ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ

ΟΝΟΜΑ:……………………………….. ΕΠΩΝΥΜΟ:……………………………………………..

ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ:……………………..ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:……………………………………………….

ΚΕΙΜΕΝΟ: Οι νέες τεχνολογίες στη ζωή μας (Θεματικοί κύκλοι σ. 367-369).

Α. Να δώσετε μια σύντομη περίληψη του κειμένου (120-150 λέξεις).

Β. Ερωτήσεις

1. Οι αλλαγές που αναφέρει ο Μ. Δερτούζος στην προσωπική μας ζωή από τις νέες τεχνολογίες είναι θετικές ή αρνητικές;
2. Να χρησιμοποιήσετε σε προτάσεις τις παρακάτω λέξεις με δύο διαφορετικές σημασίες για καθεμιά: προϊόντα, ρουτίνα, επίπεδο, φωνή, καιρός.
3. Στην πρώτη παράγραφο του κειμένου ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ενεργητική και παθητική σύνταξη. Να εξηγήσετε για ποιο λόγο προτίμησε τη συγκεκριμένη κάθε φορά σύνταξη.
4. Ο Μ. Δερτούζος σε διάφορα σημεία της συνέντευξής του συμπληρώνει την απάντησή του με ερωτήσεις. Μπορείτε να πείτε για ποιο σκοπό γίνεται αυτό;

Γ. Έκθεση

Η τεχνολογική ανάπτυξη στις μέρες μας δεν περιορίζεται στη χρησιμοποίηση μηχανών που απλώς διευκολύνουν τον άνθρωπο στις διάφορες δραστηριότητές του, αλλά επεκτείνεται όλο και περισσότερο και στην εφαρμογή αυτοματοποιημένων συστημάτων. Ποιες είναι οι συνέπειες αυτού του φαινομένου; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας με μια εισήγηση 500-600 λέξεων, που θα κάνετε σε μια ημερίδα Νέων με θέμα “Νέοι και νέες τεχνολογίες”.

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ

ΟΝΟΜΑ:……………………………………..ΕΠΩΝΥΜΟ:………………………………………………….

ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ:………………………….ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:……………………………………………

Α. Να δώσετε μια περίληψη του παρακάτω κειμένου (180-200 λέξεις).

Ο ελεύθερος χρόνος

Όταν οι μακρινοί μας πρόγονοι, στην αυγή των προϊστορικών χρόνων, κατασκεύασαν από πέτρα τα πρώτα εργαλεία (λοστούς, σφυριά, όπλα) και μ’ αυτά άλλαξαν τον τρόπο της ζωής τους, δεν ήταν δυνατόν φυσικά να φαντασθούν ότι ο άθλος τους που άνοιξε το δρόμο από τα χοντροειδή και δύσχρηστα όργανα της πρωτόγονης βιοτεχνίας προς τις σημερινές σοφές και λεπτότατες μηχανές, θα δημιουργούσε μια μέρα φοβερά προβλήματα στους απογόνους των. Και τότε και έπειτα, κάθε φορά που γινόταν ένα βήμα παραπέρα στην τελειοποίηση των μηχανικών μέσων με αποτέλεσμα να παράγονται περισσότερα αγαθά, να προσφέρονται μεγαλύτερες σπιτικές ανέσεις, ν’ αποκτά μεγαλύτερη σιγουριά η τέχνη του πολέμου, οι άνθρωποι όλων των διαμετρημάτων πανηγύριζαν την πρόοδο, ευλογούσαν τα δώρα της, ονειροπολούσαν με συγκίνηση την ημέρα που η “μηχανή” θα λιγόστευε τον ιδρώτα της βιοπάλης και θα χάριζε στις μάζες του μόχθου περισσότερο χρόνο για ανάπαυση. Τυχερές που ήσαν οι ερχόμενες γενεές! Δεν θα γερνούσαν πρόωρα από τον κάματο, θα είχαν καιρό και δυνάμεις να απολαύσουν τις χαρές της ζωής, να σηκώσουν το κεφάλι πάνω από το χώμα, να μυρίσουν τα λουλούδια, να σκεφτούν τον ουρανό…

Αυτές λοιπόν οι μακαριζόμενες γενεές ήρθαν, αλλά δεν είναι ευτυχείς. Απεναντίας η μηχανή με τις αλλεπάλληλες κατακτήσεις της τις έχει φέρει σε μεγάλη αμηχανία. Όχι πως δεν τις υπηρετεί όσο περίμεναν· απεναντίας έχει γίνει ικανή για όλες τις δουλειές, τις πιο απαιτητικές και τις πιο περίπλοκες. Ακόμα και στους λογαριασμούς του μυαλού έμαθε να εργάζεται πιο σίγουρα και πιο γρήγορα από πολλούς, έξυπνους εγκέφαλους. Αλλού είναι το πρόβλημα. Η μηχανή από το ένα μέρος απομακρύνει τα πλήθη από τη φυσική ζωή, ευνοεί τον πολλαπλασιασμό τους, τα στοιβάζει μέσα σε πολυτελείς φυλακές, τις σημερινές μεγαλοπόλεις -και από το άλλο μέρος δεν ανακουφίζει πια τον εργαζόμενο, αλλά σιγά – σιγά τον αχρηστεύει. Εκεί που άλλοτε χιλιάδες ειδικά ασκημένων ανθρώπων έφθειραν ολημερίς τους μυώνες και τη φαιά ουσία τους για την παραγωγή αγαθών σε περιορισμένη κλίμακα, η μηχανή κάνει το έργο τούτο πολύ καλύτερα μέσα σε ελάχιστο χρόνο, κ’ έτσι κατεβάζει σε χαμηλά επίπεδα το κόστος των προϊόντων. Η συνέπεια: αδειάζουν τα εργοστάσια από εργάτες και τα γραφεία από υπαλλήλους, και τη θέση τους την παίρνουν κουρντισμένες συσκευές, που μπορούν να λειτουργήσουν με μεγαλύτερη αποδοτικότητα και ακρίβεια.

Όσοι με αυτή την επαναστατική μεταβολή των όρων της εργασίας αχρηστεύονται (και ο αριθμός τους μεγαλώνει κάθε μέρα με ανησυχητικό ρυθμό) πώς πρόκειται να ζήσουν στο μέλλον; Σύμφωνα με την έως τώρα πείρα και τις προβλέψεις των ειδικών δύο λύσεις διαγράφονται. Η πρώτη για τις χώρες που άρχισαν να βιομηχανοποιούνται, αλλά βρίσκονται ακόμα στο μεταβατικό στάδιο της οικονομικής αλλαγής. Η δεύτερη για τις άλλες που πλούτισαν από την τεχνολογική τους πρόοδο και την προβλεπτική οργάνωση της οικονομίας τους.

Πρώτη λύση. Στις λεγόμενες “υπανάπτυκτες” ή κατ’ ευφημισμόν “αναπτυσσόμενες” χώρες η μηχανή εισβάλλει σαν επιδημία: πετάει κάθε μέρα στους πέντε δρόμους χιλιάδες ανθρώπων. Τους τοποθετεί μπροστά στο αμείλικτο δίλημμα: ή παραδεχόμενοι το ανεπανόρθωτο ν’ αλλάξουν επάγγελμα (λ.χ. από αγρότες στα χωριά να γίνουν μεταπράτες στις πόλεις· από λογιστές να μετασχηματιστούν σε σερβιτόρους· από εφαρμοστές να βρεθούν θυρωροί πολυκατοικιών), ή να πεθάνουν. Φυσιολογικά, από πείνα. Ηθικά, με τη διαφθορά ή το έγκλημα.

Δεύτερη λύση. Οι χώρες της ευμάρειας και του προγραμματισμού σκέπτονται από τώρα την κατάσταση που θα ακολουθήσει ύστερ’ από την ακόμη μεγαλύτερη τεχνολογική τους ανάπτυξη και μελετούν τα μέτρα που μπορούν να προλάβουν τον κοινωνικό σάλο από την ακατάσχετη επιδρομή της μηχανής. Αντιμετωπίζεται ο προοδευτικός περιορισμός της “εβδομάδας της εργασίας” σήμερα στις 5, αύριο στις 4 και μεθαύριο στις 3 ημέρες, ώστε ανάλογα να αυξηθεί ο αριθμός των απασχολουμένων, και παράλληλα συζητείται η έξοδος από την υπηρεσία με τη συνταξιοδότηση στην ηλικία όχι των 60 και των 55 ετών, όπως γίνεται ήδη σε αρκετές “προηγμένες” χώρες, αλλά των 50 σήμερα, των 45 αύριο και των 40 μεθαύριο. Με το σύστημα τούτο μεγάλες μάζες ατόμων θα πληρώνονται και όταν δεν εργάζονται, θα πληρώνονται για να μην εργάζονται, αφού με την “απουσία” τους θα προσφέρουν πολύ μεγαλύτερες υπηρεσίες στην παραγωγή αγαθών παρά με την “παρουσία” τους -η μηχανή που θα τους αναπληρώνει θα παράγει περισσότερα και φθηνότερα πράγματα. Η δυσκολία θα είναι να προετοιμαστούν ψυχολογικά οι άνθρωποι να δεχτούν να ζουν παρασιτικά και να μη πληγωθούν όταν θα λάβουν από τη διοίκηση των επιχειρήσεων την ειδοποίηση: “Από τον ερχόμενο μήνα θα εργάζεστε μόνο 3 ημέρες την εβδομάδα (ή καθόλου). Θα περνάτε όμως κάθε Παρασκευή απόγευμα από το κατάστημα. Στην είσοδο το αυτόματο ταμείο μας. Σ’ αυτό θα χτυπάτε τον κωδικό αριθμό σας και θα εισπράττετε αμέσως την αμοιβή σας για ολόκληρη την εβδομάδα ή τη σύνταξή σας για το ίδιο χρονικό διάστημα. Μη συγκινείστε γι’ αυτό. Μήτε να ντρέπεστε. Αύριο θα κάνουν το ίδιο με σας πολλοί από τους συναδέλφους σας, και μεθαύριο ακόμα περισσότεροι. Στη διάθεσή σας θα έχετε τώρα όχι μία Κυριακή, αλλά τέσσερις (οι συνταξιούχοι εφτά). Καλή διασκέδαση λοιπόν”. […]

Ο Δρ W. M. Mendel, ψυχίατρος, που εξετάζει σοβαρά το πρόβλημα σε ένα σχετικά πρόσφατο άρθρο του (1971), προβαίνει σε μερικές συστάσεις που αξίζει να τις προσέξομε, ακόμη και αν δεν τις θεωρούμε επαρκείς και αποτελεσματικές, όσο εκείνος τις φαντάζεται. “Πρέπει” γράφει “να αναπτύξομε πρακτικούς τρόπους ανατροφής των παιδιών και προγράμματα εκπαιδευτικά που θα προετοιμάσουν την κοινωνία μας να αντιμετωπίσει τις νέες ευκαιρίες που θα προσφέρει η αργία για μια πλούσια και δημιουργική ζωή. Όπως ακριβώς οι παππούδες μας μάς προετοίμασαν να ζήσομε σε ένα κόσμο εργασίας, ανταγωνισμού, προσπάθειας κοινωνικής ανόδου και σκληρής δουλειάς, έτσι πρέπει και μεις να προετοιμάσομε τα παιδιά μας για το παιχνίδι, το χωρατό και τη διασκέδαση, με την αντίληψη ότι αυτά θα αποτελούν μια σημαντική και αξιόλογη άποψη της ζωής τους”. […]

Είναι ν’ απορήσει κανείς με την τροπή που πάει να πάρει η ιστορία του πολιτισμένου ανθρώπου. Ως χτες το πρόβλημά του ήταν πως να εξασφαλίσει περισσότερη ανάπαυση από τον κάματο της βιοπάλης. Σήμερα αντιστράφηκαν οι όροι και πρόβλημά του έγινε το πως θα υποφέρει τον ελεύθερο χρόνο του, την πληρωμένη αργία του.

Ε. Π. Παπανούτσος, Το δίκαιο της πυγμής

Β. Ερωτήσεις

1. Να σχολιάσετε τη θέση που διατυπώνει ο συγγραφέας στον επίλογο του κειμένου του και να αναφέρετε παραδείγματα από άλλα κοινωνικά φαινόμενα, όπου με την πρόοδο του ανθρώπου παρατηρείται “αντιστροφή των όρων” και η επίλυση ενός προβλήματος δημιουργεί στη θέση του ένα άλλο.
2. Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο του κειμένου.
3. Να χρησιμοποιήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου σε προτάσεις, ώστε να φαίνεται η σημασία τους.
4. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη μέθοδο της αντίθεσης για να υποστηρίξει τις θέσεις του. Να βρείτε σημεία όπου γίνεται χρήση της μεθόδου αυτής και να αξιολογήσετε την αποτελεσματικότητά της.

Γ. Έκθεση

Πολλές χώρες μειώνουν σταδιακά το χρόνο επαγγελματικής απασχόλησης των εργαζομένων, είτε επειδή αναγνωρίζουν τη σημασία του ελεύθερου χρόνου για το άτομο είτε επειδή λόγοι εργασιακοί (ανεργία) επιβάλλουν τούτο. Θα έπρεπε στην περίπτωση αυτή ο άνθρωπος να αισθάνεται πολύ ευτυχής. Επαληθεύεται τούτο από τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα; Να τεκμηριώσετε τις οποιεσδήποτε απόψεις σας σε ένα κείμενο 500-600 λέξεων που θα ανακοινώσετε στην τάξη.

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ

ΟΝΟΜΑ:……………………………….ΕΠΩΝΥΜΟ:…………………………………………………

ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ:………………….. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:………………………………………………….

Α. Να δώσετε μια σύντομη περίληψη του παρακάτω κειμένου (90-120 λέξεις).

Η μεγαλομανία και ο ταρτουφισμός, η αυταρέσκεια και η κουτοπονηριά είναι ομολογουμένως ανθρώπινες αδυναμίες που παραμορφώνουν την εικόνα του εαυτού μας, όταν εμείς οι ίδιοι τη συνθέτουμε συνειδητά ή ασύνειδα αλλοιώνοντας ή συγκαλύπτοντας τα γεγονότα. Δεν είναι όμως όλοι πρόθυμοι ή ικανοί να αυταπατώνται. Σπανίζουν άραγε τα παραδείγματα εκείνων που στα απομνημονεύματα και στα ημερολόγιά τους παρουσιάζουν τον εαυτό τους γυμνό μέσα στο οχληρό φως μιας ανελέητης ειλικρίνειας, ή με σχολαστικήν επιμονή περιφέρουν το φακό τους στον κόσμο, για να αποτυπωθούν με όλη την ακρίβειά τους οι λεπτομέρειες; Δεν υπάρχουν οι Confessiones του Αυγουστίνου και το Journal του Amiel για να βεβαιώνουν με πόσο πάθος κάποτε ο άνθρωπος επιχειρεί και κατορθώνει να σπάζει την κρούστα του “ψεύδους” (ή του “μύθου”) για να φτάσει σ’ αυτούσια την πραγματικότητα, όσο κι αν η αποκάλυψή της τον πονεί; Μήπως με την υπόθεση που προτείνεται ανάγονται οι εξαιρέσεις σε κανόνα;

Απάντηση. Η γνώση και προπάντων η αυτογνωσία είναι μέγας άθλος -υπεράνθρωπος όσο και απάνθρωπος. Το γεγονός και μόνο ότι η αλήθεια έγινε ο έμμονος καημός της στοχαζόμενης ανθρωπότητας, δείχνει πόσο ο άθλος αυτός βρίσκεται πέρα από τα όρια των δυνάμεών της. Το “γνώθι σαυτόν” που χάρισε στον Σωκράτη το θάνατο και την αθανασία, σήμερα το ξέρουμε ότι σημαίνει την ανυπολόγιστη αξία που έχει για τον άνθρωπο η απόφαση να μάθει και να αναγνωρίσει τα όρια των δυνάμεών του. Να καταλάβει και να παραδεχτεί ότι όλα δεν τα μπορεί. Ένα απ’ αυτά που δεν μπορεί είναι να διαλύσει και το τελευταίο ίχνος του “μύθου” που πλάθει όταν παρουσιάζει και εξηγεί τον εαυτό του. Ακόμα και τότε που παθαίνει “κρίσεις ειλικρίνειας” και με τις αγνότερες προθέσεις επιχειρεί ριζικές, αλγεινές συμπληρώσεις και διορθώσεις της εικόνας που έχει συνθέσει, το αποτέλεσμα δεν φαίνεται να είναι η απομυθοποίηση, αλλά η αναμυθοποίηση του εσωτερικού του κόσμου.

Ε. Π. Παπανούτσος, Η κρίση του πολιτισμού μας σ. 216-217

Β. Ερωτήσεις

1. “Η γνώση και προπάντων η αυτογνωσία είναι μέγας άθλος -υπεράνθρωπος όσο και απάνθρωπος”. Να αναλύσετε την άποψη αυτή του συγγραφέα στηριζόμενοι στο κείμενο που σας δίδεται.
2. α. Να αναλύσετε τη δομή της 1^ης παραγράφου (δομικά στοιχεία/μέρη, τρόπος ανάπτυξης).
   β. Πώς συνδέονται οι παράγραφοι μεταξύ τους;
3. Να βρείτε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
   μεγαλομανία, ταρτουφισμός, αυταρέσκεια, αλλοιώνω, έμμονος, πλάθω, εξηγώ, πρόθεση, συνθέτω, αλγεινός.
4. Στην 2^η παράγραφο ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ενεργητική σύνταξη. Αφού τη μετατρέψετε σε παθητική να εντοπίσετε τη νοηματική διαφορά που προκύπτει. Γιατί ο συγγραφέας προτίμησε την ενεργητική σύνταξη;

Γ. Έκθεση

Μολονότι η αυτογνωσία είναι “μέγας άθλος”, ωστόσο συχνά γνωρίζουμε και παραδεχόμαστε τις αρνητικές πλευρές του εαυτού μας. Πιστεύετε ότι το να γνωρίζει και να παραδέχεται κανείς τα ελαττώματά του και τα σφάλματα που διαπράττει είναι αρκετό για την εξάλειψή τους; Τι άλλο νομίζετε ότι είναι απαραίτητο για το σκοπό αυτό; Να διατυπώσετε τις απόψεις σας σε ένα άρθρο 500-600 λέξεων για το περιοδικό του σχολείου σας.

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ

ΟΝΟΜΑ:……………………………………..ΕΠΩΝΥΜΟ:………………………………………………………

ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ:………………………….ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:…………………………………………………

Α. Να δώσετε μια περίληψη του κειμένου (150-200 λέξεις).

Οι νέοι και η κοινωνία

Τελευταία όλο και διογκώνεται ένα κλίμα ανησυχίας ή και ηθικού πανικού, σχετικά με τις παρεκκλίνουσες ή εγκληματικές δραστηριότητες των νέων.

Η ελληνική κοινωνία μιμούμενη, με μια υστέρηση φάσης 20 ετών, την αμερικάνικη έχει θαμπωθεί από την αριθμολαγνία και την τεστομανία και μοιάζει να αδυνατεί να διακρίνει καθαρά πίσω από τους στατιστικούς μύθους.

Ανεξάρτητα από τις αυξομειώσεις σε ηλικίες, μορφωτικό επίπεδο, κατηγορία παραβάσεων, είμαι πεπεισμένος ότι στη νεανική αντικοινωνικότητα υπάρχει κάτι περισσότερο από μία πρόθεση και ένα αποτέλεσμα.

Η συμβολική σύγκρουση με την κοινωνία των μεγάλων, η ανάγκη ένταξης σε “ομάδα”, η οποία τους αποδέχεται, η αίσθηση του “χαμένου”, η υιοθέτηση της βίας ως παιχνίδι ανδρικό ή ως εκδήλωση εξουσίας, η φυγή και ο κίνδυνος, η ενηλικίωση που περνάει μέσα από τη μετεξέλιξη του παιχνιδιού του δρόμου σε έγκλημα του δρόμου, το παράξενο ντύσιμο, η ιδιόρρυθμη διάλεκτος, η πρόκληση, η καταστροφή των συμβόλων του καταναλωτισμού και η απόρριψη των στερεότυπων του καθωσπρεπισμού, η μίμηση αντι-ηρώων, το “κρυφτό” με τα όργανα της τάξης, αποδεικνύουν ότι η νέα γενιά αισθάνεται παγιδευμένη σε “γραμμές” (ή σε “κουτάκια”) των οποίων αγνοεί το νόημα και τους στόχους.

Οι νέοι μας “παίζουν τον άντρα”, γιατί αυτό τους ζητάμε, “παίζουν το σύγχρονο”, γιατί έτσι δεν θα τους εξοστρακίσουμε, “παίζουν τους κομφορμιστές”, γιατί γρήγορα καταλαβαίνουν ότι πολύ λίγα δεν απαγορεύονται και “παίζουν με τη ζωή τους” (ναρκωτικά, αγώνες αυτοκινήτων κλπ.), γιατί συχνά τους κάνουμε να νιώθουν ότι ήδη έχουν χάσει τη ζωή.

Οι νέοι μας, τα παιδιά μας, ζουν κάτω από το άγχος του πανοπτικού και τιμωρητικού συστήματος που εμείς “χειριζόμαστε”.

Κι όμως, οι σημερινοί νέοι ούτε “κοιμούνται” (για να βλέπουν όνειρα) ούτε εκστασιάζονται (για να βλέπουν οράματα). Αγωνιούν και αγωνίζονται για να βρουν το δικό τους στίγμα σε μια κοινωνία της οποίας αποτελούν μέλη, αλλά και η οποία ταυτόχρονα τους αντιμετωπίζει ως “ξένους”. Μη θέλοντας να εντάξουν το μέλλον στις διαστάσεις του παρόντος, ενός παρόντος κατειλημμένου από τους ενήλικες, οι νέοι μας αντι-στέκονται.

Μολονότι τους καταλογίζουμε ότι ενδιαφέρονται για τα 3Κ (Καριέρα – Κέρδος – Κατανάλωση) ή ότι λατρεύουν το σώμα, μυθοποιούν το χρήμα και διψούν για περιπέτεια, ξεχνάμε να επισημάνουμε το πόσο εμείς τους πιέζουμε και τους ωθούμε να κερδίζουν (χωρίς να τηρούν κανόνες), να δέχονται ως επιτυχία κι ευτυχία οτιδήποτε εμείς τους προσφέρουμε ως τέτοιο, το πόσο τους κάνουμε να φοβούνται τη μοναξιά της αποτυχίας, το στίγμα και την απόρριψη από τους βολεμένους.

Αντί, λοιπόν, να κρίνουμε (και να κατακρίνουμε) τη στάση των νέων απέναντι στη δική μας κοινωνία, ας ξανασκεφτούμε τη δική μας στάση απέναντι τους.

Εμείς οι πολλάκις διαψευσμένοι, οι προδότες και οι προδομένοι, οι κερδοσκοπούντες και οι ελισσόμενοι, οι θύτες και τα πάσης φύσεως θύματα, εγκλωβίζουμε και παγιδεύουμε το μέλλον των παιδιών μας μέσα σε ψευδο-συνταγές για το “καλό” τους (που ούτε εμείς στο βάθος τις πιστεύουμε κι ούτε για το πραγματικό καλό τους μπορεί να λειτουργήσουν).

Η σύγκρουση των γενεών και η πάλη των αξιών πρέπει -χωρίς περιττές νουθετήσεις και αναχρονιστικούς δογματισμούς- να μετακινηθεί από το “πουργατόριο” της εξουσίας στο “εργαστήρι” της κατανόησης και της διαδοχής.

Δεν είμαι εγώ αυτός που θα προτείνει στους άλλους πώς θα ζήσουν. Αυτό που ίσως χρειαστεί στους νέους είναι να μάθουν να διεκδικούν το δικαίωμα στη διαφορά, στη διαφωνία και στην ουτοπία και να μάθουν να μη θέλγονται από τις εύκαμπτες ιδεολογίες.

Να γίνουν τόσο ελεύθεροι, τόσο ριζοσπάστες, τόσο ανθρώπινοι και τόσο υπεύθυνοι, όσο οι ίδιοι θέλουν κι όχι όσο οι δικές μας αρτηριοσκληρωτικές αντιλήψεις τους επιτρέπουν.

Ας τους ευχηθούμε, λοιπόν, ούριο άνεμο στο μεγάλο ταξίδι της ΖΩΗΣ κι ας πάψουμε μικρόψυχα να ηθικολογούμε στα σαλόνια και τις οθόνες ή στα στρογγυλά τραπέζια.

Κάναμε κόλαση τη δική μας ζωή. Ας μη γίνουμε ΚΟΛΑΣΗ και για τους (ακόμα αθώους) νέους.

Γ. Πανούσης, Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 8-3-1994

Β. Ερωτήσεις

1. Πώς εξηγεί ο συγγραφέας τις παρεκκλίνουσες και εγκληματικές δραστηριότητες των νέων; Σε ποιους παράγοντες τις αποδίδει;
2. Να κάνετε μια διαφορετική παραγραφοποίηση του κειμένου, μειώνοντας τον αριθμό των παραγράφων.
3. Ο αρθρογράφος κάνει συχνή χρήση των εισαγωγικών. Να εξηγήσετε για ποιο λόγο τα χρησιμοποιεί κάθε φορά.
4. Να βρείτε το συνδετικό ρόλο των εξής λέξεων του κειμένου: και, και, Κι όμως, Μολονότι λοιπόν.

Γ. Έκθεση

Στις δημόσιες ή και ιδιωτικές συζητήσεις των ενηλίκων άλλοι υποστηρίζουν ότι οι σύγχρονοι νέοι είναι καλύτεροι, από πολλές απόψεις, σε σύγκριση με τους νέους άλλων εποχών και άλλοι διατυπώνουν την αντίθετη ακριβώς άποψη. Να εκθέσετε τεκμηριωμένα τη γνώμη σας για το θέμα αυτό με μια εισήγηση που θα κάνετε σε σχετική εκδήλωση του σχολείου σας. (500-600 λέξεις)

Απ. Κερκινέογλου, Έκφραση-Έκθεση για τις Πανελλήνιες εξετάσεις, Αθήνα 2003

Αναρτήθηκε από Δημήτρης Χριστόπουλος

Πηγή : http://dimichri65.blogspot.com/2009/11/blog-post_27.html

“Η 15η Μαϊου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα της Οικογένειας σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 47/237/20-9-1993 απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ενωμένων Εθνών.

Η οικογένεια, ένας πανάρχαιος θεσμός, αποτελεί το βασικό κύτταρο του κοινωνικού οργανισμού, το περιβάλλον μέσα στο οποίο μπαίνουν οι βάσεις για τη διαμόρφωση και την πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Οι πρώτες εμπειρίες, που αποκτά το παιδί μέσα σ’ αυτήν, επηρεάζουν σημαντικά την εξέλιξη του χαρακτήρα του και καθορίζουν αν θ’ αποβεί άτομο με πρωτοβουλία ή θα παραμείνει ουραγός, αν θα μάθει να σέβεται τα δικαιώματα των άλλων και να ζει ειρηνικά ή θ’ αναπτύξει εχθρική συμπεριφορά. Επίσης, η ιδέα που σχηματίζει το παιδί για τον εαυτό του και τα συναισθήματα μειονεξίας κι ανωτερότητας εξαρτώνται, σε μεγάλο βαθμό, από τα χρόνια της οικογενειακής του ζωής. Μέσα στην οικογενειακή κοινότητα δημιουργείται κοινή σκέψη, κοινός κύκλος συναισθημάτων, το λεγόμενο “πνεύμα της οικογένειας”, που επιδρά αέναα και σταθερά στην αγωγή του παιδιού. Αν και το πεδίο της είναι στενό, όμως είναι αρκετά καρποφόρο για ό,τι αφορά στην ανάπτυξη των συναισθημάτων. Μέσα σε αυτή αναδεύουν οι πιο συγκινητικοί παλμοί της συμπάθειας και της συμπόνοιας, φυτρώνουν κι αναπτύσσονται οι σπόροι των συναισθημάτων της αγάπης, της αλληλεγγύης, της εμπιστοσύνης, της ευγνωμοσύνης και της ανεκτικότητας. Στο οικογενειακό περιβάλλον αναπτύσσεται το αίσθημα της κοινωνικότητας και της δημοκρατικής στάσης, ώστε ο νέος ν’ αποκτήσει κοινωνική συνείδηση και να εκπληρώνει ως μελλοντικός πολίτης τους κοινωνικούς του ρόλους, τόσο στις σχέσεις με τους συμπολίτες του, όσο και στην πολιτική κι επαγγελματική ζωή του. Με την τήρηση αυτών των προϋποθέσεων, διευκολύνετεαι η μετάβαση από το εγώ στο εμείς και η κοινωνική αποδοχή θεωρείται βέβαιη. Εύστοχα ο Καντ επισημαίνει: “Η οικογένεια είναι η αιώνια σχολή και ο δάσκαλος του κοινωνικού βίου”.

Ωστόσο, η ασύμμετρη ανάπτυξη υλικοτεχνικού και ηθικοπνευματικού πολιτισμού, η έκπτωση των ηθικών αξιών, η αστικοποίηση και η κατίσχυση του ατομικισμού, καθώς και η όξυνση του χάσματος των γενεών τείνουν σήμερα στην αμφισβήτηση του κύρους και των λειτουργιών του οικογενειακού θεσμού και τον μεταβάλλουν σε “μηχανισμό νευρώσεων”, κατά τον Χ. Ρίχτερ. Μέσα στη σύγχρονη οικογένεια έχουν αναπτυχθεί δηλητηριώδη ζιζάνια που συμπνίγουν την τρυφερότητα: ο εγωισμός και η βιασύνη των γονιών να ζήσουν τη ζωή τους, ερήμην των υποχρεώσεών τους προς τα παιδιά, η λαχτάρα των παιδιών να συντρίψουν τους οικογενειακούς περιορισμούς κι αποκαρδιωμένα και πληγωμένα ν’ αποσκιρτήσουν από το οικογενειακό περιβάλλον το γρηγορότερο δυνατό. Τα πορίσματα της Ιατρικής Ψυχολογίας και οι παρατηρήσεις της Κλινικής Ψυχολογίας μας διαβεβαιώνουν πως πολλές αρρώστιες του νευρικού συστήματος, πολλές διαστροφές του χαρακτήρα και εγκληματικές τάσεις οφείλονται, αποκλειστικά, στην έλλειψη της οικογενειακής θαλπωρής, της οικογενειακής γαλήνης και ενότητας.

Το γεγονός, όμως, ότι η κρίση της σύγχρονης οικογένειας δεν είναι πρωτογενής, αλλά αποτελεί μέρος της γενικότερης κρίσης της κοινωνίας, αφήνει αισιόδοξα μηνύματα για την ποιοτική αναβάθμιση των σχέσεων των μελών της. Όλοι εμείς, οι γονείς του 21ου αιώνα, οφείλουμε να διαφυλάξουμε την ελληνική οικογένεια με ιδιαίτερη φροντίδα κι ωριμότητα και να οικοδομήσουμε τις σχέσεις των μελών της σ’ ένα πλαίσιο αμοιβαιότητας, ειλικρίνειας κι αληθινής φιλίας. Γιατί αυτή είναι η ασφαλέστερη οδός, για να εξασφαλίζουμε το πνεύμα ομοψυχίας και παράλληλα την αυτονομία των μελών της, για να τη θωρακίσουμε με αγάπη απέναντι σ’ όλες εκείνες τις επιθέσεις που απειλούν τη σταθερότητα και την ευόδωση των στόχων της”.

(μήνυμα του Περιφερειακού Διευθυντή Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας, Δρ. Βάιου Ζαμπεθάνη για την Παγκόσμια Ημέρα της Οικογένειας, τη Δευτέρα 15 Μαϊου)

1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80 – 100 λέξεις

2. Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της πέμπτης παραγράφου

3. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης και της τρίτης παραγράφου

4. Ποιά μέσα πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να στηρίξει τις απόψεις του;

5. Να βρεθούν τα συνώνυμα των υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου

6. ελλιπή, συναναστρέφεται, απόδοση, συμβάλλει: να αναλύσετε τις λέξεις στα συνθετικά τους και από το δεύτερο συνθετικό της κάθε λέξης να σχηματίσετε μία δική σας σύνθετη λέξη

7. Με αφορμή την τιμωρία με τριήμερη αποβολή κάποιων συμμαθητών σας για πρόκληση φθορών στο σχολικό κτήριο αποφασίσατε να συντάξετε ένα άρθρο στη σχολική εφημερίδα, στο οποίο θα επισημαίνετε τις θετικές και αρνητικές συνέπειες της τιμωρίας στο σχολείο. Στο τέλος, να προτείνετε και μέτρα για την προληπτική αντιμετώπιση της παραβατικότητας,

by Ypernouli

Ο Ημερήσιος Τύπος για… τη μόδα και… το στιλ

Εκεί που αρχίζει η μόδα πεθαίνει το στιλ: Μόδα και στιλ.

Δύο λέξεις τόσο κοντά η μία στην άλλη και όμως στην πραγματικότητα τόσο μακριά… Εκεί που αρχίζει το στιλ τελειώνει η μόδα. Η μόδα είναι άστατη, επιπόλαιη, και -το βασικότερο- παροδική. Το στιλ όμως είναι σταθερό, δουλεμένο, προσωπικό και αιώνιο. Μόδα είναι αυτό το καταραμένο τεχνικό πέπλο παραπληροφόρησης που φορούν όσοι δεν έχουν να προσφέρουν μια αυθεντική πληροφορία γούστου.

Υπάρχουν πολλές κατηγορίες μοντέρνων ανθρώπων (ανάλογα με την εποχή και τη δεκαετία): grunge, freestyles, trendy, glam, ravers, urban sick κτλ. Αλλά μόνο ένας χαρακτηρισμός υπάρχει που απονέμεται ως φόρος τιμής όταν πια δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για τον πραγματικά στιλάτο άνθρωπο. Το στιλ. Το οποίο δεν κατασκευάζεται σε κοπτοραπτάδικα του Μιλάνου, των Παρισίων ή του Λονδίνου. Είναι πάντα μια ιδιοκατασκευή κομμένη και ραμμένη για τα μέτρα του καθενός και μόνου, που φοριέται κάτω από τα ρούχα της καθημερινότητας και πάνω από οποιαδήποτε εσωτερική διάθεση. Είναι αυτό που πιο παλιά ονομάζαμε «τύπο», αλλά και κάτι περισσότερο. Έχει να κάνει με την αρμονία των κινήσεων σε σχέση με το χώρο, με τους συνδυασμούς χρωμάτων και υφασμάτων ανάλογα με τα χρώματα του φόντου, με τις ιδέες σε απόλυτη συνάρτηση με την άηχη γλώσσα του βλέμματος.

Η λέξη μόδα στο σύγχρονο ελληνικό λεξικό ορίζεται ως εξής: «Μόδα, η (λ. ιταλική), παροδική συνήθεια, κυρίως ως προς το ντύσιμο, νεωτερισμός, συρμός». Αν αυτό που κάποιος θέλει πραγματικά από τη ζωή του είναι να βάλει μέσα στην πολυτέλεια των καθημερινών στιγμών του το «συρμό», τότε το εισιτήριο προς την καταξίωση του βρίσκεται «σεταρισμένο» στις βιτρίνες ακριβών μπουτίκ φθηνών αξιών. Γιατί η μόδα αγοράζεται -σχετικά- φθηνά από τον καθένα (θα την βρεις στο μεσαίο ράφι των «σουπερμάρκετ προκάτ συμπεριφορών»).Το στιλ πάλι ερμηνεύεται ετυμολογικά ως (ακλ. λ. γαλλική από το ελληνικό στύλος), λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό ύφος, τεχνοτροπία – άποψη, τρόπος ζωής και εν γένει συμπεριφοράς. Από την ερμηνεία και μόνο των λέξεων είναι πολύ εύκολο να καταλάβει κανείς τη διαφορά και την απόσταση που χωρίζει τις δύο αυτές έννοιες. Η αλήθεια είναι ότι τα πάντα γύρω μας θεωρούνται πλέον προϊόντα. Γι’ αυτό και αποκτά τόσο μεγάλη σημασία να κρατηθούμε σε διαχρονικές αξίες που δεν επηρεάζονται από τιμαριθμικές αναπροσαρμογές, ούτε βγαίνουν σε εξευτελιστικές εκπτώσεις κάθε φορά που αλλάζει η εποχή.

Αλλο να «αφήνεις εποχή» με την παρουσία σου και άλλο να «ψωνίζεις ανάλογα με την εποχή». Όταν ο Όσκαρ Γουάιλντ στην αρχή του αιώνα έδενε ένα δάνδικο φουλάρι γύρω από το λαιμό του, σίγουρα δεν φανταζόταν ότι εκατό χρόνια μετά ο Ντέιβιντ Μπέκαμ θα έδενε ένα σαρόνγκ γύρω από τη μέση του υποδηλώνοντας ουσιαστικά το ίδιο: την αριστοκρατία της επιλογής, την ελευθερία που προσφέρει γούστο. Μια εκλεκτική πολυτέλεια που δεν υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, εξηγείται δύσκολα με λόγια αλλά έχει σίγουρα να κάνει με μια εσωτερική, αυθόρμητη, στιγμιαία επιλογή καινοτόμου αισθητικής. Η ανοχή στη διαφορετικότητα πάντα συγκρουόταν με το κατεστημένο. Όσο και αν η μόδα προσπαθεί να ωραιοποιήσει τα πράγματα, αυτό που τελικά κάνει είναι να μαζικοποιεί την αντίληψη γύρω από τα νέα πρότυπα συμπεριφοράς.

Στιλ δεν είναι αυτό που αγοράζεις από μαγαζιά με κομψούς εντελώς άκομψα φερόμενους υπερόπτες υπαλλήλους, οι οποίοι σου επιβάλλονται για την εξυπηρέτησή τους ή τους και προσπαθούν να σε πείσουν ότι οι ίδιοι είναι κάτι πιο σημαντικό από αυτό που η στολή τους προσδιορίζει, χρησιμοποιώντας φράσεις σε πρώτο ενικό (π.χ. «μια στιγμή να δω στην αποθήκη αν σε αυτό το κομμάτι ΤΟ ΕΧΩ σε μικρότερο νούμερο»). Στιλ δεν είναι να προσπαθείς να έχεις στιλ. Αυτό είναι ένα παιχνίδι που έχει λήξει. Το πιο αξιοπρεπές που έχεις να κάνεις είναι να προσπαθήσεις να ανακαλύψεις τον τύπο σου, δηλαδή τα μοναδικά «δακτυλικά σου αποτυπώματα» πάνω στο καρμπόν της καθημερινότητας…. Στιλ είναι να είσαι πολιτικός, πρωθυπουργός ή υψηλόβαθμο στέλεχος και να διαβάζεις πάντα τρεις φορές το περιεχόμενο του κειμένου σου προτού εκφωνήσεις έναν λόγο, όχι να ρωτάς τους τρεις γραμματείς σου αν η γραβάτα ταιριάζει με το κουστούμι που φοράς. Στιλ είναι οι πάντα καινούριες σόλες των παπουτσιών σου. Αλλά και πάλι, το στιλ δεν έχει σχέση με το αν οι κάλτσες σου έχουν τρύπες, φτάνει να μην τις φοράς -παρά τη φθορά τους- επειδή στο πάνω μέρος (αυτό που φαίνεται όταν κάθεσαι) έχει κεντημένο ένα σινιέ σήμα. Γιατί το στιλ είναι τρόπος ζωής. Τρόπος έκφρασης και τρόπος σκέψης. Δεν υπάρχει ούτε Armani, ούτε Boss, ούτε Valentino τρόπος για να τρως χωρίς να κόβεις την όρεξη των συνδαιτυμόνων σου. Δεν υπάρχει ούτε σινιέ ούτε haute couture τρόπος για να μείνεις αξέχαστος σε μια γυναίκα…
Ν. Πιπέρης από τον ημερήσιο τύπο

1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις

2. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της πέμπτης παραγράφου

3. α.Ποιούς τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να στηρίξει τις απόψεις του; Να δώσετε και παραδείγματα.

β.Ποιά μέσα πειθούς χρησιμοποιούνται στην τέταρτη παράγραφο;

4. α.Να βρεθούν τα συνώνυμα των υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου

β.καταξίωση, διαχρονικές, υπερόπτες, φθορά : να γράψετε τα αντώνυμα των παραπάνω λέξεων

5. Σε μία παράγραφο 70 – 80 λέξεων να διατυπώσετε την άποψή σας για το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος: «Όσο και αν η μόδα προσπαθεί να ωραιοποιήσει τα πράγματα, αυτό που τελικά κάνει είναι να μαζικοποιεί την αντίληψη γύρω από τα νέα πρότυπα συμπεριφοράς.»

6. Γιατί πιστεύετε ότι κάποιοι άνθρωποι, αντί να διαμορφώνουν προσωπικά κριτήρια όσον αφορά την ενδυμασία τους, ακολουθούν τις επιταγές της μόδας ως θέσφατα; (300 λέξεις)

by Ypernouli

Προσοχή ! Η ερώτηση 3α απευθύνεται κυρίως σε μαθητές της Γ’ Λυκείου

Καταναλωτές ειδήσεων…

Παρακολουθούμε πάντα, μέ­σα από τις τηλεοράσεις και λιγότερο από τον Τύπο, τις κυριότερες ειδήσεις που έρχονται α­πό όλο τον κόσμο και από τη χώρα μας, χωρίς να υποψιαζόμαστε πώς φτάνουν ως εμάς αυτές που διοχε­τεύουν τα μεγάλα πρακτορεία. Το αυτό συμβαίνει και με τις φωτογρα­φίες και τις τηλεοπτικές εικόνες.

Η συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης και ο έλεγχος τους γίνεται πολυεθνικός και διεθνιστικός. Συνεπώς, εν πολλοίς, θα πρέπει ο ε­παρκής αναγνώστης και θεατής να διαβάζει πίσω από τα γραφόμενα   τι κρύβεται   και   να βλέπει πέρα από τις εικόνες   που   του βομβαρδίζουν την όραση.

Δεν θα ασχοληθούμε με την αξιολό­γηση και τη σειρά επιλογής και παρουσίασης των γεγονότων και των ειδήσεων, αυτό έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες: τι πουλάει, τι εντύπωση προκαλεί, πόσο σκανδα­λίζει, πόσες διαφημίσεις προσελκύ­ει και ποιες σκοπιμότητες εξυπηρε­τεί και πάντα εξαρτάται από την πολιτική θέση, ανοικτή ή κρυφή, που ισχύουν τα συγκροτήματα στον κόσμο με τις κυβερνήσεις ή με τα αντιπολιτευτικά κόμματα. Το πρόβλημα βρί­σκεται πλέον αλλού, υπάρχει έλ­λειμμα πίστης, δηλαδή η αξιοπιστία έχει κλονιστεί.

Οι ειδήσεις εκπίπτουν, κανείς δεν συνταράζεται και δεν αντιδρά, κι ό­λοι περιορίζονται στην κατανάλωση τους.

Η χρησιμοποίηση τους είναι φανε­ρό ότι γίνεται καταπώς βολεύει αυ­τούς που βρίσκονται στην εξουσία και γι’ αυτό πλασάρονται ή, αλλιώς, σερβίρονται κατά το δοκούν και αναλόγως, πάντοτε στο πλαίσιο της ενη­μέρωσης που αντέχει το σύστημα, με μια κάποια αναλογικότητα, προφα­νώς για να υπάρχει γενική ικανοποί­ηση…

Κάποια γκαρσόνια-δημοσιογράφοι αναλαμβάνουν τον ρόλο και βρί­σκουν τη μέθοδο, ελκυστικώ τω τρό­πω ή προκλητικώ, να διεκπεραιώ­σουν τη δουλειά επ’ ωφελεία όλων των παραγόντων που αποτελούν και συναρτούν τη βιομηχανία ενημέρω­σης.

Η χειραγώγηση και η ποδηγέ­τηση και ο έλεγχος ή ο καθο­ρισμός της λεγόμενης κοι­νής γνώμης συντελούνται με τέτοιον τρόπο που προπαντός οι τηλεθεατές – καταναλωτές – πελάτες νομί­ζουν ή νόμισαν πως άκουσαν ή πρό­λαβαν να δουν, συνηθισμένοι ή εθι­σμένοι να πληροφορούνται διαρκώς και να μένουν μονίμως απληροφό­ρητοι, μπουχτισμένοι και μπουκω­μένοι από ό,τι τους σερβίρεται και να μη χορταίνουν τη θεαματοποιημένη κοινωνία, όπου βρίσκουν την αντα­νάκλαση της ζωής τους στην οθόνη, διασκεδάζοντας με τα χάλια και την ηλιθιότητα της πολιτιστικής γκλαμουριάς που βασιλεύει.

Ακόμα και οι διαχειριστές – επαγ­γελματίες υπάλληλοι των μέσων βρίσκονται ζουρλαμένοι από την έ­νταση και σε πλήρη σύγχυση. Οι εκ­δοχές και οι πηγές είναι πολλές, αλ­λά η αλήθεια είναι μία, καθώς και η αδιάψευστη πραγματικότητα, που ευτυχώς τους πονάει…

Εν τω μεταξύ, τα πράγματα χει­ροτερεύουν και η κοινή γνώ­μη δέχεται τα τετελεσμένα του χρόνου και της ιστορίας, που ναι μεν γράφεται από τους ισχυρούς και τους νικητές, αλλά και από τους λα­ούς, που δεν έχουν πάθει αμνησία, ανουσία, ακρισία και πλήρη αναι­σθησία και εξακολουθούν να σκέ­πτονται και να αντιστέκονται.

Ήδη βρισκόμαστε σ’ αυτή την κα­μπή της ιστορίας και η αντιφατικό­τητα των μέσων ενημέρωσης αποκα­λύπτει το αδιέξοδο των κυρίαρχων και, προπαντός, των Αμερικανών, που αναγκάζουν τους στρατιώτες τους στο Ιράκ να στέλνουν επιστο­λές στις αμερικανικές εφημερίδες για να πουν πόσο καλά περνάνε ως απελευθερωτές στη Μεσοποταμία, ξεριζώνοντας τους πανάρχαιους φοίνικες για να εκδικηθούν τους Ιρακινούς γεωργούς, που υποτίθε­ται καλύπτουν τους τρομοκράτες, μιμούμενοι τους Ισραηλίτες, που δεν ξεριζώνουν μονάχα τα λιόδεντρα και τα αμπέλια της Παλαιστίνης, αλλά και με τα τανκς ισοπεδώ­νουν τα σπίτια των Παλαιστινίων.

Και είναι πολλά τα τρέχοντα – διατρέχοντα, και οι ειδήσεις – επαναλη­πτικές καραμπίνες πάντα την ίδια ώ­ρα σκάνε διαφορετικές και ίδιες από το ένα κανάλι στο άλλο, και η ζωή να γλιστράει, να απαξιώνεται, και στο μεταξύ ο πόλεμος πάσης φύσεως και μορφής να συνεχίζεται μέχρι να α­φυπνιστούμε και να απελευθερω­θούμε.

Δημήτρης Παπαχρήστου, Συγγραφέας , Εφημερίδα «Έθνος», 18-10-2003

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις.

(Μονάδες 25)

2. Να βρείτε τεκμήρια , με τα οποία ο συγγραφέας υποστηρίζει τις θέσεις του.

(Μονάδες 10)

3. Ποια είναι η θέση / άποψη του συγγραφέα ; Να την εντοπίσετε και να τη σχολιάσετε σε μια παράγραφο , που θα αναπτύσσεται με τη μέθοδο της αιτιολόγησης ή τη μέθοδο του αιτίου/ αποτελέσματος.

(Μονάδες 10)

4. Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται το κείμενο ; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας.

(Μονάδες 5)

5. Να βρείτε τις διαρθρωτικές λέξεις με τις οποίες συνδέει τις απόψεις/ ιδέες του ο συγγραφέας.

(Μονάδες 5)

6. χειραγώγηση , διαρκώς, αποκαλύπτει : να γραφεί από ένα συνώνυμο κι ένα αντώνυμο για κάθε μια από τις παραπάνω λέξεις και να γραφούν λεκτικά σύνολα σε συνδυασμό με αυτές.

(Μονάδες 5)

7. «Οι ειδήσεις εκπίπτουν, κανείς δεν συνταράζεται και δεν αντιδρά, κι ό­λοι περιορίζονται στην κατανάλωσή  τους. » : Να σχολιαστεί η άποψη αυτή και να συνδεθεί με τις μεθόδους προπαγάνδας που στην εποχή μας επιχειρείται μέσω των Μ.Μ.Ε. (σε 2 παραγράφους / 150-200 λέξεις)

(Μονάδες 40)

Α.Κείμενο

Η ΑΛΛΟΤΡΙΩΜΕΝΗ ΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

Ο τρόπος της κατανάλωσής μας έχει υποχρεωτικά σαν αποτέλεσμα το γεγονός ότι ποτέ δεν είμαστε ικανοποιημένοι, αφού δεν είναι το δικό μας πραγματικό, συγκεκριμένο πρόσωπο που καταναλώνει ένα πραγματικό, συγκεκριμένο πράγμα. Έτσι αναπτύσσουμε μια ολοένα μεγαλύτερη ανάγκη για περισσότερα πράγματα, για περισσότερη κατανάλωση. Είναι αλήθεια ότι εφόσον το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού βρίσκεται κάτω από ένα ανεκτό επίπεδο συντήρησης, θα υπάρχει μια φυσική ανάγκη για περισσότερη κατανάλωση. Είναι επίσης αλήθεια ότι υπάρχει μια βάσιμη ανάγκη για περισσότερη κατανάλωση, όσο ο άνθρωπος αναπτύσσεται πολιτιστικά και έχει πιο εκλεπτυσμένες ανάγκες για καλύτερη τροφή, για αντικείμενα καλλιτεχνικής απόλαυσης, βιβλία κ.τ.λ. Η επιθυμία μας όμως για κατανάλωση έχει χάσει κάθε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου. Αρχικά η ιδέα της κατανάλωσης περισσότερων και καλύτερων πραγμάτων είχε τη σημασία πως ένας άνθρωπος θα περνούσε καλύτερη, πιο ικανοποιημένη ζωή. Η κατανάλωση ήταν μέσο για ένα σκοπό, το σκοπό της ευτυχίας. Τώρα έχει γίνει αυτοσκοπός. Η σταθερή αύξηση των αναγκών του μας ωθεί σε μια συνεχώς μεγαλύτερη προσπάθεια, μας κάνει να εξαρτιόμαστε από αυτές τις ανάγκες και από τους ανθρώπους και τα ιδρύματα με τη βοήθεια των οποίων τις ικανοποιούμε. «Κάθε πρόσωπο προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα ανάγκη στο άλλο πρόσωπο, για να το σπρώξει σε μια νέα εξάρτηση σε μια νέα μορφή απόλαυσης, και έτσι στην οικονομική του καταστροφή… Μ΄ένα πλήθος εμπορευμάτων δημιουργείται το βασίλειο των ξένων πραγμάτων που υποδουλώνουν τον άνθρωπο» (Κ. Μαρξ). [ … ]

Η αλλοτριωμένη στάση προς την κατανάλωση δεν υπάρχει μόνο στην απόκτηση και κατανάλωση από μέρους μας εμπορευμάτων, αλλά καθορίζει πολύ πέρα από αυτό την απασχόληση του χρόνου ανάπαυσής μας. Τι θα πρέπει να αναμένουμε; Αν ένας άνθρωπος εργάζεται χωρίς να σχετίζεται αληθινά με αυτό που κάνει, αν αγοράζει και καταναλώνει εμπορεύματα με αφηρημένο και αλλοτριωμένο τρόπο, πώς είναι δυνατό να χρησιμοποιήσει το χρόνο ανάπαυσής του κατά τρόπο ενεργητικό κα αξιόλογο; Εξακολουθεί να παραμένει πάντα ο παθητικός αλλοτριωμένος καταναλωτής. «Καταναλώνει» παιχνίδια, ταινίες κινηματογράφου, εφημερίδες και περιοδικά, βιβλία, διαλέξεις, φυσικές θέες, κοινωνικές συγκεντρώσεις, κατά τον ίδιο αλλοτριωμένο και αφηρημένο τρόπο που καταναλώνει τα εμπορεύματα που έχει αγοράσει. Δε συμμετέχει ενεργητικά και επιθυμεί να «προσλάβει» όλα όσα μπορεί να δεχτεί και να έχει όσο το δυνατό περισσότερη ευχαρίστηση, κουλτούρα κτλ. Στην πραγματικότητα, δεν είναι ελεύθερος να απολαύσει την ανάπαυση «του». Η κατανάλωση του χρόνου ανάπαυσής του καθορίζεται από τη βιομηχανία, όπως καθορίζονται και τα εμπορεύματα που αγοράζει. Το γούστο του είναι προκαθορισμένο, επιθυμεί να δει και να ακούσει αυτό που υποτίθεται πως πρέπει να δει και να ακούσει. Η ψυχαγωγία είναι μια βιομηχανία όπως και οι άλλες, ο καταναλωτής ωθείται στο να αγοράσει διασκέδαση, όπως ωθείται στο να αγοράσει ρούχα και παπούτσια. Η αξία της διασκέδασης καθορίζεται από την επιτυχία της στην αγορά, και όχι από κάτι που θα ήταν δυνατό να μετρηθεί με ανθρώπινους όρους.

Σε κάθε παραγωγική και αυθόρμητη δραστηριότητα συμβαίνει κάτι μέσα μου ενώ διαβάζω , απολαμβάνω την εξοχή, μιλώ σε φίλους κτλ. Μετά την εμπειρία, δεν είμαι όπως ήμουν πριν. Στην αλλοτριωμένη μορφή της ευχαρίστησης, τίποτα δε συμβαίνει μέσα μου. Έχω καταναλώσει τούτο ή εκείνο. Τίποτα δεν άλλαξε μέσα μου και το μόνο που έχει μείνει είναι η ανάμνηση αυτού που έκανα. Ένα από τα πιο εκπληκτικά παραδείγματα του είδους αυτού ευχαρίστησης κατανάλωσης είναι η λήψη φωτογραφιών, που έχει αναδειχτεί σε μια από τις πιο σημαντικές δραστηριότητες κατά την ανάπαυση. Το σύνθημα της Κόντακ «πιέστε το κουμπί, τα υπόλοιπα είναι δική μας δουλειά», που έχει συμβάλει τόσο πολύ από το 1889 στην εκλαΐκευση της φωτογραφίας σε όλον τον κόσμο, είναι συμβολικό. Είναι ένα από τα παλαιότερα προτρεπτικά στο αίσθημα παντοδυναμίας που αποκτάμε με το πάτημα των κουμπιών. Δεν κάνεις τίποτα, δε χρειάζεται να ξέρεις τίποτα, τα πάντα γίνονται μόνα τους. Το μόνο που έχει να κάνεις είναι να πατήσεις το κουμπί.

Εριχ Φρομ, Η Υγιής Κοινωνία, μτφρ. Δημ. Θεοδωρακάτου,

Εκδ. Μπουκουμάνη, Αθήνα 1973, σς. 171-173

Β. Παρατηρήσεις

Α. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο του αποσπάσματος με κείμενο 80-100 λέξεων

(25 μονάδες)

Β1. Ποια είναι η νοηματική σχέση που συνδέει τις περιόδους 1 και 2; Με ποια λέξη δηλώνεται;

1. «Ο τρόπος της κατανάλωσής μας έχει υποχρεωτικά σαν αποτέλεσμα το γεγονός ότι ποτέ δεν είμαστε ικανοποιημένοι, αφού δεν είναι το δικό μας πραγματικό, συγκεκριμένο πρόσωπο που καταναλώνει ένα πραγματικό, συγκεκριμένο πράγμα»
2. «Έτσι αναπτύσσουμε μια ολοένα μεγαλύτερη ανάγκη για περισσότερα πράγματα, για περισσότερη κατανάλωση»

(5 μονάδες)

Β2. Ποιους τρόπους πειθούς επικαλείται ο συγγραφέας; Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

(5 μονάδες)

Β3. Σε ποια άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα, πέρα από την αγορά προϊόντων, επιδρά, σύμφωνα με το συγγραφέα, η ιδεολογία του καταναλωτισμού και ποια αποτελέσματα έχει πάνω της;

(5 μονάδες)

Β4. Με βάση τα ερμηνεύματα να συμπληρώσετε τα κενά με τα κατάλληλα επίθετα-παράγωγα του έχω:

Α. αυτός που μπορεί να τον υποφέρει κανείς: _ _ _ _ _ _ _

Β. αυτός που συγκρατεί: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Γ. πλούσιος σε περιεχόμενο: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Δ. αυτός που η υγεία του βρίσκεται σε κακή κατάσταση, αδύναμος: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Ε. αυτός που κρατάει μυστικά, που δεν αποκαλύπτει όσα του εμπιστεύτηκαν: _ _ _ _ _ _ _ _

(5 μονάδες)

Β5. Γράψτε τα συνώνυμα των παρακάτω λέξεων:

Ø  Υποχρεωτικά: ……………

Ø  Αφηρημένο: ………………….

Ø  Ενεργητικά: ………………….

Ø  Αυθόρμητα: …………….

Ø  Συμβάλει: ……………………

(5 μονάδες)

Γ. Ποια αποτελέσματα έχει στη ζωή του ανθρώπου ο καταναλωτισμός; Αναπτύξτε τις ιδέες σας σε κείμενο 500-550 λέξεων που συντάσσετε, για να το δημοσιεύσετε στην εφημερίδα του σχολείου σας.

(50 μονάδες)

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!!!!!!!!!

Μυλωνά Νατάσα

Παπαθεμελή Σάρρα

Παυλίδου Εφη