ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Όποιος στη ζωή του επιδιώκει πράγματα πάνω από το μέτρο και αφήνει τη μετριοπαθή ζωή, θα φανεί, σύμφωνα τουλάχιστον με τη δική μου γνώμη, ότι τον διακατέχει η ανοησία. Κι αυτό γιατί ο μακρύς χρόνος τα πολλά τα οδηγεί κοντά στη λύπη, ενώ τα ευχάριστα δε θα τα δει πουθενά όποιος επιζητεί τα παραπάνω του δέοντος·
῞Οστις τοῦ πλέονος μέρους χρῄζει τοῦ μετρίου παρεὶς ζώειν, σκαιοσύναν φυλάσσων ἐν ἐμοὶ κατάδηλος ἔσται.᾿Επεὶ πολλὰ μὲν αἱ μακραὶ ἁμέραι κατέθεντο δὴ λύπας ἐγγυτέρω, τὰ τέρποντα δ’ οὐκ ἂν ἴδοις ὅπου, ὅταν τις ἐς πλέον πέσῃ τοῦ δέοντος• ὁ δ’ ἐπίκουρος ἰσοτέλεστος, ῎Αϊδος ὅτε Μοῖρ’ ἀνυμέναιος ἄλυρος ἄχορος ἀναπέφηνε, θάνατος ἐς τελευτάν.

Γλυκιά η ελπίδα στους ανθρώπους, είναι, όμως, άπληστη και φέρνει συμφορές· αναζητώντας μεγάλα πλούτη οι άνθρωποι περιφέρονται σε φουσκωμένα πέλαγα, διαβαίνουν χώρες βαρβάρων, όλοι κυνηγώντας την ίδια ιδέα· σε κάποιους ο πόθος για τον πλούτο είναι φορτικός και σε άλλους με μέτρο
φίλα γάρ ἐλπίς γ᾿, ἐπί τε πήμασιν βροτῶν ἄπληστος ἀνθρώποις, ὄλβου βάρος οἵ φέρονται πλάνητες ἐπ᾿ οἶδμα πόλεις τε βαρβάρους περῶντες, κοινᾷ δόξα· γνῶμα δ᾿ οἷς μέν ἄκαιρος ὄλβον, τοῖς δ᾿ ἐς μέσον ἥκει

Για τα χρήματα μιλάς, πατέρα, που είναι αβέβαιο πράγμα. Αν πιστεύεις πως αυτά θα παραμείνουν για πάντα σε σένα, φύλαγέ τα και μην τα δίνεις σε κανέναν· αυτά, όμως, πατέρα, δεν τα εξουσιάζεις, μήτε θα έχεις πάντα την ίδια τύχη, και γι’ αυτό μη διστάζεις να τα μοιράζεις· η τύχη άλλωστε σου τα χάρισε όλα κι αυτή ανά πάσα στιγμή μπορεί να σου τα πάρει και να τα δώσει σε άλλον ανάξιο.
περί χρημάτων λαλεῖς, ἀβεβαίου πράγματος. εἰ μέν γάρ οἶσθα ταῦτα παραμενοῦντα σοι εἰς πάντα τόν χρόνον, φύλαττε μηδενί τοῦ σοῦ μεταδιδούς· ὧν δέ μή σύ κύριος εἶ, μηδέ σαυτοῦ τῆς τύχης δέ πάντ᾿ ἔχεις, μή τι φθονοίης, ὦ πάτερ, τούτων τινί, αὕτη γάρ ἄλλωι, τυχόν ἀναξίωι τινί, παρελομένη σοῦ πάντα προσθήσει πάλιν

Νομίζω πως στη ζωή όλων των ανθρώπων, ευτυχισμένων και δυστυχισμένων, υπάρχει ένα τέλος και κάποια μεταβολή· και για τον ευτυχισμένο μέχρι αυτό το σημείο τα πράγματα πηγαίνουν καλά, όσο χρόνο μπορεί να αντέχει την καλή του τύχη, χωρίς να κάνει αδικίες· αν, όμως, παρασυρθεί από την πλεονεξία για πλούτο και γίνει άδικος, τότε οδηγείται στη δυστυχία
εἶναι νομίζω πᾶσιν ἀνθρώποις ἐγώ τοῖς τ᾿ εὐτυχοῦσιν τοῖς τε πράττουσιν κακῶς πέρας τι τούτου καί μεταλλαγήν τινά, καί τῷ μέν εὐτυχοῦντι μέχρι τούτου μένειν τά πράγματ᾿ εὐθενοῦντ᾿ ἀεί τά τοῦ βίου ὅσον ἄν χρόνον φέρειν δύνηται τήν τύχην μηδέν ποιήσας ἄδικον· εἰς δέ τοῦθ᾿ ὅταν ἔλθηι προαχθείς τοῖς ἀγαθοῖς, ἐνταῦθά που τήν μεταβολήν τήν εἰς τό χεῖρον λαμβάνει.

Και τι είναι το παραπανίσιο; Μια λέξη μόνο· γιατί τα απαραίτητα είναι αρκετά για τους συνετούς. Τα χρήματα δεν ανήκουν στους ανθρώπους, αλλά στους θεούς που μας τα δώσανε να τα φροντίζουμε· όταν το επιθυμούν μας τα παίρνουν πάλι
τί δ᾿ ἐστί τό πλέον; ὄνομ᾿ ἔχει μόνον· ἐπεί τά γ᾿ ἀρκοῦνθ᾿ ἱκανά τοῖς γε σώφροσιν. οὔτοι τά χρήματ᾿ ἴδια, κέκτηνται βροτοί, τά τῶν θεῶν δ᾿ ἔχοντες ἐπιμελούμεθα· ὅταν δέ χρήζωσ᾿ αὔτ᾿ ἀφαιροῦνται πάλιν

είναι ξεκάθαρο πως η τόλμη φέρνει την καταστροφή σ᾿ εκείνους που με πολεμοχαρή διάθεση επιζητούν τα πλούτη και όχι το δίκαιο, και γεμίζουν τα σπίτια τους με περισσότερο πλούτο απ᾿ ότι πρέπει. Να μη πέσουν συμφορές σ᾿ εκείνον που με σύνεση ικανοποιείται με τα λίγα. Γιατί δεν υπάρχει κάστρο να σώσει τον άνθρωπο που κλωτσά το δίκαιο για να γεμίσει με πλούτο
πέφανται δ᾿ ἐγγονοῦσα τόλμη τῶν Ἄρη πνεόντων μεῖζον ἤ δικαίως, φλεόντων δωμάτων ὑπέρφευ ὑπέρ τό βέλτιστον. ἔστω δ᾿ ἀπήμαντον, ὥστ᾿ ἀπαρκεῖν εὖ πραπίδων λαχόντι. οὐ γάρ ἔστιν ἔπαλξις πλούτου πρός κόρον ἀνδρί λακτίσαντι μέγαν Δίκας βωμόν εἰς ἀφάνειαν

η απληστία μπορεί να σε οδηγήσει σε μεγάλο κακό
κακόν εἴη τό πολλῶν ἐπιθυμέειν