ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Γιατί εγώ, και μάρτυράς μου ο Δίας ο παντεπόπτης, ούτε θα σιωπούσα βλέποντας τη συμφορά να πλησιάζει την πόλη αντί τη σωτηρία, ούτε ποτέ θα έκανα φίλο τον εχθρό της πατρίδας μου, γνωρίζοντας πως αυτή είναι η μόνη που μας σώζει και μόνο πάνω στης πόλης το καράβι, ορθό σαν πλέει, κάνουμε τις φιλίες μας
Έγώ γάρ, ἴστω Ζεύς ὁ πάνθ᾿ ὁρῶν ἀεί, οὔτ᾿ ἄν σιωπήσαιμι τήν ἄτην ὁρῶν στείχουσαν ἀστοῖς ἀντί τῆς σωτηρίας, οὔτ᾿ ἄν φίλον ποτ᾿ ἄνδρα δυσμενῆ χθονός θείμην ἐμαυτῷ, τοῦτο γιγνώσκων ὅτι ἥδ᾿ ἔστίν ἡ σώζουσα καί ταύτης ἔπι πλέοντες ὀρθῆς τούς φίλους ποιούμεθα

Ούτε μου φαίνεται πως είναι γνώρισμα δίκαιου πολίτη-πολιτικού να μηχανεύεται τέτοιες πολιτικές με τις οποίες ναι μεν εγώ θα γίνω άμεσα πρώτος πολίτης ανάμεσά σας, ενώ εσείς θα γίνετε τελευταίοι ανάμεσα στους άλλους (Έλληνες)· αντίθετα, η πόλη πρέπει να προοδεύει με τις πολιτικές των καλών πολιτών-πολιτικών, και όλοι οι πολίτες-πολιτικοί πρέπει πάντα να προτείνουν τις καλύτερες και όχι τις πιο εύκολες · γιατί προς τις δεύτερες θα βαδίσει η ίδια η φύση, αλλά ο καλός πολίτης-πολιτικός πρέπει με τη λογική να σας διδάσκει και να σας οδηγεί στις πρώτες
οὐδ’ ἔμοιγε δοκεῖ δικαίου τοῦτ’ εἶναι πολίτου, τοιαῦτα πολιτεύμαθ’ εὑρίσκειν ἐξ ὧν ἐγὼ μὲν πρῶτος ὑμῶν ἔσομαι εὐθέως, ὑμεῖς δὲ τῶν ἄλλων ὕστατοι• ἀλλὰ συναυξάνεσθαι δεῖ τὴν πόλιν τοῖς τῶν ἀγαθῶν πολιτῶν πολιτεύμασι, καὶ τὸ βέλτιστον ἀεί, μὴ τὸ ῥᾷστον ἅπαντας λέγειν• ἐπ’ ἐκεῖνο μὲν γὰρ ἡ φύσις αὐτὴ βαδιεῖται, ἐπὶ τοῦτο δὲ τῷ λόγῳ δεῖ προάγεσθαι διδάσκοντα τὸν ἀγαθὸν πολίτην.

Όποιος, όμως, προσδοκώντας στο καλύτερο εναντιώνεται πολλές φορές στις επιθυμίες σας και δεν μιλά για να σας ευχαριστήσει αλλά λέει πάντα το καλύτερο, και επιλέγει αυτή την πολιτική στην οποία κυρίαρχο ρόλο στα περισσότερα ζητήματα παίζει η τύχη και όχι οι υπολογισμοί, και που και για τα δύο αυτά αναλαμβάνει την ευθύνη απέναντί σας, αυτός είναι άνδρας γενναίος· και ένας τέτοιος άνδρας είναι χρήσιμος πολίτης, και όχι αυτοί που για τη δημοφιλία μιας ημέρας έχουν αφανίσει τα μεγαλύτερα συμφέροντα της πόλης· αυτούς τους άνδρες εγώ καθόλου δεν τους ζηλεύω ούτε τους θεωρώ πολίτες αντάξιους της πόλης μας
ὅστις δ’ ὑπὲρ τοῦ βελτίστου πολλὰ τοῖς ὑμετέροις ἐναντιοῦται βουλήμασι, καὶ μηδὲν λέγει πρὸς χάριν ἀλλὰ τὸ βέλτιστον ἀεί, καὶ τὴν τοιαύτην πολιτείαν προαιρεῖται ἐν ᾗ πλειόνων ἡ τύχη κυρία γίγνεται ἢ οἱ λογισμοί, τούτων δ’ ἀμφοτέρων ἑαυτὸν ὑπεύθυνον ὑμῖν παρέχει, οὗτός ἐστ’ ἀνδρεῖος, καὶ χρήσιμός γε πολίτης ὁ τοιοῦτός ἐστιν, οὐχ οἱ τῆς παρ’ ἡμέραν χάριτος τὰ μέγιστα τῆς πόλεως ἀπολωλεκότες, οὓς ἐγὼ τοσούτου δέω ζηλοῦν ἢ νομίζειν ἀξίους πολίτας τῆς πόλεως εἶναι

Κι ενώ στην ιδιωτική μας ζωή δεν ενοχλούμε ο ένας τον άλλο, στα δημόσια πράγματα δεν κάνουμε παρανομίες από εσωτερική κυρίως παρόρμηση, υπακούοντας στους κάθε φορά άρχοντες και στους νόμους, ιδιαίτερα σε κείνους απ᾿ αυτούς που έχουν ψηφιστεί για την προστασία των αδικημένων και σ᾿ όσους, αν και άγραφοι, όμως φέρνουν ντροπή αναμφισβήτητη στους παρανομούντες
ἀνεπαχθῶς δέ τά ἴδια προσομιλοῦντες τά δημόσια διά δέος μάλιστα οὐ παρανομοῦμεν, τῶν τε αἰεί ἐν ἀρχῇ ὄντων ἀκροάσει καί τῶν νόμων, και μάλιστα αὐτῶν ὅσοι τε ἐπ᾿ ὠφελία τῶν αδικουμένων κεῖνται καί ὅσοι ἄγραφοι ὄντες αἰσχύνην ὁμολογουμένην φέρουσιν

Γιατί, αν έκανε ο καθένας από τη μεριά του ό,τι καλό μπορούσε και το πρόσφερε στην πατρίδα για να την ωφελήσει, θα υπέφεραν λιγότερο όλα τα κράτη και στο εξής θα ζούσαν περισσότερο ευτυχισμένα
εἰ γάρ λαβών ἕκαστος ὅ,τι δύναιτο, τις χρηστόν διέλθοι τοῦτο κἀς κοινόν φέροι πατρίδι, κακῶν ἄν αἱ πόλεις ἐλασσόνων πειρώμεναι τό λοιπόν εὐτυχοῖεν ἄν