ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Αυτοί που σκέφτονται βιαστικά σφάλλουν
φρονεῖν γὰρ οἱ ταχεῖς οὐκ ἀσφαλεῖς

Αλίμονο, έπρεπε να υπάρχει στους ανθρώπους ξεκάθαρο σημάδι και ορθή κρίση, για να ξεχωρίζουν ποιος είναι αληθινός φίλος και ποιος όχι, να έχουν, επίσης, και δύο φωνές όλοι οι άνθρωποι, τη μια τίμια και την άλλη ό,τι να ‘ναι, ώστε να φανερώνει η τίμια τα άδικα της ψεύτικης, και να μην εξαπατόμαστε
φεῦ, χρῆν βροτοῖσι τῶν φίλων τεκμήριον σαφές τι κεῖσθαι καὶ διάγνωσιν φρενῶν, ὅστις τ’ ἀληθής ἐστιν ὅς τε μὴ φίλος, δισσάς τε φωνὰς πάντας ἀνθρώπους ἔχειν, τὴν μὲν δικαίαν, τὴν δ’ ὅπως ἐτύγχανεν, ὡς ἡ φρονοῦσα τἄδικ’ ἐξηλέγχετο πρὸς τῆς δικαίας, κοὐκ ἂν ἠπατώμεθα

Η δεύτερη σκέψη διαψεύδει την πρώτη [στερνή μου γνώση να σ᾿ είχα πρώτα]
ψεύδει γάρ ἡ ᾿πίνοια τήν γνώμην

Αλίμονο· με τίποτα δε μπορείς να ξεχωρίσεις την αρετή στους ανθρώπους· κι αυτό γιατί υπάρχει μεγάλη σύγχυση στη φύση τους
φεῦ· οὐκ ἐστ᾿ ἀκριβές οὐδέν εἰς εὐανδρίαν· ἔχουσιν γάρ ταραγμόν αἱ φύσεις βροτῶν

Αλλά εσείς που με τις άμυαλες γνώμες σας πέφτετε σε πλάνες, δε θα σκεφτείτε κάποτε γνωστικά και τους ανθρώπους να τους κρίνετε από τον τρόπο που φέρονται και τους καλούς από το ήθος τους; Γιατί αυτοί είναι που διοικούν σωστά τις πόλεις και τα σπίτια τους· τα όμορφα κορμιά που τους λείπει το μυαλό δεν είναι τίποτε άλλο παρά της αγοράς αγάλματα
οὐ μή φρονήσεθ᾿, οἵ κενῶν δοξασμάτων πλήρεις πλανᾶσθε, τῇ δ᾿ ὁμιλία βροτούς κρινεῖτε καί τοῖς ἤθεσιν τούς εὐγενεῖς; οἱ γάρ τοιοῦτοι καί πόλεις οἰκοῦσιν εὖ καί δώμαθ᾿· αἱ δέ σάρκες αἱ κεναί φρενῶν ἀγάλματ᾿ ἀγοράς εἰσίν

Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των σοφών ανθρώπων, όταν βρουν την κατάλληλη ευκαιρία, να μην αποστρέφονται την τύχη τους, για να απολαύσουν άλλες ηδονές
σοφῶν γάρ ἀνδρῶν ταῦτα, μή ᾿κβάντας τύχης, καιρόν λαβόντας, ἡδονάς ἄλλας λαβεῖν

Η δίκαιη κρίση δεν υπάρχει στα μάτια των ανθρώπων, οι οποίοι, πριν καν μάθουν καλά το χαρακτήρα κάποιου τον μισούν και μόνο βλέποντάς τον, κι ας μην τους έχει κάνει κανένα κακό
δίκη γὰρ οὐκ ἔνεστ’ ἐν ὀφθαλμοῖς βροτῶν, ὅστις πρὶν ἀνδρὸς σπλάγχνον ἐκμαθεῖν σαφῶς στυγεῖ δεδορκώς, οὐδὲν ἠδικημένος. . . .

Αλήθεια, πολλά μπορούν να μάθουν οι άνθρωποι όταν δουν· προτού, όμως, να δει, κανείς δε μπορεί να μαντέψει ποια τύχη τον περιμένει
῏Η πολλὰ βροτοῖς ἔστιν ἰδοῦσιν γνῶναι• πρὶν ἰδεῖν δ’ οὐδεὶς μάντις τῶν μελλόντων ὅ τι πράξει.

Μην προσπαθείς να θεραπεύσεις το ένα κακό με άλλο κακό μεγαλώνοντας έτσι τη φρίκη της συμφοράς
μὴ κακὸν κακῷ διδοὺς ἄκος, πλέον τὸ πῆμα τῆς ἄτης τίθει.

Πρόσεξε μήπως το θάρρος το ασύνετο γεννήσει κανένα μεγάλο κακό
φύλαξαι μὴ θράσος τέκῃ φόβον•

Ποτέ δε θα συμβούλευα κάποιον να δείξει προθυμία για πράξη με άγνωστο αποτέλεσμα
μήποτ’ ἂν προθυμίαν ἄδηλον ἔργου τῳ παραινέσαι λαβεῖν.

Αλλά όταν, όπως ακριβώς σε μια ζυγαριά, βάλεις στη μια μεριά χρήματα, τότε το βάρος τους συμπαρασύρει προς το μέρος τους τη λογική κρίση, κι αυτός που κάνει αυτό, δεν μπορεί ούτε να σκεφτεί σωστά ούτε κι ανεπηρέαστα
ὅταν δ’ ἐπὶ θάτερ’ ὥσπερ εἰς τρυτάνην ἀργύριον προσενέγκῃς, οἴχεται φέρον καὶ καθείλκυκε τὸν λογισμὸν ἐφ’ αὑτό, καὶ οὐκ ἂν ἔτ’ ὀρθῶς οὐδ’ ὑγιῶς ὁ τοῦτο ποιήσας περὶ οὐδενὸς λογίσαιτο

Γιατί (Αθηναίοι) όλοι οι άλλοι άνθρωποι συνηθίζουν να παίρνουν αποφάσεις πριν από αυτά που θα γίνουν, ενώ εσείς μετά απ’ αυτά. Αυτό πάντοτε, απ’ όσα εγώ γνωρίζω, έχει ως αποτέλεσμα αυτόν που σας κατακρίνει για τα λάθη σας να τον επαινείτε και να τον θεωρείτε καλό ρήτορα, ενώ τα γεγονότα και αυτά για τα οποία πρέπει να πάρετε αποφάσεις έχουν ήδη ξεφύγει από τον έλεγχό σας.
οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι πάντες ἄνθρωποι πρὸ τῶν πραγμάτων εἰώθασι χρῆσθαι τῷ βουλεύεσθαι, ὑμεῖς δὲ μετὰ τὰ πράγματα. ἐκ δὲ τούτου συμβαίνει παρὰ πάντα τὸν χρόνον ὃν οἶδ’ ἐγώ, τὸν μὲν οἷς ἂν ἁμάρτητ’ ἐπιτιμῶντα εὐδοκιμεῖν καὶ δοκεῖν εὖ λέγειν, τὰ δὲ πράγματα καὶ περὶ ὧν βουλεύεσθ’ ἐκφεύγειν ὑμᾶς.

Δεν υπάρχει χειρότερο από την κακή γνώμη
βουλῆς γάρ οὐδέν ἐστιν ἔχθιον κακῆς