούν ν’ αναστραφούν
οὐκ οἶδ’ ὅπως εἴποιμ’ ἂν εὐτυχεῖν τινα θνητῶν• τὰ γὰρ δὴ πρῶτ’ ἀνέστραπται πάλιν

Ω τύχη που μέχρι τώρα έχεις αλλάξει πάμπολλους ανθρώπους, άλλους ρίχνοντάς τους στη δυστυχία κι άλλους πάλι στην ευτυχία
ὦ μεταβαλοῦσα μυρίους ἤδη βροτῶν καὶ δυστυχῆσαι καὖθις αὖ πρᾶξαι καλῶς, Τύχη

Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των σοφών ανθρώπων, όταν βρουν την κατάλληλη ευκαιρία, να μην αποστρέφονται την τύχη τους, για να απολαύσουν άλλες ηδονές
σοφῶν γάρ ἀνδρῶν ταῦτα, μή ᾿κβάντας τύχης, καιρόν λαβόντας, ἡδονάς ἄλλας λαβεῖν

Όποιος από τους ανθρώπους μπορεί να χαίρεται τη ζωή, χωρίς να τον βαραίνει κάποια ατυχία, είναι ευτυχισμένος
χαίρειν δ᾿ ὅστις δύναται καί ξυντυχίᾳ μή τινι κάμνει θνητῶν, εὐδαίμονα πράσσει

Μακάρι να ήμουν από πάντα δυστυχισμένη· γιατί δεν αντέχεις τις συμφορές, αν δεν είσαι σύντροφός τους από πριν· το να αλλάζει η τύχη σου είναι δυστυχία· οι άνθρωποι δεν αντέχουν να βουλιάζουν στη θλίψη μετά από μια ευτυχισμένη ζωή
ζηλοῦσ᾿ ἄταν διά παντός δυσδαῖμον· ἐν γάρ ἀνάγκαις οὐ κάμνεις σύντροφος ὤν. μεταβάλλει δυσδαιμονία· τό δέ μετ᾿ εὐτυχίας κακοῦσθαι θνατοῖς αἰών

Αλλά και η πιο μεγάλη δυστυχία μπορεί πολύ εύκολα ν᾿ αλλάξει, όταν το θελήσει η τύχη
ἀλλ᾿ ἔστιν ἔστιν, ἡ λίαν δυσπραξία λίαν διδοῦσα μεταβολάς ὅταν τύχῃ

Κανείς από τους ανθρώπους δεν είναι ως το τέλος καλότυχος κι ευτυχισμένος· κανείς μέχρι τώρα χωρίς λύπη στη ζωή του
θνητῶν δ᾿ ὄλβιος ἐς τέλος οὐδείς οὐδ᾿ ευδαίμων· οὔπω γάρ ἔφυ τις ἄλυπος

Όποιος από τους ανθρώπους νομίζει πως η χαρά του θα κρατάει για πάντα είναι ανόητος· οι τύχες, όπως ο άνθρωπος, είναι ασταθείς, άλλοτε εδώ άλλοτε εκεί πηδώντας, και κανείς δεν ευτυχεί για πάντα
θνητῶν δέ μῶρος ὅστις εὖ πράσσειν δοκῶν βέβαια χαίρει· τοῖς τρόποις γάρ αἱ τύχαι, ἔμπληκτος ὡς ἄνθρωπος, ἄλλοτ᾿ ἄλλοσε πηδῶσι, κοὐδείς αὐτός εὐτυχεῖ ποτε

Αλήθεια, πολλά μπορούν να μάθουν οι άνθρωποι όταν δουν· προτού, όμως, να δει, κανείς δε μπορεί να μαντέψει ποια τύχη τον περιμένει
῏Η πολλὰ βροτοῖς ἔστιν ἰδοῦσιν γνῶναι• πρὶν ἰδεῖν δ’ οὐδεὶς μάντις τῶν μελλόντων ὅ τι πράξει.

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κακό για τους ανθρώπους από την τύχη που τη γεννά η ανάγκη
τῆς ἀναγκαίας τύχης οὐκ ἔστιν οὐδὲν μεῖζον ἀνθρώποις κακόν

Ένα πράγμα, Αθηναίοι, η καλή μου τύχη, την οποία θεωρώ πως είναι ανώτερη από κάθε ικανότητα και σοφία που υπάρχει στους ανθρώπους
ἓν μέν, ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, δι’ εὐτυχίαν, ἣν συμπάσης ἐγὼ τῆς ἐν ἀνθρώποις οὔσης δεινότητος καὶ σοφίας ὁρῶ κρατοῦσαν

Για τα χρήματα μιλάς, πατέρα, που είναι αβέβαιο πράγμα. Αν πιστεύεις πως αυτά θα παραμείνουν για πάντα σε σένα, φύλαγέ τα και μην τα δίνεις σε κανέναν· αυτά, όμως, πατέρα, δεν τα εξουσιάζεις, μήτε θα έχεις πάντα την ίδια τύχη, και γι’ αυτό μη διστάζεις να τα μοιράζεις· η τύχη άλλωστε σου τα χάρισε όλα κι αυτή ανά πάσα στιγμή μπορεί να σου τα πάρει και να τα δώσει σε άλλον ανάξιο.
περί χρημάτων λαλεῖς, ἀβεβαίου πράγματος. εἰ μέν γάρ οἶσθα ταῦτα παραμενοῦντα σοι εἰς πάντα τόν χρόνον, φύλαττε μηδενί τοῦ σοῦ μεταδιδούς· ὧν δέ μή σύ κύριος εἶ, μηδέ σαυτοῦ τῆς τύχης δέ πάντ᾿ ἔχεις, μή τι φθονοίης, ὦ πάτερ, τούτων τινί, αὕτη γάρ ἄλλωι, τυχόν ἀναξίωι τινί, παρελομένη σοῦ πάντα προσθήσει πάλιν

Ανόητοι, νιώστε επιτέλους τις συμφορές των ανθρώπων· η ζωή μας είναι μια πάλη· ευτυχούν τώρα κάποιοι, ύστερα κάποιοι άλλοι, μετά πάλι οι άλλοι, και η τύχη επαίρεται· γι ᾿ αυτό και όταν ο δύστυχος ευτυχήσει δοξάζει την τύχη, και ο ευτυχισμένος, επειδή φοβάται μην τη χάσει, την τοποθετεί ψηλά. Αυτά έχοντας στο νου μας, δεν πρέπει να θυμώνουμε, όταν λίγο μας αδικούν, κάνοντας με τη σειρά μας κακό στους άλλους και βλάπτοντας την πόλη
ἀλλ᾿ ὦ μάταιοι, γνῶτε τἀνθρώπων κακά· παλαίσμαθ᾿ ἡμῶν ὁ βίος· εὐτυχοῦσι δέ οἵ μέν τάχ᾿, δ᾿ ἐσαῦθις, οἵ δ᾿ ἤδη βροτῶν, τρυφᾷ δ᾿ ὁ δαίμων· πρός τε γάρ τοῦ δυστυχοῦς, ὡς εὐτυχήσῃ, τίμιος γεραίρεται, ὅ τ᾿ ὄλβιος νιν πνεῦμα δειμαίνων λιπεῖν ὑψηλόν αἴρει. γνόντας οὖν χρεών τάδε ἀδικουμένους τε μέτρια μή θυμῷ φέρειν ἀδικεῖν τε τοιαῦθ᾿ οἷα μή βλάψαι πόλιν

η τύχη δίνει καλά παιδιά στα δίκαια σπίτια
οἴκων γάρ εὐθυδίκων καλλίπαις πότμος ἀεί

όταν μεγαλώσει πολύ η ευτυχία του ανθρώπου, γεννά και δεν πεθαίνει χωρίς “παιδιά” · κι απ᾿ την καλή στη γενιά μοίρα φυτρώνει αδηφάγο κακό
μέγαν τελεσθέντα φωτός ὄλβον τεκνοῦσθαι μηδ᾿ ἄπαιδα θνῄσκειν, ἐκ δ᾿ ἀγαθάς τύχας γένει βλαστάνειν ἀκόρεστον οἰζύν