ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Δεν υπάρχει χειρότερο κακό για ένα κράτος από έναν μονάρχη, αφού πρώτα απ’ όλα δεν υπάρχουν νόμοι κοινοί για όλους, ένας μόνο εξουσιάζει και έχει νόμο τη θέλησή του· και σ’ αυτό υο κράτος δεν υπάρχει ισότητα καμιά. Όταν, όμως, οι νόμοι είναι γραμμένοι, και ο αδύναμος και ο πλούσιος στέκουν ως ίσοι, έχουν τη δυνατότητα και οι πιο αδύναμοι να απαντήσουν με παρρησία στο λόγο του πλούσιου, όταν αυτός τους κακολογεί, ενώ, αν έχει δίκιο νικά και ο πιο μικρός το σπουδαίο. Τα λόγια αυτά ξεκάθαρα δείχνουν την ελευθερία
οὐδὲν τυράννου δυσμενέστερον πόλει, ὅπου τὸ μὲν πρώτιστον οὐκ εἰσὶν νόμοι κοινοί, κρατεῖ δ’ εἷς τὸν νόμον κεκτημένος αὐτὸς παρ’ αὑτῷ• καὶ τόδ’ οὐκέτ’ ἔστ’ ἴσον. γεγραμμένων δὲ τῶν νόμων ὅ τ’ ἀσθενὴς ὁ πλούσιός τε τὴν δίκην ἴσην ἔχει, ἔστιν δ’ ἐνισπεῖν τοῖσιν ἀσθενεστέροις τὸν εὐτυχοῦντα ταὔθ’, ὅταν κλύῃ κακῶς, νικᾷ δ’ ὁ μείων τὸν μέγαν δίκαι’ ἔχων. τοὐλεύθερον δ’ ἐκεῖνο

Κάθε βασιλιάς και κάθε τύραννος είναι εχθρός της ελευθερίας και ενάντιος στους νόμους
βασιλεὺς γὰρ καὶ τύραννος ἅπας ἐχθρὸς ἐλευθερίᾳ καὶ νόμοις ἐναντίος

Αν, όμως, επιθυμώ να ζω ελεύθερη, πρέπει να υπακούω σε όλα στους κρατούντες
ἀλλ’ ᾗ σὺ κρίνεις• εἰ δ’ ἐλευθέραν με δεῖ ζῆν, τῶν κρατούντων ἐστὶ πάντ’ ἀκουστέα•

Αλίμονο· δεν υπάρχει άνθρωπος που να είναι ελεύθερος· γιατί ή είναι δούλος των χρημάτων ή της τύχης, ή ο λαός ή αυτά που υπαγορεύουν οι νόμοι τον εμποδίζουν να κάνει ό,τι θέλει
φεῦ· οὐκ ἔστι θνητῶν ὅστις ἐστ᾿ ἐλεύθερος · ἤ χρημάτων γάρ δοῦλός ἔστιν ἤ τύχης, ἤ πλῆθος αὐτόν πόλεος ἤ νόμων γραφαί εἴργουσι χρῆσθαι μή κατά γνώμην τρόποις

Η γλώσσα των ανθρώπων δεν κρατιέται· γιατί είναι ελεύθερος ο λαός να μιλά, μόλις καταλύθηκε η βίαιη σκλαβιά
οὐδ᾿ ἔτι γλῶσσα βροτοῖσιν ἐν φυλακαῖς· λέλυται γάρ λαός ἐλεύθερα βάζειν, ὡς ἐλύθη ζυγόν ἀλκᾶς

Πράγματι νομίζω πως η ελευθερία είναι ισάξια με όλα τα αγαθά του κόσμου
καίτοι ἐλεύθερον εἶναι ἐγώ μέν οἶμαι ἀντάξιον εἶναι τῶν πάντων χρημάτων

Τότε άρχισε η άνοδος της Αθήνας. Φαίνεται έτσι πόσο σπουδαία είναι η πολιτική ισότητα, όχι μόνο από μία άποψη, αλλά γενικά· γιατί όσο οι Αθηναίοι καταπιέζονταν από την τυραννία, δεν ξεχώρισαν από τους γείτονές τους στα πολεμικά κατορθώματα, ενώ μόλις απαλλάχτηκαν από τους τυράννους, αποδείχτηκαν μακράν οι πρώτοι. Αυτό φανερώνει ξεκάθαρα ότι όσο ένιωθαν την τυραννία, απέφευγαν να επιτελέσουν το καθήκον τους στη μάχη, όπως οι δούλοι φυγοπονούν όταν δουλεύουν για τον αφέντη τους, ενώ όταν κέρδισαν την ελευθερία τους, ο καθένας πολεμούσε με προθυμία για δικό του όφελος
Ἀθηναῖοι μέν νυν ηὔξυντο. Δηλοῖ δέ οὐ κατ᾿ ἕν μοῦνον ἀλλά πανταχῇ ἡ ἰσηγορίη ὡς ἐστί χρῆμα σπουδαῖον, εἰ καί Ἀθηναῖοι τυρανευόμενοι μέν οὐδαμῶν τῶν σφέας περιοικεόντων ἦσαν τά πολέμια ἀμείνονες, ἀπαλλαχθέντες δέ τυράννων μακρῷ πρῶτοι ἐγένοντο. Δηλοῖ ὧν ταῦτα ὅτι κατεχόμενοι μέν ἐθελοκάκεον ὡς δεσπότη ἐργαζόμενοι, ἐλευθερωθέντων δέ αὐτός ἕκαστος ἑωυτῷ προεθυμέετο κατεργάζεσθαι

γιατί εκτός από το Δία (θεό) κανείς ελεύθερος δεν είναι
ἐλεύθερος γὰρ οὔτις ἐστὶ πλὴν Διός

Ευτυχία σημαίνει ελευθερία και ελευθερία σημαίνει αντρεία
εὔδαιμον τό ἐλεύθερον, τό δ᾿ ἐλεύθερον τό εὔψυχον