ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Ανακουφίζομαι από τις στενοχώριες, όταν σκέφτομαι τις φροντίδες των θεών· χάνω, όμως, την ελπίδα για την πρόνοιά τους, όταν βλέπω τις τύχες και τα έργα των ανθρώπων· κι αυτό γιατί η μία αλλαγή συναλλάσσεται με την άλλη και η ζωή των ανθρώπων είναι πάντοτε άστατη και πολυπλάνητη
ἦ μέγα μοι τὰ θεῶν μελεδήμαθ’, ὅταν φρένας ἔλθῃ, λύπας παραιρεῖ• ξύνεσιν δέ τιν’ ἐλπίδι κεύθων λείπομαι ἔν τε τύχαις θνατῶν καὶ ἐν ἔργμασι λεύσσων• ἄλλα γὰρ ἄλλοθεν ἀμείβεται, μετὰ δ’ ἵσταται ἀνδράσιν αἰὼν πολυπλάνητος αἰεί

Δε γνωρίζω πώς ν’ αποκαλέσω κάποιον άνθρωπο καλότυχο· κι αυτό γιατί όλα μπορούν ν’ αναστραφούν
οὐκ οἶδ’ ὅπως εἴποιμ’ ἂν εὐτυχεῖν τινα θνητῶν• τὰ γὰρ δὴ πρῶτ’ ἀνέστραπται πάλιν

Δεν πρέπει να εξουσιάζουν οι δυνατοί πέρα από το δίκαιο, ούτε να θεωρούν, όταν είναι ευτυχισμένοι, πως αυτό θα κρατήσει για πάντα
οὐ τοὺς κρατοῦντας χρὴ κρατεῖν ἃ μὴ χρεών, οὐδ’ εὐτυχοῦντας εὖ δοκεῖν πράξειν ἀεί

Ο μεγάλος πλούτος και η ευτυχία δεν κρατούν για πάντα στους ανθρώπους
ὁ μέγας ὄλβος οὐ μόνιμος ἐν βροτοῖς

Μόνο τους θεούς δεν τους βρίσκουν τα γηρατειά και ούτε πεθαίνουν, ενώ όλα τα άλλα τα συνταράσσει ο παντοκράτορας χρόνος. Η γονιμότητα της γης χάνεται, όπως και η δύναμη του σώματος. Πεθαίνει η πίστη, φυτρώνει η απιστία, και το ίδιο φρόνημα ποτέ δεν παραμένει ούτε στους φίλους ούτε ανάμεσα στις πόλεις. Γιατί σε άλλους τώρα, σε άλλους σε μεταγενέστερο χρόνο, τα ευχάριστα γίνονται πικρά και πάλι τα πικρά αγαπητά
μόνοις οὐ γίγνεται θεοῖσι γῆρας οὐδὲ κατθανεῖν ποτε, τὰ δ’ ἄλλα συγχεῖ πάνθ’ ὁ παγκρατὴς χρόνος• φθίνει μὲν ἰσχὺς γῆς, φθίνει δὲ σώματος. θνῄσκει δὲ πίστις, βλαστάνει δ’ ἀπιστία, καὶ πνεῦμα ταὐτὸν οὔποτ’ οὔτ’ ἐν ἀνδράσιν Φίλοις βέβηκεν οὔτε πρὸς πόλιν πόλει• τοῖς μὲν γὰρ ἤδη, τοῖς δ’ ἐν ὑστέρῳ χρόνῳ τὰ τερπνὰ πικρὰ γίγνεται καὖθις φίλα.

Στροβιλιζόμαστε από εδώ και από κει στις δυστυχίες και στις χαρές και πάλι αλλάζει το φύσημα του ανέμου
ἑλισσόμεσθ’ ἐκεῖθεν ἐνθάδε δυστυχίαισιν εὐτυχίαις τε πάλιν, μεθίσταται δέ πνεύματα

Μακάρι να ήμουν από πάντα δυστυχισμένη· γιατί δεν αντέχεις τις συμφορές, αν δεν είσαι σύντροφός τους από πριν· το να αλλάζει η τύχη σου είναι δυστυχία· οι άνθρωποι δεν αντέχουν να βουλιάζουν στη θλίψη μετά από μια ευτυχισμένη ζωή
ζηλοῦσ᾿ ἄταν διά παντός δυσδαῖμον· ἐν γάρ ἀνάγκαις οὐ κάμνεις σύντροφος ὤν. μεταβάλλει δυσδαιμονία· τό δέ μετ᾿ εὐτυχίας κακοῦσθαι θνατοῖς αἰών

Αλλά και η πιο μεγάλη δυστυχία μπορεί πολύ εύκολα ν᾿ αλλάξει, όταν το θελήσει η τύχη
ἀλλ᾿ ἔστιν ἔστιν, ἡ λίαν δυσπραξία λίαν διδοῦσα μεταβολάς ὅταν τύχῃ

Κανείς από τους ανθρώπους δεν είναι ως το τέλος καλότυχος κι ευτυχισμένος· κανείς μέχρι τώρα χωρίς λύπη στη ζωή του
θνητῶν δ᾿ ὄλβιος ἐς τέλος οὐδείς οὐδ᾿ ευδαίμων· οὔπω γάρ ἔφυ τις ἄλυπος

Όποιος από τους ανθρώπους νομίζει πως η χαρά του θα κρατάει για πάντα είναι ανόητος· οι τύχες, όπως ο άνθρωπος, είναι ασταθείς, άλλοτε εδώ άλλοτε εκεί πηδώντας, και κανείς δεν ευτυχεί για πάντα
θνητῶν δέ μῶρος ὅστις εὖ πράσσειν δοκῶν βέβαια χαίρει· τοῖς τρόποις γάρ αἱ τύχαι, ἔμπληκτος ὡς ἄνθρωπος, ἄλλοτ᾿ ἄλλοσε πηδῶσι, κοὐδείς αὐτός εὐτυχεῖ ποτε

Οι μεταβολές της τύχης φέρνουν θλίψη στον άνθρωπο που κάποτε τον αποκαλούσαν ευτυχισμένο· όποιος, όμως, πάντα έχει συνηθίσει στη δυστυχία, δεν πονάει
κεκλημένῳ δέ φωτί μακαρίῳ ποτέ αἱ μεταβολαί λυπηρόν· ᾧ δ᾿ ἀεί κακῶς ἔστ᾿, οὐδέν ἀλγεῖ συγγενῶς δύστηνος ὤν

Ο χρυσός και η ευτυχία παρασύρουν το μυαλό των ανθρώπων οδηγώντας τους στη βία της αδικίας. Κανείς δεν μπορεί να δει πως ο χρόνος κύκλους κάνει
ὁ χρυσός ἅ τ᾿ εὐτυχία φρενῶν βροτούς ἐξάγεται, δύνασιν ἄδικον ἐφέλκων. Χρόνου γάρ οὔτις τό πάλιν εἰσορᾶν ἔτλα

Οι ευτυχισμένοι δεν παραμένουν μέχρι το τέλος ευτυχείς. Όλα είναι ενάντια μεταξύ τους
οἵ τ᾿ εὐτυχοῦντες διά τέλους οὐκ ευτυχεῖς. ἐξίσταται γάρ ἀπ᾿ ἀλλήλων πάντα δίχα

Ο μεγάλος πλούτος και η ευτυχία δε γνωρίζω να μένουν σταθεροί για πάντα σε κάποιον
ὁ δ᾿ ὄλβος ὁ μέγας ἥ τε δόξ᾿ οὐκ οἶδ᾿ ὅτῳ βέβαιος ἐστί

Ποτέ η ευτυχία δεν πηγαίνει στο ίδιο σπίτι πάντα· η μία μοίρα κυνηγάει την άλλη από πίσω· εκείνον που βρίσκεται ψηλά τον ρίχνει στην καταφρόνια, ενώ στο φτωχό θεμελιώνει την ευτυχία
οὐδέ τόν αὐτόν ἀεί βεβάναι δόμον εὐτυχία· παρά δ᾿ ἄλλαν ἄλλα μοῖρα διώκει. τόν μέν ἀφ᾿ ὑψηλῶν βραχύν ᾤκισε, τόν δ᾿ ἀλέταν εὐδαίμονα τεύχει