ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Αν και η ζωή είναι σύντομη, δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο άνθρωπος που να είναι αρκετά ευτυχισμένος, ώστε να μην έχει ευχηθεί -και όχι μόνο μία, αλλά πολλές φορές – να πεθάνει παρά να ζει. Γιατί και οι συμφορές και οι αρρώστιες που βρίσκουν τους ανθρώπους κάνουν τη ζωή, παρ᾿ ότι είναι σύντομη, να μας φαίνεται ανυπόφορα μακριά. Έτσι, από τη μια ο θάνατος, επειδή η ζωή είναι ανυπόφορη, έχει γίνει καταφύγιο για τον άνθρωπο, ενώ από την άλλη ο θεός, που μας έδωσε μια γεύση γλύκας αυτού του κόσμου, παρουσιάζεται πολύ φθονερός
Ἐν γάρ οὕτω βραχέι βίῳ οὐδείς οὕτω ἄνθρωπος ἐών ευδαίμων πέφυκε, οὔτε τούτων οὔτε τῶν ἄλλων, τῷ οὐ παραστήσεται πολλάκις καί οὐκί ἅπαξ τεθνάναι βούλεσθαι μᾶλλον ἤ ζώειν. Αἵ τε γάρ συμφοραί προσπίπτουσαι και αἱ νοῦσοι συνταράσσουσαι και βραχύν ἐόντα μακρόν δοκέειν εἶναι ποιεῦσι τόν βίον. Οὕτω ὁ μέν θάνατος μοχθηρῆς ἐούσης τῆς ζόης καταφυγή αἱρετωτάτη τῷ ἀνθρώπῳ γέγονε· ὁ δέ θεός γλυκύν γεύσας τόν αἰώνα φθονερός ἐν αὐτῷ εὑρίσκεται ἐών

Μέσα από τα αυτιά του ανθρώπου μπορεί κάποιος να προκαλέσει οργή, αφού, αν ακούει καλά πράγματα, ευχαριστιέται, ενώ, αν ακούει άσχημα, αγανακτεί
ἐν τοῖσι ὠσί τῶν ἀνθρώπων οἰκέει ὁ θυμός, ὅς χρηστά μέν ἀκούσας τέρψιος ἐμπιπλέει τό σῶμα, ὑπεναντία δέ τούτοισι ἀκούσας ἀνοιδέεει

Η συκοφαντία είναι το χειρότερο πράγμα· αυτοί που αδικούν είναι δύο, ενώ είναι ένας αυτός που αδικείται. Γιατί ο συκοφάντης αδικεί κατηγορώντας κάποιον πίσω από την πλάτη του, ενώ αυτός που ακούει το συκοφάντη αδικεί επίσης, αφού αποδέχεται τα λόγια του συκοφάντη χωρίς πριν να προσπαθήσει να εξακριβώσει αν αληθεύουν· αυτός δε που συκοφαντείται αδικείται και από τους δύο, συκοφαντημένος από τα λόγια του ενός και επειδή θεωρείται κακός από τον άλλο
Διαβολή γάρ ἐστι δεινότατον, ἐν τῇ δύο μέν εἰσι οἱ ἀδικέοντες, εἷς δέ ὁ ἀδικεόμενος. Ὁ μέν γάρ διαβάλλων ἀδικέει οὐ παρεόντος κατηγορέων, ὁ δέ ἀδικέει ἀναπειθόμενος πρίν ἤ ἀτρεκέως ἐκμάθῃ· ὁ δέ δή ἀπεών τοῦ λόγου τάδε ἐν αὐτοῖσι ἀδικέεται, διαβληθείς τε ὑπό τοῦ ἑτέρου καί νομισθείς πρός τοῦ ἑτέρου κακός εἶναι

Η βιασύνη γεννά κάθε αποτυχία, και η αποτυχία φέρνει μεγάλες συμφορές· αντίθετα στην προσμονή βρίσκεται το κέρδος, που ακόμη κι αν δε φαίνεται από την αρχή, θα φανερωθεί την κατάλληλη στιγμή
Ἐπειχθῆναι μέν νυν πᾶν πρῆγμα τίκτει σφάλματα, ἐκ τῶν ζημίαι μεγάλαι φιλέουσι γίνεσθαι· ἐν δέ τῷ ἐπισχεῖν ἔνεστι ἀγαθά, εἰ μή παραυτίκα δοκέοντα εἶναι, ἀλλ᾿ ἀνά χρόνον ἐξεύρει τις ἄν

Γιατί δεν αφήνει άλλον ο θεός να περηφανεύεται παρά μόνο τον εαυτό του
Οὐ γάρ ἐᾷ φρονέειν μέγα ὁ θεός ἄλλον ἤ ἑωυτόν

Βλέπεις ότι απ᾿ όλα τα πλάσματα ο θεός χτυπά με κεραυνό αυτά που υπερέχουν, από φθόνο για τη μεγαλοπρέπειά τους, ενώ τα μικρά δεν τα πειράζει, γιατί δεν τον ενοχλούν· βλέπεις ότι οι κεραυνοί χτυπούν πάντα τα μεγάλα κτίρια και τα ψηλά δέντρα. Γιατί αρέσει στο θεό να ταπεινώνει αυτούς που ξεχωρίζουν
Ὁρᾷς τά ὑπερέχοντα ζῷα ὡς κεραυνοῖ ὁ θεός οὐδέ ἐᾷ φαντάζεσθαι, τά δέ σμικρά οὐδέν μιν κνίζει· ὁρᾷς δέ ὡς ἐς οικήματα τά μέγιστα αἰεί καί δένδρεα τά τοιαῦτα ἀποσκήπτει τά βέλεα. Φίλέει γάρ ὁ θεός τά ὑπερέχοντα πάντα κολούειν

το να προετοιμάζει κανείς με σοβαρότητα και σύνεση τα σχέδιά του είναι μεγάλο κέρδος· γιατί ακόμη κι αν τα πράγματα στραφούν εναντίον του, έχει τουλάχιστον την ικανοποίηση ότι απέτυχε λόγω τύχης και όχι δικού του σφάλματος·
Τό γάρ εὖ βουλεύεσθαι κέρδος μέγιστον εὑρίσκω ἑόν· εἰ γάρ καί ἐναντιωθῆναί τι θέλει, βεβούλευται μέν οὐδέν ἧσσον εὖ, ἕσσωται δέ ὑπό τῆς τύχης τό βούλευμα

η απληστία μπορεί να σε οδηγήσει σε μεγάλο κακό
κακόν εἴη τό πολλῶν ἐπιθυμέειν

το να ακούει κάποιος συμβουλές είναι χαρακτηριστικό σοφού ανθρώπου
φρονέειν τε εὖ καί τῷ λέγοντι χρηστά ἐθέλειν πείθεσθαι

Τα οράματα στους ανθρώπους είναι ό,τι πλανιέται στο μυαλό μας την ώρα που κοιμόμαστε. Είναι μάλιστα οι σκιές αυτών που σκεφτόμαστε κατά τη διάρκεια της ημέρας
Ένύπνια γάρ τά ἐς ἀνθρώπους πεπλανημένα τοιαῦτά ἐστι. Πεπλανῆσθαι αὗται μάλιστα ἐώθασι αἱ ὄψιες τῶν ὀνειράτων, τά τις ἡμέρης φροντίζει

όπως ακριβώς σε ελάχιστο χρόνο έγινες μεγάλος και σπουδαίος, έτσι και μπορείς πολύ γρήγορα να γίνεις και πάλι ασήμαντος
ὡς καί μέγας καί πολλός ἐγένεο ἐν ὁλίγῳ χρόνῳ, οὕτω καί ταπεινός ὀπίσω κατά τάχος ἔσεαι

αν σε μια συζήτηση δεν ειπωθούν-αναπτυχθούν και οι δύο πτυχές ενός ζητήματος, δεν είναι δυνατό να ληφθεί η καλύτερη απόφαση, και αναγκαστικά αποδέχεται κανείς τις προτάσεις που διατυπώνονται· το αντίθετο συμβαίνει με το διάλογο· όπως ακριβώς δεν μπορούμε να υπολογίσουμε την καθαρότητα του χρυσού χωρίς να τον εξετάσουμε, αλλά όταν τον τρίψουμε με ένα άλλο κομμάτι χρυσού τότε μόνο ξεχωρίζουμε τον καθαρότερο
μή λεχθεισέων μέν γνωμέων ἀντιέων ἀλλήλῃσι οὐκ ἔστι τήν ἀμείνω αἱρεόμενον ἑλέσθαι, ἀλλά δεῖ τῇ εἰρημένῃ χρᾶσθαι· λεχθεισέων δέ ἔστι, ὥσπερ τόν χρυσόν τόν ἀκήρατον αὐτόν μέν ἐπ᾿ ἑωυτοῦ οὐ διαγιγνώσκομεν, ἐπεάν δέ παρατρίψωμεν ἄλλῳ χρυσῷ, διαγιγνώσκομεν τόν ἀμείνω

τίποτα δε γίνεται τυχαία, αλλά με προσπάθεια οι άνθρωποι μπορούν να κατακτήσουν τα πάντα
αὐτόματον γάρ οὐδέν, ἀλλ᾿ ἀπό πείρης πάντα ἀνθρώποισι φιλέει γίνεσθαι