ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Κανέναν άνθρωπο δεν πρέπει να μακαρίζουμε πριν δούμε την τελευταία του μέρα, πριν περάσει το τέλος της ζωής του χωρίς πόνο
θνητὸν ὄντ’ ἐκείνην τὴν τελευταίαν ἰδεῖν ἡμέραν ἐπισκοποῦντα μηδέν’ ὀλβίζειν, πρὶν ἂν τέρμα τοῦ βίου περάσῃ μηδὲν ἀλγεινὸν παθών

Όλη η ζωή του ανθρώπου είναι γεμάτη πίκρες και δε βρίσκει ανάπαυση στους πόνους…
Ό,τι γυαλίζει εδώ στη γη το λαχταρούμε, κι αυτό γιατί δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει άλλη ζωή κάτω από το χώμα· έτσι, ζούμε μάταια με παραμύθια
πᾶς δ’ ὀδυνηρὸς βίος ἀνθρώπων, κοὐκ ἔστι πόνων ἀνάπαυσις…
τοῦ δ’ ὅ τι τοῦτο στίλβει κατὰ γῆν δυσέρωτες δὴ φαινόμεθ’ ὄντες, δι’ ἀπειροσύνην ἄλλου βιότου κοὐκ ἀπόδειξιν τῶν ὑπὸ γαίας• μύθοις δ’ ἄλλως φερόμεσθα

Ποτέ δεν πρέπει ν’ αποκαλέσεις κάποιον από τους ανθρώπους ευτυχισμένο, πριν δεις το τέλος της ζωής του και το πως θα πάει πεθαίνοντας στον Κάτω κόσμο
χρὴ δ’ οὔποτ’ εἰπεῖν οὐδέν’ ὄλβιον βροτῶν, πρὶν ἂν θανόντος τὴν τελευταίαν ἴδῃς ὅπως περάσας ἡμέραν ἥξει κάτω

Σου συγχωρείται, όταν παθαίνεις βαρύτερα κακά απ᾿ όσα μπορείς να υπομένεις, ν᾿ απαλλαγείς από τη δύστυχη ζωή σου
συγγνώσθ᾿, ὅταν τις κρείσσον᾿ ἤ φέρειν κακά πάθῃ, ταλαίνης ἐξαπαλλάξαι ζόης

το τέλος (της ζωής) στους ανθρώπους ο θεός το δίνει, και μάλιστα όποιο τέλος αυτός θέλει
τέλος ἔχει δαίμων βροτοῖς, τέλος ὅπᾳ θέλῃ

Η ζωή είναι γλυκιά στους ανθρώπους, ενώ ο θάνατος μαύρο σκοτάδι· είναι τρελός όποιος εύχεται να πεθάνει. Καλύτερα μια πικρή ζωή παρά ένας καλός θάνατος
τό φῶς τόδ᾿ ἀνθρώποισιν ἥδιστον βλέπειν, τά νέρθε δ᾿ οὐδέν· μαίνεται δ᾿ ὅς εὔχεται θανεῖν. κακῶς ζῆν κρεῖσσον ἤ καλῶς θανεῖν

νομίζω πως λίγο ενδιαφέρει τους νεκρούς, αν θα τύχουν πλούσιων προσφορών· αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια κούφια ψωροπερηφάνια των ζωντανών
δοκῶ δέ τοῖς θανοῦσι διαφέρειν βραχύ, εἰ πλουσίων τις τεύξεται κτερισμάτων· κενόν δέ γαύρωμ᾿ ἐστί τῶν ζώντων τόδε

Από το να ζεις μια δυστυχισμένη ζωή καλύτερος ο θάνατος. Με το θάναο κανείς δε νιώθει τις συμφορές
τοῦ ζῆν δέ λυπρῶς κρεῖσσόν ἐστι κατθανεῖν. ἀλγεῖ γάρ οὐδέν τῶν κακῶν ᾔσθημένος

Δεν είναι το ίδιο, παιδί μου, η ζωή και ο θάνατος· στο θάνατο υπάρχει το τίποτα, ενώ στη ζωή οι ελπίδες
οὐ ταὐτόν, ὦ παῖ, τῷ βλέπειν τό κατθανεῖν· τό μέν γάρ οὐδέν, τῷ δ᾿ ἔνεισιν ἐλπίδες

Τι τάχα ευχαρίστηση μπορεί να δώσει η κάθε μέρα, αφού κοντά στο θάνατο μας φέρνει κι ας δείχνει πως τον αναβάλλει;
Τί γὰρ παρ’ ἦμαρ ἡμέρα τέρπειν ἔχει προσθεῖσα κἀναθεῖσα τοῦ γε κατθανεῖν;

και εκεί (στον κάτω κόσμο) τα αμαρτήματα, όπως λένε, δικάζει(ο Άδης) ως άλλος Δίας σε έσχατη κρίση
κἀκεῖ δικάζει τἀμπλακήμαθ’, ὡς λόγος, Ζεὺς ἄλλος ἐν καμοῦσιν ὑστάτας δίκας.

Για κανέναν από τους ανθρώπους, πριν πεθάνει, δεν μπορείς να μάθεις αν είχε καλή ή δυστυχισμένη ζωή
οὐκ ἂν αἰῶν’ ἐκμάθοις βροτῶν, πρὶν ἂν θάνῃ τις, οὔτ’ εἰ χρηστὸς οὔτ’ εἴ τῳ κακός•

Το χειρότερο πράγμα δεν είναι ο θάνατος, αλλά όταν τον επιζητείς κι αυτός δεν έρχεται
οὐ γάρ θανεῖν ἔχθιστον, ἀλλ᾿ ὅταν θανεῖν χρῄζων τις εἶτα μηδέ τοῦτ᾿ ἔχῃ λαβεῖν

Χάρη θα μου γίνει αν πεθάνω, λύπη αν ζω· δεν υπάρχει κανείς πόθος από μένα για τη ζωή
ὡς χάρις μέν, ἤν κτάνῃ , λύπη δ᾿, ἐάν ζῶ· τοῦ βίου δ᾿ οὐδείς πόθος

Για έναν άντρα που έχει φρόνημα πιο οδυνηρός είναι ο εξευτελισμός που ακολουθεί τη δειλία παρά ο θάνατος που δεν θα τον αισθανθεί και θα επέλθει σε στιγμές δύναμης και κοινής ελπίδας
ἀλγεινοτέρα γάρ ἀνδρί γε φρόνημα ἔχοντι ἡ μετά τοῦ ἐν τῷ μαλακισθῆναι κάκωσις ἤ ὁ μετά ῥώμης καί κοινῆς ἐλπίδος ἅμα γιγνόμενος ἀναίσθητος θάνατος