ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Πρέπει ο ακέραιος άνθρωπος ή να ζει τιμημένα ή να πεθαίνει με τιμή
ἀλλ’ ἢ καλῶς ζῆν ἢ καλῶς τεθνηκέναι τὸν εὐγενῆ χρή

Κανείς από τους γενναιόψυχους, παιδί μου, δε θέλει να πεθάνει ανώνυμος ντροπιάζοντας τη γενιά του κάνοντας απαρατήρητη-κακή ζωή
οὐδείς τῶν ἀγαθῶν ζῶν κακῶς εὔκλειαν αἰσχῦναι θέλει νώνυμος, ὦ παῖ, παῖ

Όποιος είναι συνετός πρέπει ν᾿ αποφεύγει τον πόλεμο· αν, όμως, αναγκαστεί να πολεμήσει, πέφτοντας για την πατρίδα με τιμή, δόξα τρανή, αν άτιμα χαθεί, μεγάλη ντροπή
φεύγειν μέν οὖν χρή πόλεμον ὅστις εὖ φρονεῖ· εἰ δ᾿ ἐς τόδ᾿ ἔλθοι, στέφανος οὐκ αἰσχρός πόλει καλῶς ὀλέσθαι, μή καλώς δέ δυσκλεές

γιατί βρήκα τη μεγαλύτερη δόξα περιφρονώντας τη ζωή μου, να πεθάνω δοξασμένα
εὕρημα γάρ τοι μή φιλοψυχοῦσ᾿ ἐγώ κάλλιστον ηὕρυκ, εὐκλεῶς λιπεῖν βίον

γιατί η ντροπή θεωρείται από τους γενναίους άντρες βάρος για τη ζωή τους
ἡ γάρ αἰσχύνη βάρος τοῦ ζῆν παρ᾿ ἐσθλοῖς ἀνδράσιν νομίζεται

Κάθε φορά που κάποιος έρχεται αντιμέτωπος με τον κίνδυνο, πρέπει να το κάνει χωρίς ντροπή· αυτό άλλωστε είναι το μόνο κέρδος στους ανθρώπους· καμία δόξα δε μπορείς να πεις πως βρήκες στα κακά και στην ατιμία
εἴπερ κακόν φέροι τις, αἰσχύνης ἄτερ ἔστω· μόνον γάρ κέρδος ἐν τεθνηκόσι· κακῶν δέ κᾀσχρῶν οὔτιν᾿ εὐκλείαν ἐρεῖς

αλλά είναι μεγάλη τιμή για τον άνθρωπο να πεθάνει δοξασμένος
ἀλλ᾿ εὐκλεῶς τοι κατθανεῖν χάρις βροτῷ

είναι στη φύση των ανθρώπων, όποιον πέσει κάτω, να τον κλωτσούν περισσότερο
σύγγονον βροτοῖσι τόν πεσόντα λακτίσαι πλέον

γιατί για τους γενναίους εχθρός τους είναι η ντροπή και το καλό η τιμή τους
τοῖσι γενναίοισί τοι τό τ’ αἰσχρὸν ἐχθρὸν καὶ τὸ χρηστὸν εὐκλεές

για μένα, βασιλιά μου, καλύτερα να χάσω τίμια παρά να έχω μια άτιμη νίκη
βούλομαι δ’, ἄναξ, καλῶς δρῶν ἐξαμαρτεῖν μᾶλλον ἢ νικᾶν κακῶς

δεν υπάρχει χειρότερο κακό που να δαγκώνει την ψυχή του ελεύθερου ανθρώπου όπως η ατιμία
οὐκ ἦν ἄρ᾿ οὐδέν πῆμ᾿ ἐλευθέραν δάκνον ψυχήν ὁμοίως ἀνδρός ὡς ἀτιμία

καλύτερα να πεθάνεις τιμημένα παρά να σώσεις μόνο τον εαυτό σου
καλῶς τεθνάναι κάλλιον ἄν μᾶλλον ἤ σεσῶσθαι