Κατηγορία: Αρχαία Α’ Λυκείου

Θεμελιώδεις Συντάξεις του Ρήματος

Θεμελιώδεις Συντάξεις του Ρήματος

Κανόνες τονισμού αρχαίας ελληνικής γλώσσας

Ερωτήσεις εισαγωγής (σελ. 29 – 33)

Ερωτήσεις Εισαγωγής για τον Ξενοφώντα

Α

ἀγὼν= ο δικαστικός αγώνας (ἀγωνίζομαι = διεξάγω δικαστικό αγώνα)

ἄγω καὶ φέρω= λεηλατώ

ἄδεια= έλλειψη φόβου, ασφάλεια

ἆθλον= έπαθλο, βραβείο

ἀθυμία= στενοχώρια, δειλία

αἰτίαν λαμβάνω ή αἰτίαν ἔχω ὑπό τινος= κατηγορούμαι από κάποιον

(αιτία= κατηγορία)

αἰτιαομαι -ῶμαί τινα= κατηγορώ κάποιον/ αἰτία= κατηγορία ≠ αἰτέω –ῶ= ζητάω

ἀλλότριος= ξένος

ἀμύνω τινὰ = εκδικούμαι κάποιον/ ἀμύνω τινὶ = βοηθώ κάποιον

ἀναιρῶ (για θεό, μαντείο) = δίνω χρησμό

ἀναιρῶ/ ἀναιροῦμαι τοὺς νεκροὺς= περισυλλέγω τους νεκρούς για ταφή

ἀναίρεσις= περισυλλογή νεκρών για ταφή/ καταστροφή/ φόνος

ἀνδράποδον= δούλος/ ἐξανδραποδίζω= υποδουλώνω

ἀπάγω= οδηγώ, απομακρύνω

ἀποδημῶ= είμαι μακριά από την πατρίδα μου

ἀποκνέω- ῶ= διστάζω

ἀπολείπω= εγκαταλείπω, αφήνω

ἀπολύω τινὰ τάς αἰτίας= απαλλάσσω κάποιον από την κατηγορία

ἀποφαίνομαι+ κτγ μτχ= εκφράζω τη γνώμη μου/ συμβουλεύω να

ἀποφαίνω + κτγ μτχ= αποδεικνύω ότι

ἀποφεύγω τὴν δίκην= αθωώνομαι

ἀποψηφίζομαί τινος= αθωώνω κάποιον

ἀρχὴ= έναρξη, εξουσία

αὐτοκράτωρ= αυτός που έχει απόλυτη εξουσία, με απόλυτη εξουσία

αὐτὸς + δοτική αντικειμενική= ο ίδιος

πράγματα παρέχω τινί= ενοχλώ κάποιον / πράγματα ἔχω ή πράγματα λαμβάνω παρά τινος= ενοχλούμαι

ἀτιμία= ντροπή, στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων/ ἄτιμος = αυτός που έχει στερηθεί τα πολιτικά του δικαιώματα

ἀφίσταμαί τινος= απομακρύνομαι από κάποιον, αποστατώ

Β

βαρέως ή χαλεπῶς φέρω= αγανακτώ, οργίζομαι

βέβαιος= ασφαλής, σταθερός

βιάζομαι τὸν ἔκπλουν= εκβιάζω την έξοδο από το λιμάνι

Γ

γίγνομαι ἀνάστατος= καταστρέφομαι ολοκληρωτικά

γραφή, δίκη, εἰσαγγελία, ἔγκλημα= κατηγορία, καταγγελία

Δ

διαγιγνώσκω= αποφασίζω

δίαιτα= τρόπος ζωής

διαλέγομαι= συζητώ

διαλλάτω= συμφιλιώνω

διαπράττομαι= κατορθώνω, πετυχαίνω

διαρρήδην= ρητά

διαφέρω τινός= διαφέρω, υπερέχω κάποιου

διαχρώμαι τι ή τινά= καταστρέφω, φονεύω

διδάσκω= πληροφορώ, διαφωτίζω

διεξέρχομαι= μνημονεύω αναλυτικά

δικάζω (φεύγω, γράφομαι, ὀφλισκάνω) δίκην + γενική της αιτίας = καταδικάζομαι για.

δίκας δίδωμι= δέχομαι να υποβληθώ σε δίκη

δίκην δίδωμί τινι ή δίκην δίδωμι ὑπό τινος= τιμωρούμαι από κάποιον

δίκην δίδωμι τινί τινός= τιμωρούμαι για κάτι από κάποιον

δίκην λαμβάνω παρά τινός= τιμωρώ κάποιον

διώκω= κατηγορώ, εξορίζω, καταδιώκω ≠ φεύγω= κατηγορούμαι, εξορίζομαι, καταδιώκομαι / φυγή= η εξορία, ὁ διώκων= ο κατήγορος

δῆμος= ο λαός, η δημοκρατία, οι δημοκρατικοί

δοκιμάζομαι = υποβάλλομαι σε δοκιμασία

δόξα= γνώμη, ιδέα, υπόληψη, φήμη

δῃόω- ῶ= λεηλατω (δήωσις= λεηλασία)

Ε

ἔαρ, ἦρ= άνοιξη (ἅμα τῷ ἦρι= με την άνοιξη)

ἐγκαλῶ τινί τι= κατηγορώ κάποιον για κάτι

ἐγχωρεῖ= είναι δυνατό, επιτρέπεται να…

εἴθισμαι (εἴωθα)= συνηθίζω

ἐκβάλλω τινὰ= εξορίζω ≠ ἐκπίπτω ὑπό τινος= εξορίζομαι

ἑκποδὼν ποιοῦμαί τινα= διώχνω ≠ ἑκποδὼν γίγνομαι= βγαίνω από τη μέση

ἔλαττον ἔχω τινὸς= μειονεκτώ# πλέον ἔχω= πλεονεκτώ

ἐμποδών εἰμι ή γίγνομαί τινι= είμαι εμπόδιο σε κάποιον

ἒνὶ (ἔνεστι), πάρι (πάρεστι)= είναι δυνατό

ἐν ἐμοί ἐστι= εξαρτάται από μένα

ἐν ἀπορίᾳ εἰμὶ= βρίσκομαι σε δύσκολη θέση

ἐνιαυτὸς= έτος, χρόνος

εὖ λέγω τινὰ= επαινώ≠ εὖ ἀκούω ὑπό τινος= επαινούμαι

εὖ πάσχω ὑπό τινος= ευεργετούμαι

εὖ ποιῶ τινα= ευεργετώ κάποιον≠ εὖ πάσχω ὑπό τινος= ευεργετούμαι

εὖ πράττω= ευτυχώ ≠κακῶς πράττω= δυστυχώ

εὖ φρονῶ= είμαι συνετός

ἐπαγγέλλομαι= υπόσχομαι

ἐπεξέρχομαι= επιτίθεμαι

ἐπέρχεται= μου έρχεται κάτι στο μυαλό

ἐπιτρέπω τινί τι= εμπιστεύομαι, αναθέτω σε κάποιον κάτι

ἐπιβουλεύω τινί= σχεδιάζω κακό εναντίον κάποιου

ἐπιδημῶ, ἐνδημῶ= βρίσκομαι στην πατρίδα μου# ἀποδημῶ= είμαι μακριά από την πατρίδα μου

ἐπιλαμβάνομαι τινός= ασχολούμαι με κάτι

ἐπιλανθάνομαι= λησμονώ

ἐπισκήπτω= διατάζω, δίνω εντολή

ἐπισκοπῶ= εξετάζω, επιθεωρώ

ἐπιστέλλω= παραγγέλνω (με επιστολή)

ἐπιτήδειος= κατάλληλος, χρήσιμος, φιλικός

ἔργον ἐστὶ+ απαρέμφατο= είναι δύσκολο να

ἐάω -ῶ τινά (τι) χαίρειν= αφήνω να πάει στο καλό

ἕως= η αυγή (ἅμα τῇ ἕῳ= με την αυγή)

ἐφίεμαί τινος= επιθυμώ

ἐφίσταμαι= προΐσταμαι

ἐφορῶ= επιβλέπω, παρατηρώ

Ζ

ζημία= τιμωρία, πρόστιμο

Θ

θεωρός= πρεσβευτής σε μαντείο ή θεατής σε αγώνες

Ι

ἱκέτης= ικέτης# οἰκέτης= ο δούλος

Κ

καθεύδω= κοιμάμαι

καθίστημι= εγκαθιστώ, διορίζω

κάθοδος= επιστροφή στην πατρίδα από την εξορία

καιρός= η ευκαιρία

κακῶς λέγω τινὰ= κακολογώ≠ κακῶς ἀκούω ὑπό τινος= κακολογούμαι

κακῶς ποιῶ τινα= κακοποιώ, βλάπτω≠ κακώς πάσχω υπο τινός= κακοποιούμαι, βλάπτομαι

κακῶς πράττω= δυστυχώ

καρπόομαι- οῦμαι= εκμεταλλεύομαι

καταγιγνώσκω τινός τι= καταδικάζω (κατηγορώ) κάποιον για κάτι

κατάγω (καθίημι) τὸν φυγάδα = επαναφέρω τον εξόριστο από την εξορία στην πατρίδα

καταλείπω= αφήνω πίσω, κληροδοτώ/ εγκαταλείπω

καταμαρτυρῶ= κατηγορώ

καταψηφίζομαι τινός= καταδικάζω κάποιον

κατέρχομαι= επανέρχομαι από την εξορία στην πατρίδα

κελεύω= (για κατώτερο)= παρακαλώ, (για ίσο)= συμβουλεύω, (για ανώτερο)= προστάζω

κέρας= άκρο της στρατιωτικής παράταξης

κίνδυνος= ο δικαστικός αγώνας

κρατῶ+ τινά= νικώ

κρατῶ τινος= κυριαρχώ, είμαι ανώτερος, κύριος κάποιου

κρίνομαι= δικάζομαι/ κρίσις= δίκη/ ἄκριτος= αδίκαστος, ο χωρίς δίκη

κύριος εἶμι+ απαρέμφατο= έχω την εξουσία να…

κύριος νόμος= ο νόμος που ισχύει

κύριος= έγκυρος, κυρίαρχος

κωλύμη, κώλυμα= εμπόδιο

Λ

λαμβάνω δίκην= τιμωρώ

λείπομαι τινός= στερούμαι

λῆμμα= ωφέλεια, κέρδος

λογίζομαι= σκέφτομαι, υπολογίζω

λοιδορῶ= κατηγορώ, συκοφαντώ/ λοιδορία= η συκοφαντία

λυμαίνομαι= κακοποιώ, καταστρέφω

λυσιτελῶ τινί= ωφελώ

Μ

μέγα φρονῶ= υπερηφανεύομαι

μέλει (απρόσωπο)= ενδιαφέρει να/ μέλλει (απρόσωπο)= πρόκειται να…

μέλλω= πρόκειται να

μέλημά ἐστί μοί τινος= ενδιαφέρομαι για κάτι

μεταμέλειά ἐστί μοί τινος= μετανιώνω για κάτι

μεταπέμπομαι= προσκαλώ.

μετέρχομα= επιδίωκω

μέτεστι μοι τινός= μετέχω σε κάτι

μετουσία εστί μοι τινός= συμμετέχω σε κάτι

Ν

νέμομαι τι= καρπώνομαι κάτι

Ο

ὁμιλία= συναναστροφή, επικοινωνία

ὁμολογῶ τινί= συμφωνώ με κάποιον ή κάτι.

ὅμορος+ δοτική αντικειμενική= γειτονικός

ὄνειδος= ντροπή, προσβολή

οἱ λέγοντες= οι ρήτορες

οἱ ἐν τῇ πόλει= οι πολίτες

οἱ πολλοὶ= ο λαός

οἱ προσήκοντες= οι συγγενείς

οἱ προσθὲν= οι πρόγονοι

οἰκέτης= ο δούλος

οἰὸν τ’ ἐστὶ+ απαρέμφατο (απρόσωπο)= είναι δυνατό να…

οἷος τ’ εἰμῖ+ τελικό απαρέμφατο (προσωπικό)= μπορώ να…

οὐσία= περιουσία

οἴχομαι= αναχωρώ≠ ἥκω= έχω έρθει

Π

παραγίγνομαι, πάρειμι τινί= παραβρίσκομαι, βοηθώ

παρακαλῶ= προσκαλώ, προτρέπω, παρακινώ

παρακελεύομαι= προτρέπω

παρέρχομαι, ἀνίσταμαι= ανεβαίνω στο βήμα (οἱ παριόντες = οι ρήτορες)

παρέχω πράγματα τινί= ενοχλώ κάποιον

παρέχει= είναι δυνατό, επιτρέπεται να…

παρίημι= παραμελώ

παρίσταται μοι+ απαρέμφατο= μου έρχεται στο μυαλό να

παρίσταται μοι τι= μου έρχεται κάτι στο μυαλό

παρρησία= ελευθερία λόγου

περὶ πολλοῦ (πλειόνος) ποιοῦμαι= ενδιαφέρομαι πολύ (περισσότερο) για κάτι, εκτιμώ, θεωρώ μεγάλης αξίας

περιγίγνομαι τινός= κυριαρχώ, νικάω, υπερτερώ, υπερισχύω

περιορῶ+ αιτιατική+ κατηγ. μτχ = ανέχομαι να…, επιτρέπω να… περιφρονώ, βλέπω με απάθεια να…

πέφυκα οὕτως= είμαι από τη φύση μου έτσι

πληρόω- ῶ= γεμίζω, εξοπλίζω

πλῆθος= ο δήμος, η δημοκρατική πλειοψηφία

πολιτεία= τα πολιτικά δικαιώματα, το πολίτευμα, το κράτος, το πολιτικό σύστημα, η δημοκρατία, τα πολιτικά δικαιώματα.

πράττω τὰ τῆς πόλεως= παίρνω μέρος στη διοίκηση της πόλης

πρᾶγμα= η υπόθεση

προσγίγνομαι= προστίθεμαι

προσέχω τὸν νοῦν τινι= στρέφω την προσοχή μου σε κάτι ή κάποιον

προσίεμαι τινί= πλησιάζω

πυνθάνομαι= πληροφορούμαι

πύστις= ερώτηση, πληροφορία

Σ

σημεῖον= απόδειξη

σκοπῶ= παρατηρώ/ σκοποῦμαι= παρατηρώ προσεκτικά

σπονδαί= ανακωχή, συνθήκη, ειρήνη

σπουδή= βιασύνη, προθυμία

στάσις= πολιτική αναταραχή, επανάσταση

στρατεία= εκστρατεία/ στρατιά= στράτευμα

συγγίγνομαι τινί= συναναστρέφομαι

συγγιγνώσκω τινί= συμφωνώ/ συγχωρώ

συγγνώμην (δίδωμι) ἔχω τινὶ= συγχωρώ/ συγγνώμης τυγχάνω ὑπό (παρά) τινος= συγχωρούμαι

συγχωρῶ τινί= συμφωνώ

συλλέγω= συγκεντρώνω

συνδιαλλάττω= συμφιλιώνω

σύνειμι τινί= συναναστρέφομαι (οἱ συνόντες= οι μαθητές)

Τ

τὰ ἐπιτήδεια= τα απαραίτητα τρόφιμα

τὰ τέλη, οἱ ἐν τέλει ὄντες, οἱ τὰ τέλη ἔχοντες = οι άρχοντες

τελευτάω- ῶ= τελειώνω, πεθαίνω

τέμνω= λεηλατώ

τιμῶ (σαν δικαστής) τιμῶμαι (σαν αντίδικος) + γενική αντικειμενική = προτείνω ως ποινή

τιμῶ θανάτου= καταδικάζω σε θάνατο

τιμωρῶ τινα ή τιμωροῦμαι τινά = τιμωρώ / τιμωρῶ τινί = βοηθώ κάποιον

τυγχάνω δίκης υπό τινός= τιμωρούμαι

Υ

ὑπείκω τινὶ= υποχωρώ σε κάποιον

ὑπολαμβάνω+ ειδικό απαρέμφατο= νομίζω/ ὑπολαμβάνω= παίρνω το λόγο (αμτβ)

Φ

φείδομαι τινός= εξοικονομώ, δε σπαταλώ, λυπάμαι

φέρω ψήφον= ψηφίζω

φεύγω (δίκην ή γραφήν)+ γενική της αιτίας= δικάζομαι για…

φεύγω= δικάζομαι (στην πολιτική= εξορίζομαι)/ ὁ φεύγων= ο κατηγορούμενος (ο εξόριστος)

φιλοτιμία= η αγάπη της τιμής

φυλακή= φρούρηση, φρουρά, προσοχή

φυλακήν ποιούμαι= φρουρώ

Χ

χαλεπός= δύσκολος, δυσάρεστος

χάριν ἔχω/ οἶδά/ ἀποδίδωμί τινὶ= χρωστώ ευγνωμοσύνη σε κάποιον

χειμών= κακοκαιρία

χειροτονοῦμαι= εκλέγομαι

χρήματα= περιουσία, αγαθά, κτήματα

χρηστήριον= μαντείο , χρησμός

χωρέω- ῶ= προχωρώ, βαδίζω

χωρίον= τοποθεσία, μέρος

αρχικοι-χρονοι-ρηματων-της-αρχαιας-ελληνικης-γλωσσας-

protheseis kai shmasia

Γενικά για τους εμπρόθετους επιρρηματικούς προσδιορισμούς

 protheseis arhaias ellhnikis

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ