ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Χάρη θα μου γίνει αν πεθάνω, λύπη αν ζω· δεν υπάρχει κανείς πόθος από μένα για τη ζωή
ὡς χάρις μέν, ἤν κτάνῃ , λύπη δ᾿, ἐάν ζῶ· τοῦ βίου δ᾿ οὐδείς πόθος

Φοβερό πράγμα η μητρότητα· ακόμα κι αν η μάνα βασανίζεται από τα παιδιά, δεν τους κρατά κακία
δεινόν τό τίκτειν ἐστίν· οὐδέ γάρ κακῶς πάσχοντι μῖσος ὧν τέκῃ προσγίγνεται

Αφού πρώτα μ᾿ άφησες να σου πω όσα ήθελα, εσύ δε μ᾿ ακούς
μεθεῖσά μοι λέγειν ἅ χρῄζοιμ᾿, οὐδ᾿ ἐπίστασαι κλύειν

Τα αισχρά πράγματα σου μαθαίνουν να συμπεριφέρεσαι αισχρά
αἰσχροῖς γάρ αἰσχρά πράγματ᾿ ἐκδιδάσκεται

Μίλα· πολλές φορές λίγα λόγια διέλυσαν ανθρώπους και άλλοτε πάλι τους στήριξαν
Λέγ’ ἀλλὰ τοῦτο• πολλά τοι σμικροὶ λόγοι ἔσφηλαν ἤδη καὶ κατώρθωσαν βροτούς.

Υπάρχει κέρδος και στων δύο σας τα λόγια, αν εσύ μάθεις από τα δικά της κι αυτή από τα δικά σου
Μηδὲν πρὸς ὀργήν, πρὸς θεῶν• ὡς τοῖς λόγοις ἔνεστιν ἀμφοῖν κέρδος, εἰ σὺ μὲν μάθοις τοῖς τῆσδε χρῆσθαι, τοῖς δὲ σοῖς αὕτη πάλιν.

Αν, όμως, επιθυμώ να ζω ελεύθερη, πρέπει να υπακούω σε όλα στους κρατούντες
ἀλλ’ ᾗ σὺ κρίνεις• εἰ δ’ ἐλευθέραν με δεῖ ζῆν, τῶν κρατούντων ἐστὶ πάντ’ ἀκουστέα•

Όταν κάποιος άνθρωπος κάνει κάτι σπουδαίο, είναι επιφυλακτικός και φυλάγεται πριν δράσει
Φιλεῖ γὰρ ὀκνεῖν πρᾶγμ’ ἀνὴρ πράσσων μέγα.

Αλλά όταν είσαι μέσα στις συμφορές, με συμφορές είναι ανάγκη ν’ “απαντάς”
οὔτ’ εὐσεβεῖν πάρεστιν• ἀλλ’ ἐν τοῖς κακοῖς πολλή ‘στ’ ἀνάγκη κἀπιτηδεύειν κακά.

Μήτε, αν κάτι καλό μου τύχει στη ζωή, θα ξενοιάζω ήσυχη με παραπεταμένους τους γονείς και με σπασμένα τα φτερά των πολύ δυνατών μου θρήνων
μήτ’, εἴ τῳ πρόσκειμαι χρηστῷ, ξυνναίοιμ’ εὔκηλος, γονέων ἐκτίμους ἴσχουσα πτέρυγας ὀξυτόνων γόων.

Και τι μέτρο λες να έχει η γέννα του κακού;
Καὶ τί μέτρον κακότατος ἔφυ;

Μωρός είναι όποιος ξεχνά τους γονείς που έφυγαν με φρικτό τρόπο
Νήπιος ὃς τῶν οἰκτρῶς οἰχομένων γονέων ἐπιλάθεται•

Αλλά η τυραννία, εκτός από τα άλλα καλά της, έχει τη δυνατότητα να κάνει και να λέει ό,τι θέλει
Ἀλλ᾿ ἡ τυραννίς πολλά τ᾿ ἄλλα εὐδαιμονεῖ κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν ἅ βούλεται

Ο όχλος είναι απερίσκεπτη μάζα, που τη διακρίνει απύθμενη άγνοια, ανευθυνότητα και βιαιότητα. Θα ήταν φοβερό να ξεφύγουμε από τις αλαζονικές ιδιοτροπίες ενός βασιλιά, για να πέσουμε στην εξίσου αδικαιολόγητη απανθρωπιά του όχλου. Ένας βασιλιάς ενεργεί τουλάχιστον με συνείδηση και βούληση· ο όχλος, όμως, όχι. Και πώς θα μπορούσε, όταν δεν έμαθε ποτέ ποιο είναι το σωστό και το πρέπον και δεν έχει καμιά έμφυτη γνώση πάνω στο θέμα; Οι μάζες δεν έχουν σκέψη στο κεφάλι τους· το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να ριχτούν στα τυφλά στην πολιτική, όπως ένα ποτάμι που ξεχειλίζει. (μτφρ. Εκδ. ΚΑΚΤΟΣ)
῾Ομίλου γὰρ ἀχρηίου οὐδέν ἐστι ἀσυνετώτερον οὐδὲ ὑβριστότερον. Καίτοι τυράννου ὕβριν φεύγοντας ἄνδρας ἐς δήμου ἀκολάστου ὕβριν πεσεῖν ἐστι οὐδαμῶς ἀνασχετόν• ὁ μὲν γὰρ εἴ τι ποιέει, γινώσκων ποιέει, τῷ δὲ οὐδὲ γινώσκειν ἔνι. Κῶς γὰρ ἂν γινώσκοι ὃς οὔτ’ ἐδιδάχθη οὔτε εἶδε καλὸν οὐδὲν [οὐδ’] οἰκήιον, ὠθέει τε ἐμπεσὼν τὰ πρήγματα ἄνευ νόου, χειμάρρῳ ποταμῷ ἴκελος;