ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Φαίνεται να μη σκέφτεσαι σωστά, αν λές σοφά πράγματα σ᾿ έναν απαίδευτο
δόξει τις ἀμαθεῖ σοφά λέγων οὐκ εὖ φρονεῖν

Πώς γίνεται, όμως, στους ανθρώπους ο κακός κακός πάντα να μένει και ο καλός πάντα καλός χωρίς οι συμφορές να του χαλούν το χαρακτήρα διατηρώντας πάντα την αρετή του; Τα γονίδιά τους ευθύνονται γι’ αυτό ή ο τρόπος ανατροφής τους; Γιατί η σωστή ανατροφή διδάσκει το καλό· αυτό μάλιστα, αν το μάθεις καλά, γνωρίζεις καλά και το κακό, αφού το κρίνεις με το μέτρο του καλού
ἀνθρώποις δ᾿ ἀεί ὁ μέν πονηρός οὐδέν ἄλλο πλήν κακός, ὁ δ᾿ ἐσθλός ἐσθλός, οὐδέ συμφορᾶς ὕπο φύσιν διέφθειρ᾿, ἀλλά χρηστός ἐστ᾿ ἀεί; ἆρ᾿ οἱ τεκόντες διαφέρουσιν ἤ τροφαί; ἔχει γε μέντοι καί τό θρεφθῆναι καλῶς δίδαξιν ἐσθλοῦ· τοῦτο δ᾿ ἤν τίς εὖ μάθῃ, οἶδεν τό γ᾿ αἰσχρόν, κανόνι τοῦ καλοῦ μαθών

Αλλά πρέπει ν᾿ αποκρύπτει το κακό ο ποιητής και να μη το δείχνει μήτε να το διδάσκει. Για μεν τα μικρά παιδιά δάσκαλος είναι αυτός που τους εξηγεί, για τους εφήβους, όμως, είναι οι ποιητές. Πρέπει, λοιπόν, εμείς οι ποιητές, να μιλάμε για το καλό
ἀλλ᾿ ἀποκρύπτειν χρή τό πονηρόν τόν γε ποιητήν, καί μή παράγειν μηδέ διδάσκειν. Τοῖς μέν γάρ παιδαρίοισιν ἐστί διδάσκαλος ὅστις φράζει, τοῖσιν δ᾿ ἡβῶσι ποιηταί. Πάνυ δή δεῖ χρηστά λέγειν ἡμᾶς.

Η καλή ανατροφή σε κάνει να έχεις το αίσθημα της ντροπής· ντρέπεται αυτός που μεγάλωσε μέσα στην αρετή να γίνει δειλός όταν μεγαλώσει. Η γενναιότητα διδάσκεται, αφού ακόμα και το βρέφος συνηθίζει να λέει και ν’ ακούει πράγματα που δε γνωρίζει. Όσα μάλιστα μαθαίνει ο καθένας, τον ακολουθούν μέχρι τα γηρατειά του. Γι’ αυτό και να μορφώνετε καλά τα παιδιά σας.
τὸ γὰρ τραφῆναι μὴ κακῶς αἰδῶ φέρει• αἰσχύνεται δὲ τἀγάθ’ ἀσκήσας ἀνὴρ κακὸς γενέσθαι πᾶς τις. ἡ δ’ εὐανδρία διδακτός, εἴπερ καὶ βρέφος διδάσκεται λέγειν ἀκούειν θ’ ὧν μάθησιν οὐκ ἔχει. ἃ δ’ ἂν μάθῃ τις, ταῦτα σῴζεσθαι φιλεῖ πρὸς γῆρας. οὕτω παῖδας εὖ παιδεύετε.

“Σοφός θεωρείται εκείνος που μπορεί να λέει πολλά και ωραία με λίγα λόγια”
” σοφοῦ πρός ἀνδρός, ὅστις ἐν βραχεῖ πολλούς καλῶς οἷός τε συντέμνειν λόγους “