ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Κανέναν άνθρωπο δεν πρέπει να μακαρίζουμε πριν δούμε την τελευταία του μέρα, πριν περάσει το τέλος της ζωής του χωρίς πόνο
θνητὸν ὄντ’ ἐκείνην τὴν τελευταίαν ἰδεῖν ἡμέραν ἐπισκοποῦντα μηδέν’ ὀλβίζειν, πρὶν ἂν τέρμα τοῦ βίου περάσῃ μηδὲν ἀλγεινὸν παθών

Δεν πρέπει οι άνθρωποι τη ζωή πολύ να την μετρούνε· γιατί ούτε τη στέγη των σπιτιών τους μπορούν να τη φέρουν στα ίσα της
οὐδ’ ἐκπονεῖν τοι χρὴ βίον λίαν βροτούς• †οὐδὲ στέγην γὰρ ἧς κατηρεφεῖς δόμοι καλῶς ἀκριβώσειαν

Όλη η ζωή του ανθρώπου είναι γεμάτη πίκρες και δε βρίσκει ανάπαυση στους πόνους…
Ό,τι γυαλίζει εδώ στη γη το λαχταρούμε, κι αυτό γιατί δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει άλλη ζωή κάτω από το χώμα· έτσι, ζούμε μάταια με παραμύθια
πᾶς δ’ ὀδυνηρὸς βίος ἀνθρώπων, κοὐκ ἔστι πόνων ἀνάπαυσις…
τοῦ δ’ ὅ τι τοῦτο στίλβει κατὰ γῆν δυσέρωτες δὴ φαινόμεθ’ ὄντες, δι’ ἀπειροσύνην ἄλλου βιότου κοὐκ ἀπόδειξιν τῶν ὑπὸ γαίας• μύθοις δ’ ἄλλως φερόμεσθα

Ποτέ δεν πρέπει ν’ αποκαλέσεις κάποιον από τους ανθρώπους ευτυχισμένο, πριν δεις το τέλος της ζωής του και το πως θα πάει πεθαίνοντας στον Κάτω κόσμο
χρὴ δ’ οὔποτ’ εἰπεῖν οὐδέν’ ὄλβιον βροτῶν, πρὶν ἂν θανόντος τὴν τελευταίαν ἴδῃς ὅπως περάσας ἡμέραν ἥξει κάτω

Σου συγχωρείται, όταν παθαίνεις βαρύτερα κακά απ᾿ όσα μπορείς να υπομένεις, ν᾿ απαλλαγείς από τη δύστυχη ζωή σου
συγγνώσθ᾿, ὅταν τις κρείσσον᾿ ἤ φέρειν κακά πάθῃ, ταλαίνης ἐξαπαλλάξαι ζόης

το τέλος (της ζωής) στους ανθρώπους ο θεός το δίνει, και μάλιστα όποιο τέλος αυτός θέλει
τέλος ἔχει δαίμων βροτοῖς, τέλος ὅπᾳ θέλῃ

Κάθε άνθρωπος, ακόμη κι αν είναι δούλος, χαίρεται να βλέπει το φως (να ζει)
πᾶς ἀνήρ, κἂν δοῦλος ᾖ τις, ἥδεται τὸ φῶς ὁρῶν

Η ζωή είναι γλυκιά στους ανθρώπους, ενώ ο θάνατος μαύρο σκοτάδι· είναι τρελός όποιος εύχεται να πεθάνει. Καλύτερα μια πικρή ζωή παρά ένας καλός θάνατος
τό φῶς τόδ᾿ ἀνθρώποισιν ἥδιστον βλέπειν, τά νέρθε δ᾿ οὐδέν· μαίνεται δ᾿ ὅς εὔχεται θανεῖν. κακῶς ζῆν κρεῖσσον ἤ καλῶς θανεῖν

Από το να ζεις μια δυστυχισμένη ζωή καλύτερος ο θάνατος. Με το θάναο κανείς δε νιώθει τις συμφορές
τοῦ ζῆν δέ λυπρῶς κρεῖσσόν ἐστι κατθανεῖν. ἀλγεῖ γάρ οὐδέν τῶν κακῶν ᾔσθημένος

Δεν είναι το ίδιο, παιδί μου, η ζωή και ο θάνατος· στο θάνατο υπάρχει το τίποτα, ενώ στη ζωή οι ελπίδες
οὐ ταὐτόν, ὦ παῖ, τῷ βλέπειν τό κατθανεῖν· τό μέν γάρ οὐδέν, τῷ δ᾿ ἔνεισιν ἐλπίδες

Δεν υπάρχει πιο χαρούμενη ζωή από το να μην σκέφτεσαι τίποτα, έως ότου βέβαια μάθεις τη χαρά και τη λύπη
ἐν τῷ φρονεῖν γὰρ μηδὲν ἥδιστος βίος, ἕως τὸ χαίρειν καὶ τὸ λυπεῖσθαι μάθῃς.

Τι τάχα ευχαρίστηση μπορεί να δώσει η κάθε μέρα, αφού κοντά στο θάνατο μας φέρνει κι ας δείχνει πως τον αναβάλλει;
Τί γὰρ παρ’ ἦμαρ ἡμέρα τέρπειν ἔχει προσθεῖσα κἀναθεῖσα τοῦ γε κατθανεῖν;

Το βλέπω καθαρά πως άλλο τίποτε δεν είμαστε εμείς οι ζωντανοί παρά φαντάσματα, σκιές κι αέρας
῾Ορῶ γὰρ ἡμᾶς οὐδὲν ὄντας ἄλλο πλὴν εἴδωλ’, ὅσοιπερ ζῶμεν, ἢ κούφην σκιάν.

Όποιος λογαριάζει πως θα ζήσει δύο ή και περισσότερες ημέρες, ματαιοδοξεί· γιατί δεν υπάρχει αύριο, χωρίς κάποιος να πάθει κακό τη σημερινή ημέρα
εἴ τις δύο ἢ καί τι πλείους ἡμέρας λογίζεται, μάταιός ἐστιν• οὐ γὰρ ἔσθ’ ἥ γ’ αὔριον, πρὶν εὖ πάθῃ τις τὴν παροῦσαν ἡμέραν.

Για κανέναν από τους ανθρώπους, πριν πεθάνει, δεν μπορείς να μάθεις αν είχε καλή ή δυστυχισμένη ζωή
οὐκ ἂν αἰῶν’ ἐκμάθοις βροτῶν, πρὶν ἂν θάνῃ τις, οὔτ’ εἰ χρηστὸς οὔτ’ εἴ τῳ κακός•