ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Δύο πράγματα είναι τα πιο ενάντια στη σύνεση, η βιασύνη και η οργή, από τα οποία το μεν πρώτο συνοδεύει την αφροσύνη το δε δεύτερο την απαιδευσία και τη στενοκεφαλιά. Όποιος αντιμάχεται τους λόγους και θεωρεί πως δε γίνονται οι δάσκαλοι των πράξεων, αυτός ή ανόητος είναι ή συμφεροντολόγος
δύο τὰ ἐναντιώτατα εὐβουλίᾳ εἶναι, τάχος τε καὶ ὀργήν, ὧν τὸ μὲν μετὰ ἀνοίας φιλεῖ γίγνεσθαι, τὸ δὲ μετὰ ἀπαιδευσίας καὶ βραχύτητος γνώμης. τούς τε λόγους ὅστις διαμάχεται μὴ διδασκάλους τῶν πραγμάτων γίγνεσθαι, ἢ ἀξύνετός ἐστιν ἢ ἰδίᾳ τι αὐτῷ διαφέρει

Ποτέ να μη μιλάτε πριν την ώρα που πρέπει και ούτε να μακρηγορείτε
καὶ μὴ πρόλεσχος μηδ’ ἐφολκὸς ἐν λόγῳ γένῃ

Δεν είναι χαρακτηριστικού συνετού ανθρώπου το να συζητά μ’ έναν τρελό
Τὸ γὰρ νοσοῦντι ληρεῖν ἀνδρὸς οὐχὶ σώφρονος.

Επιθυμώ, λοιπόν, να εξετάσετε με παρρησία τα τωρινά προβλήματα της πόλης, και να σκεφτείτε τι μπορούμε να κάνουμε τώρα οι ίδιοι και πως θα αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα
Βούλομαι τοίνυν [ὑμᾶς] μετὰ παρρησίας ἐξετάσαι τὰ παρόντα πράγματα τῇ πόλει, καὶ σκέψασθαι τί ποιοῦμεν αὐτοὶ νῦν καὶ ὅπως χρώμεθ’ αὐτοῖς

Αν θελήσετε να μ’ ακούσετε απέχοντας από αποδοκιμασίες και φιλόνικη διάθεση, όπως ταιριάζει σε ανθρώπους που συνεδριάζουν για να αποφασίσουν για την πόλη και για τόσο σημαντικά ζητήματα, θα μου δώσετε τη δυνατότητα και να σας μιλήσω και να σας συμβουλεύσω, και μ’ αυτά που θα σας πω και η παρούσα κατάσταση θα βελτιωθεί και να διασωθούν αυτά που αφήσατε στην τύχη τους.
ἂν ἐθελήσητε τοῦ θορυβεῖν καὶ φιλονικεῖν ἀποστάντες ἀκούειν, ὡς ὑπὲρ πόλεως βουλευομένοις καὶ τηλικούτων πραγμάτων προσήκει, ἕξειν καὶ λέγειν καὶ συμβουλεύειν δι’ ὧν καὶ τὰ παρόντ’ ἔσται βελτίω καὶ τὰ προειμένα σωθήσεται.

Αφού πρώτα μ᾿ άφησες να σου πω όσα ήθελα, εσύ δε μ᾿ ακούς
μεθεῖσά μοι λέγειν ἅ χρῄζοιμ᾿, οὐδ᾿ ἐπίστασαι κλύειν

Υπάρχει κέρδος και στων δύο σας τα λόγια, αν εσύ μάθεις από τα δικά της κι αυτή από τα δικά σου
Μηδὲν πρὸς ὀργήν, πρὸς θεῶν• ὡς τοῖς λόγοις ἔνεστιν ἀμφοῖν κέρδος, εἰ σὺ μὲν μάθοις τοῖς τῆσδε χρῆσθαι, τοῖς δὲ σοῖς αὕτη πάλιν.

αυτός είναι ο καλύτερος που τα πάντα ο ίδιος σκέφτεται και μελετάει και στο τέλος βγάζει τα καλύτερα· καλός, βέβαια, και όποιος ακούει αυτόν που μιλά καλά· αυτός, όμως, που μήτε ο ίδιος σκέφτεται και καταλαβαίνει μήτε ακούγοντας κάποιον άλλο συνετίζεται, αυτός πάλι είναι άχρηστος άνθρωπος
οὗτος, μέν πανάριστος, ὅς αὐτός πάντα νοήσῃ φρασσάμενος, τά κ᾿ ἔπειτα καί ἐς τέλος ᾖσιν ἀμείνω· ἐσθλός δ᾿ αὖ κἀκεῖνος, ὅς εὖ εἰπόντι πίθηται· ὅς δέ κε μητ᾿ αὐτός νοέῃ μητ᾿ ἄλλου ἀκούων ἐν θυμῷ βάλληται, ὅ δ᾿ αὖτ᾿ ἀχρήιος ἀνήρ

αν αμφισβητείς κάθε τι που σου λέει ο άλλος χωρίς εσύ να αντιπροτείνεις κάτι διαφορετικό, τότε είναι πολύ πιθανό να σφάλλεις το ίδιο όπως και ο άλλος· και οι δυο σφάλλετε στον ίδιο βαθμό
εἰ δέ ἐρίζων πρός πᾶν τό λεγόμενον μή τό βέβαιον ἀποδέξεις, σφάλλεσθαι ὀφείλεις ἐν αὐτοῖσι ὁμοίως και ὁ ὑπεναντία τούτοισι λέξας· τοῦτο μέν νυν ἐπ᾿ ἴσης ἔχει

αν σε μια συζήτηση δεν ειπωθούν-αναπτυχθούν και οι δύο πτυχές ενός ζητήματος, δεν είναι δυνατό να ληφθεί η καλύτερη απόφαση, και αναγκαστικά αποδέχεται κανείς τις προτάσεις που διατυπώνονται· το αντίθετο συμβαίνει με το διάλογο· όπως ακριβώς δεν μπορούμε να υπολογίσουμε την καθαρότητα του χρυσού χωρίς να τον εξετάσουμε, αλλά όταν τον τρίψουμε με ένα άλλο κομμάτι χρυσού τότε μόνο ξεχωρίζουμε τον καθαρότερο
μή λεχθεισέων μέν γνωμέων ἀντιέων ἀλλήλῃσι οὐκ ἔστι τήν ἀμείνω αἱρεόμενον ἑλέσθαι, ἀλλά δεῖ τῇ εἰρημένῃ χρᾶσθαι· λεχθεισέων δέ ἔστι, ὥσπερ τόν χρυσόν τόν ἀκήρατον αὐτόν μέν ἐπ᾿ ἑωυτοῦ οὐ διαγιγνώσκομεν, ἐπεάν δέ παρατρίψωμεν ἄλλῳ χρυσῷ, διαγιγνώσκομεν τόν ἀμείνω

Είναι φοβερό η καρβουνόσκονη από τη φύση της να μοιάζει με τον ψυχισμό των ανθρώπων, που χτυπούν και φωνάζουν και δε θέλουν ν᾿ ακούσουν κάτι σωστό
δεινόν γάρ οὕτως ὀμφακίαν πεφυκέναι τόν θυμόν ἀνδρῶν ὥστε βάλλειν καί βοᾶν ἐθέλειν τ᾿ ἀκοῦσαι μηδέν ἴσον ἴσῳ φέρον