ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

γιατί με αγώνες και όχι χωρίς κόπο μεγαλώνει η πατρίδα· όσες, όμως, πόλεις ζουν μες στης ησυχίας τη νέκρα, χάνουν την περηφάνια τους λόγω της δειλίας τους αυτής
ἐν γάρ τοῖς πόνοισιν αὔξεται · αἱ δ᾿ ἥσυχοι σκοτεινά πράσσουσαι πόλεις σκοτεινά καί βλέπουσιν εὐλαβούμεναι

μην αναβάλλεις ποτέ για αύριο ή μεθαύριο· ποτέ ο χασομέρης δε γεμίζει με αγαθά τ᾿ αμπάρι του ούτε αυτός που είναι αναβλητικός· με δράση προκόβει η δουλειά
μηδ᾿ ἀναβάλλεσθαι ἔς τ᾿ αὔριον ἔς τε ἔνηφιν· οὐ γάρ ἐτωσιοεργός ἀνήρ πίμπλησι καλιήν οὐδ᾿ ἀναβαλλόμενος· μελέτη δέ τό ἔργον ὀφέλλει

διασφαλίζει κανείς την ελευθερία του έναντι των γειτόνων του μόνο αν είναι έτοιμος ν᾿ αντισταθεί
πρός τε γάρ τούς ἀστυγείτονας πᾶσι τό ἀντίπαλον καί ἐλεύθερον καθίσταται

Από τη φύση τους οι άνθρωποι υποχωρούν πρόθυμα σ᾿ εκείνους που πρώτοι και με τη θέλησή τους κάνουν υποχωρήσεις, ενώ στους υπεροπτικά ανυποχώρητους είναι πρόθυμοι να αγωνιστούν παράτολμα
πεφύκασί τε τοῖς μέν ἑκουσίως ἐνδοῦσιν ἀνθησσᾶσθαι μεθ᾿ ἡδονῆς, πρός δέ τά ὑπεραυχοῦντα καί παρά γνώμην διακινδυνεύειν

Γιατί η ησυχία δε διασώζεται αν δε συνοδεύεται από αγωνιστικό πνεύμα
τό γάρ ἄπραγμον οὐ σώζεται μή μετά τοῦ δραστηρίου τεταγμένον

Γιατί και αυτός που διστάζει , επειδή ζει ευχάριστη ζωή, αν αδρανεί, θα χάσει πολύ γρήγορα την ευχαρίστηση που του χαρίζει αυτή του η αδράνεια
ὅ τε γάρ διά τήν ἡδονήν ὀκνῶν τάχιστ᾿ ἄν ἄν ἀφαιρεθείη τῆς ῥαστώνης τό τερπνόν δι ᾿ ὅπερ ὀκνεῖ, εἰ ἡσυχάζοι

Πρέπει, όμως, Θηραμένη, ο άξιος άνδρας να ζει, να μην είναι ικανός στο να οδηγεί σε προβλήματα τους συντρόφους του, όταν δε εμφανίζεται κάποιο εμπόδιο, αμέσως να μεταστρέφεται, και, όπως ακριβώς σε καράβι πάνω, πρέπει να προσπαθεί συνεχώς έως ότου βρεθούν σε ούριο άνεμο· αλλιώς, πώς θα μπορούσαν να φτάσουν στον προορισμό τους αν με την πρώτη δυσκολία πλέουν αντίθετα;
δεῖ δέ, ὦ Θηράμενες, ἄνδρα τόν ἄξιον ζῆν οὐ προάγειν μέν δεινόν εἶναι εἰς πράγματα τούς συνόντας, άν δέ τι ἀντικόπτῃ, εὐθύς μεταβάλλεσθαι, ἀλλ᾿ ὥσπερ ἐν νηί διανοεῖσθαι, ἔως ἄν εἰς οὖρον καταστῶσιν· εἰ δέ μή, πῶς ἄν ἀφίκοιντο ποτε ἔνθα δεῖ, εἰ επειδάν τι ἀντικόψῃ, εὐθύς εἰς τἀναντία πλέοιεν;

Αυτός που γνωρίζει τι πρέπει να γίνει και δεν το αναλύει στους άλλους είναι ίδιος μ᾿ εκείνον που δεν το ξέρει· εκείνος πάλι που τα ᾿χει και τα δύο, αλλά διάκειται αρνητικά απέναντι στη πόλη, όμοια δε θα μιλήσει για το καλό της· αν, από την άλλη, είναι φιλόπατρις, αλλά νικιέται από το χρήμα, τότε τα πάντα θα μπορούσε να πωλήσει για χάρη του
ὅ τε γάρ γνούς καί μή σαφῶς διδάξας ἐν ἴσῳ καί εἰ μή ἐνεθυμήθη· ὅ τε ἔχων αμφότερα, τῇ δέ πόλει δύσνους, οὐκ ἄν ὁμοίως τι οἰκείως φράζοι· προσόντος δέ καί τοῦδε, χρήμασι δέ νικωμένου, τά ξύμπαντα τούτου ἐνός ἄν πωλοῖτο

Γνωρίζω πως οι τέτοιοι και όσοι ξεχώρισαν σε κάτι με τη λαμπρότητά τους στη ζωή τους είναι ενοχλητικοί πρώτα στους όμοιούς τους και έπειτα στους άλλους που σχετίζονται μαζί τους, μετά το θάνατό τους, όμως, αφήνουν τέτοιο όνομα, που κάποιοι να λένε πως ήταν συγγενείς τους, ενώ και η όποια πατρίδα τους καυχιέται γι ᾿ αυτούς και δεν τους θεωρεί ούτε ξένους ούτε κακούς, αλλά δικούς της πολίτες που έκαναν σπουδαία πράγματα
οἶδα δέ τούς τοιούτους, καί ὅσοι ἔν τινος λαμπρότητι προέσχον, ἐν μέν τῷ καθ᾿ αὑτούς βίῳ λυπηρούς ὄντας, τοῖς ὁμοίοις μέν μάλιστα, ἔπειτα δέ καί τοῖς ἄλλοις ξυνόντας, τῶν δέ ἔπειτα ἀνθρώπων προσποίησίν τε ξυγγενείας τισί καί μή οὖσαν καταλιπόντας, καί ἧς ἄν ὦσι πατρίδος, ταύτῃ αὔχησιν ὡς οὐ περί ἀλλοτρίων οὐδ᾿ ἁμαρτόντων, ἀλλ᾿ ὡς περί σφετέρων τε καί καλά πραξάντων

αυτός είναι ο καλύτερος που τα πάντα ο ίδιος σκέφτεται και μελετάει και στο τέλος βγάζει τα καλύτερα· καλός, βέβαια, και όποιος ακούει αυτόν που μιλά καλά· αυτός, όμως, που μήτε ο ίδιος σκέφτεται και καταλαβαίνει μήτε ακούγοντας κάποιον άλλο συνετίζεται, αυτός πάλι είναι άχρηστος άνθρωπος
οὗτος, μέν πανάριστος, ὅς αὐτός πάντα νοήσῃ φρασσάμενος, τά κ᾿ ἔπειτα καί ἐς τέλος ᾖσιν ἀμείνω· ἐσθλός δ᾿ αὖ κἀκεῖνος, ὅς εὖ εἰπόντι πίθηται· ὅς δέ κε μητ᾿ αὐτός νοέῃ μητ᾿ ἄλλου ἀκούων ἐν θυμῷ βάλληται, ὅ δ᾿ αὖτ᾿ ἀχρήιος ἀνήρ