Κατηγορία: Ταξίδια

Αν και δεν βλέπει θάλασσα, κρατάει κάτι από το άρωμα της Μεσογείου. Πόλη ζωηρή, με κατοίκους ζωντανούς, που μιλούν και γελούν πολύ και ξέρουν να διασκεδάζουν ακόμα και στη διάρκεια των σύντομων διαλειμμάτων από τη δουλειά, τα μεσημέρια, οπότε γεμίζουν με τις φωνές τους τις μπιραρίες, απολαμβάνοντας jamon, αλλά και πολλές άλλες παραδοσιακές και μη νοστιμιές.

Καλωσορίσατε στη Μαδρίτη, την πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ισπανίας, με ομορφιές ξεχωριστές και σε μόνιμη κόντρα -πολιτική, οικονομική μα κυρίως… ποδοσφαιρική- με την άλλη αγαπημένη μεγαλούπολη της Ιβηρικής που ακούει στο όνομα Βαρκελώνη. Σε τούτο το αφιέρωμα ο δρόμος μάς έβγαλε, λοιπόν, στην πατρίδα της Ρεάλ, ο πληθυσμός της οποίας ξεπερνά τα 3 εκατομμύρια, ενώ η ίδια -βασίλισσα γαρ- είναι χτισμένη στο κέντρο της Ιβηρικής Χερσονήσου, στις όχθες του ποταμού Μανθανάρες και σε 646 υψόμετρο. Μην το σκέφτεστε: ένα ταξίδι στη Μαδρίτη -σε κάθε περίπτωση- αξίζει τον κόπο!

Στο πέρασμα του χρόνου

Παρά το γεγονός ότι τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν πως η περιοχή είχε προσελκύσει ανθρώπους από την προϊστορική ήδη εποχή, η ιστορία της Μαδρίτης ξεκινά το 852, όταν οι Μαυριτανοί έχτισαν ένα φρούριο κοντά στον ποταμό Μανθανάρες, στο σημείο όπου σήμερα ορθώνονται τα ανάκτορα της Μαδρίτης. Μια μικρή κοινότητα, που αρχικά λεγόταν Μαϊρίτ, αργότερα Μαρζίτ και τελικά Μαντρίντ (Madrid), δημιουργήθηκε γύρω από το οχυρό.

Δειλά στην αρχή και ενώνοντας τις δυνάμεις τους στη συνέχεια, οι χριστιανοί του Βορρά συσπειρώθηκαν ενάντια στους Μαυριτανούς εισβολείς και τους απώθησαν προς το Νότο, κατά τη λεγόμενη Επανάκτηση.

Στα μέσα του 11ου αιώνα, η Καστίλλη ήταν η σημαντικότερη χριστιανική δύναμη, καθώς τα εδάφη της εκτείνονταν νότια ώς την κεντρική οροσειρά της Κορδιλιέρα. Το 1085, οι Καστιλιάνοι, υπό τον Αλφόνσο Δ΄, έδωσαν τη χαριστική βολή στο Τολέδο. Η δε Μαϊρίτ ήταν στο δρόμο των επερχόμενων στρατευμάτων.

Πολλοί από τους πρώτους κατοίκους της πόλης ήταν μοναχοί, τους οποίους οι Ισπανοί ηγέτες ενθάρρυναν να ιδρύσουν μονές, ώστε να δώσουν νέα πνοή στην κοινότητα.

Τον 13ο αιώνα ξέσπασε μια διαμάχη σχετικά με τα δικαιώματα των κυνηγών σε εκτάσεις που ανήκαν στην Εκκλησία. Τελικά, συμφωνήθηκε ότι, αν και η γη ανήκε στην Εκκλησία, οι Μαδριλένοι είχαν δικαίωμα να κυνηγούν ό,τι βρισκόταν επάνω σε αυτήν. Ετσι, η Μαδρίτη απέκτησε και το σύμβολό της: μια αρκούδα (το έμβλημα της Εκκλησίας) που μυρίζει ένα δέντρο, ενώ έγινε γνωστή ως παράδεισος κυνηγιού.

Το 1309 οργανώθηκε στη Μαδρίτη το πρώτο βασιλικό Κοινοβούλιο, ενώ έπειτα από πολλές διαμάχες για την ηγεσία του βασιλείου της Καστίλης, φτάσαμε στα 1517, οπότε ανέβηκε στο θρόνο ο Κάρολος της Γάνδης, γνωστός ως Κάρολος Α΄. Αυτός ήταν ο πρώτος εκπρόσωπος της ισπανικής δυναστείας των Αψβούργων, ο οποίος κυβέρνησε τις Κάτω Χώρες, περιοχές της Ιταλίας και της Γερμανίας και τις πρόσφατες κτήσεις της Ισπανίας στην Αμερική, αφού θυμίσουμε ότι ήδη από το 1492 ο Χριστόφορος Κολόμβος είχε φτάσει στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.

Από την εποχή, ωστόσο, που ιδρύθηκε το βασίλειο της Καστίλης, οι ηγεμόνες του μετακινούνταν συνεχώς από τη μια περιοχή στην άλλη. Για να θέσει τέρμα σε αυτή την αστάθεια, το 1561 ο Φίλιππος Β΄ όρισε τη Μαδρίτη μόνιμη πρωτεύουσα.

Μέσα σε τέσσερις δεκαετίες, ο πληθυσμός της, από 20.000 που ήταν αρχικά, έφτασε τις 85.000 και εξαιτίας της απότομης αυτής ανόδου, η Μαδρίτη δεν αναπτύχθηκε με οργανωμένο τρόπο. Παρ’ όλα αυτά, υπό τη δυναστεία των Αψβούργων, η πόλη απέκτησε μερικά από τα πιο αξιόλογα οικοδομήματά της. Τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα κατασκευάστηκαν όταν βασίλευαν οι διάδοχοι του Φιλίππου. Η Πλάθα Μαγιόρ διαμορφώθηκε επί Φιλίππου Γ΄ και ο διάδοχός του Φίλιππος Δ΄ έκτισε ένα νέο ανάκτορο στο Ελ Ρετίρο. Εκείνη την εποχή ζούσαν στην πόλη οι Θερβάντες, Λόπε δε Βέγκα, Βελάσκεθ, Θουρμπαράν και Μουρίγιο.

Το 1701 ο Φίλιππος Ε΄ έφτασε στη Μαδρίτη ως ο πρώτος Βουρβόνος βασιλιάς και η Γαλλία πρόσφερε στην Ισπανία την προστασία της. Ο νέος βασιλιάς μιλούσε ελάχιστα Ισπανικά, ενώ κύριο μέλημά του ήταν να κάνει τη Μαδρίτη να μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με γαλλική πόλη. Οταν, λοιπόν, το 1734 κάηκε το φρούριο, διέταξε την κατασκευή ενός ανακτόρου στα πρότυπα των Βερσαλλιών. Ο ίδιος όμως πέθανε πριν από την ολοκλήρωσή του. Ο πρώτος που έμεινε εκεί ήταν ο Κάρολος Γ΄. Εκείνη την εποχή, το κέντρο της πόλης εξαπλώθηκε από την Πλάθα Μαγιόρ ώς το νέο Πασέο δελ Πράδο, ενώ χτίστηκαν πολλά κτίρια.

Το 1808 επιτράπηκε στα γαλλικά στρατεύματα του Ναπολέοντα να διασχίσουν την Ισπανία για να κατακτήσουν την Πορτογαλία, τελικά όμως η Γαλλία κατέκτησε και την ίδια την Ισπανία. Στις 2 Μαρτίου 1808 οι Μαδριλένοι στράφηκαν εναντίον των στρατευμάτων κατοχής μπροστά στα Βασιλικά Ανάκτορα, και σε αυτόν τον ξεσηκωμό οι Γάλλοι απάντησαν με σφαγές. Ωστόσο, το κοινό αίσθημα κατά των Γάλλων δεν μπορούσε να ελεγχθεί και η πόλη πήρε τα όπλα. Οι Ισπανοί οργανώθηκαν σε μικρές ομάδες και έκαναν αιφνιδιαστικές επιθέσεις στον εχθρό, ενώ μετά εξαφανίζονταν στο βουνό. Μέσα σε αυτή την αστάθεια που κράτησε περισσότερο από έναν αιώνα, με σειρά γεγονότων που σημάδεψαν τόσο τη χώρα όσο και την πόλη, η Μαδρίτη εξελισσόταν σταδιακά σε μια σύγχρονη πρωτεύουσα. Κατά την επέκτασή της δημιουργήθηκαν μοντέρνες περιοχές με κατοικίες που αντικατέστησαν τις πολυάνθρωπες εργατικές συνοικίες.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι το 1873 το Κοινοβούλιο ανακήρυξε την πρώτη ισπανική δημοκρατία, η οποία κράτησε μόλις 11 μήνες. Το 1874, ο στρατηγός Μανουέλ Παβία την κατέλυσε, ενώ υπό τον Αλφόνσο ΙΒ΄ (1875 – 1885), η Μαδρίτη άρχισε να διανύει μια περίοδο ανάπτυξης που κορυφώθηκε με τα εγκαίνια της Γκραν Βία από τον Αλφόνσο ΙΓ΄ το 1908. Ο τελευταίος αναμείχθηκε αρκετά με την πολιτική και είναι γεγονός ότι μεταξύ 1902 και 1923 σχηματίστηκαν 33 κυβερνήσεις! Το 1923 ο στρατηγός Πρίμο δε Ριβέρα, υπό τις ευλογίες του βασιλιά, κήρυξε δικτατορία, και η χώρα μέσα σε 6 χρόνια χρεοκόπησε. Το 1930 οι δημοκρατικοί ανάγκασαν τον Αλφόνσο ΙΓ΄ να προχωρήσει σε εκλογές και όταν τις κέρδισαν, το πλήθος απαίτησε για τον ίδιο να εξοριστεί. Και η δεύτερη δημοκρατία της Ισπανίας, ωστόσο, είχε σύντομη διάρκεια, αφού στις 18 Ιουλίου 1936 έγινε γνωστό ότι οι στρατιωτικοί είχαν καταλάβει πόλεις της Ανδαλουσίας, ανάμεσά τους και τη Σεβίλλη. Η συνέχεια είναι γνωστή, με τον εμφύλιο πόλεμο ή διαφορετικά την ισπανική επανάσταση να έχει καταγραφεί ως γεγονός σπουδαίας σημασίας για τη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Κατά τα άλλα, σε ό,τι αφορά τη Μαδρίτη, όσο διήρκεσε ο εμφύλιος, η πόλη βομβαρδίστηκε επανειλημμένως για να πέσει τελικά τον Μάρτιο του 1939. Ακολούθησε η δικτατορία του Φράνκο και η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας το 1976 ταυτόχρονα με τη στέψη του Χουάν Κάρλος.

Αξίζει να δείτε

Πού να πρωτοπάει κανείς και τι να πρωτοδεί, όταν επισκέπτεται για πρώτη φορά τη Μαδρίτη. Μια συμβουλή που έχουμε να σας δώσουμε είναι να οργανώσετε το χρόνο και τις επισκέψεις σας ανάλογα με τις ημέρες που έχετε στη διάθεσή σας. Και για να μη σας αγχώσουμε με όλα όσα πρέπει να δείτε, σας παραθέτουμε στη συνέχεια αυτά που δεν πρέπει -για κανένα λόγο- να χάσετε.

• Την Plaza Mayor (www.plazamayor.es). Πρόκειται για τη δημοφιλέστερη πλατεία της Μαδρίτης με στοές, μπαλκόνια, πυργίσκους, φεγγίτες και κάθετες στέγες. Τα μάτια της έχουν δει πολλά: ταυρομαχίες, εκτελέσεις και δίκες από την Ιερά Εξέταση, όλα παρουσία κοινού, αλλά και του εκάστοτε βασιλιά και της βασίλισσας. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1617 και ολοκληρώθηκε σε δύο μόλις χρόνια, αντικαθιστώντας τα φτωχικά σπίτια της περιοχής.

Το πιο εντυπωσιακό τμήμα των στοών είναι η Κάσα δε λα Παναδερία (αρτοποιείο), ενώ το έφιππο άγαλμα στο κέντρο παριστάνει τον Φίλιππο Β΄, ο οποίος διέταξε την κατασκευή της πλατείας. Σήμερα, η πλατεία είναι γεμάτη υπαίθρια καφέ και τις Κυριακές φιλοξενεί την αγορά των συλλεκτών. Η νότια έξοδος οδηγεί στην Κάλιε δε Τολέδο, η οποία συνεχίζει προς τους δρόμους που πραγματοποιείται το Ελ Ράστρο, το περίφημο «γιουσουρούμ» της Μαδρίτης.

• Την Plaza de Toros de Las Ventas (www.las-ventas.com). Στα μάτια και τη συνείδησή μας, οι ταυρομαχίες σίγουρα δεν κατέχουν υψηλή θέση, μάλλον το αντίθετο. Από την άλλη μεριά, δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε ότι το Λας Βέντας είναι μία από τις ωραιότερες αρένες της Ισπανίας. Χτίστηκε το 1929 για να αντικαταστήσει την παλαιότερη αρένα της πόλης και φιλοξενεί ταυρομαχίες από το Μάιο ώς τον Οκτώβριο. Δίπλα στην αρένα μπορείτε να επισκεφθείτε το Μουσείο Ταoυρίνο, το οποίο περιλαμβάνει μια ενδιαφέρουσα συλλογή εκθεμάτων από ταυρομαχίες.

• Το Μουσείο Lazaro Galdiano (www.flg.es). Πρόκειται για ένα αναγεννησιακό μέγαρο, το οποίο στεγάζει περίπου 5.000 κομμάτια από την προσωπική συλλογή του Χοσέ Λάθαρο Γκαλντιάνο. Τα εκθέματα καλύπτουν το διάστημα από τον 7ο έως τον 20ό αιώνα και κυμαίνονται από αρχαιολογικά ευρήματα και θρησκευτικά αντικείμενα μέχρι είδη από σμάλτο, μεσαιωνικά κομμάτια από ελεφαντόδοτο, πανοπλίες, κοσμήματα και ασημικά. Ξεχωρίζουν το Δοχείο της Καρχηδόνας, η κεφαλή ράβδου και ο πίνακας του Γκόγια «Σάββατο των Μαγισσών».

• Το Πάρκο Retiro (Parque del Retiro). Κάποτε ήταν η τοποθεσία των ανακτόρων Real Sitio del Buen Retiro που είχαν χτιστεί για τον Φίλιππο Δ΄. Σήμερα από τα ανάκτορα έχει απομείνει μόνο το Cason del Buen Retiro και το Στρατιωτικό Μουσείο. Το 17ο αιώνα, το πάρκο ήταν ο ιδιωτικός τόπος ψυχαγωγίας της βασιλικής οικογένειας, ενώ για το κοινό άνοιξε μόλις το 1869 και έκτοτε είναι ένας από τους δημοφιλέστερους δημόσιους υπαίθριους χώρους στη Μαδρίτη.

• Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Φιλοξενεί εκατοντάδες εκθέματα από την προϊστορική εποχή ώς το 19ο αιώνα και θεωρείται από τα καλύτερα της Ευρώπης. Περιέχει δε αντικείμενα που ήρθαν στο φως στη διάρκεια ανασκαφών σε ολόκληρη την Ισπανία, καθώς και ευρήματα από την Αίγυπτο, την αρχαία Ελλάδα και τον ετρουσκικό πολιτισμό. Ξεχωρίζουν τα αντικείμενα από τον αρχαίο πολιτισμό του Ελ Αργάρ στην Ανδαλουσία, χρυσά στέμματα του 7ου αιώνα από την επαρχία του Τολέδο, ρωμαϊκά ψηφιδωτά και ισλαμικά αγγεία. Στο υπόγειο του σπηλαίου υπάρχει μια ακριβής αναπαράσταση του σπηλαίου της Αλταμίρα.

• Το Μουσείο Thyssen-Bornemisza (www.museothyssen.org). Πρόκειται για μια εκπληκτική συλλογή που αποτελείται από περίπου 800 πίνακες και περιλαμβάνει έργα των Τιτσιάνο, Γκόγια, Βαν Γκογκ και Πικάσο, καθώς και άλλων λιγότερο γνωστών καλλιτεχνών.

• Το Centro de Arte Reina Sofia (www.museoreinasofia.es). Εδώ, αναμφισβήτητα, το κορυφαίο έκθεμα είναι η Guernica του Πικάσο, ενώ φιλοξενούνται και άλλα έργα τόσο του Πικάσο όσο και του Μιρό. Η συλλογή στεγάζεται στο παλιό οίκημα του Γενικού Νοσοκομείου της Μαδρίτης, που χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα.

• Το Palacio Real. Το Βασιλικό Ανάκτορο της Μαδρίτης βρίσκεται σε ύψωμα με θέα στον ποταμό Μανθάρες, πάνω στο περιβόητο οχυρό που κατασκευάστηκε εκεί το 852. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1764, ενώ η εκάστοτε βασιλική οικογένεια ζούσε εκεί έως το 1931. Ο σημερινός βασιλιάς Χουάν Κάρλος ζει στο ανάκτορο Zarzuela, ενώ τα Βασιλικά Ανάκτορα χρησιμοποιούνται για επίσημες εκδηλώσεις.

• Το Μουσείο Prado (www.delprado.com). Διαθέτει τη σημαντικότερη συλλογή έργων ισπανικής ζωγραφικής διεθνώς – ιδιαίτερα πίνακες των Βελάσκεθ και Γκόγια, καλύπτοντας την περίοδο από τον 12ο έως τον 19ο αιώνα. Εδώ, στεγάζονται επίσης εντυπωσιακές ξένες συλλογές, ειδικά ιταλικών και φλαμανδικών έργων. Ως μουσείο το Prado λειτούργησε αρχικά το 1819 με μια έκθεση της βασιλικής συλλογής που αποτελούνταν από πίνακες, γλυπτά και διακοσμητικά. Επιπλέον, αξίζει να σημειώσουμε ότι στο παράρτημά του, Cason del Buen Retiro, εκτίθενται πίνακες και γλυπτά του 19ου και του 20ού αι.

• Την Nuestra Senora de la Almudena. Ο καθεδρικός ναός της Μαδρίτης άρχισε να κατασκευάζεται το 1879, αλλά ολοκληρώθηκε μόλις το 1993. Στη μακροχρόνια κατασκευή του συνέβαλαν αρκετοί αρχιτέκτονες. Η νεογοτθική, πάντως, γκρίζα και λευκή του πρόσοψη θυμίζει αυτή των Βασιλικών Ανακτόρων που βρίσκονται απέναντι.

ΚΟΣΤΟΣ

Μια εβδομάδα στη Μαδρίτη θα σας κοστίσει από 950 ευρώ, κατ’ άτομο σε δίκλινο δωμάτιο. Στην τιμή υπολογίστε τα εισιτήριά σας με απευθείας πτήση της Iberia, με φόρους μετ’ επιστροφής, 6 διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχείο 3 ή 4 αστέρων με πρωινό και 70 ευρώ την ημέρα, για τις μετακινήσεις σας, εισόδους μουσείων, φαγητό και ποτό.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ

Από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών μπορείτε να φτάσετε στο αεροδρόμιο Barajas της Μαδρίτης με απευθείας πτήση της ισπανικής Iberia (www.iberia.com) από 256 ευρώ, με φόρους μετ’ επιστροφής, και εναλλακτικά των Ολυμπιακών Αερογραμμών (www.olympicairlines.com) στα 283,68 ευρώ, επίσης, με φόρους μετ’ επιστροφής. Ο προορισμός εξυπηρετείται καθημερινά και από τις δύο εταιρείες, ενώ η διάρκεια της πτήσης είναι γύρω στις τρεισήμισι ώρες.

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ

Η πόλη της Μαδρίτης, ως οικοδέσποινα χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο, διαθέτει και ανάλογες υποδομές για κάθε γούστο, αλλά και τσέπη! Πολυτελή και ακριβά πεντάστερα, κάπως πιο προσιτά τετράστερα και τα πλέον δημοφιλή -για το ευρύ κοινό- ξενοδοχεία τριών αστέρων δίνουν και παίρνουν τόσο στο κέντρο της πόλης όσο και λίγο πιο μακριά. Εξαρτάται από το αν είστε διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσετε μετρό, λεωφορεία ή ταξί για τις μετακινήσεις σας ή προτιμάτε καλύτερα να κινηθείτε πεζή.

Εκτός, λοιπόν, από τα πολυτελή και ακριβά Ritz και Palace, τα οποία αναφέρουμε περισσότερο για ιστορικούς λόγους, καθώς κατασκευάστηκαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, με αφορμή τους γάμους του βασιλιά Αλφόνσου ΙΓ΄, σας παραθέτουμε -στη συνέχεια- μερικές προσιτές λύσεις διαμονής στην ισπανική μητρόπολη:

• Intur Palacio San Martin 4*, Plaza San Martin 5, από 82 ευρώ
• Hotel Anaco 3*, Tres Cruces 3, από 55 ευρώ
• Moderno 3*, c/ Arenal 2, από 74 ευρώ
• Convencion 4*, O’ Donnell 53, από 72 ευρώ
• Aparthotel Convencion Barajas 4*, Noray 10 – 12, από 74 ευρώ
• BAUZA H&R 4*, Goya 79, από 101 ευρώ
• Meliα Avenida America 4*, Juan Ignacio Luca De Tena 36, από 64 ευρώ
• Tryp Leganes 3*, Avenida Universidad 7, από 53 ευρώ
• Best Western Trafalgar 3*, c/Trafalgar 35, από 53 ευρώ
• Hotel Spa Senator Espaρa 4*, Calle Gran Via 70, από 75 ευρώ
• High Tech Petit Palace Embassy Serrano 4*, c / Serrano 46, από 85 ευρώ

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:

www.booking.com

Για περισσότερες επιλογές και λύσεις, σας προτείνουμε να κάνετε την αναζήτησή σας στο www.aboutmadrid.com καθώς και στο www.spain-bookings.com, επιλέγοντας φυσικά Μαδρίτη.

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ

Με δεδομένο ότι στο πέρασμα των αιώνων έχει συρρεύσει στη Μαδρίτη κόσμος απ’ όλες τις γωνιές της Ιβηρικής Χερσονήσου, δεν έχουμε παρά να επισημάνουμε ότι στην πρωτεύουσα της Ισπανίας μπορείτε να γευθείτε τόσο παραδοσιακές μαδριλένικες συνταγές όσο και πλήθος πιάτων απ’ όλη την Ισπανία. Σε κάθε περίπτωση μην παραλείψετε να δοκιμάσετε το παραδοσιακό cocido madrileno, το οποίο περιέχει πραγματικά πολλά υλικά για να σας το περιγράψουμε, αλλά και besugo a la madrilena, δηλαδή… λυθρίνι! Επιπλέον, απολαύστε φρέσκα θαλασσινά, paella (ισπανικό ρύζι με σαφράν και πολλά θαλασσινά), gazpacho (κρύα σούπα από ωμά υλικά), fabada (βραστό κρέας με κουκιά), ψητό χοιρινό γάλακτος και πολύ πολύ jamon. Μπίρες, σαγκρία και άλλα τοπικά κρασιά απαραίτητα, φυσικά, για να συνοδεύσετε τα πιάτα σας.

ΤΥΠΙΚΗ ΜΑΔΡΙΛΕΝΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Casa Alberto, Huertas, 18, τηλ.: +34 914299356
• Casa Domingo 1920, Alcala, 99, τηλ.: +34 915760137
• El Estragon Vegetariano, Pz. de la Paja, 10, τηλ.: +34 913658982
• La Bola, Bola, τηλ.: +34 915476930
• Las Batuecas, Reina Victoria, 17, τηλ.: +34 915540452
• Lhardy Carrera de San Jeronimo, 8, τηλ.: +34 915213385

ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Albero, Principe de Vergara 225, τηλ.: +34 913441553
• Asador El Viejo Horno, Fuente del Berro 8, τηλ.: +34 914017247
• Bariloche, Segovia 17, τηλ.: +34 913667401
• Candilejas, Hermosilla 7, τηλ.: +34 914353470
• Casa Jacinto, Nicasio Gallego 14, τηλ.: +34 914478130
• Casa Labra, Tetuan 12, τηλ.: +34 915310081
• Casa Paco, Puerta Cerrada 11, τηλ.: +34 913663166

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Αν στο κεφάλαιο διασκέδαση μπορούμε να συμπεριλάβουμε και το ποδόσφαιρο, τότε οι φίλοι του αθλήματος δεν έχετε παρά να προμηθευτείτε εισιτήρια της Real και να πάτε Μπερναμπέου! Κατά τα άλλα, η πόλη φημίζεται για τη νυχτερινή ζωή της, τα bar με tapas και τα clubs. Εμείς σας αναφέρουμε μερικούς δρόμους, πλατείες και περιοχές μόνο, ενώ τα υπόλοιπα αφήνουμε να τα ανακαλύψετε μόνοι σας, μια και ο τρόπος διασκέδασης είναι οπωσδήποτε θέμα προσωπικού γούστου: Plaza de Santa Ana, Plaza de Santa Barbara (Glorieta de Bilbao και Alonso Martνnez), Plaza de Dos de Mayo (Malasaρa), Calle Huerta, Calle de Arenal, Paseo de la Castellana, Paseo de Recoletos, Paseo del Prado και όχι μόνο. Φορέστε τα βραδινά σας και απολαύστε μεζέδες, ποτά και χορό μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Λένε πως οι Φλωρεντοί είναι ψυχροί. Στην πόλη τους φυσάει βόρειος αέρας, είναι αλήθεια. O καθένας μας, όμως, αν είχε μεγαλώσει σε μια τέτοια πόλη – υπαίθριο μουσείο, μπορεί και να είχε μιαν έμφυτη αίσθηση ανωτερότητας, απλά και μόνο γιατί είχε την τύχη να γεννηθεί με μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά κυριολεκτικά στην αυλή του. Aυτά φυσικά θα τα διαπιστώσετε αν ζήσετε εκεί. Kατά τα άλλα, τους κατοίκους της Φλωρεντίας θα τους βρείτε απόλυτα εξοικειωμένους με τον τουρισμό και έτοιμους σε όλα τα επίπεδα υποδομής!

Στη Φλωρεντία, ακόμα κι αν δεν εννοείτε την επίσκεψη σε ένα μέρος περιπλάνηση στα ιστορικά του αξιοθέατα, δεν θα μπορέσετε να αντισταθείτε. Σε όλες τις μεριές της πόλης υπάρχει κάτι να δείτε. H Φλωρεντία αγαπήθηκε και αναδείχθηκε από την οικογένεια των Mεδίκων. Aυτοί προστάτεψαν και χρηματοδότησαν καλλιτέχνες, των οποίων το έργο σήμερα θεωρείται κληρονομιά όχι μόνον της Φλωρεντίας, αλλά και ολόκληρου του κόσμου.

Προτιμήστε το κέντρο

Tέσσερις μέρες θα σας φανούν πολλές και δύο ελάχιστες. Tη Φλωρεντία θα την δείτε κατ’ ευθείαν, με το που θα φτάσετε στον κεντρικό σταθμό τρένων – στη Santa Maria Novella. Tαξιδεύοντας από Eλλάδα, είτε με πλοίο είτε με αεροπλάνο, το πιο εύκολο και οικονομικό είναι να πάτε στη Φλωρεντία με τρένο. Aλλά ακόμα κι αν βρεθείτε στο αεροδρόμιο της πόλης, η διαδρομή με το τρένο θα σας κοστίσει περί τα 5 ευρώ.

Aν έχετε προγραμματίσει τη διαμονή σας σε κάποιο κεντρικό ξενοδοχείο, πράγμα που σας συνιστώ ανεπιφύλακτα για να εισπνεύσετε όσο το δυνατόν αυθεντικότερο αέρα Φλωρεντίας, η διαδρομή από το σταθμό Santa Maria Novella μέχρι την πλατεία Duomo, το… κεντρικότερο σημείο του κέντρου, δεν είναι παρά δέκα λεπτά. Tο Duomo θα σας χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς. Θυμηθείτε πως όλα τα βασικά αξιοθέατα της πόλης βρίσκονται σε απόσταση λίγων λεπτών από το Duomo. Aν, ωστόσο, θέλετε να είστε απολύτως καλυμμένοι, δίπλα στον κεντρικό σταθμό των τρένων θα βρείτε τα περίπτερα με το σήμα ATAF απ’ όπου θα μπορέσετε να προμηθευτείε εισιτήρια για τα αστικά λεωφορεία. Προτιμήστε το 4ωρο, που μπορεί και να χρησιμοποιηθεί ως 4 μονόωρα και κοστίζει 3,90 ευρώ. Συγκρατήστε όμως πως όσο εντυπωσιακό είναι το κέντρο της Φλωρεντίας με τα αξιοθέατα, τόσο βαρετά και απογοητευτικά μπορεί να σας φανούν τα προάστια. Eπομένως, αν δεν έχετε κάποιον συγκεκριμένο προορισμό και στόχο, δεν έχετε λόγο να κινηθείτε εκτός του ιστορικού κέντρου της πόλης.

H Φλωρεντία είναι μάλλον μια… tourist friendly πόλη, κυρίως γιατί τα αξιοθέατά της είναι συμπυκνωμένα στο ιστορικό της κέντρο. Eπειδή όμως είναι πάρα πολλά -και τα περισσότερα από αυτά είναι αξιόλογα- μην ντραπείτε να ζητήσετε βοήθεια! Aκριβώς πάνω από την πλατεία του Duomo, στη Via Cavour βρίσκεται το κεντρικό γραφείο τουρισμού της πόλης. Eκεί, εκτός από τα κλασικά διαφημιστικά φυλλάδια και τους χάρτες της πόλης, θα πάρετε και μία φωτοτυπία. Tην εν λόγω φωτοτυπία θα πρέπει να την προσέχετε σαν τα μάτια σας, γιατί αναφέρει τις ώρες και τις εισόδους για τα μουσεία, στοιχεία που στη Φλωρεντία αλλάζουν σε εβδομαδιαία βάση!

Aκόμα, αξίζει τον κόπο να ξοδευτείτε κατά 1,60 ευρώ και να αγοράσετε τον οδηγό Firenze Spettacollo: οτιδήποτε παίζει στη Φλωρεντία θα το βρείτε γραμμένο εκεί. Oχι πως θα βρείτε πολλά ή εκκεντρικά θεάματα. Aλλωστε, κάνοντας τις βόλτες σας κατά τη διάρκεια της ημέρας, θα χορτάσετε show από τους διάφορους πλανόδιους που κάνουν -άκρως επαγγελματικά- σκετσάκια παντομίμας.

Eπειτα από αυτά, είστε έτοιμοι να αρχίσετε τις βόλτες σας. Aν είστε λάτρεις της αισθητικής της κλασικής Aναγέννησης, η Φλωρεντία και τα μνημεία της θα σας φέρνουν κυριολεκτικά δάκρυα στα μάτια, σε κάθε γωνία. Aπό τον επιβλητικό ναό του Duomo μέχρι την Galleria degli Uffizi και το Παλάτι των Mεδίκων -στους οποίους και η πόλη χρωστάει μεγάλο μέρος της πολιτιστικής της κληρονομιάς- θα βαρεθείτε να στέκεστε και να θαυμάζετε. Kι αφού γυρίσετε και επισκεφθείτε κάμποσα μνημεία και κουραστείτε από τις ουρές των επισκεπτών, θα διαπιστώσετε πως η Φλωρεντία είναι αυτό που λέμε υπαίθριο μουσείο: τα εκθέματα βρίσκονται στους δρόμους και η είσοδος στα αξιοθέατα μπορεί κάλλιστα να είναι συμπληρωματική – προαιρετική!

Πίτσα και μακαρονάδα

Δηλαδή, φαγητό και διαμονή. Δυστυχώς, στη Φλωρεντία θα τα βρείτε και τα δύο κάπως «τσιμπημένα». Eιδικότερα την εποχή αυτή, που η Tοσκάνη γενικά αλλά και η Φλωρεντία διανύουν την τουριστικότερη σεζόν τους.

Σε ό,τι αφορά το φαγητό η λύση έιναι μία: βρίσκεστε στη χώρα της pizza! Στο ιστορικό κέντρο θα βρείτε πάμπολλες πιτσαρίες που σερβίρουν φυσικά πίτσα και μακαρονάδες. Tα περισσότερα από αυτά μπαίνοντας θα σας θυμίσουν καταστήματα delicatessen (οι Iταλοί αρέσκονται να… εκθέτουν τα υλικά που χρησιμοποιούν στα φαγητά τους). Παρά την deluxe όψη τους, στα εστιατόρια αυτά δεν θα πληρώσετε περισσότερα από 15 ευρώ κατ’ άτομο και θα δοκιμάσετε αυθεντικές ιταλικές γεύσεις. Aλλη φθηνή λύση είναι οι friggitorie. Tα καταστήματα αυτά είναι κάτι σαν καντίνες. Aπό εκεί θα πάρετε φαγητό στο χέρι – σπανίως έχουν καθίσματα για να φάτε εκεί. O,τι πουλάνε είναι τηγανητό, επομένως συγκρατήστε ότι εκεί θα φάτε βαριά και όχι και τόσο χορταστικά. Aν θέλετε να δοκιμάσετε παραδοσιακό φαγητό, δοκιμάστε τις trattorie κι αν πάλι ψάχνετε για κάτι πολυτελέστερο, επιλέξτε κάποιο ristorante. Mόνο θυμηθείτε πως θα πληρώσετε από 15 – 25 ευρώ και από 30 ευρώ και πάνω αντίστοιχα. Θα φύγετε βεβαίως με γεμάτο στομάχι: οι Iταλοί δεν αστειεύονται με το φαγητό: πρώτο πιάτο, δεύτερο πιάτο, σαλάτα, γλυκό φρούτο και απαραιτήτως espresso και grappa – αυτό το χωνευτικό ποτό που πίνουν σε μικρό ποτήρι όπως το σφηνάκι μετά το φαγητό.

Σε ό,τι αφορά τη διαμονή σας, φροντίστε να κλείσετε εγκαίρως! Aκόμα κι αν είστε τυχεροί και βρείτε ξενοδοχείο σε καλό σημείο θα το διπλοπληρώσετε. Στη Φλωρεντία ακόμα και τις νεκρές περιόδους είναι σχεδόν αδύνατο να μπορέσετε να μείνετε σε κάποιο αξιοπρεπές ξενοδοχείο πληρώνοντας λιγότερα από 60 ευρώ. Aυτήν την περίοδο, να είστε ευχαριστημένοι αν βρείτε δίκλινο δωμάτιο με 80 ευρώ ανά βράδυ. Tο καλό είναι πως αν επιλέξετε το κέντρο της πόλης για τη διαμονή σας, θα δείτε ότι τα περισσότερα ξενοδοχεία εκεί είναι αναπαλαιωμένα… παλατάκια και το επίπεδο του σέρβις είναι πολυτελούς κατηγορίας, ακόμα κι αν πρόκειται για 3άστερα ξενοδοχεία.

Tέλος, σε ό,τι αφορά τη νυχτερινή ζωή, η Φλωρεντία κοιμάται νωρίς. Eπειδή, ωστόσο, η πόλη φιλοξενεί πολλούς φοιτητές, αν γνωρίζετε τους κατάλληλους ανθρώπους, όλο και κάπου θα βρείτε να περάσετε το βράδυ σας. Διαφορετικά, φροντίστε να διαλέξετε κάποιο από τα εστιατόρια που αργούν να κλείσουν (μένουν ανοιχτά ώς τις 12.30 – 1.00) και πιείτε εκεί το κρασί της καληνύχτας. A! Mην ξεχάσετε φυσικά να κάνετε τη γευσιγνωσία σας σε κάποιο από τα κρασιά του γειτονικού αμπελώνα Chianti!

ΚΟΣΤΟΣ

Eνα 5νθήμερο στη Φλωρεντία -όπου υπολογίζονται 3 διανυκτερεύσεις και μετάβαση και επιστροφή με το πλοίο- θα σας κοστίσει περίπου 600 ευρώ. Aν θέλετε να πάτε με αεροπλάνο, θα σας κοστίσει κάτι παραπάνω -περίπου 100 ευρώ επιπλέον- και κάποιες ώρες αναμονής γιατί αναγκαστικά θα αλλάξετε αεροπλάνο στη Pώμη. Στο παραπάνω ποσό υπολογίζονται τα εισιτήρια, η διαμονή και η διατροφή σας, καθώς και κάποια επιπλέον χρήματα για μετακινήσεις, εισόδους σε αξιοθέατα κ.τ.λ.

ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ ΠΩΣ…

• Στη Φλωρεντία καλό θα ήταν να πάτε… διαβασμένοι. H πόλη έχει μεγάλη ιστορία και θα απολαύσετε πολύ περισσότερο τα μνημεία της αν ξέρετε κάποια βασικά πράγματα.
• Ολα σχεδόν τα μουσεία παραμένουν κλειστά κάθε Δευτέρα.
• Για να είστε πέρα για πέρα σίγουροι, κάντε ένα κλικ στο www.firenze.turismo.toscana.it
• Αν φτάσετε μέχρι εκεί κι έχετε χρόνο, αξίζει τον κόπο να νοικιάσετε ένα αυτοκίνητο και να κάνετε μερικές βόλτες στην πανέμορφη Tοσκάνη.
• Στους Τοσκανούς δεν θα διακρίνετε τόσο πολύ μεσογειακό ταμπεραμέντο. Aν και ψυχροί, όμως, σε ό,τι αφορά τα τουριστικά, θα τους βρείτε πέρα για πέρα επαγγελματίες.
• Στη Φλωρεντία θα βρείτε παζάρια με δερμάτινα και αντίκες. Aν συλλέγετε οποιοδήποτε από τα δύο, πάρτε μαζί σας και κάποια extra χρήματα.

ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΑ ΠΑΚΕΤΑ

Για Iταλία, άλλο τίποτα! Oλα τα πρακτορεία διοργανώνουν εκδρομές στην Iταλία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Eίτε πρόκειται για πανόραμα Iταλίας είτε για εκδρομή αποκλειστικά στη Φλωρεντία, ξεφυλλίζοντας αυτό εδώ το τεύχος οπωσδήποτε θα βρείτε πακέτα με ανταγωνιτικότερες τιμές απ’ ό,τι αν πάτε μόνοι και αυτοσχεδιάσετε!

Ένα ταξίδι-αστραπή. Αυτό χρειαζόμουν. Ηξερα ότι, αν έπαιρνα άδεια από τη δουλειά για να ξεκουραστώ στο σπίτι μου, δεν θα άλλαζε τίποτα. Το μυαλό θα παρέμενε κολλημένο σε προθεσμίες, φωτογραφίσεις και άρθρα που κάποτε έπρεπε να τελειώσουν. Ενα βράδυ, λίγο μετά τις εννιά και αφού η πρώτη γουλιά βότκας μού έκαψε τον ουρανίσκο, έκανα τη ζαβολιά: άρχισα να ψάχνω αεροπορικά εισιτήρια για την πόλη που το καλοκαίρι είχε παρόμοια επίδραση με το ποτό που μόλις είχα δοκιμάσει. Μέθη, ολοκληρωτική και τυφλωτική. Σαν να έπαιζε μαζί μου ζάρια ο θεός των αεροπορικών εταιρειών, τα πιο φτηνά, προς έκπληξή μου, εισιτήρια εμφανίζονταν στην οθόνη δέκα ημέρες μετά! Λίγα λεπτά αργότερα, είχε κλείσει: το πακέτο της φυγής είχε οριστεί άμεσα και προορισμός, ποιος άλλος, το Παρίσι.

JOUR 1

Πέρασαν δέκα ημέρες και δέκα ώρες αναμονής μέχρι να ζήσω πάλι την εμπειρία του παριζιάνικου υπογείου. Ηξερα γιατί, παρά τις τρομακτικές αντιθέσεις του, το λάτρευα. Γιατί μια λάθος αποβίβαση σε πάει αλλού σε σχέση με τον αρχικό προορισμό σου. Εχασα λοιπόν τη στάση όπου έπρεπε να κατέβω. Μια βόλτα από το Chatelet είναι πάντοτε ενδιαφέρουσα. «Ο,τι κι αν κάνεις, μην αλλάζεις γραμμές, είναι εξοντωτικό», θυμάμαι τη je m’en fou πλην ενδιαφέρουσα άποψη του ενίοτε μπλαζέ φίλου Αντουάν. Βέρος Παριζιάνος, κυκλοφορεί με το ποδηλατάκι του τώρα που επίσημα οι ποδηλατόδρομοι είναι της μόδας, φορά τον καρό μπερέ και το σακάκι του και αποφεύγει το μετρό. Δεν είναι η βρόμα, ούτε οι άστεγοι – αυτές οι τρομακτικές αντιθέσεις του Παρισιού, άνθρωποι που ζουν μέσα σε τσάντες σκουπιδιών συγχρωτίζονται με αυτούς που ζουν για τις τσάντες Hermes. Είναι που για να αλλάξεις γραμμές υπογείως περπατάς περισσότερο απ’ ό,τι υπεργείως, χωρίς να πάρεις καν το μετρό. Μέσα όμως στο σταθμό του Chatelet, τον οποίο ο Αντουάν δεν θα δει ποτέ, μια μπάντα παίζει κλασική μουσική με το μπρίο φιλαρμονικής και οι άνθρωποι τούτοι είναι αληθινοί μουσικοί. Μόνο που την τέχνη τους επέλεξαν να τη δείχνουν δίπλα σε κολλημένες τσίχλες, συνθήματα και επαίτες. Μέχρι και μάνατζερ έχουν! Ε, βέβαια, αφού είναι πάνω από δέκα άτομα, πώς να διαχειριστούν το υλικό τους; Τρία CD, πέντε διαφορετικές χώρες, δυο-τρεις ήπειροι και το φως της ημέρας το βλέπουν μόνο όταν δεν παίζουν μουσική. Ενα είδος κλαμπ είναι και τούτο. Να τι χάνει ο Αντουάν…

Κι εγώ το ίδιο βράδυ κερδίζω, γιατί θα ανέβω στο ποδήλατό του – προς έκπληξή του, όχι σαν γνήσιο κοριτσάκι, στο πλάι, αλλά σαν συνεπιβάτης σε μηχανή. Θα διασχίσουμε τον Σηκουάνα για να φάμε στο Μαραί που σερβίρει μέχρι αργά. Πρώτα, μια σύντομη βόλτα σε ένα μπαρ με ομοφυλόφιλα κορίτσια. Τα κοντά μου μαλλιά είναι παραπλανητικά. Πλησιάζει μια γλυκιά κοπέλα, Αουρελί τη λένε, και ρωτάει αν σπουδάζω εδώ. Η φίλη της βγαίνει έξω για τσιγάρο. Ούτε στο χώρο εργασίας μας να ήμαστε! Το σηματάκι «Interdiction de fumer» (Απαγορεύεται το κάπνισμα) στέκει απειλητικό σε όλα τα καφέ, σε όλα τα μπαρ, σε όλα τα εστιατόρια. Απειλεί με πρόστιμο 68 ευρώ. Το ίδιο σήμα προσφέρει και τηλεφωνική γραμμή βοήθειας για να κόψεις το κάπνισμα. Η Αουρελί είναι δικηγόρος – αναρωτιέται τι κάνω εδώ στο Παρίσι. Σηκώνω τους ώμους στο ύφος της πόλης που σε θέλει γοητευτικά αδιάφορο.

«Παρατηρώ…» Τι; Την πλανεύτρα πόλη με τις μαγικές γωνιές, τους ποικιλόμορφους ανθρώπους που θα είναι είτε φιλικοί και δεκτικοί και ανοιχτοί σαν την κοντομάλλα κοπέλα ή αδιάφοροι και αφιλόξενοι. Με άδειο βλέμμα σαν τον μεσήλικα που συναντώ το επόμενο πρωί όταν αποφασίζω να αγοράσω όσα μουσικά περιοδικά διαθέτει. Ε, όχι, λοιπόν! «Ποιο θέλετε;» ρωτά ξερά αλλά με ειλικρινή απορία. «Δεν ξέρω… Δείξτε μου και θα σας πω», επιμένω. «7.000 περιοδικά έχουμε, δεσποινίς, αλλά, αν δεν ξέρετε εσείς ποιο θέλετε, δεν ξέρω ούτε εγώ ποιο να σας δώσω!» Πάω πιο κάτω. Ενας συμπαθής έγχρωμος θα με εξυπηρετήσει και θα εισπράξω και κομπλιμέντο για τα παπούτσια μου. Ετσι είναι όμως οι Γάλλοι, μόνο που δεν καταλαβαίνουν πόσο αστείοι γίνονται. Γιατί όσο δεν τους απασχολεί εκείνους να είναι ευγενικοί, τόσο δεν με αφορά η φιλοξενία τους.

Στη rue Etienne Marcel, στο μικροσκοπικό «Le Cafe», η ιδιοκτήτρια δηλώνει ευθαρσώς την περιφρόνησή της για την τουρίστρια που μιλάει τάχα άπταιστα γαλλικά. Πώς; Μα απαντώντας της στα αγγλικά, φυσικά! Θεέ και Κύριε, στη Γαλλία ήρθα, αγγλικά θα μιλήσω; Ενίοτε, αγαπητέ ταξιδιώτη, κρίνεται απαραίτητο.

Εξω στον ήλιο, δύο κοπελίτσες που εδώ στον μικρόκοσμό μας θα αποκαλούσαμε emo -με όλο το ντεκόρ, φράντζα, μελαγχολικό ύφος, κινητό ως προέκταση του χεριού και βαριές αντιθέσεις στο ντύσιμο- ρίχνουν πλάγια βλέμματα στην τάρτα με μανιτάρια που παρήγγειλα. Ωστόσο, εδώ δεν σε κοιτάζουν παράξενα όταν απολαμβάνεις τον καφέ, το φαγητό ή το ποτό σου μόνος.

Απολαμβάνεις και να κοιτάζεις τις Γαλλίδες οι οποίες, ειλικρινά, είναι κατά μέσο όρο ομορφότερες από τους άντρες. Είναι όμως και οι διαφορές μεταξύ τους βαθιές. Μπαίνεις στο μετρό, δέκα γυναίκες με αδιάφορο ντύσιμο. Μπαίνεις στο μαγαζί με τα vintage γυαλιά του ’60 και του ’70 και νομίζεις ότι προσγειώθηκες στη γαλλική Vogue. Ψάχνουν σαν τρελές τα δερμάτινα μποτίνια με το μπάλωμα στο πλάι, τα φαρδιά πουλόβερ και επιδεικνύουν το ύψος τους με μαύρα κολάν. Στο ίδιο μαγαζί, στη rue Etienne Marcel, βρίσκεις μερικά από τα καλύτερης ποιότητας ρούχα δεύτερο χέρι. Δεν είναι φτηνά. Αλλά κουβαλάνε μια ιστορία πίσω τους. Το Kiliwatch -με καταστήματα σε Γαλλία, Γερμανία και Ιαπωνία- φέρνει εκλεκτά κομμάτια κάθε τύπου ένδυσης και υπόδησης, δεύτερο χέρι και μη. Στο τμήμα αυτό, ακόμη και η διαρρύθμιση του χώρου αλλάζει – φέρνει περισσότερο σε βερολινέζικο λοφτ παρά σε παριζιάνικο κατάστημα. Αλλά και η ποικιλία του μαγαζιού σε περιοδικά δεν είναι ανάξια λόγου. Από γαλλικά αντεργκράουντ φανζίν μέχρι μόδα για μυημένες. Από εκδόσεις taschen μέχρι επετειακά μουσικά αφιερώματα. Για χάζι δηλαδή…

JOUR 3

Για το χάζι θα κατευθυνθώ το επόμενο πρωί -δύο ημέρες έμειναν!- στο καφέ του ξενοδοχείου Costes. Από λάθος της σερβιτόρας, μια αγνώστου ταυτότητος ανερχόμενη ηθοποιός χρεώνεται τον πανάκριβο καπουτσίνο μου. Το κοριτσάκι στα κόκκινα, ασορτί με τους σουέντ καναπέδες του λόμπι, χαμογελά ανέμελα και φτιάχνει τη χωρίστρα της. Η ηθοποιός ρίχνει ένα βλέμμα μπλαζέ προς το μέρος μου και συνεχίζει τη συνέντευξη και τη φωτογράφιση. Πενήντα μέτρα πιο κάτω, στη rue Saint Honore, στην Galerie Colette, μια ανορεξική πρώην μοντέλα σεργιανίζει ανάμεσα στα ρούχα της μπουτίκ του πρώτου ορόφου. Την αποφεύγω επιδέξια καθώς πάει να ρίξει μια κούκλα που κοσμεί ένα φόρεμα Dior. Αλλά δεν είναι όλα τα ενδύματα μόνο για χάζι. Υπάρχουν ρούχα σε προσιτές τιμές και επίσης γκάτζετ, βιβλία, περιοδικά, CD ακυκλοφόρητα στην Ελλάδα, βινύλια σπάνιας συλλεκτικής αξίας. Εκεί βρίσκεις υλικό για το αυτοκαταστροφικό ποπ είδωλο Pete Doherty και βιβλία με όλη τη φωτογραφική δουλειά του Ιάπωνα Nobuyoshi Araki. Το παιχνίδι της φωτογραφίας παίζεται όμως στο Μαραί. Στο Maison Europeenne de la Photographie, πέραν των εκάστοτε αφιερωμάτων, οι μόνιμες συλλογές σε ταξιδεύουν – κι άλλο. Οι πρώτες δουλειές του εξαιρετικού Peter Knapp, που δεν είχαν να κάνουν με τη μόδα αλλά με την παραμόρφωση της φωτογραφίας. Και μετά, μια βόλτα από το καλύτερο φαλάφελ τoυ Παρισιού, στη rue de Roisiers. Τα περιστέρια είναι εξίσου ενοχλητικά σε κάθε χώρα, απλώς στο Μαραί τρέφονται με πνεύμα και χούμους.

Πνεύμα πουλάνε και τα πιτσιρίκια της γειτονιάς, δίπλα από το μετρό του Saint Paul, ντυμένα με την τελευταία λέξη της μόδας, καθόσον πίνουν φτηνό κρασί σε ένα από τα in μπαράκια της περιοχής, το Perle. Πάντως, για να βρεις πραγματική διασκέδαση, θα πρέπει να ψάξεις αρκετά. Αν η Αθήνα είναι η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, το Παρίσι κινείται αδιάλειπτα. Μαζί του κι εγώ, για να δω τι συναυλία παίζει στο Nouveau Casino. Νοτιοδυτικά, στα σοκάκια των βορειοδυτικών διαμερισμάτων (19, 10, 11, 20, 12), στις κακόφημες γειτονιές, ο κόσμος περιμένει υπομονετικά μήπως εμφανιστεί κάποιος για να αγοράσει μαύρα εισιτήρια. Γιατί εδώ οι συναυλίες έχουν 20 ευρώ… και τα εισιτήρια εξαντλούνται άμεσα. Στο Le Baron, πάλι, το ποτό είναι ακριβό και καθαρό, αλλά η μουσική έχει έρθει από την εποχή της «βρόμικης» ντίσκο. Γύρω-γύρω, παλαιοβιβλιοπωλεία κοσμούν την περιοχή και ο Andre Breton κοστίζει μόλις 3 ευρώ. Ο μαγαζάτορας έχει μείνει σε άλλη εποχή, αναρωτιέμαι πώς επιβιώνουν τέτοια μαγαζιά-φαντάσματα σε μια τέτοια πόλη. Ολους τους χωράει;

TOUJOURS PARIS

Οχι, κάπου-κάπου το Παρίσι ξεχειλίζει από τους άστεγους που γίνονται θέαμα σε σταθμούς εξαιρετικής αισθητικής ομορφιάς, όπως τα Tuileries ή το Saint Germain de Pres. Μέρος του τοπίου; Μοιάζει με πίνακα ζωγραφικής πριν από την τελική πινελιά. Κάπου σε πνίγει με την ομορφιά του, κάπου σε εξαντλεί με το πάθος του. Αλλά σαν το ομότιτλο έργο του Godard, σε αφήνει πάντοτε με κομμένη την ανάσα.

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
www.booking.com

• Le cafe: 62, rue Tiquetonne, 2o arr.
• Kiliwatch: 64, rue Tiquetonne, 2ο arr.
• Hotel Costes: 239, rue St. Honore, 1o arr. 213, rue Saint-Honor? 1o arr. Maison
• Europeenne de la Photographie: 5-7, rue de Fourcy, 4o arr.
• Falafel: rue de Roisiers, 4o arr.
• Nouveau Casino: 109, rue Oberkampf, 11o arr.
• Club Le Baron: 6, avenue Marceau, 8o arr.

Είναι μια πραγματική «κυρία του Βορρά» αυτή η πόλη και μάλιστα με τα όλα της. Και δεν είναι μόνον αυτή η «σειρήνα» της περιοχής. Είναι η Σταυρούπολη, είναι η λίμνη Βιστονίδα, τα Αβδηρα και βέβαια είναι ο Νέστος, τα Στενά του και ό,τι μπορείτε να κάνετε εκεί.

Η Ξάνθη είναι μια πόλη 52.000 ανθρώπων, ζωντανή και μεγάλη, αλλά με πολλές γραφικές γωνιές. Η κεντρική πλατεία της πόλης με το ψηλό ρολόι-έμβλημα είναι ένα καλό σημείο να αρχίσετε την περιήγησή σας στην πόλη, που δεν είναι μεγάλη σε έκταση και γυρίζεται εύκολα. Από την κεντρική πλατεία άνετα περνάτε στην Παλιά Πόλη. Eκεί, δεν θα χρειαστείτε οδηγό γιατί η Παλιά Πόλη είναι ολόκληρη ένα αξιοθέατο. Στην ουσία είναι μια καινούργια Παλιά Πόλη γιατί πρόσφατα γνώρισε γιγαντιαία αναπαλαίωση. H Παλιά Ξάνθη πήρε τη σημερινή της μορφή περίπου στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η πόλη γνώριζε τεράστια οικονομική ακμή λόγω του καπνεμπορίου. Oπως μαρτυρούν οι περιηγητές της εποχής, η Παλιά Ξάνθη για τα δεδομένα της εποχής ήταν μια πολύ μοντέρνα πόλη. Oμως, παρ’ όλο που τα κτίρια χτίζονταν κατά τα αυστηρά ευρωπαϊκά νεοκλασικά πρότυπα, η ρυμοτομία της πόλης διατηρούσε ακέραιη τη σημειολογία της ελληνικής γειτονιάς. Tα σπίτια, δηλαδή, χτίζονταν σε απόσταση αναπνοής το ένα από το άλλο και τα πεζούλια που τα χώριζαν δεν λειτουργούσαν τόσο σαν σύνορο, όσο σαν άτυπο σημείο συνάντησης μεταξύ των κατοίκων.

Aνάμεσα στα διάφορα παλιά αρχοντικά που θα δείτε, πολύ όμορφα είναι τα δύο που στεγάζουν τη Δημοτική Πινακοθήκη και το Λαογραφικό Mουσείο. Kαι τα δύο μουσεία φιλοξενούνται σε σπίτια παλιών Ξανθιωτών καπνεμπόρων όπου θα διακρίνετε τον «ευρωπαϊκό αέρα», σήμα κατατεθέν της αστικής Ξάθης του 19ου αιώνα.

Nα περπατήσετε στην παλιά Πόλη και πέρα από το κέντρο της. Aπό την παλιά Mητρόπολη και πάνω, όπου τελειώνουν οι αναπαλαιώσεις, θα δείτε μικρά, παραδοσιακά σπίτια. Σε αυτήν την περιοχή μένουν κυρίως μουσουλμάνοι. Eίναι μικρές γειτονιές, που δείχνουν να έχουν «παγώσει» στο πέρασμα του χρόνου. Eυκαιρία να ανακαλύψετε και από κοντά την Ξάνθη των αντιφάσεων, το «σταυροδρόμι των πολιτισμών», ως είθισται να χαρακτηρίζουν αυτά τα μέρη.

Στα Αβδηρα και τη Βιστονίδα

Τα Αβδηρα είναι μία από τις πόλεις του νομού με τη μεγαλύτερη ιστορία και ακόμα και σήμερα παραμένουν γραφικότατα. Γεωγραφικά αποτελούν την «έξοδο» του νομού προς τη θάλασσα. Tα Αβδηρα υπήρξαν ιδιαίτερη πατρίδα πολλών μεγάλων στοχαστών της αρχαιότητας, μεταξύ των οποίων ο Δημόκριτος και ο Πρωταγόρας. Σε αυτά τα δύο επίπεδα κινείται και το σκεπτικό της τουριστικής προβολής της πόλης. Δηλαδή, από τη μια γίνεται φιλότιμη προσπάθεια αξιοποίησης του φυσικού κάλλους της περιοχής και από την άλλη, οι κάτοικοι δίνουν μεγάλη σημασία στην πολιτιστική κληρονομιά τους.

Πρόκειται για μία από τις πιο «καθαρές» ελληνικές πόλεις, από την άποψη ότι καθ’ όλη τη μακρά ιστορία της οι κάτοικοί της ήταν πάντοτε Ελληνες. Γι’ αυτό το λόγο θα διακρίνετε και μια εντυπωσιακή ομοιομορφία μεταξύ των σπιτιών. Στα Αβδηρα δεν υπάρχουν «εξωτερικές» επιρροές. Oι γραμμές είναι καθαρές και λιτές. Στα περισσότερα σπίτια θα δείτε ένα μικρό βορινό παράθυρο, το επονομαζόμενο «παραθυρούδι», που εξυπηρετούσε στη διαδικασία της παραγωγής του καπνού. Δηλαδή, την περίοδο που έπρεπε να «στεγνώσει» το φυτό, το άφηναν ανοιχτό, προκειμένου να κυκλοφορεί ο αέρας μέσα στο σπίτι.

Κοντά στα Αβδηρα θα συναντήσετε τη Λίμνη Bιστονίδα, που σε πολλά σημεία βρέχεται από το Θρακικό Πέλαγος. Tο νερά της, που, ανάλογα με την εποχή, καλύπτουν έως και 42.000 στρέμματα, είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους ρηχά. Tο μέγιστο βάθος τους αγγίζει μόλις τα τρία μέτρα. Γύρω από τη λίμνη υπάρχουν πολλές ελώδεις εκτάσεις, στις οποίες φύονται αρκετά σπάνια είδη. Tη μεγάλη ποικιλία φυτών της η Bιστονίδα τη χρωστάει στα πλούσια νερά της. Tα γλυκά νερά της λίμνης προέρχονται από τους ορμητικούς χειμάρρους των ποταμών της Pοδόπης και τα αλμυρά από τα τρία στόμια-ανοίγματά της, στη νότια πλευρά της προς το Θρακικό Πέλαγος. Aνάλογα με την εποχή αλλάζει και η σύσταση του νερού της, που από γλυκό μετατρέπεται σε υφάλμυρο. Aυτή η μεταβολή της περιεκτικότητας του νερού σε αλάτι είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο η Bιστονίδα αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή καταλύματα σπανιότατων ειδών πανίδας. Στα νερά της θα δείτε να χαλαρώνουν διάφορες ποικιλίες ερωδιών, που αγαπούν είτε τα γλυκά είτε τα υφάλμυρα νερά, αλλά και κορμοράνους.

H λίμνη επίσης αποτελεί και σταθμό ξεκούρασης για πλήθος αποδημητικών πουλιών. Mάλιστα, ανάμεσα στα είδη που «σπάνε» το ταξίδι τους ανήκουν και ορισμένα από τα πλέον απειλούμενα σε παγκόσμια κλίμακα, όπως είναι η λεπτομύτα αλλά και τα κεφαλούδια. Πιο συγκεκριμένες πληροφορίες βεβαίως μπορείτε να πάρετε από το εξυπηρετικότατα κέντρο πληροφόρησης για τον Yδροβιότοπο, που βρίσκεται στο Πόρτο Λάγος, ένα γειτονικό μικρό ψαροχώρι. Eκεί θα σας κατατοπίσουν σχετικά με τα σπάνια είδη της λίμνης, αλλά και το αν και πού μπορείτε να τα συναντήσετε.

Στη Σταυρούπολη

H κωμόπολη της Σταυρούπολης είναι μία από τις ομορφότερα «ανακαινισμένες» παραδοσιακές περιοχές της χώρας μας. Eκτός από τις κοινοτικές και δημοτικές παρεμβάσεις που έχουν γίνει εκεί, εντυπωσιακή είναι και η προσπάθεια αναπαλαίωσης των σπιτιών από τους ίδιους τους κατοίκους. Γιατί όλες αυτές οι ιδιωτικές προσπάθειες κινούνται σε ένα πλαίσιο σεβασμού προς το φυσικό περιβάλλον. Tο αποτέλεσμα, που θα το δείτε από κοντά αν επισκεφθείτε την περιοχή, είναι μια χαριτωμένη μικρή πολιτειούλα.

Aξίζει να πάτε στο χωριό Kομνηνά, που βρίσκεται λίγο έξω από τη Σταυρούπολη. Eκεί θα βρείτε ταβέρνες και καφενεία, αλλά και το «Mουσείο Πλεκτών» του χωριού. Nα δείτε ακόμα το Kαριόφυτο, το Ανω και Kάτω, που από το 1976 και μετά έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός, λόγω της αρχιτεκτονικής του. Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκεται και ο καταρράκτης του Λειβαδίτη, ένα από τα ομορφότερα φυσικά μνημεία της Eλλάδας. Θα τον δείτε περιτριγυρισμένο από δάση οξιάς, πεύκης και σημύδας. Mόλις 10 χιλιόμετρα μετά το Λειβαδίτη θα βρείτε το Δασικό Xωριό του Eυρύμανθου.

Aν πάρετε το δρόμο που οδηγεί από τη Σταυρούπολη προς την Ξάνθη, θα περάσετε από το Λυκοδρόμιο, ένα γραφικό χωριουδάκι. Aν ακολουθήσετε το χωμάτινο δρόμο, διά μέσου του εγκαταλελειμμένου χωριού Kαλλιθέα, θα φτάσετε στο Δάσος της Xαϊντούς.

Aν δεν έχετε μεταφορικό μέσον και θέλετε να επιστρέψετε στην Ξάνθη, ο καλύτερος τρόπος είναι να πάρετε το τρένο. H διαδρομή (διαρκεί περίπου είκοσι λεπτά με μισή ώρα) είναι πολύ όμορφη, καθώς οι γραμμές του τρένου ακολουθούν τον ποταμό Nέστο.

Τα Στενά του Νέστου

Είναι γνωστά και με την ονομασία Θρακικά Tέμπη. Η παραποτάμια αυτή έκταση, που ξεκινάει περίπου από το Παρανέστι της Δράμας και φτάνει μέχρι το Δέλτα του ποταμού, λίγο έξω από την Ξάνθη, είναι εντυπωσιακά όμορφη. H βλάστηση στις όχθες του ποταμού είναι έντονη και ο Nέστος δεν μοιάζει και πολύ με τα υπόλοιπα ποτάμια της Eλλάδας. O μυθικός γιος του Ωκεανού και της Tηθύος, που γεννήθηκε πριν ακόμα εμφανιστεί το γένος των ανθρώπων, κατά τη μυθολογία, βρίσκει το δρόμο ανάμεσα στις άγριες πλαγιές των βουνών. Γιατί ο Nέστος μπορεί να μην έχει την ορμή του Aχελώου και να κυλάει ήρεμος στο μεγαλύτερο μέρος του, εκπέμπει όμως… σεβασμό. Aλλού στενεύει και αλλού απλώνεται, αλλού κρύβεται πίσω από τη σκιά των δέντρων και των βράχων και αλλού τεντώνεται κάτω από τον ήλιο. Kι όλη αυτή η ομορφιά, φυσικά, έχει τεράστια οικολογική σημασία. Γιατί στα νερά του ποταμού, αλλά και στη γύρω παραποτάμια βλάστηση, βρίσκουν καταφύγιο πολλά απειλούμενα είδη, που έχουν συμβάλει καθοριστικά στην ανακήρυξη της περιοχής σε προστατευόμενη ζώνη από το 1977, με την ονομασία «Προστατευόμενο Aισθητικό Δάσος».

Αξίζει να τα περπατήσετε με αφετηρία ένα μικρό χωριό, τους Tοξότες, που βρίσκεται σχεδόν στις εκβολές του Nέστου. Από εκεί μπορείτε να ακολουθήσετε το παράκτιο μονοπάτι, που ακολουθεί τη διαδρομή του Nέστου ώς τη Σταυρούπολη. Oλόκληρη η διαδρομή είναι πάρα πολύ όμορφη, ενώ σε πολλά σημεία συναντιέται και με τις γραμμές του τρένου. Aν ο καιρός σάς το επιτρέψει, μπορείτε να επιχειρήσετε και την κατάβαση του ποταμού με κανό. Πρόκειται για εξαιρετική εμπειρία, που τα ήρεμα νερά του ποταμού την κάνουν προσιτή ακόμα και για τους λιγότερο τολμηρούς.

Τι άλλο;

Σπορ και μπάνια στον Νέστο, βέβαια. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις ούτε καν ιδιαίτερη φυσική κατάσταση. Οι υπεύθυνοι της Riverland θα σας εξηγήσουν τα πάντα (τηλ. 25410-62.488, www.riverland.gr).

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ

O πιο εύκολος και άνετος τρόπος είναι αεροπορικώς μέχρι την Kαβάλα (η Οlympic Air T/801 801 0101 έχει 1 – 2 πτήσεις καθημερινώς, η πτήση διαρκεί περίπου 45 λεπτά) και από εκεί οδικώς μέχρι την Ξάνθη, η απόσταση είναι περίπου είκοσι λεπτά. Mόνο που για να μπορέσετε να περιηγηθείτε ελεύθερα από εκεί και μετά θα πρέπει να νοικιάσετε αυτοκίνητο. Υπάρχει φυσικά το πιστό σας I.X. Απλώς θα κάνετε ένα μακρύ ταξίδι 750 περίπου χλμ. μαζί με άλλους συνέλληνες.

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ

Mέσα στην Ξάνθη σας συνιστώ ενθέρμως το ανακαινισμένο παλιό Ξενία και νυν Elisso (T/25410-84.400). Εξαιρετικά δωμάτια και πολύ καλή εξυπηρέτηση. € € €

• Aγνάντι (Αβδηρα, T/25410-25.965): Δωμάτια και στούντιο με όλες τις ανέσεις. €
• Καμάρα Πιπίνα (Αβδηρα, T/25410-29.729): Ωραιότατος παραδοσιακός ξενώνας. €
• Ξένιος Ζευς (Σταυρούπολη, T/25420-22.444, 6936747370): Παραδοσιακός ξενώνας με πολύ φιλική εξυπηρέτηση. €
• Φιλοξένια (Τοξότες, T/25410-93.917): Στο μικρό χωριό Τοξότες, κοντά στο ποτάμι, βρίσκεται αυτό το ξενοδοχείο€ €
• Hotel Αγριανή (4ο χλμ. ΕΟ Ξάνθης – Δράμας, T/25410-83.777): Ενα όμορφο καινούργιο ξενοδοχείο σε στυλ σαλέ μέσα στο πράσινο. € €
• Πόρτο Βιστωνίς (Πόρτο Λάγος, T/25410-96.630): Ενα ξενοδοχείο απ’ όπου μπορείτε να «χορτάσετε» Βιστονίδα. € €

€ – έως 60 €
€ € – έως 110 €
€ € € – έως 200 €
€ € € € – από 200 € και άνω

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ

Kληματαριά (Ξάνθη): Ενα παραδοσιακό μαγειρείο με καλομαγειρεμένα φαγητά.
Kεφτεδάκια (Σωτήρης) (Ξάνθη): Θα γευθείτε ίσως τα καλύτερα σουτζουκάκια της χώρας.
Kήπος (Ξάνθη): Θα απολαύσετε παραποταμίως ελληνική κουζίνα και κυνήγι (όταν υπάρχει).
Μονοπάτι (Σταυρούπολη): Σε στυλ ελβετικού ξύλινου σαλέ θα απολαύσετε τοπική κουζίνα, αλλά και κρέατα της σούβλας.

ΤΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΕΤΕ

Oπωσδήποτε γλυκά. Στην Ξάνθη θα βρείτε τον παράδεισο των παραδοσιακών ανατολίτικων γεύσεων: καζάν ντιπί, σουτζούκ λουκούμ, αλλά και σαραγλί. Προτιμήστε κάποιο από τα παλιά ζαχαροπαλστεία που θα βρείτε στην Παλιά Πόλη. Eκτός από τα σιροπιαστά, όμως, η Ξάνθη είναι γνωστή και για τις διάσημες καριόκες της, που μπορείτε να τις προμηθευτείτε από το ζαχαροπλαστείο «Tο Kάτι Αλλο» που θα το βρείτε στην κεντρική πλατεία της πόλης.

Tέλος, αν η διαμονή σας στην Ξάνθη συμπέσει με το Mεγάλο Παζάρι του Σαββάτου, εκεί οποιαδήποτε συμβουλή περιττεύει. Mπορείτε να βρείτε και να αγοράσετε οτιδήποτε: από παλιά αντικείμενα μέχρι ρούχα.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ

Kωδικός Κλήσης………………………..25410
Aστυνομία……………………………….22.122
Nοσοκομείο Ξάνθης…………………..72.131
Nομαρχία………………………………..78.525
Δήμος Ξάνθης……………………….2541350801
Δήμος Aβδήρων……………………….51.207
Δήμος Σταυρούπολης…………………22.226
Δήμος Bιστονίδας……………………..81.400
Eνοικιάσεις Aυτοκινήτων Hertz………
Aεροδρόμιο Kαβάλας……………..2510-838.310

«ΟΜΟΡΦΗ ΝΥΧΤΑ»
Κείμενο: Ηλίας Μαγκλίνης

Ο Κώστας δεν είναι από τη Θεσσαλονίκη, τότε όμως, πάνε καμιά δεκαπενταριά χρόνια, εκεί ζούσε. «Θα σας πάω σε ένα μέρος», μας είπε με νόημα. Είχε ένα καταπονημένο Ντεσεβό, μπήκαμε και οι τρεις μέσα για να πάμε στο «μέρος». Η νύχτα είχε ακόμα μέλλον.

Μας οδήγησε στην περιοχή του Χαριλάου. Δεν ήξερα πού βρισκόμουν. Πρέπει να ήταν η πρώτη ή η δεύτερη φορά που επισκεπτόμουν τη Θεσσαλονίκη. Και ήμουν ο βενιαμίν της παρέας. Ο Κώστας και ο Ηρακλής, φίλοι από παλιά, μου έριχναν κάτι λιγότερο από είκοσι χρόνια. Αλλά αυτό δεν είχε καμία σημασία.

Νομίζω το «μέρος» το έλεγαν «Ομορφη νύχτα». Υποτίθεται ότι ήταν ρεμπετάδικο. Υποτίθεται, διότι ελάχιστη σχέση είχε με όσα -όχι πολλά είναι η αλήθεια- ρεμπετάδικα είχα επισκεφτεί στην Αθήνα. Μπήκαμε σε ένα μισοσκότεινο μέρος με ελάχιστο κόσμο. Ηταν σαν να έμπαινες σε εκκλησία μετά τον Εσπερινό. Κόσμος ελάχιστος, σιωπηρός. Επειτα από λίγο, ανέβηκαν στο πάλκο ένας βαρύς τύπος με μπουζούκι, ένας άλλος υποτονικός με μπαγλαμά και μια ντροπαλή κυρία χωρίς ντέφι.

Τα φώτα δεν δυνάμωσαν, χειροκρότημα δεν ακούστηκε, απλώς άρχισαν να παίζουν. Ηταν όντως ρεμπετάδικο. Ηταν όμως και σαν τρύπα στο χρόνο, όταν σε ανάλογα καταγώγια οι μουσικοί και οι θαμώνες άκουγαν τις μουσικές σαν να βρίσκονταν όντως σε εκκλησία. Αυτό για το οποίο είχα κατά καιρούς διαβάσει σε κείμενα του Χριστιανόπουλου, του Τσαρούχη ή του Ταχτσή ανάσαινε κάπου στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, στο ημίφως μιας γωνιάς του Χαριλάου.

Το σκηνικό συμπληρώθηκε όταν στο μαγαζί μπήκε ένας χοντρός με αθλητική φόρμα. Μόνος του κάθισε, παρήγγειλε ένα ολόκληρο μπουκάλι Ντιμπλ και μέσα σε μία ώρα είχε αδειάσει το μισό. Και αυτός άκουγε τη μουσική ανέκφραστος. Τι γινόταν όμως «από κάτω», αυτό ήταν άλλη κουβέντα.

Οταν βγήκαμε έξω, πρόσεξα στον τοίχο ένα σύνθημα οπαδών του ΠΑΟΚ, απομεινάρι, προφανώς, από ντέρμπι Αρη – ΠΑΟΚ στο Χαριλάου (τότε δεν λεγόταν ακόμα Κλεάνθης Βικελίδης), και μία ακόμη βυζαντινή εκκλησία. Θυμήθηκα τα λόγια του Χατζιδάκι για τις πολλές εκκλησίες και τις πολλές αμαρτίες της Θεσσαλονίκης.

Ομως, αυτά ήταν τότε. Λίγα χρόνια μετά, ο Ηρακλής χάθηκε ξαφνικά ένα βράδυ και εγώ συνέχισα να επισκέπτομαι τη Θεσσαλονίκη χωρίς εκείνον. Ηταν μια άλλη πόλη.

Η Μπιενάλε, με τη Λήδα Παπακωνσταντίνου να στήνει μια περφόρμανς ένα φθινοπωρινό βράδυ στο λιμάνι, κοντά στο Κίτσεν Μπαρ, τα έργα ανάπλασης γύρω από τον Λευκό Πύργο, οι ποδηλάτες στην προκυμαία, τα καρντάσια να συνωστίζονται στα παραλιακά καφέ, αδιαφορώντας αν γίνεται Μπιενάλε ή όχι, το Εντευκτήριο του Γιώργου Κορδομενίδη, με τον αντεργκράουντ (στην κυριολεξία) χώρο του, όπου διοργανώνει αναγνώσεις, προβολές, συζητήσεις (ο Γιώργος γκρινιάζει πάντα για την αδιαφορία των συμπολιτών του απέναντι σε αυτές τις βραδιές, αλλά μήπως είναι καλύτερα στην Αθήνα;), το εκπληκτικό στούντιο του τόσο ταλαντούχου φωτογράφου Στράτου Καλαφάτη στα Λαδάδικα, πάνω απ’ όλα στην Αριστοτέλους τα ωραία κορίτσια της πόλης, οι φοιτήτριες από την Εδεσσα, την Καστοριά -ακόμη και από την Πάτρα (εσχάτως συνέφαγα στο «Ντορέ» με δύο πολύ όμορφα κορίτσια, αδελφές ήταν, από την Πάτρα)-, το εξαιρετικό φαγητό σε περίεργες στοές που κάποτε ήταν χαμάμ…

Κάθε φορά που επιστρέφω στην Αθήνα, η καρδιά μου γυρίζει στη θέση της. Αλλά είναι πολλά αυτά που ζηλεύω από τη Θεσσαλονίκη.

ΛΑΤΡΕΜΕΝΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
Κείμενο: Δημήτρης Ρηγόπουλος

Aν και φανατικός των μέσων μαζικής μεταφοράς, θα πρέπει να ομολογήσω ότι δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να πάρεις μια πρώτη καλή μυρωδιά της Θεσσαλονίκης από ένα ταξί αραγμένο στο αεροδρόμιο «Μακεδονία». Για μια διαδρομή περίπου 20 λεπτών (χωρίς κίνηση) θα δώσετε λιγότερα από 15 ευρώ και, πιστέψτε με, αξίζει το έξοδο. Το πιθανότερο είναι να επιβεβαιώσετε όλα τα λαζοπουλικά κλισέ με τον οδηγό συντονισμένο σε κάποια από τα αθλητικά ραδιόφωνα της πόλης, απορροφημένο σε βαθυστόχαστους ποδοσφαιρικούς μονολόγους ή απολαμβάνοντας αφηρημένα τον φραπέ του ή κάνοντας και τα δύο μαζί.

Υπάρχει κάτι καθησυχαστικό όταν πηγαίνεις σε ένα άγνωστο μέρος και τα στερεότυπα αποκαλύπτονται μπροστά στα πόδια σου το ένα μετά το άλλο. Ακόμη και αν ο ταξιτζής δεν πει ποτέ τη λέξη «χαλαρά», θα νομίζεις ότι μόλις την άκουσες σουλατσάροντας μπροστά από τα καφέ της λεωφόρου Νίκης. Κανείς δεν θα σου πει ότι οι μισοί από τους θαμώνες δεν είναι καν Θεσσαλονικείς, αλλά φοιτητές – παράμετρο που εμείς οι Αθηναίοι παραβλέπουμε πολύ εύκολα. Ομως, δεν επιμένω, η επέλαση των κλισέ μπορεί να γεμίσει ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο: έξω από τον Τερκενλή της Τσιμισκή, στα ουζερί των Λαδάδικων, στα «κολωνακιώτικα» μπαρ της Προξένου Κορομηλά, στη νέα, «ψαγμένη» μπαρότσαρκα της οδού Βαλαωρίτου, στην καρδιά της βιοτεχνικής Θεσσαλονίκης.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, όταν ως φοιτητής ανακάλυπτα τη Θεσσαλονίκη που αποθέωνε το «Κλικ» σε χορταστικά αφιερώματα πολλών σελίδων, η ατμόσφαιρα ήταν διαφορετική. Ηταν τα χρόνια που όλα τα κακά συνέβαιναν στην Αθήνα και όλα τα καλά στη Θεσσαλονίκη. Ξαφνικά, στο γύρισμα του αιώνα, όλα γύρισαν ανάποδα. Από τη Θεσσαλονίκη της Μπιενάλε, των νέων καλλιτεχνών, της τέκνο, των νέων τάσεων, των graphic designers, πέσαμε απότομα στη Θεσσαλονίκη του Παναγιώτη Ψωμιάδη και του μητροπολίτη Ανθιμου. Υπερβολικές και οι δύο εικόνες, ενδεικτικές για το πόσο ανάγκη έχουμε τα στερεότυπα.

Αν όμως καμία αθηναϊκή ερμηνεία της πόλης δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, ποια Θεσσαλονίκη αξίζει να περπατήσουμε; Το καλύτερο θα ήταν να απομακρυνθούμε για λίγο από το κέντρο. Με τον ίδιο τρόπο που η «αυθεντική» Αθήνα επιβιώνει περισσότερο στο Παγκράτι ή στη Φωκίωνος Νέγρη και λιγότερο στην Ερμού, έτσι και ο πραγματικός παλμός της Θεσσαλονίκης ακούγεται στις συνοικίες της. Σταθείτε σε οποιαδήποτε στάση της Εγνατίας και μπείτε στο πρώτο λεωφορείο που θα περάσει. Το καλό στη Θεσσαλονίκη είναι ότι μπορείς να βγάλεις εισιτήριο και μέσα στο λεωφορείο. Μια βόλτα στους μεγάλους συνοικιακούς δρόμους της πόλης, στην Παπάφη ή στην Παπαναστασίου, στου Χαριλάου, θα σας πει πολύ περισσότερα από το χιλιοστό πέρα-δώθε στην Αριστοτέλους. Βρείτε μια καλή αφορμή (κάποια έκθεση δηλαδή) και επισκεφτείτε τη Μονή Λαζαριστών στη Σταυρούπολη (το αντίστοιχο Περιστέρι). Αν είναι Σαββατοκύριακο, τσεκάρετε πού παίζουν οι τρεις μεγάλες ομάδες της πόλης. Θα βγάλετε το εισιτήριό σας σαν κύριος (όπως έκανα την τελευταία φορά που βρέθηκα «πάνω») και θα προσθέσετε μια αξέχαστη εμπειρία πολύ πάνω και πέρα από το ποδόσφαιρο. Κάντε δώρο στον εαυτό σας μια βόλτα στη Νέα Παραλία (αρχιτεκτονική υψηλού επιπέδου σε έναν από τους πιο γοητευτικούς δημόσιους χώρους της πόλης) και ξοδέψτε μία ώρα στο Εβραϊκό Μουσείο, να πάρετε μια ιδέα για το τι στο καλό ήταν αυτή η κοσμοπολίτικη Θεσσαλονίκη που χάσαμε μια για πάντα με το Ολοκαύτωμα. Βγαίνοντας ξανά στο φως της ημέρας, θα βρείτε πολλούς τρόπους για να διαλύσετε τη μελαγχολία σας. Στερεότυπο, αλλά ισχύει.

ΑΘΗΝΑ ΣΥΓΓΝΩΜΗ
Κείμενο: Κυριακή Βασσάλου

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη στιγμή που, μετά από πέντε – έξι ώρες ύπνου στο αυτοκίνητο- όσο διαρκούσε δηλαδή πριν από μία δεκαετία το ταξίδι από την Αθήνα, άνοιξα τα μάτια στην είσοδο της Βασιλίσσης Ολγας και αναστέναξα με ανακούφιση. Στα άπειρα ακόμα φοιτητικά μου μάτια η πόλη έμοιαζε «ευτυχώς συμπαθητική», για να μετατραπεί ούτε λίγο ούτε πολύ σε διαχρονική αγαπημένη. Είχαμε μόλις περάσει τον Λευκό Πύργο και κατευθυνόμασταν ανατολικά· πανύψηλα δέντρα με κιτρινισμένα λόγω φθινοπώρου φύλλα και ένας δρόμος τεράστιος, ευρωπαϊκός.

Εδώ, όμως, είναι Βαλκάνια. Και η Θεσσαλονίκη ήταν και είναι βαλκανική πρωτεύουσα. Το επιβεβαιώνει και ο Νεχρού, μουσουλμάνος από τη FYROM και νοσταλγός της πρώην Γιουγκοσλαβίας – δεν θα ξεχάσει ποτέ τα χρόνια που με το ισχυρό του διαβατήριο ερχόταν αυθημερόν από τα Σκόπια, όπου σπούδαζε στη Θεσσαλονίκη, για να αγοράσει δίσκους!

Θεσσαλονίκη και μουσική. Μια σχέση αγάπης και μίσους. Από τα ρεμπέτικα και τη ροκ στα σύγχρονα λαϊκά και λαϊκο-πόπ. Από τον Λούκυ Λουκ και τον Μύλο, στην Πύλη Αξιού και πάει λέγοντας. Κρατάμε σημειώσεις αναλόγως ενδιαφέροντος και στυλ. Εδώ υπάρχουν όλα. Τα καφενεία της Ολύμπου και το Μπιτ Μπαζάρ (με τα μεζεδοπωλεία και παλαιοπωλεία), οι ταβέρνες της Αθωνος και της Στοάς Μοδιάνο, τα ντιζαϊνάτα μπαρ-εστιατόρια της παραλίας, οι ψαροταβέρνες της Καλαμαριάς και της Κρήνης.

Εδώ το παλιό συναντά το καινούργιο και σε ορισμένες περιπτώσεις… το ακόμα πιο καινούργιο. Πιο κοντά στην Ευρώπη, άλλωστε, η Θεσσαλονίκη εισάγει τη μόδα πρώτη (Αθήνα, συγγνώμη). Και η αγορά της, όπως απλώνεται στο κέντρο, είναι ιδανική. Ναυαρχίδα της κατανάλωσης η Τσιμισκή αλλά και η Ερμού και η Μητροπόλεως, ενώ όλες σχεδόν οι κάθετες έχουν… το δικό τους ενδιαφέρον. Οπως και τα ασφυκτικά γεμάτα μικρομάγαζα με κάθε λογής χρήσιμα και άχρηστα αντικείμενα γύρω από τα Λαδάδικα (στο τελείωμα της Τσιμισκή), που είναι λες και έχουν μείνει στο ’60. Αλλη κατηγορία αυτά. Οπως και η Ναυαρίνου. Ξεκινά απέναντι από την Καμάρα, τον αντίστοιχο «Μπακάκο» της πόλης (σημείο ραντεβού, δηλαδή) και στο τελείωμά της έχουμε το νου μας στο δεξί χέρι, όπου βρίσκεται ο Γελενίδης.

Τα καλύτερα τρίγωνα Πανοράματος! Κεντρικότατη και εναλλακτική, Ναυαρίνου σημαίνει μπίρες στους δρόμους, φθηνοί καφέδες στα παρακείμενα νεανικά και φοιτητικά καφέ και ακόμα πιο φθηνές παραγεμισμένες κρέπες και τοστ. Γλυκιά συνήθεια το φαγητό στη Θεσσαλονίκη, ακόμα κι αν είναι του… δρόμου.

Μόνο το ότι στο κέντρο δεν βρίσκεις με τίποτα πάρκινγκ δε συνηθίσεται, γι’ αυτό δεν κατεβαίνουμε ποτέ με το αυτοκίνητό μας. Μπας και γλιτώσουν κι αυτοί οι «έρημοι» ποδηλατόδρομοι από τα ενοχλητικά τετράτροχα (που τους καταπατούν με χαρακτηριστική άνεση και δημοτική ανοχή). Τα «αστικά» -έτσι λέγονται τα λεωφορεία εδώ- περνούν πολύ συχνά. Κι αν έχεις στοιχειώδη προσανατολισμό, δεν χάνεσαι με τίποτα. Τι είναι, άλλωστε, αυτή η πόλη. Η Νίκης, παράλληλα με τη θάλασσα, που ανεβαίνει (δηλ. πηγαίνει ανατολικά), η Τσιμισκή που κατεβαίνει, πηγαίνοντας δυτικά (Σιδηροδρομικό Σταθμό, ΚΤΕΛ και εν τέλει έξω από την πόλη) και η Εγνατία που ανεβοκατεβαίνει. Α! Και όλες οι κάθετοι οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη θάλασσα. Και η καλύτερη θέα της θάλασσας είναι από… τα Κάστρα στην Ανω Πόλη.

ΠΕΝΤΕ ΣΤΑΣΕΙΣΜ ΠΕΝΤΕ ΕΠΟΧΕΣ
Κείμενο: Δάνος Δανιηλίδης

Μουσείο Ραδιοφωνίας
Ενας χώρος μόλις 100 τ.μ. στη νότια πύλη (Πλατεία ΧΑΝΘ) της ΔΕΘ ξετυλίγει τη ραδιοφωνική ιστορία της πόλης, παρουσιάζοντας παλιό ραδιοφωνικό υλικό (κονσόλες, μπομπίνες, μικρόφωνα, ραδιοφωνικούς δέκτες με λυχνίες, ιστορικές φωτογραφίες, έγγραφα κ.ά.).

• Ν. Πύλη ΔΕΘ, T/2310-299.445, κ. Στέλιος Χατζηγιαννάκης (μέλος Δ.Σ. Μουσείου).
Επίσκεψη-ξενάγηση κατόπιν ραντεβού.

Σιδηροδρομικό μουσείο
Σε ένα κομψότατο κτίριο του 1894, τη «Στρατιωτική Στάση», στο Κορδελιό, στεγάζεται ένα θεματικό μουσείο που αποκαλύπτει την κοσμοπολίτικη Θεσσαλονίκη του χθες. Στον κλειστό και υπαίθριο χώρο του μουσείου παρουσιάζεται πλήθος εργαλείων, υλικών και εγγράφων των σιδηροδρομικών, ντιζελομηχανές, το παλιό βαγόνι-εστιατόριο του θρυλικού Οριάν Εξπρές, η καρέκλα στην οποία κάθισε ο Ελευθέριος Βενιζέλος κ.ά. Η γλαφυρή ξενάγηση του κ. Ευθύμη Κοντόπουλου, ιδρυτή του μουσείου και παλιού σιδηροδρομικού, απλώς συναρπάζει.

• Στρατιωτική Στάση, Ν. Μοναστηρίου 7Β, T/2310-733.123, Τετάρτη και Πέμπτη 10.00 – 13.00.

Bοτανικός Κήπος Σταυρούπολης

Σε έκταση πέντε στρεμμάτων κατοικοεδρεύουν περισσότερα από 1.000 είδη φυτών, όπως 150 τριανταφυλλιές, 100 κάκτοι, αρωματικά, φαρμακευτικά και μεσογειακά φυτά, ενώ στο θερμοκήπιο συναντάμε ορχιδέες και μπανανιές! Το εξωτερικό κιόσκι πάνω στο λοφάκι αποτελεί το απόλυτο σημείο χαλάρωσης του καταπράσινου κήπου.

• Περικλέους-Ολύμπου, Κ. Κωνσταντινίδη, Σταυρούπολη, T/2313-302.961-2.

Παρατήρηση πουλιών
Επειτα από μόλις δέκα λεπτά οδήγησης από το κέντρο της πόλης, μπορεί κανείς να βρεθεί στο Καλοχώρι και στις εκβολές του Γαλλικού, με τους λευκούς ερωδιούς, τα φλαμίνγκο και τους πελεκάνους. Λίγο παρακάτω βρίσκεται το Δέλτα του Αξιού, με τις ξύλινες καλύβες των ψαράδων και τα περίφημα άγρια άλογα του Αξιού. Στον προστατευόμενο υγρότοπο Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα με τα 278 είδη πουλιών και τα ξύλινα παρατηρητήρια, μπορεί να σας ξεναγήσει δωρεάν ο ομώνυμος φορέας διαχείρισης της περιοχής.

• Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα, T/2310-794.811.

Για ζέστη φασολάδα στον Χορτιάτη
Αποδράστε από την πολύβουη πόλη στο βουνό Χορτιάτης, στα 20 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Μπείτε στο πυκνό δάσος δρυός, οξιάς και καστανιάς και, αν πεινάσετε, κατευθυνθείτε στο πέτρινο καταφύγιο του Συλλόγου Ελλήνων Ορειβατών (ΣΕΟ) Θεσσαλονίκης. Δίπλα στο τζάκι σάς περιμένει νοστιμότατη φασολάδα, τουρσιά και κρασί. Καταλήξτε για καφέ στο παραδοσιακό καφενείο με τις αντίκες «Περικλήδες», στο χωριό του Χορτιάτη.• Το καταφύγιο λειτουργεί κάθε Κυριακή, 10.00 – 16.00, T/2310-224.710 (Γραφεία ΣΕΟ, 20.00 – 22.00 καθημερινά). «Περικλήδες», T/2310-348.333.

ΠOTE & ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ

Κάθε εποχή του χρόνου είναι ιδανική για να επισκεφτεί κανείς τη Θεσσαλονίκη. Αφορμές για ένα Σαββατοκύριακο ή και για πολυήμερη διαμονή προσφέρονται πάντα. Συνηθέστερα, οι Αθηναίοι πηγαίνουν στην πόλη για δουλειές και ξαναπηγαίνουν για δουλειές, φαγητό και διασκέδαση. Η περίοδος των εορτών είναι ίσως μια ευκαιρία να δείτε τη Θεσσαλονίκη στολισμένη και περιποιημένη, αφήνοντας πίσω τις δουλειές και επιλέγοντάς την μόνο για διακοπές.

Στην πόλη θα φτάσετε μέσα σε 4,5 – 5 ώρες με το αυτοκίνητό σας, εκτός αν προτιμάτε να κινηθείτε με τρένο (T/ ΟΣΕ: 1110) ή ΚΤΕΛ από τον Κηφισό (T/210-51.50.025) και το Πεδίον του Αρεως (T/210-82.25.148). Η πιο γρήγορη, τέλος, λύση είναι το αεροπλάνο. Olympic Air, Aegean και Athens Airways οι εταιρείες που θα σας εξυπηρετήσουν.

ΠOY NA MEINETE

Μεσούσης της οικονομικής κρίσης, η Θεσσαλονίκη υποδέχεται φίλους και γνωστούς σε σειρά πολυτελών, ολοκαίνουργιων αλλά και παλαιότερων, κλασικών και αγαπημένων ξενοδοχείων.

The Met Hote
26ης Οκτωβρίου 48, T/2310-017.000, www.themethotel.gr
Ανήκει στην εταιρεία Χανδρής και άνοιξε μόλις πριν από λίγες ημέρες στην είσοδο της πόλης. Μοντέρνο, με μίνιμαλ διάθεση και σπα, προσφέρει φιλοξενία σε 212 δωμάτια και σουίτες.€ € €

Excelsior
Μητροπόλεως 23, T/2310-021.020, www.excelsiorhotel.gr)
Κεντρικότατο και επίσης ολοκαίνουργιο σε ένα κομψό αρτ ντεκό κτίριο, πλήρως ανακαινισμένο, με εξαιρετικά μοντέρνα στοιχεία στο εσωτερικό του. Επισκεφτείτε το είτε για να μείνετε και να χαλαρώσετε στο σπα είτε απλώς για φαγητό στο γκουρμέ εστιατόριο που διαθέτει.€ € €

Daios
Νίκης 59, T/2310-250.200, www.daioshotels.com
Πολυτελέστατο και αυτό μπουτίκ ξενοδοχείο, με 49 όμορφα δωμάτια και σουίτες και μεγάλο ατού τη θέα στη θάλασσα.€ € €

Les lazaristes
Κολοκοτρώνη 16, T/2310-647.400, www.domotel.gr
Βρίσκεται απέναντι από τη Μονή Λαζαριστών, είναι πολυτελέστατο, φιλόξενο, ενώ όλοι οι χώροι του περιλαμβάνουν έργα με αναφορές σε όλους τους μεγάλους Ελληνες δημιουργούς, επιλεγμένα σε συνεργασία με καλλιτεχνικούς φορείς της πόλης.

Grand Hotel
Μοναστηρίου 305-307, T/2310-549.000, www.grandhotelpalace.gr
Ενα επιβλητικό κτίριο στην άκρη της πόλης, για… αριστοκρατική διαμονή.€ € €

Mediterranean
Σαλαμίνος 3 & Καρατάσου – δίπλα στα Λαδάδικα, T/2310-552.554, www.mediterranean-palace.gr
Κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα και παραδοσιακή ζεστή φιλοξενία σε 111 δωμάτια και 7 σουίτες με εκπληκτική θέα στον Θερμαϊκό.€ € €

Macedonia Palace
Μεγάλου Αλεξάνδρου 2, T/2310-897.197, www.classicalhotels.com
Διαχρονική αξία πολυτελούς διαμονής στην πόλη, σε ένα από τα καλύτερα ίσως σημεία της στην παραλία.€ € €

Electra Palace
Πλατεία Αριστοτέλους 9, T/2310-294000, www.electrahotels.gr
Πιο κέντρο δεν γίνεται! 130 δωμάτια και 8 σουίτες (junior, κανονικές και executive) στο μοναδικής αρχιτεκτονικής κτίριο στην καρδιά της Θεσσαλονίκης.€ € €

Astoria
Τσιμισκή και Σαλαμίνος 9, T/2310-505.500, 801-11.55.550, www.astoriathessaloniki.com
Είναι τριών αστέρων, πρόσφατα ανακαινισμένο, καλόγουστο και ζεστό.€ €

Luxembourg
Κομνηνών 6, T/2310-252.600, www.hotelluxembourg.gr
Φιλόξενο ξενοδοχείο πόλης, δίπλα στην πλατεία Αριστοτέλους, με σύγχρονα και πολύ προσεκτικά επιπλωμένα και διακοσμημένα δωμάτια.

€ – έως 60 €
€ € – έως 110 €
€ € € – έως 200 €
€ € € € – από 200 € και άνω

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
www.booking.com

ΠOY NA ΦATE

«Παντού είναι υπέροχα», λέει με ενθουσιασμό κάθε Αθηναίος που επισκέπτεται την πόλη. Εμείς, πάλι, λέμε να εμπιστευτούμε τη γνώμη και τις προτάσεις δύο συνεργατών μας από τη Θεσσαλονίκη, του φωτογράφου Αλέξανδρου Αβραμίδη και του δημοσιογράφου Δάνου Δανιηλίδη, και σημειώνουμε:

• Clochard
Προξ. Κορομηλά 4, T/2310-239.805
Σταθερή γαστρονομική αξία της πόλης εδώ και τρεις δεκαετίες, πάντα με τιμονιέρη τον Γιώργο Βασίλογλου. Ελληνικό μενού με πινελιές διεθνούς κουζίνας. Δοκιμάστε το κλασικό pepper steak με λαχανικά, τη μαύρη τρούφα και ελληνικά μαγειρευτά φαγητά.

• Παπαρούνα
Βηλαρά 2 – εντός Στοάς Μαλακοπής, T/2310-510.852
Με τον «ερχομό» της μας σύστησε την αρχοντική Στοά Μαλακοπή αλλά και γευστικότατα πιάτα, όπως την τάρτα με κρέμα τυριών (και καπνιστό σολομό), το φιλέτο γαλοπούλας (με μέλι και σουσάμι) και τα χοιρινά φιλετάκια (με κρέμα μουστάρδας και φρέσκα μανιτάρια). Η Παπαρούνα είναι αρκούντως ψηλοτάβανη, διαθέτοντας κηροπήγια, πολυελαίους και μαρμάρινα τραπέζια.

• Απειρωτάν
Γυμνασιάρχου Μικρού 32, Χαριλάου, T/2310-300.159
Στα αρχαία ελληνικά σημαίνει «Κοινό των Ηπειρωτών», σηματοδοτώντας και τις επιρροές της κουζίνας. Σε ένα χώρο με απλή, λιτή διακόσμηση, σερβίρονται τίμιες σπιτικές γεύσεις: κυρίως πιάτα σούβλας, της ώρας, μαγειρευτά, θαλασσινά και ουζομεζέδες. Θυμηθείτε το αγριογούρουνο στη γάστρα και το γεμιστό καλαμάρι σχάρας.

• Οινοχόος
Κωνσταντίνου Μελενίκου 39, T/2310-206.863
Αθόρυβα και διακριτικά, εκεί στις παρυφές του ΑΠΘ, ο Αστέριος Σαρακατσιάνος 18 χρόνια τώρα διακονεί την ελληνική δημιουργική κουζίνα με μεράκι ερασιτέχνη. Μας αρέσουν πιάτα όπως οι μπαμπαλοκεφτέδες, οι τυλιχτές μελιτζάνες με γραβιέρα, η σαλάτα φρέσκο σπανάκι (με κάρδαμο, μυζήθρα, παπαρούνα και σουσάμι), το λεμονάτο μοσχαράκι (με αγκινάρες) και το χοιρινό με δαμάσκηνα.

• Χρυσόψαρο
Παπαμάρκου 1-3, Πλ. Αθωνος, T/2310-229.147
Σε καλό βγήκε στους καλοφαγάδες της πόλης η σύμπραξη δύο μαμάδων, της Εφης και της Δέσποινας, και ενός γιου, του Γιάννη. Οι κοινές τους γαστρονομικές ανησυχίες, κυρίως μεσογειακών και πολίτικων καταβολών, αποδίδουν πιάτα όπως αυτό της ψητής μελιτζάνας (με παστράμι και ρεθυμνιακή ξινομυζήθρα), της τηγανιάς κοτόπουλου και χοιρινού, του χανούμ μπουρέκ και του χουνκιάρ μπεεντί.

• Σκαντζόχοιρος
Παύλου Μελά 26 T/2310-281.599
Δημιουργική μεσογειακή κουζίνα σε έναν όμορφα διαμορφωμένο χώρο σε ένα νεοκλασικό κτίριο.

• Μυρσίνη
Τσόπελα 2, T/2310-228.300
Αυθεντική κρητική κουζίνα σε ένα στενό πολύ κοντά στον Λευκό Πύργο. Και η Θεσσαλονίκη θέλει την Κρήτη της!

• Μακεδονικό
Στην αρχή της Επταπυργίου, κολλημένο στην κυριολεξία στα Κάστρα στην Ανω Πόλη. Ενα από τα παλαιότερα κουτούκια της πόλης με απλή αλλά νόστιμη κουζίνα. Τις Κυριακές τα μεσημέρια, και με ζωντανή μουσική.

• Λοξίας
Ισαύρων 5, T/2310-233.925
Κυρίως για καφέ, σερβίρει και μερικά ιδιαίτερα πιάτα. Το μοναδικό τραπέζι στο μπαλκόνι είναι το καλύτερο σημείο για να απολαύσεις τα αρχαία ανάκτορα στην πλατεία Ναυαρίνου.

• Trattoria Casalinga da Giordano
Φιλίππου 50, Πυλαία, T/2310-323.377
Στα ανατολικά στο δρόμο για το Πανόραμα, αυθεντικά πεντανόστιμα χειροποίητα ζυμαρικά από τον Τζιορντάνο.

Και δύο προτάσεις από τη δική μας τελευταία φορά στην πόλη:
• Νεγρεπόντε
Αιγύπτου 24, Λαδάδικα, T/2310-523.571
Ενα οινομαγειρείο που εύκολα γίνεται στέκι. Νόστιμοι μεζέδες, καλό τσίπουρο και ζεστή ατμόσφαιρα. Ιδανικό για τα μεσημέρια του χειμώνα.

• Μόλυβος
Καποδιστρίου 1 & γωνία με Ι. Δραγούμη, 1ος όροφος, Αγορά Μοδιάνο, T/2310-278.242
Κουζίνα από όλες τις γωνιές της Ελλάδας, προσεγμένα και νόστιμα πιάτα, περιποιημένο και καθαρό περιβάλλον και… πολύς-πολύς κόσμος. Ισως να χρειαστεί να περιμένετε για να βρείτε να καθίσετε.

ΓIA ΔIAΣKEΔAΣH

Σημειώστε -μεταξύ άλλων- τις γωνίες:
• Ικτίνου με Ζεύξιδος για καφέ και όχι μόνο.
• Συγγρού με Βαλαωρίτου για το βράδυ.

Μικρή Πρέσπα δεν είναι τόσο μικρή όσο νόμιζα και η Μεγάλη, όταν φυσάει, έχει κύμα. Οι πρώτες εντυπώσεις από τις δύο λίμνες, για τις οποίες καμαρώνουν τρεις λαοί, είναι θέαμα μοναδικό. Δεν είναι μια μικρή και μια μεγάλη λίμνη. Είναι μια μεγάλη λίμνη, που ακούει στο όνομα Μικρή Πρέσπα και απλώνεται μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, και μια «πεπερασμένη» θάλασσα, μήκους έως και 27 χλμ. και πλάτους έως και 17 χλμ., η Μεγάλη Πρέσπα, που ανήκει στην Ελλάδα, την Αλβανία και τη FYROM.

Βρισκόμαστε στον ακριτικό νομό Φλώρινας και ετοιμαζόμαστε να γυρίσουμε και να γνωρίσουμε την ανεπτυγμένη, αγροτικά και τουριστικά, ελληνική πλευρά (και συγκεκριμένα κάποια από τα χωριά του δήμου που βρίσκονται στο λεκανοπέδιο των δύο λιμνών), για να ακολουθήσουν τα σλαβόφωνα χωριά του αλβανικού δήμου Πρεσπών και, τέλος, ο ομώνυμος δήμος στη FYROM με την πόλη Ρέζεν και τα 44 χωριά (από τα 68 παραλίμνια και μη και των τριών πλευρών). Σύνολο κατοίκων 24.100, εκ των οποίων οι 14.000 ζουν στο Ρέζεν.

ΕΛΛΑΔΑ

Ο Βασίλης, με καταγωγή από τη Δράμα και μόνιμος κάτοικος Αγίου Γερμανού Πρεσπών ήδη από το 1981, είναι ο οδηγός μας. Γνωρίζει την περιοχή απέξω κι ανακατωτά, έχει βάρκα στο χωριό Ψαράδες, όπου οργανώνει βαρκάδες στα ελληνικά ύδατα της Μεγάλης Πρέσπας, συνδυασμένες με ξεναγήσεις, και τέλος διατηρεί δικό του καζάνι. Σκοπός του, όπως καμαρώνει ο ίδιος, να… μεθάει τον κόσμο! Τέτοια εποχή μάλλον εκεί θα τον βρείτε.

Αγιος Γερμανός (1.050 μ. υψόμετρο). Γυρίζοντας, μαζί του, στις γειτονιές του χωριού, βλέπουμε σπίτια σύγχρονα αλλά και εγκαταλελειμμένα. Με το τέλος του Εμφυλίου (θέμα «δύσκολο», για το οποίο δεν θα πούμε περισσότερα, αν και άνοιξε ξανά πρόσφατα με αφορμή την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή Βαθιά»), δεν είναι λίγοι οι κάτοικοι που εγκατέλειψαν τα γύρω χωριά, τα οποία σήμερα κατοικούνται σε μεγάλο βαθμό από Βλάχους και Πόντιους, που μετοίκησαν εδώ τη δεκαετία του ’50. Βεβαίως, υπάρχουν και αρκετοί κάτοικοι οι οποίοι είτε επέστρεψαν είτε δεν έφυγαν ποτέ και, όπως και οι περισσότεροι γείτονές τους (σε Αλβανία και FYROM) γύρω από τη λίμνη, εκτός από ελληνικά μιλούν και σλαβικά ή, μάλλον λόγω της διαλέκτου, σλαβομακεδονικά.

Μπαίνουμε στην παλιά εκκλησία του Αγίου Γερμανού, πιθανότατα του 1050, η οποία βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον νεότερο και μεγαλύτερο ναό του 1882 και γιορτάζει κάθε χρόνο στις 12 Μαΐου. Εδώ (στον παλιό Αγιο Γερμανό), ακόμη και σήμερα, το βράδυ της 11ης Μαΐου γυναίκες από το χωριό κοιμούνται μέσα στο ναό «για το καλό», ενώ για τον ίδιο σκοπό φροντίζουν να παίρνουν και από λίγη μπογιά από τις παμπάλαιες τοιχογραφίες του. Το ψηλό καμπαναριό μπροστά είναι του 1912 και χτίστηκε αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους. Η δε εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, που επισκεπτόμαστε στη συνέχεια, είναι χτισμένη στα μέσα του 18ου αιώνα και διαθέτει ενδιαφέρουσες λαϊκότροπες αγιογραφίες, που η καθεμία «περνάει» τα δικά της προεπαναστατικά μηνύματα.

Με τον Βασίλη παρέα αποκτάμε πολλές καινούργιες γνώσεις, όπως το ότι μπορούμε να καταλάβουμε την ηλικία των ναών από… τα κεραμίδια τους αλλά και το ότι το εντοιχισμένο πέτρινο μελίσσι που διακρίνουμε (με τη βοήθειά του φυσικά) στην άκρη του χωριού είναι από τα λίγα που υπάρχουν στην Ελλάδα και είναι χτισμένο έτσι ώστε να προστατεύεται από τις αρκούδες!

Ο Αγιος Γερμανός, λόγω του «Παλιορέματος» που τον διατρέχει (και στο οποίο διαβιεί ένα σπάνιο είδος άγριας πέστροφας), φιλοξενεί πολλούς νερόμυλους αλλά και τέσσερα γεφύρια συν ένα στην πλατεία του χωριού (σ.σ.: το Παλιόρεμα διατρέχει και τον Λαιμό). Εδώ, επίσης, λειτουργεί παιδική δανειστική βιβλιοθήκη αλλά και το Κέντρο Πληροφόρησης της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών, όπου μπορείτε να ενημερωθείτε για το φυσικό περιβάλλον και τις ανθρώπινες δραστηριότητεςτης περιοχής, αλλά και να παρακολουθήσετε οργανωμένες ξεναγήσεις με ειδικευμένους ξεναγούς.

Φεύγοντας, από τον περιφερειακό δρόμο, σταματάμε μπροστά σε ένα ξεχωριστό θέαμα. Δύο δέντρα, στηριζόμενα αποκλειστικά στις ρίζες τους, κρέμονται κυριολεκτικά στον αέρα. Μια αναμνηστική φωτογραφία, και συνεχίζουμε για τον επόμενό μας προορισμό.

Λαιμός. Πρόκειται για την έδρα του Δήμου Πρεσπών (γεωγραφικά, ερχόμενοι είτε από Καστοριά είτε από Φλώρινα, προηγείται του Αγίου Γερμανού) και είναι χτισμένος στα 900 μ. Στη δεκαετία του ’60 υπήρξε εμπορικό κέντρο της περιοχής, ενώ σήμερα έχει περίπου 250 μόνιμους κατοίκους και φιλοξενεί Δημοτική Βιβλιοθήκη, λαογραφική συλλογή, το γυμνάσιο και το λύκειο (ή, πιο σωστά, γυμνάσιο με λυκειακές τάξεις).

«Εδώ έχει εννέα μήνες χειμώνα και τρεις μήνες βαρυχειμωνιά», δίνει το στίγμα του καιρού στο απώτατο βορειοδυτικό άκρο της χώρας ο καθηγητής Τάσος Μπατμάς και εμείς, ενώ έχουμε επισκεφτεί τον τόπο φθινόπωρο, αρχίζουμε και φανταζόμαστε πώς θα ήταν μια ολιγοήμερη εκδρομή το χειμώνα με τα χιόνια.

«Η ζωή εδώ είναι ωραία. Την έχουμε συνηθίσει», λέει χαμογελώντας η Βέρα, η οποία ζει με την οικογένειά της στον Αγιο Αχίλλειο· το νησάκι της Μικρής Πρέσπας, των 20 – 25 μόνιμων κατοίκων, που συνδέεται με τη στεριά μόλις τα τελευταία εννέα χρόνια, οπότε και κατασκευάστηκε γέφυρα μήκους 630 μ. (και έφτασε έως εδώ και ο τουρισμός). Εμείς, πάλι, θα τη χαρακτηρίσουμε «ωραία και δύσκολη».

Αγιος Αχίλλειος. Γυρίζοντας το νησί, παρατηρούμε ελεύθερες βραχυκέρατες αγελάδες να βόσκουν τριγύρω, ενώ, ακολουθώντας το στενό μονοπάτι, περνάμε με τη σειρά από τον Αγιο Γεώργιο με το νεκροταφείο («εδώ χαίρεσαι να πεθαίνεις», αστειεύεται ο Βασίλης, πιστός οδηγός μας και τις δύο ημέρες παραμονής μας στην ελληνική πλευρά), τα ερείπια της εντυπωσιακής, ομολογουμένως, βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου, η ανασκαφή της οποίας χρονολογείται στο 1965, και αντιστοίχως απ’ ό,τι έχει απομείνει από τον Αγιο Δημήτριο, τη γραφικότατη μονή της Παναγίας Πορφύρας και το ναό των Αγίων Αποστόλων. Μικρό το νησάκι, το φέρνουμε βόλτα σε πολύ λίγη ώρα, ενώ δεν χάνουμε ούτε λεπτό την οπτική μας επαφή με τη λίμνη.

Φτάνοντας στο εστιατόριο της Βέρας, η ώρα είναι περασμένη. Ο ήλιος γέρνει πίσω από τα βουνά της Αλβανίας, για να μας χαρίσει χρώματα… μοναδικά.

Ψαράδες. Η επόμενη ημέρα μάς βρίσκει στο μοναδικό παραλίμνιο χωριό της ελληνικής πλευράς. Ο καιρός είναι καλός, τα νερά της λίμνης ήρεμα και, ως εκ τούτου, ιδανικά για μια βόλτα εν πλω. Ο Βασίλης, πιστός οδηγός μας και σήμερα, παίρνει τη θέση του βαρκάρη. Φεύγοντας από τον κόλπο των Ψαράδων και βγαίνοντας στα ανοιχτά (όσο «ανοιχτά» επιτρέπεται από τις διεθνείς συμβάσεις), βλέπουμε για αρχή αριστερά πάνω στο βράχο την εικόνα της Παναγιάς του 1455 και μαθαίνουμε ότι πρόκειται για προσκύνημα των μοναχών που έμεναν σε σπηλιές, όπως αυτή που ξεχωρίζουμε λίγο πιο κάτω, επίσης αριστερά. «Η εικόνα σώθηκε γιατί στο σημείο που βρίσκεται δεν τη χτυπάει βροχή», μας ενημερώνει ο Βασίλης, για να μας δείξει ελάχιστα πιο κάτω άλλη μία, ξεθωριασμένη όμως, «Παναγιά» του 1373.

Πριν από 2 – 3 χρόνια, η στάθμη του νερού της λίμνης ήταν γύρω στο ένα με ενάμισι μέτρο ψηλότερα – σημειώνει παράλληλα με τα αξιοθέατα της λίμνης ο ίδιος, ενώ το πιο βαθύ της μέρος αγγίζει τα 50 μ. Επίσης, είναι σημαντικός βιότοπος με 261 διαφορετικά είδη πουλιών να κάνουν την εμφάνισή τους εδώ την άνοιξη και το καλοκαίρι!

Αριστερά μας, η Αλβανία και απέναντι η FYROM. Πίσω από τα απέναντι βουνά βρίσκεται η λίμνη Οχρίδα, συνεχίζει ο Βασίλης, την οποία τροφοδοτεί με νερό, μέσω υπόγειων υδάτινων διαδρομών, η Πρέσπα. Η σειρά μάλιστα έχει ως εξής: η Μικρή Πρέσπα εκβάλλει στη Μεγάλη και η Μεγάλη στέλνει νερό στην Οχρίδα.

«Να, βλέπετε εκείνο το πουλάκι; Πετάει ακριβώς πάνω από το Τριεθνές», αλλάζει αυτομάτως θέμα, προσπαθώντας να μας δώσει όσο περισσότερες πληροφορίες μπορεί.

«Τι θα γίνει αν πάμε λίγο πιο μέσα;» είναι μία μόνο από τις απορίες που μας δημιουργείται. «Αν το κάνεις μία φορά, δεν σου λέει κανείς τίποτα. Το πιθανότερο είναι να σκεφτούν ότι μπερδεύτηκες. Αν το επαναλάβεις, ωστόσο, είναι βέβαιο ότι είτε οι Αλβανοί είτε οι Σκοπιανοί θα σε πλευρίσουν να δουν τι συμβαίνει. Και τότε, καλά ξεμπερδέματα».

Στην κοντινή μας στεριά σχηματίζονται μικρές παραλίες ή απλώς ανοίγματα που φιλοξενούν παλιά ασκητήρια. Από αυτά που βρίσκονται στην ελληνική πλευρά βλέπουμε τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και τη μικρή Ανάληψη, ενώ πριν από τα σύνορα με την Αλβανία ξεχωρίζει το ασκητήριο της Παναγίας Ελεούσας (του Αγίου Πέτρου για πολλούς κατοίκους, του 1409-1410). Το τελευταίο είναι μεγαλύτερο -εδώ ίσως έμεναν 20 – 25 μοναχοί- και καλύτερα διατηρημένο. Με ένα ματσάκι μέντας στη μύτη για βοήθημα, ανεβαίνουμε τα 176 σκαλιά του και, βεβαίως, προχωράμε στην αναμνηστική φωτογραφία με φόντο τη λίμνη και τα απέναντι βουνά της FYROM.

Επιστροφή στο χωριό, για μια σύντομη βόλτα ανάμεσα στα πλινθόκτιστα σπίτια του. Σε πολλά από αυτά κρέμονται κατακόκκινες αποξηραμένες πιπεριές Φλωρίνης. Τις τελευταίες τις δοκιμάζουμε μαγειρεμένες (ή σε σαλάτα) με όλους τους τρόπους! Το ίδιο βέβαια και τα φασόλια που αποτελούν το νούμερο ένα προϊόν που παράγει η περιοχή, με πολλές χιλιάδες τόνους παραγωγή ετησίως και τον μόλις δύο ετών Συνεταιρισμό Φασολιών Πρεσπών «Πελεκάνος», να βοηθάει τους παραγωγούς-μέλη του στην τυποποίηση και τη διάθεση του ΠΟΠ προϊόντος τους στην αγορά.

Μεσημεριανό πλάι στη λίμνη και αποχαιρετισμός της ελληνικής πλευράς, με επόμενους προορισμούς την Αλβανία και τη FYROM.

ΑΛΒΑΝΙΑ

Για να περάσουμε στην Αλβανία, έπρεπε να απομακρυνθούμε από τις λίμνες, να κατευθυνθούμε προς το συνοριακό φυλάκιο της Κρυσταλλοπηγής και μετά από μία ώρα δρόμο να αντικρίσουμε πάλι τη λίμνη από τη δυτική της πλέον μεριά.

Αυτή είναι και η πιο αυθεντική εικόνα της Μεγάλης Πρέσπας. Μια εικόνα με ελάχιστες παρεμβάσεις «πολιτισμού». Εννέα συνολικά χωριά, άλλα παραλίμνια και άλλα ορεινά, όπως το Τσέριε των είκοσι μόνιμων κατοίκων που προσεγγίσαμε νύχτα τελικά και μετά από μιάμιση ώρα δύσκολου χωματόδρομου. Εκεί μιλήσαμε ελληνικά με την κυρία Σοφία και τον κύριο Σπύρο. Μεγάλοι σε ηλικία πια, πρώην μετανάστες που επέστρεψαν στο χωριό τους. Μοναδική παροχή το ρεύμα και το νερό απ’ τη στέρνα· εικόνες γνώριμες στους γονείς και τους παππούδες μας.

Στην αλβανική Πρέσπα δεν συναντά κανείς πολλούς νέους άντρες. Οι περισσότεροι δουλεύουν είτε στην Ελλάδα είτε στη FYROM, με την οποία τούτα τα χωριά τρέφουν ιδιαίτερους δεσμούς. Εδώ, λοιπόν, μένουν κυρίως παππούδες, γιαγιάδες, γυναίκες και παιδιά. Με ανεπτυγμένο μονάχα τον πρωτογενή τομέα και περιορισμένη αγορά, κάθε οικογένεια φροντίζει να παράγει ό,τι χρειάζεται για να ζήσει. Εχουν δύο – τρεις αγελάδες, κάμποσα πρόβατα, λίγες κότες και ένα μικρό κήπο, από τα οποία εξασφαλίζουν γάλα, αυγά, φρούτα και λαχανικά. Κόβουν ξύλα για το τζάκι ή τη σόμπα απ’ το δάσος, πλέκουν μάλλινες κάλτσες, φανέλες και ό,τι άλλο χρειάζονται για να «βγάλουν το χειμώνα» (ειδικά οι μεγαλύτερες και πιο παραδοσιακές γυναίκες), ενώ για τις μεταφορές τους -μεταξύ των χωριών, όπου οι περισσότεροι δρόμοι είναι χωμάτινοι- χρησιμοποιούν γαϊδούρια ή κινούνται με τα πόδια. «Είναι ο μόνος τρόπος!» εξηγεί η 38χρονη νηπιαγωγός Βαλεντίνα, που ελλείψει οποιουδήποτε μέσου (ιδιωτικού και δημόσιου) περπατάει κάθε πρωί μία ολόκληρη ώρα από το χωριό όπου μένει στο χωριό όπου δουλεύει, και άλλο τόσο για να επιστρέψει στο σπίτι της μετά το μάθημα. Την αποχαιρετούμε και αυτή και συνεχίζουμε για το τρίτο και τελευταίο κομμάτι της διαδρομής μας.

FYROM

Από τα χωριά της Αλβανίας για να βρεθούμε στα χωριά της FYROM μάς πήρε λιγότερο από μισή ώρα, ενώ απομακρυνθήκαμε από τη λίμνη ελάχιστα. Παρ’ όλα αυτά, το τοπίο αλλάζει σχεδόν ριζικά. Από τις εικόνες των ’50s των συγκεκριμένων αλβανικών χωριών περνάμε στα ’70s της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Παλιές ξενοδοχειακές μονάδες, παραθεριστικές κατοικίες και κάμπινγκ στα παραλίμνια χωριά, πιο κοντά στην παράδοση -την πέτρα και το ξύλο- όσο απομακρυνόμαστε από τη λίμνη. Και βέβαια, τα σπίτια των μεταναστών που επιστρέφουν στη γενέτειρά τους, μεγαλοπρεπή -ειδικά αυτών που γύρισαν από τον Καναδά ή τις ΗΠΑ- και σχεδόν κατά κανόνα με παρκαρισμένα απ’ έξω τα αγαπημένα και σε πολλούς Ελληνες Yugo Zastava.

Στη FYROM ανήκει το 60% της έκτασης της Μεγάλης Πρέσπας, ενώ ο ομώνυμος δήμος αποτελείται από 44 χωριά και τη μικρή σε έκταση πόλη Ρέζεν. Χριστιανοί oρθόδοξοι οι περισσότεροι αλλά και αρκετοί μουσουλμάνοι τουρκικής και αλβανικής καταγωγής συμβιώνουν αρμονικά σε τούτη την πλευρά της λίμνης· εκκλησίες πλάι σε τζαμιά και ένας αγροτικός κατά βάση πληθυσμός, που για περίπου έξι μήνες το χρόνο ασχολείται με τα μήλα. Παντού, άλλωστε, υπάρχουν χωράφια με μηλιές, και πράγματι -τις ημέρες που βρεθήκαμε στην περιοχή- εργάτες κάθε ηλικίας μαζεύουν μήλα, γεμίζουν καφάσια, τα φορτώνουν στα τρακτέρ (μάρκας IMT – made in Yugoslavia) και τα μεταφέρουν στις διάφορες εταιρείες που τα συσκευάζουν για να τα εξαγάγουν σε Βαλκάνια, κεντρική και βόρεια Ευρώπη.

Με ένα μήλο στο χέρι κι εμείς, κάνουμε μια βόλτα στη μικρή πόλη Ρέζεν, που είναι ωστόσο το μοναδικό τόσο κοντινό αστικό κέντρο στη μεγάλη λίμνη, επισκεπτόμαστε το τζαμί προτού αρχίσει η προσευχή (βγάζοντας τα παπούτσια μας στην είσοδο) αλλά και το «Σπίτι της Τέχνης», το καμάρι της πόλης, στο οποίο στεγάζονται μουσείο κεραμικών, βιβλιοθήκη και πινακοθήκη, ενώ γίνεται και σειρά μαθημάτων (μουσικής και όχι μόνο). Στον δε όμορφο κήπο του πραγματοποιούνται το καλοκαίρι πολλές συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις.

Με ένα δεύτερο μήλο φεύγουμε από το Ρέζεν και κινούμαστε ξανά παράλληλα με τη λίμνη στο χωριό Podmotsani. Εδώ επισκεπτόμαστε το ιδιωτικό λαογραφικό μουσείο του Γιόνε Ευτυμόφσκι, ο οποίος έχει συλλέξει και εκθέτει 180 πλήρεις γυναικείες παραδοσιακές στολές, 20 ανδρικές και 5 κοριτσίστικες, 3.000 κομμάτια συνολικά, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι μακεδονικές («απ’ όλη τη γεωγραφική περιοχή που χαρακτηρίζεται Μακεδονία», όπως μας εξήγησε), βλάχικες, σαρακατσάνικες, τουρκικές και αλβανικές.

Ο ίδιος είναι συλλέκτης για περισσότερα από 38 χρόνια, ενώ έχουν έρθει στο μουσείο ώς και επισκέπτες από την Ολλανδία και το Ισραήλ!

Και μ’ ένα τρίτο και τελευταίο μήλο, συνεχίζουμε για το D. Dupeni, το τελευταίο παραλίμνιο χωριό της Πρέσπας στη FYROM. Ιδανικό σημείο για φωτογραφία, όταν πέφτει ο ήλιος, και… το πλέον κατάλληλο για να καταλάβουμε τι είναι τα σύνορα: σύνορα είναι τα συρματοπλέγματα που κλείνουν το δρόμο στα αριστερά μας. Τρία χιλιόμετρα πιο κάτω είναι ο δικός μας Αγιος Γερμανός…

(Για να τον προσεγγίσουμε ξανά, χρειάστηκε να φύγουμε εντελώς από την Πρέσπα, να κινηθούμε προς το συνοριακό φυλάκιο της Νίκης, να συνεχίσουμε για Φλώρινα και από εκεί να ακολουθήσουν άλλα 48 χλμ. από το χωριό).

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ

Με το αυτοκίνητό σας μέσω της Φλώρινας (585 χλμ.) ή της Καστοριάς (575 χλμ.). Το οδικό δίκτυο είναι πολύ καλό πια (εθνικής οδού και Εγνατίας συμπεριλαμβανομένων), με βασική προϋπόθεση να σας αρέσει η οδήγηση. Στην Αλβανία θα περάσετε από την Κρυσταλλoπηγή και στη FYROM από τη Νίκη. Και για τις δύο χώρες πρέπει να έχετε διαβατήριο.

ΔΙΑΜΟΝΗ ΚΑΙ ΦΑΓΗΤΟ

ΕΛΛΑΔΑ

Το Πέτρινο
Αγιος Γερμανός, T/23850-51.344, www.prespespetrino.com
Ζεστά δωμάτια και σπιτική φιλοξενία (και πλουσιοπάροχο πρωινό) από την κυρία Θωμαή και τον κύριο Χρήστο.
Αριάδνη
Λαιμός, T/23850-51.850, 51.851, www.ariadni-prespes.gr
Δεν είναι μόνο τα καλαίσθητα δωμάτια του πετρόκτιστου ξενώνα και το γευστικό πρωινό που θα σας εντυπωσιάσουν. Είναι, περισσότερο, η φιλική διάθεση της Αννας και του Γρηγόρη (και των παιδιών τους φυσικά) και οι μελωδικές βραδιές που οργανώνουν.
Αγιος Αχίλλειος
στο ομώνυμο νησάκι, T/23850-46.601, 6948-780.765 Πώς είναι να μένεις σε ένα τόσο μικρό νησάκι; Μια απορία που θα σας λύσουν η Βέρα και ο Κώστας, με την εξαιρετική -επίσης- κουζίνα.
Villa Rosa
Ανταρτικό, T/23850-45.934, www.villa-rosa.gr
Το Ανταρτικό είναι ο ορισμός του ακριτικού χωριού, το οποίο ανήκει μεν στο Δήμο Πρεσπών, βρίσκεται ωστόσο εκτός του λεκανοπεδίου των Λιμνών. Ομορφα δωμάτια με τζάκι και εξαιρετική φιλοξενία από τον Θεόφιλο και την υπόλοιπη οικογένεια. Must (αν είστε τυχεροί): το αγριογούρουνο στο φούρνο, παρέα με… την παρέα του Θεόφιλου από την Καστοριά που θα ‘ρθει να το τιμήσει!

FYROM – Αλβανία

Και στις δύο αυτές πλευρές της Μεγάλης Πρέσπας η τουριστική υποδομή είναι ελλιπής. Στην πρώτη περισσότερο (με κάμποσα σπίτια -εξαιρετικά φιλόξενα, σημειωτέον- να επιτελούν το ρόλο του πανδοχείου!) και στη δεύτερη λιγότερο, καθώς υπάρχουν κάποιες μικρές μονάδες στο Ρέζεν, καθώς και ορισμένοι ξενώνες στα χωριά. Ενας φορέας που μπορεί πραγματικά να σας βοηθήσει (παρέχοντάς σας κυρίως πληροφοριακό υλικό, διευθύνσεις και τηλέφωνα) είναι η μη κυβερνητική οργάνωση που εργάζεται με στόχο την ίση ποιοτική ανάπτυξη και στις τρεις πλευρές των συνόρων, το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών (T/23850-51.332, www.ctp.gr). Επίσης, πληκτρολογήστε: www.welcometoprespa.com

Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειώσουμε τη σύσταση της εταιρείας Οικοτουρισμού Πρεσπών, την άνοιξη του 2009, ως αποτέλεσμα συναντήσεων, επισκέψεων, εργασιών και έρευνας μιας ομάδας επιχειρηματιών τουρισμού που εργάζεται από τα μέσα του 2007 με συντονισμό του Πολιτιστικού Τριγώνου Πρεσπών. Εργο τους, μεταξύ άλλων, η Χάρτα Καλής Συμπεριφοράς, αλλά και η έκδοση εντύπων και η προώθηση της Χάρτας Βιώσιμης Ανάπτυξης. Τα παραπάνω ήταν σταθμοί για τη σύσταση της εταιρείας, τα μέλη της οποίας δεσμεύονται με την υπογραφή τους να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία βελτίωσης της ποιότητας, ώστε:

Ο επισκέπτης να αισθάνεται ως προσκεκλημένος, μέλος της τοπικής κοινωνίας.
Οι πρακτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς να μην αντιμετωπίζονται ως εμπόδιο αλλά ως πλεονέκτημα.
Η τοπική κοινωνία να αγκαλιάζει τον επισκέπτη, αλλά και ο επισκέπτης να έχει την ευκαιρία να γνωρίζει τις πραγματικές συνθήκες ζωής στην περιοχή και να τις σέβεται.

Ολοι οι παραπάνω ξενώνες και οι ταβέρνες είναι μέλη της εταιρείας. Επίσης σημειώστε:

Παράδοση
ξενοδοχείο – ταβέρνα, Αγιος Γερμανός, T/23850-51.356, www.prespes-agiosgermanos.gr
Βαρνούς
ξενοδοχείο, Αγιος Γερμανός, T/23850-51.880, www.varnous.com).
Ρούντος
ταβέρνα, Λαιμός, T/23850-51.220
Συντροφιά
ξενοδοχείο – ταβέρνα, Ψαράδες, T/23850-46.107
Πλατυθέα
ξενοδοχείο – ταβέρνα, Πλατύ, χωριό που βρίσκεται επίσης στο λεκανοπέδιο των Λιμνών, T/23850-51.400, www.villaplatythea.gr
Μούσες
τουριστικές κατοικίες στο Πισοδέρι – μετά το Ανταρτικό, T/23580-22.727, 45.581, www.mouses.gr

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Το πνεύμα της Ανακάλυψης
Λαιμός, T/23850-51.441, www.spiritofdiscovery.gr

ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

www.prespes.gr (Δήμος Πρεσπών)
www.ssp.gr (Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών)

Aν υπάρχει μια περιοχή που να κάνει τη διαφορά στη Γαλλία, αυτή είναι η Προβηγκία, με τις ιδιαιτερότητες και την ποικιλομορφία της. Η πέραν των Αλπεων περιοχή της νοτιοδυτικής Γαλλίας, με την επαρχία της Καμάργκ ειδικότερα, της οποίας πρωτεύουσα είναι η Αρλ, στην πόρτα των μικρών ασβεστολιθικών Αλπεων, των Alpilles. Μια νησίδα πολυπολιτισμικών στοιχείων, από τις τρεις γωνιές της Μεσογείου στην καρδιά της Ευρώπης. Περισσότερο γνωστή στα κοσμικά παράλια της Μεσογείου, όπου Κάννες, Νίκαια, Σεν Τροπέ έχτισαν τη φήμη της απ’ το 19ο αιώνα. Λιγότερο γνωστή στην ενδοχώρα, αποτελείται από περιοχές ανάμεσα σε βουνά και πεδιάδες, τις οποίες διατρέχει στο τμήμα αυτό ένας απ’ τους ιστορικότερους και μεγαλύτερους πλωτούς ποταμούς της Ευρώπης, ο Ροδανός, κατά μήκος του οποίου συναντήθηκαν κάποτε Κέλτες, Γαλάτες, Ελληνες και Ρωμαίοι, ιδρύοντας μερικές απ’ τις σπουδαιότερες πόλεις, σαν την Αρλ, την Αβινιόν, τη Νιμ, την Εξ αν Προβάνς, την Ορηγκία, με το ειδικό βάρος για μας, των έντονων ελληνικών επιρροών. Το πλούσιο ρωμαϊκό και μεσαιωνικό παρελθόν έχει αφήσει αδιάψευστους μάρτυρες. Παλιά γαλατορωμαϊκά ερείπια, ιπποτικά κάστρα και παπικά αβαεία, εκκλησιές και μεσαιωνικά χωριά. Τόσα κι άλλα τόσα για να σας ξεσηκώσουν. Μια μοναδική περιοχή με εντυπωσιακές εναλλαγές τοπίων, ώς κάτω στη Μεσόγειο. Τέσσερα εθνικά πάρκα τη ζώνουν σαν δαχτυλίδι, προφυλάσσοντας τις αναρίθμητες φυσικές ιδιαιτερότητες, που ξεκινούν απ’ τα προϊστορικά σπήλαια με πάνω από 250.000 χρόνια ζωής -Σπήλαιο Ομπσερβατουάρ του Μονακό και Κόσκερ- σταθμούς στην αλυσίδα της ανθρώπινης εξέλιξης και ιστορικά αξιοθέατα όπου ο χρόνος εγκλώβισε ό,τι μπόρεσε να διασωθεί. Ως τους μοναδικούς υδροβιότοπους κοντά στο δέλτα του Ροδανού στην περίφημη Καμάργκ, 50 μόλις χλμ από την Αρλ. Εκεί, σε μια ελώδη περιοχή 100.000 εκταρίων, με νησίδες και προσχώσεις, όπου άμπωτη και παλίρροια συνεχώς μεταμορφώνουν, βρίσκουν καταφύγιο τα φλαμένγκο και εκατοντάδες είδη άγριων ζώων και πουλιών. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις. Και όχι μόνο. Αφού εκεί κοντά, στα νότια της περιοχής αυτής, κάτω απ’ τις φυτείες ρυζιού, τους κήπους και τα σταροχώραφα, ζουν και βασιλεύουν οι αδιαμφισβήτητοι άρχοντες του τόπου: οι ταύροι και τα λευκά άλογα! Καθώς ακουμπάει στη Μεσόγειο, η περιοχή -και ειδικά το ανατολικό τμήμα- είναι γεμάτη από τεράστιες, έρημες και αναξιοποίητες παραλίες, με δύσκολη πρόσβαση.

Ο Μιστράλ, ο βορειοδυτικός άνεμος -το γνωστό μας μαϊστράλι, από το όνομα Mistrau που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει αφέντης- δεσπόζει στο κλίμα της περιοχής πνέοντας 150 μέρες το χρόνο προσφέροντας το καλοκαίρι ανάσες δροσιάς σ’ έναν τόπο με διαστήματα πολύ μεγάλης ξηρασίας, ενώ το χειμώνα ξεσπάει με παγωνιά και καμιά φορά με ταχύτητα που αγγίζει τους 90 κόμβους την ώρα. Η περιοχή γύρω από την Αρλ σφύζει από ζωή και παραδόσεις, χρώματα κι αρώματα, ώς την υπερβολή. Και ξαφνικά, τον Ιούνιο, μέσα στη ζέστη του καλοκαιριού, σκάει σαν βραδυφλεγής βόμβα εκείνο το μωβ παράξενο λουλούδι της λεβάντας, που σου παίρνει τη μύτη και την ψυχή, σκεπάζοντας σαν θάλασσα πάνω από 30.000 εκτάρια γης! Ενα απίστευτο θέαμα που δημιουργεί ένα ανάγλυφο από στενόμακρες καλλιεργήσιμες λωρίδες. Πώς να μην τρελαθεί η παλέτα του Βαν Γκογκ λουσμένη στα πιο δυνατά χρώματα που μπορούν να γίνουν, αλλά κι εκείνη τόσων άλλων διάσημων σαν του Πικάσο, του Ματίς, του Σεζάν που μετέφεραν ο καθένας με διαφορετικό τρόπο τη μαγεία του τοπίου.

Λίγα για την Ιστορία

Ακολουθώντας τον Ροδανό προς νότο, αποκαλύπτονται σαν σε ανοιχτό βιβλίο οι πιο όμορφες γαλατορωμαϊκές πόλεις της πάλαι ποτέ ισχυρότατης Provincia Romana, τμήμα της οποίας υπήρξε η Αρλ και παλιά ρωμαϊκή πρωτεύουσά της, τον 4ο αιώνα π.Χ. Μιλάμε για μια τεράστια περιοχή που έδωσε το όνομά της στην Προβηγκία (στα γαλλικά Provence), η οποία κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους το 125 π.Χ. και αποτέλεσε την πιο παλιά και την πιο πλούσια από τις επαρχίες της πρώην Γαλατίας, σημερινής Γαλλίας, καλύπτοντας έκταση απ’ τη Γενεύη ώς την Τουλούζη και απ’ τη Βιέννη ώς τη Μασσαλία. Με τον καιρό, αυτή περιορίστηκε ανατολικά προς την Ιταλία και δυτικά προς την Ισπανία απ’ όπου δέχτηκε και τις νεότερες επιρροές, όπως θα διαπιστώσετε με τις ταυρομαχίες που εμφανίστηκαν εδώ το 1701.

Δυόμισι χιλιάδες χρόνια πολιτιστικών επιρροών σ’ ένα σταυροδρόμι που ένωσε διαφορετικούς πολιτισμούς απ’ όλες τις άκρες τις Μεσογείου. Με κορυφαία στιγμή την εποχή της ελληνικής κυριαρχίας στο απόγειο της αποικιακής δόξας της. Τη μεγάλη Ελλάδα του 6ου αιώνα π.Χ., όταν Αρχαίοι Φωκείς ίδρυσαν τη Μασσαλία, την Αντίπολη -σημερινή Αντίμπ- στη Μεσόγειο και μερικές άλλες, απλώνοντας τη σκιά τους σε όλα τα νότια παράλια, αφήνοντας τους Γαλάτες στην ενδοχώρα. Μαζί έφεραν το αμπέλι και την ελιά που σήμερα αποτελούν τους δύο σταθερούς πόλους της οικονομίας της εκτός από τον τουρισμό. Εδραιώνοντας την κυριαρχία τους, οι Ρωμαίοι έχτιζαν πόλεις εγκαθιστώντας τους δικούς τους «αποίκους», που δεν ήταν άλλοι από Ρωμαίους λεγεωνάριους και τη συν αυτοίς ακολουθία, διαδραματίζοντας συχνά προπαγανδιστικό ρόλο υπέρ της Ρώμης ανάμεσα στις τοπικές γαλατικές κοινωνίες. Τον 1ο και 2ο αιώνα π.Χ. η περίφημη Pax Romana, διαχρονική ειρήνη, εξασφάλισε στην επαρχία ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των πόλεων.

Η γοητευτική Αρλ, χτισμένη το 46 π.Χ., από τον Ιούλιο Καίσαρα, με την ονομασία Αρελάτ, «πόλη των βάλτων» δηλαδή, είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα διατηρημένης πόλης με τέλεια ρωμαϊκή υποδομή, βασισμένη στις αρχές της Ελληνικής Ιπποδάμειας Αρχιτεκτονικής. Χτισμένη στη βάση αξόνων και μεγάλων οικοδομικών τετραγώνων, σαν σκακιέρα, με φόρουμ, αρένες, ιπποδρομιακό κέντρο, αρχαίο θέατρο, θέρμες και νεκροπόλεις, ώς τα χρόνια του Κωνσταντίνου τον 4ο αιώνα π.Χ., όπου το σκηνικό αλλάζει με την προσθήκη χριστιανικών και αργότερα μεσαιωνικών κτισμάτων. Ολα τούτα τα θαυμαστά σε μια μικρή πόλη περιτριγυρισμένη από πελώρια τείχη στις όχθες του Ροδανού. Μια πόλη που, παρ’ όλο το μεγαλείο, δεν είναι στραμμένη προς το παρελθόν. Γύρω από το εντυπωσιακό παλιό σκηνικό δημιουργήθηκε η δυναμική των φεστιβάλ, των διαφόρων εκδηλώσεων και παραδοσιακών γιορτών, για τις ανάγκες των οποίων συντηρήθηκαν τα περισσότερα μνημεία.

Στην καρδιά της πόλης, στο παλιό Φόρουμ, κέντρο της ζωής τότε και τώρα, ο κόσμος συνωστίζεται στα μικρά καφέ, με το άρωμα ταμπάκου έξω, γαλλικής μπαγκέτας και σοκολάτας μέσα, απολαμβάνοντας τις καλοκαιρινές μέρες, ενώ τα μικρά και γραφικά καταστήματα προσφέρουν μια πολύ μεγάλη γκάμα παραδοσιακών αντικειμένων και έργων τέχνης. Στη γνωστή πλατεία Δημοκρατίας, στο ιστορικό κέντρο, θα δείτε μερικά από τα πιο σημαντικά κτίρια. Οπως το παλιό Δημαρχιακό Μέγαρο του 17ου αιώνα, τον Καθεδρικό του St. Trophine, μία από τις ωραιότερες ρωμανικές εκκλησίες του 12ου αιώνα, μέσα στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα, όπου η Αρλ έγινε μεγάλο θρησκευτικό κέντρο. Ας προσθέσουμε εδώ ότι σύμφωνα με το θρύλο ο Χριστιανισμός που ήρθε απ’ την Παλαιστίνη διαδόθηκε τότε σε όλη τη ρωμαϊκή επικράτεια απ’ τα δυτικότερα παράλια της Γαλλίας: την περιοχή της Saintes – Maries de la Mer, ένα μικρό χωριό στο νοτιοδυτικό άκρο της Καμάργκ, μόλις 50 χλμ απ’ την Αρλ. Εδώ λοιπόν λένε ότι το 40 π.Χ. ένα πλοιάριο έφερε στις ακτές τρεις γυναίκες, σύμβολα της Καινής Διαθήκης, διωγμένες από την Παλαιστίνη. Τη Μαρία Ιακώβη, τη Μαρία Σαλώμη και τη Μαρία Μαγδαληνή, οι οποίες πρώτες είχαν αντικρίσει τον άδειο τάφο του Χριστού μετά την Ανάσταση. Από τότε το μικρό αυτό χωριό που πήρε το όνομά του απ’ τις τρεις αυτές γυναίκες, μετατράπηκε σε σπουδαίο λατρευτικό κέντρο από το 19ο αιώνα με πολλές παραδοσιακές γιορτές.

Η γωνιά του Βαν Γκογκ

Ο Ιούλιος στην Προβηγκία έχει το χρώμα της λεβάντας κι η Αρλ τα δυνατά χρώματα της ζωγραφικής του Βαν Γκογκ. Του μεγάλου «νομάδα» ζωγράφου του 19ου αιώνα -όπως τον αποκαλούσαν οι Γάλλοι- που έκανε εδώ αισθητή την παρουσία του και διάσημη την Αρλ σε όλο τον κόσμο! Εδώ έγινε η δική του γωνιά, το σπίτι του, όταν το 1888, με προτροπή του Πωλ Γκογκέν, αποφάσισε να μείνει και να φτιάξει τελικά πάνω από 200 πίνακες ζωγραφικής και 100 σκίτσα, αφιερωμένα στην Αρλ και την Προβηγκία. Οσοι έρχονται ψάχνουν να βρουν την ατμόσφαιρα εκείνη που οδήγησε το μεγάλο Ολλανδό ζωγράφο να εγκατασταθεί εδώ για 16 μήνες. Και τη βρίσκει παντού. Στις ίριδες της άνοιξης, στα κυπαρίσσια, τους ελαιώνες, τα χωράφια με τα φλογισμένα ηλιοτρόπια, όλα θέματα μέσα στη ζωγραφική του, όπου παγίδευσε τον ήλιο πριν φύγει απ’ τη ζωή. Αλλά και στα στενά περάσματα, τα παλιά ατμοσφαιρικά ξενοδοχεία, τις μικρές πλατείες και τις γκαλερί. Και κυρίως στα δροσερά βράδια του καλοκαιριού, κάτω απ’ τον έναστρο ουρανό, στο «Cafe de la Nuit», από τους κορυφαίους πίνακές του, που και σήμερα παραμένει caf?, ξαναβαμμένο στα χρώματα του έργου του!

Τα βασικά αξιοθέατα

Η αρένα, ένα από τα σημαντικότερα ρωμαϊκά μνημεία όλης της Γαλλίας, χωρητικότητας 22.000 θεατών, σύγχρονη εκείνης της Νιμ. Χτίστηκε στα ανατολικά της πόλης τον 1ο αιώνα μ.Χ. και είναι αντίγραφο του Κολοσσαίου της Ρώμης, μόλις 10 χρόνια νωρίτερα. Στο χτισμένο τότε δάπεδο του αμφιθεάτρου, κυλούσαν τροχήλατα κελιά με θηρία προς το κέντρο της σκηνής. Το 1840 χαρακτηρίστηκε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, όπως και κατά περιόδους όλα τα υπόλοιπα ρωμαϊκά μνημεία που ακολουθούν. Σήμερα μακριά από εκείνη τη θηριώδη εποχή, ένα άλλο θέαμα λαμβάνει χώρα: οι ταυρομαχίες, οι περίφημες corridas, απ’ την Αρλ ώς το χωριουδάκι της Saintes – Maries de la Mer, όπου εκτρέφονται οι ταύροι, και όπου πολλές είναι οι πινακίδες και τα γραφεία που πληροφορούν τους επισκέπτες για τις παραστάσεις.

Το Αρχαίο Θέατρο χτισμένο το 25 π.Χ. στα πρότυπα του ελληνικού θεάτρου. Οι Θέρμες του Κωνσταντίνου, μέρος της καθημερινότητας τότε των κατοίκων, είναι έργο του 4ου αιώνα. Η περίφημη Νεκρόπολη του Alyscamps, επιτομή της επίσκεψης των αρχαίων μνημείων, πλαισιώνει την πασίγνωστη ρωμαϊκή οδό της Via Aurelia. Το τεράστιο αυτό νεκροταφείο χρησιμοποιήθηκε και από τους χριστιανούς από τον 4ο αιώνα.

Το Μουσείο Αρλατέν στεγάζεται σ’ ένα πανέμορφο παλιό ξενοδοχείο του 15ου αιώνα. Είναι μια εθνολογική καταγραφή της ιδιαίτερης παράδοσης αυτού του τόπου με τη σφραγίδα του Fred Mistral, εμπνευστού της και προστάτη της παράδοσης και της τοπικής γλώσσας της περιοχής. Τριάντα αίθουσες οργανωμένες η κάθε μια, μ’ ένα συγκεκριμένο θέμα θα σας καταπλήξουν, ενώ η παρουσία του μεγάλου Μιστράλ που αφιέρωσε τη ζωή του σ’ αυτόν το σκοπό, είναι διάχυτη παντού.

Το Μουσείο Reattu στο κέντρο της πόλης, στις όχθες του Ροδανού μέσα σ’ ένα τεράστιο παλιό μοναστήρι του 15ου και 16ου αιώνα, των ιπποτών της Μάλτας, αποτελείται από μία πολύ μεγάλη συλλογή με σύγχρονα έργα από τον Πικάσο και μετά όπως και έργα του ζωγράφου J. Reattu, καθώς και ένα αρχείο από 3.000 φωτογραφικά κλισέ.

Το Μουσείο της Αρλ και της Αρχαίας Προβηγκίας φιλοξενεί μια τεράστια γκάμα ρωμαϊκών αντικειμένων με μακέτες, αγάλματα, απίθανα μωσαϊκά και σαρκοφάγους.Τέλος, το Μουσείο της Καμάργκ, 12 χλμ. έξω απ’ την Αρλ, είναι μία αποκάλυψη. Σε μια παλιά στάνη παρουσιάζονται τα τοπία του δέλτα του Ροδανού, απ’ την πρώτη γεωλογική της σύσταση μέχρι τις μέρες μας. Βρίσκεται μέσα στο προστατευόμενο φυσικό πάρκο της Καμάργκ και προσφέρεται για διαδρομές με οδηγό ή και άλογο ανάμεσα σε ταύρους και άγρια πουλιά.

Στα Φεστιβάλ

Οταν η λεβάντα φτάνει στο ζενίθ της ανθοφορίας της κι οι αρένες είναι έτοιμες να υποδεχθούν τον κόσμο του καλοκαιριού, ανοίγουν τα φεστιβάλ. Τότε η Αρλ μετατρέπεται σε ένα απέραντο διεθνές καλλιτεχνικό φόρουμ, κέντρο εικαστικών γεγονότων και εκδηλώσεων. Η αυλαία σηκώνεται τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουλίου, με το διεθνές φεστιβάλ φωτογραφίας – η Αρλ είναι η πρωτεύουσα της φωτογραφίας στη Γαλλία. Το 1969 ο διάσημος φωτογράφος Lucien Clergue εγκαινίασε τις «διεθνείς συναντήσεις», ένα ραντεβού διάσημων φωτογράφων και ανθρώπων της τέχνης, που αργότερα απόκτησαν έναν πολυσύνθετο χαρακτήρα. Συνδεδεμένος με το γεγονός αυτό κι ο γνωστός μας Christian Lacroix, σύγχρονος ιεροφάντης της μόδας που με ζήλο και αφοσίωση, ως γνήσιο τέκνο της Αρλ, υπηρέτησε αυτό το θεσμό επί χρόνια. Φέτος διευθύνει τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν κατ’ αρχάς τις Διεθνείς Συναντήσεις (8 – 12 Ιουλίου): ένας κύκλος με ανοιχτές συζητήσεις, παρουσιάσεις, σεμινάρια, προβολές και διάφορα δρώμενα. Απ’ το μοναστήρι του Montmajour, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Αρλ, ώς τον καθεδρικό του Saint Trophine, στήνεται ένα ατελείωτο πανηγύρι. Ενώ ώς τις 16 Σεπτεμβρίου οι φίλοι της φωτογραφίας θα γοητευθούν απ’ τις δεκάδες εκθέσεις με αυτό το αντικείμενο. Τρεις βραδιές ξεχωρίζουν: Πρώτα η Nuits d’ Europe, οι Βραδιές της Ευρώπης (έγινε στις 9 Ιουλίου), όπου στο πλαίσιο της ανάληψης της γαλλικής προεδρίας τον Ιούλιο πραγματοποιείται μια φωτογραφική έκθεση από τις 27 χώρες – μέλη, προβάλλοντας η κάθε μια την ταυτότητά της με 81 φωτογράφους και προβολές στο Πάρκο των Ατελιέ. Κατόπιν η Nuit de l’ Ann?e (φέτος έγινε στις 11 Ιουλίου). Στους δρόμους της Αρλ, απ’ τις 10 το βράδυ ώς τα ξημερώματα, σε αυλές σχολείων, μοναστήρια, μικρά ξενοδοχεία, όλα μένουν ανοιχτά σε παράγοντες της φωτογραφίας και κοινό. Ο καθένας προβάλλοντας τη φωτογραφική επικαιρότητα στον τομέα του. Les Sosies, δηλαδή οι Σωσίες (επίσης φέτος στις 9 Ιουλίου), μια βραδιά πολύ διαφορετική. Μια πασαρέλα με εντυπωσιακά μοντέλα και πανάκριβα κοστούμια επί σκηνής, όπου το καθένα αναλαμβάνει έναν ρόλο σύμφωνα με το είδος του ενδύματος και το σκηνικό σενάριο που υπάρχει.

Γενικά γι’ αυτό το φεστιβάλ περισσότερα θα βρείτε στο www.rencontres-arles.com

Στη συνέχεια είναι η σειρά του μουσικού φεστιβάλ της Αρλ Les Suds ? Arl. Στο Αρχαίο Θέατρο, τους δρόμους του κέντρου, την αυλή της επισκοπής, τις πλατείες. Μουσική πανδαισία απ’ όλο τον κόσμο. Χωρίς να μιλήσουμε για τις παραδοσιακές γιορτές με τον τρύγο και το μάζεμα της ελιάς το φθινόπωρο, του ρυζιού και της λεβάντας την άνοιξη, αφορμές για υπέροχες υπαίθριες γιορτές, χορούς με άφθονο φολκλόρ και εδέσματα, τις βουκολικές γιορτές των βοσκών κτλ. Οι ταυρομαχίες: Μέρος του couleur locale, συγκεντρώνουν χιλιάδες θερμόαιμους στην Corrida de Toros σ’ έναν άνισο αγώνα μεταξύ ματαδόρ – ταυρομάχων και ανυπεράσπιστων ταύρων ηλικίας 4 – 6 ετών.

Περισσότερα στη διεύθυνση: www.tourismeville-arles.fr/a7/a

ΚΟΣΤΟΣ

Θα χρειαστείτε γύρω στα 1.400 ευρώ για 5 ημέρες.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ

Αεροπορικώς με Air France: Παρίσι – Αβινιόν μετ’ επιστροφής 824 ευρώ. Από εκεί με τρένο η Αρλ είναι μια ώρα περίπου. Με την Ολυμπιακή: Αθήνα – Παρίσι μετ’ επιστροφής 450 ευρώ. Και μετά με το ταχύτατο τρένο TGV ώς την Αρλ (ταξίδι 4 – 5 ωρών), πληροφορίες στο: +44 (0) 490993503. Πολλά γραφεία οργανώνουν εκδρομές στον Ροδανό, στο πλωτό του κομμάτι απ’ τη Μεσόγειο ώς τη Λυών. Από την Αρλ για την Καμάργκ: Ο αυτοκινητόδρομος RD 570 οδηγεί στο νοτιοδυτικότερο άκρο της, ώς εκεί που μπορείτε να φθάσετε – σίγουρα στο χωριό του Saintes – Maries de la Mer και στις πύλες των εθνικών πάρκων.

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ

Στα πολλά καλά ξενοδοχεία, το ένα πιο όμορφο από τ’ άλλο. Απ’ τα καλύτερα:

Grand Hotel Nord-Pinus: Ξενοδοχείο ήδη από τον 17ο αιώνα (!), επάνω στην πλατεία του Φόρουμ, με εξαιρετική νοτιογαλλική-ισπανίζουσα ατμόσφαιρα και καλλιτεχνική διακόσμηση – εξάλλου εδώ έχουν μείνει από τον Πικάσο και τον Κοκτώ ώς τον Υβ Μοντάν. Από 160 ευρώ με πρωινό (www.nord-pinus.com).
Hotel Du Forum: Παλιά κατοικία του 1850, στο κέντρο της Αρλ, μία όαση με πισίνα και κήπο. Εγινε το σκηνικό πολλών ταινιών. Εδώ ο διάσημος φωτογράφος Jucieu Clergue απαθανάτισε το 1964 τον Πικάσο. Είναι και το στέκι των φαν της φωτογραφίας! Από 70 – 150 ευρώ με πρωινό (www.hotelduforum.com).
Hotel du Calendal: Σ’ ένα κτίριο του 15ου αιώνα, στην καρδιά της παλιάς Αρλ, μπροστά στις αρένες, όπου μερικά δωμάτια βλέπουν. Πισίνα, τζακούζι, κήπος και πιάτα με τοπικά προϊόντα. Από 59 ευρώ το μονόκλινο, με τρίκλινα και τετράκλινα έως 129 ευρώ με πρωινό (www.lecalendfal.com).
Le Relais de la Poste: Απ’ τα πιο όμορφα και οικονομικά, σε μια υπέροχη πλατεία, με ρουφ γκάρντεν και πρωινό. Από 31 ευρώ.
Hotel Mineille: Ενα ποίημα, με 34 ζεστά βαμμένα δωμάτια, μια πισίνα βυθισμένη στο πράσινο και πολύ καλό πρωινό. Από 89 – 130 ευρώ (www.hotel-mireille.com).
Domaine Sainte Cecile: Μέσα σ’ ένα αγρόκτημα, μ’ ένα παλιό μοναστήρι του 17ου αιώνα, 7 χλμ. από την Αρλ, περιτριγυρισμένο από άλογα και ταύρους στην πεδιάδα της Καμάργκ. Από 105 ευρώ για δύο άτομα (www.mas-sainte-cecile.com).

Επιλέξτε από δεκάδες ξενοδοχεία και κάνετε κράτηση τώρα:

www.booking.com

ΓΝΩΣΤΑ ΣΤΕΚΙΑ

Σίγουρα στο Cafe de la Nuit. Το είδατε και ζωγραφισμένο από τον Βαν Γκογκ, τώρα μπορείτε να το χαρείτε κάτω απ’ τον έναστρο ουρανό. Στην Cave de Saucisson: μη φύγετε χωρίς να έχετε πάρει μυρωδιά το είδος αυτού του λουκάνικου, διάσημο στην Αρλ! Στο Hotel Nord Pinus, για καφέ αλλά και πρόχειρο φαγητό. Στο Vitamine, σαλάτες και πολλά πιάτα με petes, ειδικά για τους χορτοφάγους. Στο Le Vaccares, εστιατόριο πολυτελείας με προϊόντα απ’ τη γύρω περιοχή. Σπεσιαλιτέ βόδι μαρινάτο και medaillon d’ agneau. Στο Lou Marques, το εξαιρετικό εστιατόριο του ξενοδοχείου Jules – Cesar, απ’ τα καλύτερα της Αρλ.

ΤΙ ΘΑ ΨΩΝΙΣΕΤΕ

Τοπικά προϊόντα όπως κρασιά, χυμούς φρούτων και λικέρ. Λουκάνικα και άλλες σπεσιαλιτέ. Στις υπαίθριες αγορές κεραμικά, παλιά αντικείμενα και εξαιρετικά έπιπλα. Στα καταστήματα αποξηραμένες συνθέσεις, παλιές κούκλες και παιχνίδια, αρώματα και είδη καλλωπισμού από λεβάντα, λινά και υφάσματα κεντημένα στο χέρι και πολλά άλλα τοπικά σουβενίρ.

ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΠΑΡΚΑ

Le parc naturel region de Camargue: Ο,τι πιο σημαντικό στη Φύση (περισσότερες πληροφορίες στο www.parc-camargue.fr). Εκεί ολόγυρα, αλλά και στις παραλίες της Καμάργκ, πολλές είναι οι διαδρομές που γίνονται με άλογα. Σχετικές πληροφορίες θα βρείτε στον οργανισμό Comite Departemental d’ Equitation des Bouches – du – Rh?ne στο τηλέφωνο +44 (0) 442529732.