ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Αλλά ποτέ – και δε θα το πω μία φορά μόνο – δεν πρέπει αυτοί που έχουν μυαλό κι έχουν γυναίκα σπίτι τους ν’ αφήνουν να συχνάζουν σ’ αυτό άλλες γυναίκες· γιατί αυτές γίνονται δασκάλες του κακού· κι αυτό γιατί η μια χαλάει την κυρά για κάποιο κέρδος, η άλλη επειδή έχει διαλυθεί ο γάμος της θέλει να δυστυχήσουν μαζί της και άλλες, είναι γενικά πολλές οι ακόλαστες…Να λοιπόν οι λόγοι που δυστυχούν τα σπίτια των ανθρώπων
ἀλλ’ οὔποτ’ οὔποτ’—οὐ γὰρ εἰσάπαξ ἐρῶ— χρὴ τούς γε νοῦν ἔχοντας, οἷς ἔστιν γυνή, πρὸς τὴν ἐν οἴκοις ἄλοχον ἐσφοιτᾶν ἐᾶν γυναῖκας• αὗται γὰρ διδάσκαλοι κακῶν• ἣ μέν τι κερδαίνουσα συμφθείρει λέχος, ἣ δ’ ἀμπλακοῦσα συννοσεῖν αὑτῇ θέλει, πολλαὶ δὲ μαργότητι . . . κἀντεῦθεν δόμοι νοσοῦσιν ἀνδρῶν

Αλλά όμως είναι σχεδόν ίδιο και μια γυναίκα να αδικιέται από τον άντρα της και ένας άντρας να έχει στο σπίτι του μια άπιστη γυναίκα
καὶ μὴν ἴσον γ’ ἀνήρ τε καὶ γυνὴ στένει ἀδικουμένη πρὸς ἀνδρός• ὡς δ’ αὔτως ἀνὴρ γυναῖκα μωραίνουσαν ἐν δόμοις ἔχων

Η γυναίκα πρέπει, κι αν ακόμα της δώσουν κακό άντρα, να τον ανέχεται και να μην τον ανταγωνίζεται το φρόνημά του
χρὴ γὰρ γυναῖκα, κἂν κακῷ πόσει δοθῇ, στέργειν, ἅμιλλάν τ’ οὐκ ἔχειν φρονήματος

Αν οι γάμοι είναι ευτυχισμένοι, είναι ευτυχισμένοι και οι άνθρωποι· σε όσους, όμως, δεν πάει καλά ο γάμος, τότε η δυστυχία τους μεταφέρεται και έξω από το σπίτι
γάμοι δ᾿ ὅσοις μέν εὖ καθεστᾶσιν βροτῶν, μακάριος αἰών· οἷς δέ μή πίπτουσιν εὖ, τά τ᾿ ἔνδον εἰσί τά τε θύραζε δυστυχεῖς

Η τύχη καθορίζει στους γάμους το τι γυναίκα θα πάρεις· γιατί, όπως το βλέπω, άλλοι από το γάμο ζουν ευτυχισμένοι και άλλοι δυστυχισμένοι
τύχη γυναικῶν ἐς γάμους· τά μέν γάρ εὖ, τά δ᾿ οὐ καλῶς πίπτοντα δέρκομαι βροτῶν

Πώς γίνεται να θεωρείται αγνός ένας άντρας που με τη βία και χωρίς τη θέληση των γονιών της παίρνει κάποια για γυναίκα του;
πῶς δ’ ἂν γαμῶν ἄκουσαν ἄκοντος πάρα ἁγνὸς γένοιτ’ ἄν;

Η μεγαλύτερη ευτυχία για ένα σπίτι είναι όταν δεν υπάρχει διχόνοια μεταξύ του άντρα και της γυναίκας
ἥπερ μεγίστη γίγνεται σωτηρία, ὅταν γυνή πρός ἄνδρα μή διχοστατῇ

Όταν μια γυναίκα είναι με άντρα που δε θέλει, δε σέβεται καθόλου τον εαυτό της
ἀλλ᾿ ὅταν πόσις πικρός ξυνῇ γυναικί, καί τό σῶμ᾿ ἐστιν πικρόν

πόνος για τις γυναίκες να είναι χωρίς τον άντρα τους
ἄλγος γυναιξίν ἀνδρός εἴργεσθαι

το γάμο διαλύει ο παράφορος έρωτας των θηλυκών, σ᾿ ανθρώπους και σε ζώα
συζύγους δ᾿ ὁμαυλίας θηλυκρατής ἀπέρωτος ἔρως παρανικᾷ κνωδάλων τε καί βροτῶν

Οι Θρακιώτες που ζουν πέρα από τη Κρηστωνία συνηθίζουν να κάνουν τα εξής: Ο καθένας έχει πολλές γυναίκες. Όταν πεθάνει κάποιος απ’ αυτούς, γίνεται μεγάλη μάχη μεταξύ των γυναικών, στην οποία σημαντικό ρόλο παίζουν οι φίλοι του, για να αποφασίσουν ποια αγαπούσε περισσότερο ο νεκρός. Αυτή που κερδίζει τελικά την αναμέτρηση, αφού επαινεθεί θερμά και από τους άντρες και από τις γυναίκες, σφάζεται πάνω στον τάφο από τον πιο στενό της συγγενή, και, αφού σφαχθεί, θάβεται δίπλα στον άντρα της. Από την άλλη, οι γυναίκες που δεν επελέγησαν είναι ντροπιασμένες και θρηνούν ανάλογα
Οἱ δέ κατύπερθε Κρηστωναίων ποιεῦσι τοιάδε. Ἔχει γυναίκας ἕκαστος πολλάς· ἐπεάν ὧν τις αὐτῶν ἀποθάνῃ, κρίσις γίνεται μεγάλη τῶν γυναικῶν καί φίλων σπουδαί ἰσχυραί περί τοῦδε, ἥτις αὐτέων ἐφιλέετο μάλιστα ὑπό τοῦ ἀνδρός· ἥ δ᾿ ἄν κριθῇ και τιμηθῇ, ἐγκωμιασθεῖσα ὑπό τε ἀνδρῶν καί γυναικῶν σφάζεται ἐς τόν τάφον ὑπό τοῦ οἰκηιοτάτου ἑωτῆς, σφαχθεῖσα δέ συνθάπτεται τῷ ἀνδρί· αἱ δέ ἄλλην συμφορήν μεγάλην ποιεῦνται· ὄνειδος γάρ σφι τοῦτο μέγιστον γίνεται

οι αγνές παρθένες, που δε γνωρίζουν τίποτε για το κρεβάτι του γάμου, χαμηλώνουν τα μάτια τους από ντροπή
αἰδοῖ ἁγναῖς παρθένοις γαμηλίων λέκτρων ἀπείροις βλεμμάτων ῥέπει βολή

Πιστεύω πως ο γάμος γίνεται στέρεος, αν κάποιος τον κάνει οδηγημένος από έρωτα
ἔγωγε γιγνώσκων ὅτι νέωι γάμος βέβαιος οὗτος γίνεται ἐάν δι ᾿ ἔρωτα τοῦτο συμπεισθῆι ποιεῖν

Πάρε γυναίκα παρθένα, για να της μάθεις εσύ αυτά που πρέπει. Μάλιστα, να παντρευτείς κάποια γειτονοπούλα κοντά στο σπίτι σου, όλα της να τα γνωρίζεις, μην παντρευτείς “χαρά” για τους γείτονες. Γιατί τίποτα καλύτερο δεν αποκτά ο άντρας απ’ την καλή γυναίκα, αλλά και τίποτα χειρότερο απ’ την κακιά και τη λαίμαργη, που και τον πιο δυνατό άντρα τον ψήνει χωρίς δαυλί και τον γερνά πρόωρα.
παρθενικήν δέ γαμεῖν, ὥς κ’ ἤθεα κεδνά διδάξῃς. τήν δέ μάλιστα γαμεῖν, ἥτις σέθεν ἐγγύθι ναίει, πάντα μάλ’ ἀμφιιδών, μή γείτοσι χάρματα γήμῃς. οὐ μέν γάρ τι γυναικός ἀνήρ ληίζετ’ ἄμεινον τῆς ἀγαθῆς, τῆς δ’ αὖτε κακῆς οὐ ῥίγιον ἄλλο, δειπνολόχης · ἥ τ’ ἄνδρα καί ἴφθιμόν περ ἐόντα εὔει ἄτερ δαλοῖο καί ὠμῷ γήραϊ δῶκεν

Πρώτα απ’ όλα σπίτι να ‘χεις, και γυναίκα και βόδι για τ’ όργωμα -κτήμα σου και όχι με γάμο να ‘χεις τη γυναίκα, για ν’ ακολουθεί και τα βόδια.
οἶκον μέν πρώτιστα γυναῖκα τε βοῦν τ’ ἀροτῆρα, [κτητήν οὐ γαμετήν, ἥτις καί βουσίν ἕποιτο]