ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Άλλος είναι γεννημένος να κάνει το καλό στους συνανθρώπους του και άλλος να έχει το μυαλό του μόνο στο κέρδος, άχρηστος για την πόλη του, επαχθής σε κάθε του συναλλαγή και συμφεροντολόγος
ὁ μέν δίκαιος τοῖς πέλας πέφυκ᾿ ἀνήρ, ὅ δ᾿ ἐς τό κέρδος λῆμ᾿ ἔχων ἀνειμένον πόλει τ᾿ ἄχρηστος καί συναλλάσσειν βαρύς, αὑτῷ δ᾿ ἄριστος

Και ποιος από τους ανθρώπους δε φέρεται όμοια; Τώρα τάχα κατάλαβες πως ο καθένας αγαπάει μόνο τον εαυτό του και όχι τους άλλους, άλλος δίκαια και άλλος για το συμφέρον του;
τίς δ’ οὐχὶ θνητῶν; ἄρτι γιγνώσκεις τόδε, ὡς πᾶς τις αὑτὸν τοῦ πέλας μᾶλλον φιλεῖ, οἳ μὲν δικαίως, οἳ δὲ καὶ κέρδους χάριν

Ούτε μου φαίνεται πως είναι γνώρισμα δίκαιου πολίτη-πολιτικού να μηχανεύεται τέτοιες πολιτικές με τις οποίες ναι μεν εγώ θα γίνω άμεσα πρώτος πολίτης ανάμεσά σας, ενώ εσείς θα γίνετε τελευταίοι ανάμεσα στους άλλους (Έλληνες)· αντίθετα, η πόλη πρέπει να προοδεύει με τις πολιτικές των καλών πολιτών-πολιτικών, και όλοι οι πολίτες-πολιτικοί πρέπει πάντα να προτείνουν τις καλύτερες και όχι τις πιο εύκολες · γιατί προς τις δεύτερες θα βαδίσει η ίδια η φύση, αλλά ο καλός πολίτης-πολιτικός πρέπει με τη λογική να σας διδάσκει και να σας οδηγεί στις πρώτες
οὐδ’ ἔμοιγε δοκεῖ δικαίου τοῦτ’ εἶναι πολίτου, τοιαῦτα πολιτεύμαθ’ εὑρίσκειν ἐξ ὧν ἐγὼ μὲν πρῶτος ὑμῶν ἔσομαι εὐθέως, ὑμεῖς δὲ τῶν ἄλλων ὕστατοι• ἀλλὰ συναυξάνεσθαι δεῖ τὴν πόλιν τοῖς τῶν ἀγαθῶν πολιτῶν πολιτεύμασι, καὶ τὸ βέλτιστον ἀεί, μὴ τὸ ῥᾷστον ἅπαντας λέγειν• ἐπ’ ἐκεῖνο μὲν γὰρ ἡ φύσις αὐτὴ βαδιεῖται, ἐπὶ τοῦτο δὲ τῷ λόγῳ δεῖ προάγεσθαι διδάσκοντα τὸν ἀγαθὸν πολίτην.

Όποιος, όμως, προσδοκώντας στο καλύτερο εναντιώνεται πολλές φορές στις επιθυμίες σας και δεν μιλά για να σας ευχαριστήσει αλλά λέει πάντα το καλύτερο, και επιλέγει αυτή την πολιτική στην οποία κυρίαρχο ρόλο στα περισσότερα ζητήματα παίζει η τύχη και όχι οι υπολογισμοί, και που και για τα δύο αυτά αναλαμβάνει την ευθύνη απέναντί σας, αυτός είναι άνδρας γενναίος· και ένας τέτοιος άνδρας είναι χρήσιμος πολίτης, και όχι αυτοί που για τη δημοφιλία μιας ημέρας έχουν αφανίσει τα μεγαλύτερα συμφέροντα της πόλης· αυτούς τους άνδρες εγώ καθόλου δεν τους ζηλεύω ούτε τους θεωρώ πολίτες αντάξιους της πόλης μας
ὅστις δ’ ὑπὲρ τοῦ βελτίστου πολλὰ τοῖς ὑμετέροις ἐναντιοῦται βουλήμασι, καὶ μηδὲν λέγει πρὸς χάριν ἀλλὰ τὸ βέλτιστον ἀεί, καὶ τὴν τοιαύτην πολιτείαν προαιρεῖται ἐν ᾗ πλειόνων ἡ τύχη κυρία γίγνεται ἢ οἱ λογισμοί, τούτων δ’ ἀμφοτέρων ἑαυτὸν ὑπεύθυνον ὑμῖν παρέχει, οὗτός ἐστ’ ἀνδρεῖος, καὶ χρήσιμός γε πολίτης ὁ τοιοῦτός ἐστιν, οὐχ οἱ τῆς παρ’ ἡμέραν χάριτος τὰ μέγιστα τῆς πόλεως ἀπολωλεκότες, οὓς ἐγὼ τοσούτου δέω ζηλοῦν ἢ νομίζειν ἀξίους πολίτας τῆς πόλεως εἶναι

ο καθένας είναι έτοιμος να στενάζει για κείνον που τον βρήκε συμφορά· χωρίς, όμως, η λύπη να του τρώει τα σωθικά· υπάρχουν κι άλλοι που φαίνεται να χαίρονται με τη χαρά του άλλου, πιέζοντας, όμως, τ᾿ αγέλαστά τους πρόσωπα
τῷ δυσπραγοῦντί τ᾿ ἐπιστενάχειν πᾶς τίς ἑτοῖμος· δῆγμα δέ λύπης οὐδέν ἐφ᾿ ἧπαρ προσικνεῖται· καί ξυγχαίρουσιν ὁμοιοπρεπεῖς, ἀγέλαστα πρόσωπα βιαζόμενοι

Και εσείς είστε, πολίτες, υπεύθυνοι για αυτή την κατάσταση. Γιατί παίρνοντας μισθό από τα δημόσια χρήματα, ο καθένας ξεχωριστά νοιάζεται για το τι θα κερδίσει για τον εαυτό του, ενώ οι κοινές υποθέσεις κατρακυλούν
ὑμεῖς γάρ ἐστ᾿, ὦ δῆμε, τούτων αἴτιοι. Τά δημόσια γάρ μισθοφοροῦντες χρήματα ἰδίᾳ σκοπεῖσθ᾿ ἕκαστος ὅ,τι τις κερδανεῖ, τό δέ κοινόν κυλίνδεται

Και πιστεύουμε πως, όταν ο μακρινός μας συμπολίτης καταστραφεί πριν από μας, δε θα ᾿ρθει και στον ίδιο τον καθένα μας η συμφορά, αλλά πως όποιος παθαίνει το κακό νωρίτερα θα δυστυχεί μόνος του;
καί οἰόμεθα τοῦ ἄπωθεν ξυνοίκου προαπολλυμένου, οὐ καί ἐς αὐτόν τινα ἥξειν το δεινόν, πρό δέ αὐτοῦ μᾶλλον τόν πάσχοντα καθ᾿ αὐτόν δυστυχεῖν;

Γιατί μόνοι εμείς αυτόν που δε μετέχει καθόλου στα κοινά τον θεωρούμε όχι φιλήσυχο, αλλά άχρηστο.
μόνοι γάρ τόν τε μηδέν τῶνδε μετέχοντα οὐκ ἀπράγμονα, ἀλλά ἀχρεῖον νομίζομεν