ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

Αρχικά είναι μακρύς και όρθιος ανηφορικός ο δρόμος προς την αρετή. Όταν όμως φτάσει κανείς στην άκρη της, εύκολη γίνεται, παρ’ ότι ήταν δύσκολη πριν
μακρός δέ καί ὄρθιος οἶμος ἐς αὐτήν καί τρηχύς τό πρῶτον· ἐπήν δ’εἰς ἄκρον ἵκηται, ῥηιδίη δή ἔπειτα πέλει, χαλεπή περ ἐοῦσα

Την κακότητα εύκολα και άφθονα την παίρνει κανείς. Άλλωστε ο δρόμος της είναι ίσιος, ενώ βρίσκεται και πολύ κοντά μας
τήν μέν τοι κακότητα καί ἰλαδόν ἔστιν ἑλέσθαι ῥηιδίως· λείη μέν ὁδός, μάλα δ’ ἐγγύθι ναίει

Κάνει κακό στον εαυτό του όποιος κάνει κακό στον άλλον, ενώ η κακή σκέψη είναι χειρότερη για όποιον την κάνει
οἷ γ’ αὐτῷ κακά τεύχει ἀνήρ ἄλλῳ κακά τεύχων, ἡ δέ κακή βουλή τῷ βουλεύσαντι κακίστη

Γιατί κανείς δε θα προτιμούσε από την ευσέβεια την εκδίκηση και από τη δικαιοσύνη το κέρδος, αν δεν είχε μια καταστροφική δύναμη ο φθόνος
οὐ γάρ ἄν τοῦ τε ὁσίου τό τιμωρεῖσθαι προυτίθεσαν τοῦ τε μή ἀδικεῖν τό κερδαίνειν, ἐν ᾧ μή βλάπτουσαν ἰσχύν εἶχε τό φθονεῖν

Γιατί οι έπαινοι που λέγονται για τους άλλους γίνονται ανεκτοί μόνο ως εκεί που ο καθένας νομίζει πως είναι ικανός να κάνει κάτι απ’ αυτά που άκουσε. Γι’ αυτά που ξεπερνούν τις δυνάμεις του, επειδή ζηλεύει, δεν τα πιστεύει.
μέχρι γάρ τοῦδε ἀνεκτοί οἱ ἔπαινοι εἰσί περί ἑτέρων λεγόμενοι, ἐς ὅσον ἄν καί αὐτός ἕκαστος οἴηται ἱκανός εἶναι δρᾶσαι τί ὧν ἤκουσεν · τῷ δέ ὑπερβάλλοντι αὐτῶν φθονοῦντες ἤδη καί ἀπιστοῦσιν

Μάθε πως είναι πολύ πιο ευχάριστο να σε φθονούν παρά να σε λυπούνται
Σύ δέ μαθών ὅσῳ φθονέεσθαι κρέσσον ἐστί ἤ οἰκτίρεσθαι

Εμπρός παιδιά των Ελλήνων, ελευθερώστε πατρίδα, παιδιά γυναίκες, τα ιερά των θεών, τους τάφους των προγόνων, για όλα είναι τώρα ο (πολεμικός) αγώνας (ναυμαχία Σαλαμίνας)
ὦ παῖδες Ἑλλήνων, ἴτε, ἐλευθεροῦτε πατρίδ᾿ ἐλευθεροῦτε δέ παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τε πατρῴων ἕδη, θήκας τε προγόνων· νῦν ὑπέρ πάντων ὁ ἀγών

Επειδή θεωρούσαν πως εκείνη την ημέρα (γκρέμισμα μακρών τειχών Αθήνας) άρχιζε η ελευθερία στην Ελλάδα)
νομίζοντες ἐκείνην τήν ἡμέραν τῇ Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας

Γιατί των σημαντικών ανδρών όλη η γη (κάθε τόπος) είναι τάφος
ἀνδρῶν γάρ ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος

Οι Λακεδαιμόνιοι, όμως, είπαν πως δε θα υποδουλώσουν ελληνική πόλη (Αθήνα) που είχε προσφέρει μεγάλες ευεργεσίες στην Ελλάδα την εποχή των πολύ μεγάλων κινδύνων (Περσικοί πόλεμοι), και έκαναν ειρήνη.
Λακεδαιμόνιοι δέ οὐκ ἔφασαν πόλιν Ελληνίδα ἀνδραποδιεῖν μέγα ἀγαθόν εἰργασμένην ἐν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις γενομένοις τῇ Ἑλλάδι , ἀλλ᾿ ἐποιοῦντο εἰρήνην

Η σημερινή ημέρα θα είναι η αρχή μεγάλων κακών για τους Έλληνες (έναρξη Πελοποννησιακού πολέμου)
ἥδε ἡ ἡμέρα τοῖς Ἕλλησι μεγάλων κακῶν ἄρξει

Γιατί με τον πόλεμο εξασφαλίζεται περισσότερο η ειρήνη, ενώ, με πρόσχημα τη διασφάλιση της ειρήνης, το να μην πολεμήσει κανείς δεν είναι ακίνδυνο
ἐκ πολέμου μέν γάρ εἰρήνη μᾶλλον βεβαιοῦται, ἀφ’ ἡσυχίας δέ μή πολεμῆσαι οὐχ ὁμοίως ἀκίνδυνον

Γιατί όχι μόνο αυτός που υποδουλώνει είναι υπεύθυνος για την υποδούλωση, αλλά και αυτός που, ενώ μπορεί να τη σταματήσει, αδιαφορεί
οὐ γάρ ὁ δουλωσάμενος, ἀλλ᾿ ὁ δυνάμενος μέν παῦσαι περιορῶν δέ ἀληθέστερον αὐτό δρᾷ

Η δυστυχία, για να στο πω και πάλι, δεν έχει φίλους
ἄφιλον, ἵν’ αὖθις σοι λέγω, το δυστυχές

Πρέπει να φεύγεις μακριά από χυδαίο εχθρό σου
φεύγειν σκαιόν ἄνδρ’ ἐχθρόν χρεών