ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Γιατί εγώ, και μάρτυράς μου ο Δίας ο παντεπόπτης, ούτε θα σιωπούσα βλέποντας τη συμφορά να πλησιάζει την πόλη αντί τη σωτηρία, ούτε ποτέ θα έκανα φίλο τον εχθρό της πατρίδας μου, γνωρίζοντας πως αυτή είναι η μόνη που μας σώζει και μόνο πάνω στης πόλης το καράβι, ορθό σαν πλέει, κάνουμε τις φιλίες μας
Έγώ γάρ, ἴστω Ζεύς ὁ πάνθ᾿ ὁρῶν ἀεί, οὔτ᾿ ἄν σιωπήσαιμι τήν ἄτην ὁρῶν στείχουσαν ἀστοῖς ἀντί τῆς σωτηρίας, οὔτ᾿ ἄν φίλον ποτ᾿ ἄνδρα δυσμενῆ χθονός θείμην ἐμαυτῷ, τοῦτο γιγνώσκων ὅτι ἥδ᾿ ἔστίν ἡ σώζουσα καί ταύτης ἔπι πλέοντες ὀρθῆς τούς φίλους ποιούμεθα

Αν από αλαζονεία κορδωνόμαστε και κάνουμε το σπουδαίο την ώρα που η πόλη μας βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο, αργότερα θα φανεί πως δε δείξαμε καθόλου σύνεση
εἰ δέ ταῦτ᾿ ὀγκωσόμεσθα κἀποσεμνυνούμεθα, τήν πόλιν καί ταῦτ᾿ ἔχοντες κυμάτων ἐν ἀγκάλαις, ὑστέρῳ χρόνῳ ποτ᾿ αὖθις εὐ φρονεῖν οὐ δόξομεν

Ούτε μου φαίνεται πως είναι γνώρισμα δίκαιου πολίτη-πολιτικού να μηχανεύεται τέτοιες πολιτικές με τις οποίες ναι μεν εγώ θα γίνω άμεσα πρώτος πολίτης ανάμεσά σας, ενώ εσείς θα γίνετε τελευταίοι ανάμεσα στους άλλους (Έλληνες)· αντίθετα, η πόλη πρέπει να προοδεύει με τις πολιτικές των καλών πολιτών-πολιτικών, και όλοι οι πολίτες-πολιτικοί πρέπει πάντα να προτείνουν τις καλύτερες και όχι τις πιο εύκολες · γιατί προς τις δεύτερες θα βαδίσει η ίδια η φύση, αλλά ο καλός πολίτης-πολιτικός πρέπει με τη λογική να σας διδάσκει και να σας οδηγεί στις πρώτες
οὐδ’ ἔμοιγε δοκεῖ δικαίου τοῦτ’ εἶναι πολίτου, τοιαῦτα πολιτεύμαθ’ εὑρίσκειν ἐξ ὧν ἐγὼ μὲν πρῶτος ὑμῶν ἔσομαι εὐθέως, ὑμεῖς δὲ τῶν ἄλλων ὕστατοι• ἀλλὰ συναυξάνεσθαι δεῖ τὴν πόλιν τοῖς τῶν ἀγαθῶν πολιτῶν πολιτεύμασι, καὶ τὸ βέλτιστον ἀεί, μὴ τὸ ῥᾷστον ἅπαντας λέγειν• ἐπ’ ἐκεῖνο μὲν γὰρ ἡ φύσις αὐτὴ βαδιεῖται, ἐπὶ τοῦτο δὲ τῷ λόγῳ δεῖ προάγεσθαι διδάσκοντα τὸν ἀγαθὸν πολίτην.

Αυτός που γνωρίζει τι πρέπει να γίνει και δεν το αναλύει στους άλλους είναι ίδιος μ᾿ εκείνον που δεν το ξέρει· εκείνος πάλι που τα ᾿χει και τα δύο, αλλά διάκειται αρνητικά απέναντι στη πόλη, όμοια δε θα μιλήσει για το καλό της· αν, από την άλλη, είναι φιλόπατρις, αλλά νικιέται από το χρήμα, τότε τα πάντα θα μπορούσε να πωλήσει για χάρη του
ὅ τε γάρ γνούς καί μή σαφῶς διδάξας ἐν ἴσῳ καί εἰ μή ἐνεθυμήθη· ὅ τε ἔχων αμφότερα, τῇ δέ πόλει δύσνους, οὐκ ἄν ὁμοίως τι οἰκείως φράζοι· προσόντος δέ καί τοῦδε, χρήμασι δέ νικωμένου, τά ξύμπαντα τούτου ἐνός ἄν πωλοῖτο

οὔτ᾿ ἄν ἐγώ ἐών Βελβινίτης ἐτιμήθην οὕτω πρός Σπαρτιητέων , οὔτ᾿ ἄν σύ, ἄνθρωπε, ἐών Ἀθηναῖος
ούτε θα με τιμούσαν όπως με τίμησαν οι Σπαρτιάτες αν είχα γεννηθεί Βελβινίτης, αλλά ούτε κι εσένα ποτέ, αν και είσαι Αθηναίος
(απάντηση Θεμιστοκλή στον Τιμόδημο από τις Αφίδνες, ο οποίος υποστήριξε πως οι τιμές της Σπάρτης για το Θεμιστοκλή οφειλόταν όχι στον ίδιο, αλλά στη φήμη της πόλης του, της Αθήνας)

Γιατί πιστεύω πως μια πόλη ωφελεί περισσότερο τους πολίτες της, αν στο σύνολό της προοδεύει, παρά αν ευτυχεί σ᾿ αυτή ο κάθε πολίτης χωριστά, ενώ στο σύνολό της η ίδια δυστυχεί. Γιατί όσο κι αν ευτυχεί ένας πολίτης στις ιδιωτικές του υποθέσεις, αν καταστρέφεται η πατρίδα του, καταστρέφεται όχι λιγότερο και ο ίδιος, ενώ αν ο πολίτης δυστυχεί σε πατρίδα που ευημερεί, τις περισσότερες φορές σώζεται
ἐγώ γάρ ἡγοῦμαι πόλιν πλείω ξύμπασαν ὀρθουμένην ὠφελεῖν τούς ἰδιώτας ἤ καθ᾿ ἕκαστον τῶν πολιτῶν ευπραγούσαν, ἁθρόαν δέ σφαλλομένην. καλῶς μέν γάρ φερόμενος ἀνήρ τό καθ᾿ ἑαυτόν διαφθειρομένης τῆς πατρίδος οὐδέν ἧσσον ξυναπόλληται, κακοτυχῶν δέ ἐν εὐτυχοῦσῃ πολλῷ μᾶλλον διασῴζεται

Και πιστεύουμε πως, όταν ο μακρινός μας συμπολίτης καταστραφεί πριν από μας, δε θα ᾿ρθει και στον ίδιο τον καθένα μας η συμφορά, αλλά πως όποιος παθαίνει το κακό νωρίτερα θα δυστυχεί μόνος του;
καί οἰόμεθα τοῦ ἄπωθεν ξυνοίκου προαπολλυμένου, οὐ καί ἐς αὐτόν τινα ἥξειν το δεινόν, πρό δέ αὐτοῦ μᾶλλον τόν πάσχοντα καθ᾿ αὐτόν δυστυχεῖν;

Γιατί, αν έκανε ο καθένας από τη μεριά του ό,τι καλό μπορούσε και το πρόσφερε στην πατρίδα για να την ωφελήσει, θα υπέφεραν λιγότερο όλα τα κράτη και στο εξής θα ζούσαν περισσότερο ευτυχισμένα
εἰ γάρ λαβών ἕκαστος ὅ,τι δύναιτο, τις χρηστόν διέλθοι τοῦτο κἀς κοινόν φέροι πατρίδι, κακῶν ἄν αἱ πόλεις ἐλασσόνων πειρώμεναι τό λοιπόν εὐτυχοῖεν ἄν

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Αν και θεωρώ πως είναι το ίδιο καλός πολίτης αυτός που νοιάζεται και για τη ζωή του και για την περιουσία του. Μάλιστα είναι εύλογο ένας τέτοιος πολίτης να θέλει, και για ίδιον όφελος, να ευτυχεί η πόλη.

νομίζων ὁμοίως ἀγαθόν πολίτην εἶναι ὅς ἄν καί τοῦ σώματός τι καί τῆς οὐσίας προνοῆται· μάλιστα γάρ ἄν ὁ τοιοῦτος καί τά τῆς πόλεως δι’ ἑαυτόν βούλοιτο ὀρθοῦσθαι