Κατηγορία: Λατινικά Β’ Λυκείου

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ : Συγκεντρωτικός Πίνακας Ρημάτων

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ : Συγκεντρωτικός Πίνακας Ουσιαστικών

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ : Μεταφράσεις Κειμένων 1-20

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ : Συγκεντρωτικός Πίνακας Ρημάτων

ΡΗΜΑΤΑ
Α’ ΣΥΖΥΓΙΑ

Α
adllgo, adligavi, adligatum, adligare (= δένω σε κάτι / 3)
adporto, adportavi, adportatum, adportare (= φέρνο) κάπου /
advento, adventavi, adventatum, adventare (= πλησιάζω/7)
advolo, advolavi, advolatum, advolare (= καταφθάνω πετώντας, ορμώ/3)
amo, amavi, amatum, amare (= αγαπώ /12)
appello, appellavi, appellatum, appellare (= ονομάζω /10)
appropinquo, appropinquavi, appropinquatum, appropinquare (= πλησιάζω /16)

C
certo, certavi, certatum, certare (= συναγωνίζομαι / 4)
cogito, cogitavi, cogitatum, cogitare (= σκέπτομαι, αναλογίζομαι /
conloco (colloco), conlocavi, conlocatum, conlocare (= εγκαθιστώ / 7,10Π)
compare, comparavi, comparatum, comparare (= συγκρίνω / 3)
cone!to, concitavi, concitatum, concitare (= ξεσηκώνω / 9)
confirmo, confirmavi, confirmatum, confirmare (= επιβεβαιώνω /14)
coniuro, coniuravi, coniuratum, coniurare (= συνομωτώ /19)
consulto, consultavi, consultatum, consultare (= φροντίζω για / 4)
creo, creavi, creatum, creare (= εκλέγω /15)
euro, curavi, curatum, curare (= φροντίζω / 4)

D
deploro, deploravi, deploratum, deplorare (= θρηνώ, κλαίω /1)
desidero, desideravi, desideratum, desiderare (= επιθυμώ, μου λείπει κάτι /1)
dimlco, dimicavi, dimicatum, dimicare (= αγωνίζομαι /11)
disputo, disputavi, disputatum, disputare (= μιλώ για, πραγματεύομαι /13)
do, dedi, datum, dare (= δίνω /12)

Ε
efferrnno, effeminavi, effeminatum, effeminare (= εκθηλύνω/15)
enoto, enotavi, enotatum, enotare (= κρατάω σημειώσεις /
erro, erravi, erratum, errare (= περιπλανιέμαι/
exclto, excitavi, excitatum, excitare (= ξεσηκώνω /14,18)
excrucio, excruciavi, excruciatum, excruciare (= βασανίζω /1)
existimo, existimavi, existimatum, existimare (= νομίζω /14)
expugno, expugnavi, expugnatum, expugnare (= κυριεύω / 2)
ex(s)piro, ex(s)piravi, ex(s)piratum, ex(s)pirare (= πεθαίνω, ξεψυχώ / 2)

ex(s)ulo, ex(s)ulavi, ex(s)ulatum, ex(s)ulare (= είμαι εξόριστος /1)

F
fundo, fundavi, fundatum, fundare (= θεμελιώνω, ιδρύω / 2)

Η
hiemo, hiemavi, hiematum, hiemare (= ξεχειμωνιάζω / 7)

honoro, honoravi, honoratum, honorare (= τιμώ / 5)

I
impero, imperavi, imperii turn, imperare (= διατάζω / 7)

importo, importavi, importatum, importare (= εισάγω, φε’ρνω με’σα / 7)

inclamo, inclamavi, inclamatum, inclamare (= φωνάζω /14)

interrogo, interrogavi, interrogatum, interrogate (= ρωτώ / 8,14)

L
lavo, lavi, lautum (και lavatum), lavare (= πλένω /15)

libera, liberavi, liberatum, liberare (= ελευθερώνω / 3)

Ν
narro, narravi, narratum, narrare (= αφηγούμαι /1)

navigo, navigavi, navigatum, navigare (= πλέω / 2)

nuntio, nuntiavi, nuntiatun, nuntiare (= αναγγέλλω / 7)

Ο
obsigno, obsignavi, obsignatum, obsignare (= υπόγραφαν και σφραγίζω /17)

occupo, occupavi, occupatum, occupare (= καταλαμβάνο) /17)
oppugno, oppugnavi, oppugnatum, oppugnare (= πολιορκώ / 2)

Ρ
paro, paravi, paratum, parare (= ετοιμάζω, αποκτώ, ετοιμάζομαι να / 4,9)
perpetro, perpetravi, perpetratum, perpetrare (= διαπράττω, κάνω / 7)
perturbo, perturbavi, perturbatum, perturbare (= ταράζω /17)
porto, portavi, portatum, portare (= μεταφέρω / 2)
praedico, praedicavi, praedicatum, praedicare (= διακηρύσσω /17)
profllgo, profligavi, profligatum, profligare (= κατατροπώνω /11)
propulso, propulsavi, propulsatum, propulsare (= απωθώ, απομακρύνω / 4)

R
rennaro, rennaravi, rennaratum, rennarare (= αφηγούμαι απ’ την αρχή / 2)

reporto, reportavi, reportatum, reportare (= κερδίζω /11)
repugno, repugnavi, repugnatum, repugnare (= αντιμάχομαι, ανθίσταμαι /1)

revoco, revocavi, revocatum, revocare (= ανακαλώ /11)

S
saluto, salutavi, salutatum, salutare (= προσαγορεύω / 20)
scriptito, scriptitavi, scriptitatum, scriptitare (= γράφω συχνά /1)
servo, servavi, servatum, servare (= τηρώ, φυλάω, χαρίζω τη ζωή / 6,17)
somnio, somniavi, somniatum, somniare (= ονειρεύομαι /14)
sto, steti, statum, stare (= στέκομαι, υπάρχω / 6)
strangulo, strangulavi, strangulatum, strangulare (= στραγγαλίζω /19)
supero, superavi, superatum, superare (= νικώ /11)

τ
turbo, turbavi, turbatum, turbare (= ταράζω / 2)

V
vulnero, vulneravi, vulneratum, vulnerare (= τραυματίζω, πληγώνω /19)

ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ A’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
arbitror, arbitratus sum, (arbitratum), arbitrari (= νομίζω, πιστεύω /15)
conor, conatus sum, (conatum), conari (= προσπαθώ /18)
miseror, miseratus sum, (miseratum), miserari (= οικτίρω, κλαίω, θρηνώ / 20, 22)
proelior, proeliatus sum, (proeliatum), proeliari (= πολεμώ /15)

Παρατηρήσεις
1. Προσοχή στον παρακείμενο των ρημάτων do (dedi) και sto (steti).
2. Το ρήμα lavo ε’χει διπλά τύπο σουπίνου (lavatum και lautum).
3. Τα ρήματα excrucio, nuntio και somnio ανήκουν στην α’ συζυγία παρά την κατάληξη τους (σε -ίο).

Β’ ΣΥΖΥΓΙΑ
Α
admoneo, admonui, admonltum, admonere (= συμβουλεύω / 7)

amoveo, amovi, amotum, amovere (= απομακρύνω /18)

appareo, apparui, apparitum, apparere (= εμφανίζομαι/14)

C
caveo, cavi, cautum, cavere (= προσέχω, φυλάγομαι/ 7)

compleo, complevi, completum, complere (= συμπληρώνω /ll)

contineo, continui, contentum, continere (= συγκρατώ, στερεώνω / 6)

D
debeo, debui, debitum, debere (= οφείλω, πρέπει / 7)
deleo, delevi, deletum, delere (= καταστρέφω, εξολοθρεύω, σκοτώνω / 3, 9)

Ε
exterreo, exterrui, extern turn, exterrere (= τρομοκρατώ / 20) F
foveo, fovi, fotum, fovere (= θάλπω, περιβάλλω με αγάπη / 5) Η
habeo, habui, habltum, habere (= έχω, θεωρώ / 3, 5, 8,15,17) I
iaceo, iacui, (iacitum), iacere (= κείμαι, βρίσκομαι/5)

iubeo, iussi, iussum, iubere (= διατάζω / 7,15Π)

L
lateo, latui, -, latere (= κρύβομαι / 20)

Μ
moveo, movi, motum, movere (= κινώ / 3)

Ν
noceo, nocui, nocitum, nocere (= βλάπτω / 3) Ρ
placeo, placui, placitum, placere (= αρέσω /3)
possideo, possedi, possessum, possidere (= κατέχω / 5)
prohibeo, prohibui, prohibitum, prohibere (= εμποδίζω /18)

R
remaneo, remansi, -, remanere (= παραμένω / 7)
respondeo, respondi, responsum, respondere (= απαντώ, αποκρίνομαι / 3,12)
rideo, risi, risum, ridere (= γελώ /

S
sedeo, sedi, sessum, sedere (= κάθομαι /
studeo,studui, – , studere (= σπουδάζω,ασχολούμαι/5)
stupeo, stupui, -,stupere (= βουβαίνομαι, θαμπώνομαι/3)

Τ
teneo, tenui, (tentum), tenere (= κρατώ / 5,17) U
urgeo, ursi, -, urgere (= σπρώχνω, στέλνω / 3) V
valeo, valui, (μτχ. μέλλ. valiturus, -a, -um), valere (= είμαι υγιής/
video, vldi, visum, videre (= βλέπω / 3, 8,14,18)

ΗΜΙΑΠΟΘΕΤΙΚΑ B’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
gaudeo, gavisus sum, (gavisum), gaudere (= χαίρομαι / 3)
soleo, solltus sum, (solitum), solere (= συνηθίζω / 7)

ΑΠΡΟΣΩΠΑ B’ ΣΥΖΥΠΑΣ
licet, licuit (και licitum est), -, licere (= επιτρέπεται, είναι δυνατό /

Σημείωση: Τα ρήματα licet, remaneo, studeo, stupeo, urgeo και, valeo δεν έχουν σουπίνο.

Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑ

Α
abdo, abdidi, abdrtum, abdere (= κρΰβω /17,20)
adduco, adduxi, adductum, adducere (= οδηγώ κάπου ή προς, παρακινώ / 17Π, 18,20)

a(d)gnosco, a(d)gnovi, a(d)gnltum, a(d)gnoscere (= αναγνωρίζω / 20)
adimo, ademi, ademptum, adimere (= αφαιρώ/9)
amitto, amisi, amissum, amittere (= χάνω /13)
animadverto, animadverti, animadversum, animadvertere (= παρατηρώ /12)

C
cerno, crevi, (cretum)*, cernere (= διακρίνω / 16)
claudo, clausi, clausum, claudere (= κλείνω /10)
compono, composui, composltum, componere (= τελειώνω τον πόλεμο με συνθήκη /11)

comprehendo, comprehendi, comprehensum, comprehendere (= συλλαμβάνω /16)

condo, condldi, conditum, condere (= κτίζω /10,18)
confundo, confudi, confusum, confundere (= συγχεω /18)
consldo, consedi, consessum, considere (= κάθομαι, «καθίζω τον εαυτό μου» /16)
consisto, constiti, (constltum), consistere (= συνίσταμαι, βρίσκομαι, περιορίζομαι /15)
constituo, constitui, constitQtum, constituere (= αποφασίζω / 9)
contundo, contudi, contiisum, contundere (= συντρίβω /10)
converto, converti, conversum, convertere (= γυρίζω κάποιον προς τα πίσω /18)
curro, cucurri, cursum, currere (= τρέχω /12)

D
dedo, dedldi, dedrtum, dedere (= παραδίδω /16)
dellgo, delegi, delectum, deligere (= εκλέγω / 9)
deprehendo, deprehendi, deprehensum, deprehendere (= συλλαμβάνω /19)
dico, dixi, dictum, dicere (= λέγω /12)
discedo, discessi, discessum, discedere (= αποχωρώ, σκορπίζομαι, φεύγω /16,17)

discurro, discu(cu)rri, discursum, discurrere (= τρέχω εδώ κι εκεί / 20)

Ε
exchldo, exclusi, exclusum, excludere (= κλείνω απέξω, διώχνω / 20)
expello, expuli, expulsum, expellere (= διώχνω /19)
extraho, extraxi, extractum, extrahere (= βγάζω τραβώντας, τραβάω έξω / 9, 20)

F
fingo, finxi, fictum, fingere (= πλάθω, κατασκευάζω /17)

G
gero, gessi, gestum, gerere (= διεξάγω /12,16)

I
impono, imposui, impositum, imponere (= επιβάλλω, βάζω επάνω /10)
invado, invasi, invasum, invadere (= εισχωρώ, καταλαμβάνω, πιάνω /13)

L
laedo, laesi, laesum, laedere (= βλάπτω, προσβάλλω / 9)

Μ
mitto, misi, missum, mittere (= στέλνω, ρίχνω /13)

Ο
occldo, occldi, occlsum, occidere (= σκοτώνω /16, 20Π)
occuro, occu(cu)rri, occursum, occurrere (= επιτίθεμαι /16)

Ρ
perdo, perdidi, perdltum. perdere (= χάνω / 9)
pergo, perrexi, perrectum, pergere (= κατευθύνομαι προς /18)
pono, posui, positum, ponere (= τοποθετώ / 6)
praesumo, praesumpsi, praesumptum, praesumere (= προγεύομαι /12)
produco, produxi, productum, producere (= οδηγώ μπροστά /16)
praetendo, praetendi, praetentum, praetendere (= τεντώνω μπροστά, κρεμώ μπροστά / 20)
prorepo, prorepsi, proreptum, prorepere (= ερπω προς, σερνομαι / 20)

R
recedo, recessi, recessum, recedere (= αποσύρομαι / 20)
remollesco, -, -, remollescere (= γίνομαι μαλθακός /15)
restituo, restitui, restitutum, restituere (= αποκαθιστώ, ξαναφέρνω / 9)

S
seiungo, seiunxi, seiunctum, seiungere (= χωρίζω /ll)
sino, sivi, situm, sinere (= αφήνω, επιτρέπω /15)

Τ
trado, tradidi, traditum, tradere (= παραδίδω, αναφέρω /16,19)
traho, traxi, tractum, trahere (= τραβώ /18)

V
verto, verti, versum, vertere (= στρέφω /16)
vinco, vici, victum, vincere (= κατανικά) /13)

* Σημείωση: Τα ρήματα abdo, condo, dedo. perdo και Irado είναι σύνθετα του do.

ΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ Γ’ ΣΥΖΥΠΑΣ ΣΕ -ίο

Α
accipio, accepi, acceptum, accipere (= υποδέχομαι /10)
adficio (afficio), adfeci, adfectum, adficere (= περιβάλλω /14)
aspicio, aspexi, aspectum, aspicere (= κοιτάζω /14)

C
capio, cepi, captum, capere (= πιάνω / 8,14Π)
concipio, concepi, conceptum, concipere (= συλλαμβάνω, πιάνω /14)
concutio, concussi, concussum, concutere (= συνταράζω /14)
confugio, confugi, -, confugere (= καταφεύγω /14)
cupio, cuplvi και cupii, cupltum, cupere (= επιθυμώ /11,14Π)

D
deficio, defeci, defectum, deficere (= χάνομαι, παθαίνω έκλειψη /13)

F
facio, feci.factum, facere (= κάνω / 14Π)
fugio, fugi, (fugitum), fugere (= φεύγω /16,14Π)

I
interficio, interfeci, interfectum, interficere (= σκοτώνω / 9)

Ρ
pario, peperi, partum (μτχ. μέλλ. pariturus, -a, -um), parere (= γεννώ /10)
proicio, proieci, proiectum, proicere (= ρίχνω, πετάω, καταθέτω /16)

R
reficio, refeci, refectum, reficere (= αναψύχω, ξεκουράζω /18)

ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
consequor, consecutus sum, (consecutum), consequi (= ακολουθώ /19)
irascor, iratus sum, (iratum), irasci (= οργίζομαι / 3)
morior, mortuus sum, mori (= πεθαίνω / 14Π, 16Π, 20 / μτχ. μέλλ. moriturus, -a, -um)

nascor, natus sum, (natum), nasci (= γεννιέμαι /11 / μτχ. μέλλ. nasciturus, -a, -um)

queror, questus sum, (questum), queri (= παραπονιέμαι /17)

♦ Σημείωση: To ρήμα morior ανήκει στα 15 ρήματα σε -ίο της γ’ συζυγίας.

ΑΠΡΟΣΩΠΑ Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
obtingit, obtigit, -, obtingere (= μου λαχαίνει ο κλήρος να /12)
accidit, accidit, -, accidere (= συμβαίνει/12)

♦ Σημείωση: Τα ρήματα accidit, conmgio, consisto, lateo, obtingit και remollesco δεν έχουν σουπίνο.

Δ’ ΣΥΖΥΓΙΑ

Α
aperio, aperui, apertum aperlre (= ανοίγω, αποκαλύπτω / 9)
audio, audl(v)i, audltum, audTre (= ακούω, πληροφορούμαι/7, 9Π)

D
desilio, desilui, -, desillre (= πηδώ κάτω /15)
dormio, dorml(v)i, dormltum, dormrre (= κοιμάμαι /18)

Ε
expedio, expedi(v)i, expedition, expedire (= απελευθερώνω /11)

I
invenio, inveni, inventum, invemre (= βρίσκω / 9)

Μ
munio, mum(v)i, munrtum, munlre (= οχυρώνω /10)

Ν
nutrio, nutrl(v)i, nutritum, nutrlre (= ανατρέφω /10) Ρ
punio, puru(v)i, punltum, punlre (= τιμωρώ / 9)

S
sentio, sensi, sensum, senffre (= καταλαβαίνω /18)

V
venio, veni, ventum, venire (= έρχομαι /14)

ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ Δ’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
orior, ortus sum (μτχ. μέλλ. oriturus, -a, -um), oriri (= ανατέλλω, γεννιέμαι, εμφανίζομαι /10)

Σημείωση: Το ρήμα desilio δεν ε’χει σουπίνο.

ΓΕΝΙΚΑ

ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ
fero, tuli, latum, ferre (= φέρνω 10Π / fertur = λέγεται /18)
fio, factus sum, fieri (= γίνομαι /16)
possum, potui, -, posse (= μπορώ / 6,13,17)
sum, fui, -, esse (= είμαι /1,2,3,4 κ.ε.)

ΣΥΝΘΕΤΑ TOY SUM
absum, afui, -, abesse (= απουσιάζω /18)
(possum, potui, -, posse = μπορώ / 6,13,17)

ΣΥΝΘΕΤΑ TOY eo (eo, ii και ivi, itum, ire)
pereo, perii, perltum, perlre (= χάνομαι, πεθαίνω /12)
redeo, redii, reditum, redlre (= επιστρέφω /12)
transeo, transii, transltum, translre (= περνώ, διέρχομαι /11)

ΣΥΝΘΕΤΑ TOY fero
defero, detuli, delatum, deferre (= μεταφέρω/20)
refero, ret(t)uli, rel(l)atum, referre (= παραδίδω / 16)
transfero, transtuli, translatum, transferre (= μεταφέρω /10)

ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ
coepi, coepisse (= άρχισα /18) inquam (= λέγω, φημί/12)

Πηγή: http://laventer.blogspot.com/

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ : Συγκεντρωτικός Πίνακας Ουσιαστικών

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Με αστερίσκο τα ουσιαστικά κλίνονται μόνο στον ενικό αριθμό (singularia tantum), ενώ τα υπογραμμισμένα κλίνονται μόνο στον πληθυντικό αριθμό (pluralia tantum).

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

Aeneas, -ae* (= ο Αινείας / 2,10)
Anchises, -ae* (= ο Αγχίσης / 2)
Belgae, – arum (= οι Βέλγοι, η χώρα των Βέλγων / 7)
Caligula, -ae* ( = ο Καλιγούλας / 20)
Catilina, -ae* (= ο Κατιλίνας /19)
incola, -ae (= κάτοικος /1,3)
poeta, -ae (= ποιητής /1,5)
Trebia, -ae* (= ο ποταμός Τρεβίας /11)

ΘΗΛΥΚΑ

Aethiopia, -ae* (= η Αιθιοπία / 3)
Africa, -ae* (= η Αφρική / 2,11)
agriculture, -ae (= γεωργία /15)
Alba, -ae Longa, -ae* (= η Άλβα Λόγγα /10)
Alia, -ae* (= ο ποταμό Αλίας /II)
arnica, -ae (= φίλη /1)
amicitia, -ae (- φιλία, συμμαχία / 4)
Andromeda, -ae* (= η Ανδρομέδα/3)
Athenae, -arum (= η Αθήνα /14)
audacia, -ae* (= τόλμη / 4)
avaritia,-ae* (= πλεονεξία, απληστία/4)
belua, -ae (= άγριο ζώο, κήτος / 3)
Campania, -ae* (= η Κομπανία / 5)
Cannae, -arum (= οι Κάννες/11)
Cassiope, -es* (= η Κασσιόπη / 3)
cauda, -ae (= ουρά /18)
causa, -ae (= αιτία /17)
cera, -ae (= κερί/
clava, -ae (= ρόπαλο /18)
Concordia, -ae* (= ομόνοια/4)
copia, -ae (= αφθονία /11)
cura, -ae (= έγνοια, φροντίδα /1)
diaeta, -ae (= θερινή κατοικία / 20)
Diana, -ae* (= η Άρτεμη /
epistula, -ae (= επιστολή /1)
femina, -ae (= γυναίκα / 9)
fiducia, -ae (= εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση /13)
filia, -ae (= θυγατέρα / 3,12)
filiola, -ae (= κορούλα /12)
forma, -ae (= σχήμα, ομορφιά / 3)
fortuna, -ae (= τύχη /1)
fuga, -ae (= φυγή /16)
Gallia, -ae* (= η Γαλατία /11)
gloria, -ae (= δόξα/5)
hasta, -ae (= δόρυ / 3)
Hispania, -ae* ( = η Ισπανία /11,18)
hostia, -ae (= σφάγιο για θυσία / 3)
Ilia, -ae* (= η Ρέα, η Ιλία /10)
injuria, -ae (= αδικία, προσβολή /1, 9Α)
inopia, -ae (= έλλειψη / 7)
insidiae, -arum (= ενέδρα, δόλος, τέχνασμα/2,11)
Italia, -ae* ( = η Ιταλία / 2,5Π, 10,11)
iustitia, -ae* (= δικαιοσύνη / 4)
lacrima, -ae (= δάκρυ / 9,17)
Lucretia, -ae* (= η Λουκρητία/9)
luna, -ae* (= σελήνη /13)
lupa, -ae (= λύκαινα/10)
Minerva, -ae* (= η Αθηνά /
miseria, -ae (= δυστυχία /1)
ora, -ae (= ακτή / 3)
patria, -ae (= πατρίδα / 2,4)
Persa, -ae* (= ο Πέρσης /12)
Perses, -ae* (= ο Περσέας, ο βασιλιάς της Μακεδονίας /12)
porta, -ae (= πόρτα /10)
pudicitia, -ae* (= αιδημοσύνη, τιμή, αγνότητα 19)
puella, -ae (= κορίτσι, κοπέλα/3,12)
pugna, -ae (= μάχη /13,19)
querela, -ae (= παράπονο, διαμαρτυρία /1)
reglna, -ae (= βασίλισσα / 2)
Roma, -ae* (= η Ρώμη /1,18)
sapientia, -ae* (= σοφία, φρόνηση / 4) silva, -ae (= δάσος /
spelunca, -ae (= σπηλιά /18)
turba, -ae (= πλήθος /20)
Stella, -ae (= αστέρι /13)
via, -ae(= δρόμος/18)
terra, -ae (= γη /1)
victoria, -ae (= νίκη /11)
Tertia, -ae* (= Τερτία/12)
Zama, -ae* (= η Ζάμα/11)
Troia, -ae* (= Τροία/2)

Παρατηρήσεις
1. Το ουσιαστικό incola, -ae είναι αρσενικού και θηλυκού γένους.
2. Το ουσιαστικό copia, -ae είναι ετερόσημο (copia, -ae = αφθονία / copiae, -arum = στρατιωτικές δυνάμεις).
3. Το ουσιαστικό cera, -ae (= κερί) στον πληθυντικό σημαίνει ό,τι και το pugillares, -ium (= πλάκες αλειμμένες με κερί).
4. To fortuna, -ae (= τύχη) στον πληθυντικό (fortunae, -arum) σημαίνει «αγαθά, περιουσία».

Β’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ
ΑΡΣΕΝΙΚΑ

adversarius, -ii (= αντίπαλος, εχθρός /13)
ager, agri (= αγρός / 5,11)
animus, -i (= ψυχή /5, 6,12,13,14)
annus, -i (= έτος / 4, 5,10,11, 20)
aper, apri (= κάπρος, αγριογούρουνο /
Arverni, -orum (= Αρβέρνοι, έθνοςτης Γαλατίας /16)
Augustus, -i* ( = ο Αύγουστος /10)
Cacus, -i* (= ο Κάκος /18)
calceus, -i (= υπόδημα, μποτίνι / 3)
caseus, -i (= τυρί /15)
Cassius, -ii/-i* (= ο Κάσσιος /14)
catellus, -i (= σκυλάκι /12)
Cepheus, -i και -eos* (= ο Κηφέας / 3)
Claudius, -ii/-i* (= ο Κλαύδιος / 20)
Cornelius, -ii/-i / Tacitus, -i* (= ο Κορνήλιος Τάκιτος /
culter, cultri (= μαχαίρι/9)
deus, -i(= θεός/3,4)
dolus, -i (= δόλος/2)
elephantus, -i (= ελέφαντας /11)
equus, -i (= άλογο /15)
Fabius, -ii/-i Maximus, -i* (= ο Φάβιος Μάξιμος /11)
Falernus, -i* (ager) (= ο Φαλερνός αγρός, περιοχή της Καμπάνιας /II)
filius, -ίί/-ί(=γιος/2,9,10)
fluvius, —ii/—ί (= ποτάμι /18)
Gaius, -ii/-i Antonius, —ii/—i* (= ο Γάιος Αντώνιος /19)
Gaius, —ii/—i Plinius, -ii/-i* (= ο Γάιος Πλίνιος /
Gaius, -ii/-i Sallustius, -ii/-i* (= ο Γάιος Σαλλούστιος /19)
Gallus, -i (= ο Γαλάτης /17)
gladius, -ii/-i (= ξίφος /16)
Graecus, -i ( = ο Έλληνας / 2)
lulus, -i* (= ο’Ιουλος/10)
Iunius, -ii/-i Brutus, -i* ( = ο Ιούνιος Βρούτος / 9,10)
Lucius, -ii/-i Aemilius, -ii/-i Paulus, -i* (= ο Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος /12,13)
Lucius, — ii/—ί Sergius, -ii/-i Catallna, -ae* (= ο Λεύκιος Σέργιος Καταλίνας /19)
legatus, -i (= διοικητής λεγεώνας, ύπαρχος, πρέσβης, απεσταλμένος / 7,13,16)
liber, libri(= βιβλίο/5)
locus, -i (= τόπος / loca, -orum = τόποι, loci, -orum = χωρία βιβλίου / 5,15)
magister, γεν. magistri (= δάσκαλος / 5)
maritus, -i (= ο σύζυγος / 9)
Marcus, -i Antonius, -ii/-i* (= ο Μάρκος Αντώνιος /14)
Marcus, -i Tullius, -ii/-i* (= ο Μάρκος Τύλλιος /19)
minister, γεν. ministri (= θεράποντος, υπηρέτης / 6)
modus, -i (= τρόπος / 9,13)
mortuus, -i (= νεκρός /14)
natus, -i (= γιος / 2)
Neptunus, -i* (= ο Ποσειδώνας / 3)
Nervii, -orum (= οι Νέρβιοι, η χώρα των Νερβίων / 7)
numerus, -i (= αριθμός /16)
Octavianus, -i* (= ο Οκταβιανός /14)
Orcus, -i* (= ο Πλούτωνας /14)
Ovidius, -ii/-i* (= ο Οβίδιος /1)
Perseus, -i και -eos* (= ο Περσέας, ο μυθικός ήρωας / 3)
pontus, -i (= θάλασσα / 2)
populus, -i (= λαός/9,10,11)
Publius, -ii/-i* (= ο Πόπλιος /ll)
puer, pueri (= παιδί/5)
Remus, -i* (= ο Ρώμος /10)
Romanus, -i (= ο Ρωμαίος / 4,10,11)
Romulus, -i* (= ο Ρωμύλος /10,18)
scopulus, -i (= βράχος / 3)
Sedulius, —ii/—i* (= ο Σεδούλιος /11)
servus, -i (= δούλος, υπηρέτης / 6,14)
Sextus, -i Tarquinius, -ii/-i* (= ο Σέξτος Ταρκύνιος / 9)
Silius, -ii/-i Italicus, -i* (= ο Σίλιος Ιταλικός / 5)
socius, -ii (= σύντροφος / 2,19)
somnus, -i (= ύπνος /14,18)
stilus, -i (= γραφίδα /
Sulpicius, -ii/-i Gallus, -i* (= ο Σουλπίκιος Γάλλος /13)
Tarquinius, -ii/-i Collatlnus, -i* (= ο Ταρκύ¬νιος Κολλατίνος / 9)
Tarquinius, -ii/-i Superbus, -i* (= ο Ταρκύ¬νιος ο Υπερήφανος / 9)
Ticmus, -i* (= ο Τίκινος ποταμός /11) Trasumenus, -i* (= η λίμνη Τρασιμένη /11)
triumphus, -i (= θρίαμβος /12)
ventus, -i (= άνεμος / 2)
Vergilius, -ii/-i* (= ο Βεργίλιος/5) vesper, γεν. vesperi (= εσπέρα, βράδυ /12)
vir, γεν. viri (= άνδρας / 5, 6,19)

ΟΥΔΕΤΕΡΑ
arma, -orum (= όπλα /16)
bellum, -i (= πόλεμος / 4, 5, 10, 11, 12, 13, 14,15)
beneficium, -ii/-i (= ευεργεσία/4) caelum, -i (= ουρανός /10,13)
castra, -orum (= στρατόπεδο / 7,16, 20)
consilium, -ii/-i (= σκέψη, σχέδιο / 6) delictum, -i (= έγκλημα / 9)
dictum, -i (= λόγος /12)
ephippium, -ii/-i (= εφίππιο, σέλα / 15) frumentum, -i (= δημητριακά, σιτάρι/7) fundamentum, -i (= θεμέλιο / 6) Hermaeum, -i* (= το Ερμαιο / 20) hiberna, -orum (= χειμερινό στρατόπεδο / 7)
imperium, -ii/-i (= εξουσία / 9,10,20) ingenium, -ii/-i (= πνεύμα / 4, 5,19) incitamentum, -i (= ερέθισμα / Lavinium, -ii/-i* (= το Λαβίνιο /10) monstrum, -i (= θέαμα παράξενο και
φοβερό /13)
monumentum, -i (= μνημείο, τάφος / 5) oraculum, -i (= μαντείο / 3)
osculum, -i (= φιλί /12)
periculum, -i (= κίνδυνος / 4,17)
pilum, -i (= ακόντιο /16)
proelium, —ii/—i (= μάχη /15,19) regnum, -i (= βασίλειο /10)
Saguntum, -i* (= το Σάγουντο/11) signum, -i (= σημαία/16) solarium, -ii/-i (= λιακωτό / 20)
somnium, -ii/-i (= όνειρο /14)
studium, -ii/-i (= σπουδή, ασχολία /15) supplicium, -ii/-i (= τιμωρία/4,14) tabernaculum, -i (= σκηνή /17) templum, -i (= ναός / 5)
ergum, -i (= πλάτη, νώτα /16) testamentum, -i (= διαθήκη /17)
velum, -i (= παραπέτασμα, κουρτίνα / 20)
venabulum, -i (= κυνηγετική λόγχη /
verbum, -i (= λόγος / 7)
vestigium, -ii/-i (= ίχνος, αποτύπωμα /18)
vinum, -i (= κρασί /15)

Παρατηρήσεις
1. Το ουσιαστικό elephantus, -i (= ελέφαντας) κλίνεται και σύμφωνα με τη γ’ κλίση (elephas, -antis).
2. Το ουσιαστικό locus, -i (= τόπος) είναι ετερογενές, δηλ. στον πληθυντικό κλίνεται και ως αρσενικό (loci, -orum = τα χωρία του βιβλίου) και ως ουδέτερο (loca, -orum = τόποι).
3. Το ουσιαστικό supplicium, -ii/-i (= τιμωρία) είναι ετερόσημο, δηλ. στον πληθυντικό supplicia, -orum σημαίνει «ικεσία, λατρεία, προσευχές».

Γ’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ
bos, bovis (= βόδι/18)
Caesar, -ris* (= ο Καίσαρας / 7,10,16)
career, -ris (= φυλακή /19)
Carthaginiensis, -is (= ο Καρχηδόνιος /11)
Cicero, -onis* (= ο Κικέρωνας /19)
collis, -lis (= λόφος / 7)
commilito, -onis (= συστρατιώτης,
σύντροφος / 20)
consul, -is (= ύπατος / 9,12,19)
dolor, -oris (= πόνος / 9)
dux, -cis (= αρχηγός, στρατηγός /11,16) eques, γεν. equitis (= ιππέας /16) familiaris, -is (= φίλος, γνωστός /17) finis, γεν. finis (= τέλος /10)
fons, γεν. fontis (= πηγή / 6)
Geryon, γεν. Geryonis* (= ο Γηρυόνης /18)
grex, γεν. gregis (= κοπάδι /18) Hannibal, -lis* (= ο Αννίβας /ll) Hercules, -lis (& Herculi)* (= ο Ηρακλής /18)
homo, -inis (= άνθρωπος /14,15)
hostis, -is (= εχθρός / 7,16)
imperator, -oris (= στρατηγός, αυτοκράτορας /13, 20)
insidiator, -oris (= συνωμότης,
δολοφόνος / 20)
interpres, -etis (= ερμηνευτής/6) iudex, γεν. iudicis (= δικαστής / 6) Lemovlces, -um (= οι Λεμόβικες, έθνος της Γαλατίας /16)
mercator, -oris (= έμπορος /15,17) miles, -itis (= στρατιώτης / 7,13,19,20) mons, γεν. montis (= βουνό / 6Π, mos, γεν. mods (= συνήθεια, έθιμο /10) pastor, -oris (= βοσκός /18)
pater, -tris (= πατέρας / 9,12)
pes, γεν. pedis (= πόδι /15,20) princeps, -ipis (= ηγεμόνας /16) pudor, -oris (= ντροπή /17)
pugillares, -ium (= πλάκες αλειμμένες με κερί /
rex, -gis (= βασιλιάς / 9)
rumor, -oris (= φήμη, νέα / 20)
Scipio, -onis* (= ο Σκιπίωνας /11) speculator, -oris (= ανιχνευτής, κατάσκοπος / 7)
terror, -oris (= τρόμος /13,14)
Tiberis, -is* (= ο Τίβερης /18)
timor, -oris (= φόβος /14,17) Vercingetorix, -gis* (=ο Βερκιγγετόριγας /16)

ΘΗΛΥΚΑ
aequitas, -atis* (= ισότητα, δικαιοσύνη / 6)
aetas, -atis (= ηλικία / 20)
Alpes, – (και συνήθως Alpes, -ium) (= οι
Αλπεις /11)
ars, γεν. artis (= τεχνη / 6Π, 13) caedes, -is (= σφαγή / 7,16, 20)
caro, γεν. carnis (= κρέας /15)
civitas, -atis (= πολιτεία / 6,15,16) clades, -is (= καταστροφή, συντριβή /ll) cogitatio, -onis (= σκέψη, λογισμός/ cohors, -rtis (= κοόρτη /16) Dido, -onis* (= η Διδώ / 2)
foris, -is (και συνήθως fores, -ium)
(= πόρτα/20)
gens, γεν. gentis (= λαός, έθνος /11) legio, -onis (= λεγεώνα / 7)
lex, -gis (= νόμος/6)
libertas, -atis (= ελευθερία / 6) magnitudo, -inis (= μέγεθος /14,17) mens, γεν. mentis (= νους / 6) Neapolis, -is* (= η Νεάπολη / 5)
nex, -cis (= θάνατος /15)
nox, γεν. noctis (= νύχτα /13)
pars, γεν. partis (= μέρος /18)
pellis, -is (= δέρμα /15)
potestas, -atis (= δύναμη, εξουσία /15)
ratio, -onis (= φύση, λογική /13)
salus, -utis (= σωτηρία, υγεία, ευημερία /
solitudo, -inis (= ερημιά /
urbs, γεν. urbis (= πόλη /18)
uxor, -oris (= η σύζυγος / 9)
venatio, -onis (= κυνήγι /
virtus, -utis (= ανδρεία /17)
vis (= δύναμη, βία / 7,11,18)
vox, γεν. vocis (= διάδοση, φωνή /17)

ΟΥΔΕΤΕΡΑ_
caput, capitis (= κεφάλι, θανατική ποινή /14)
corpus, γεν. corporis (= σώμα / 4, 6,17) flumen, γεν. fluminis (= ποτάμι /15) genus, generis (= γένος, καταγωγή / 6Π, 19)
lac, γεν. lactis (= γάλα /15)
moenia, γεν. moenium (= τείχη /10) nomen, γεν. nominis (= όνομα /10,12,14) omen, γεν. ominis (= οιωνός /12)
rete, γεν. retis (= δίχτυ /
vulnus, γεν. vulneris (= τραύμα / 9)

Παρατηρήσεις
1. Τα ουσιαστικά finis, -is (= τέλος), mos, γεν. moris (= συνήθεια, έθιμο), pater, -tris (= πατέρας) και pars, -rtis (= μέρος) είναι ετερόσημα. Αλλάζουν σημασία στο πλη¬θυντικό αριθμό, δηλ. fines, -ium (= όριο, σύνορο), mores, -um (= ήθη, θεσμοί), patres, -um (= οι συγκλητικοί, οι πατρίκιοι) και partes, -ium (= η πολιτική παράτα-ξη)•
2. Τα ουσιαστικά homo, -inis (= άνθρωπος), dux, -cis (= αρχηγός), bos, γεν. bovis (= βόδι), interpres, -etis (= ερμηνευτής) και hostis, -is (= εχθρός) είναι αρσενικού και θηλυκού γένους.
3. Τα ουσιαστικά foris, -is (= πόρτα) και Alpis, -is (= οι Άλπεις) χρησιμοποιούνται συ¬νήθως στον πληθυντικό αριθμό: fores, -ium και Alpes, -ium.

Δ’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

metus, -us (= φόβος /13)
motus, -us (= κίνηση /13)
mugltus, -us (= μουγκρητό /18)
status, -us (= στάση /13)
usus, -us (= χρήση /15)
vultus, -us (= πρόσωπο /17)

ΘΗΛΥΚΑ

aditus, -us (= προσέγγιση /13)
casus, -us (= τυχαίο απροσδόκητο γεγονός ή περιστατικό / 20)
complexus, -us (= αγκάλιασμα, αγκαλιά /12)
equitatus, -us (= ιππικό /16)
exercitus, -us (= στρατός /13,14,17,19)
magistratus, -us (= οι αρχές, οι άρχοντες / 6, 15)
domus, -us (= σπίτι / 4,12)

Ε’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ
facies, -ei (= πρόσωπο /14)
fides, -ei* (= πίστη /14)
res, rei (= πράγμα /14,15,16,17,19)
species, -ei (= θέαμα, μορφή /14)
spes, -ei (= ελπίδα /12)
dies, -ei (= ημέρα /14,16, 20)

ΘΗΛΥΚΑ
effigies, -ei (= εικόνα, μορφή, «είδωλο» /14)

Παρατήρηση

Το ουσιαστικό fides, -ei (= πίστη) κλίνεται μόνο στον ενικό αριθμό (singulare tantum).

ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ
ΜΟΝΟΚΑΤΑΛΗΚΤΑ
ferox, -oris (= άγριος / 8,10)
iners, -rtis (= νωθρός, άπραγος, μαλθακός /15)
ingens, -ntis (= πελώριος, φοβερός /10,14,17)

ΔIΚΑΤΑΛΗΚΤΑ
Cannensis – Cannensis – Cannense (= ο των Καννών /11)
Carthaginiensis – Carthaginiensis – Carthaginiense (= Καρχηδονιακός /11)
communis – communis – commune (= κοινός /17)
illustris – illustris – illustre (= λαμπρός, ένδοξος /13)
incredibilis – incredibilis – incredibile (= απίστευτος /17)
llberalis – Hberalis – llberale (= αυτός που ταιριάζει σε ελεύθερο άνθρωπο, ελευθέριος /13)
militaris – militaris – militare (= στρατιωτικός /15,16,17)
mirabilis – mirabilis – mirabile (= θαυμαστός, παράδοξος, περίεργος / 20)
nobilis – nobilis – nobile (= ευγενής, αριστοκρατικός /19)
omnis – omnis – omne (= όλος, ο καθένας / 6,7,11,15)
Parmensis – Parmensis – Parmense (= από την Πάρμα /14)
similis – similis – simile (= όμοιος /14)
tristis – tristis – triste (= λυπημένος, θλιμμένος /12, 20)
turpis – turpis – turpe (= αισχρός /15)

ΤΡΙΚΑΤΑΛΗΚΤΑ_
alacer – alacris – alacre (= ζωηρός, πρόθυμος /13)
equester – equestris – equestre (= ιππικός /15)

Πηγή: http://laventer.blogspot.com/

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ : Μεταφράσεις Κειμένων 1-20

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

Κείμενο 1: Ο ποιητής Οβίδιος είναι εξόριστος στην Ποντική γη. Γράφει συχνά γράμματα στη Ρώμη. Τα γράμματα του είναι γεμάτα παράπονα. Αποζητά τη Ρώμη και κλαίει την κακή του τύχη. Διηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και την παγωμένη γη. Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή. Πολεμάει ενάντια στην αδικία με τις επιστολές του. Η Μούσα είναι η μοναδική φίλη του ποιητή.

Κείμενο 2: Ο Αινείας είναι γιος του Αγχίση. Πατρίδα του Αινεία είναι η Τροία. Οι Έλληνες πολιορκούν την Τροία και με δόλο την κυριεύουν. Ο Αινείας πλέει προς την Ιταλία με τον Αγχίση, με το γιο του και τους συντρόφους του. Οι άνεμοι όμως αναταράζουν το πέλαγος και φέρνουν τον Αινεία στην Αφρική. Εκεί η βασίλισσα Διδώ θεμελιώνει μια καινούρια πατρίδα. Ο Αινείας διηγείται στη βασίλισσα από την αρχή τους δόλους των Ελλήνων. Η βασίλισσα ερωτεύεται τον Αινεία και ο Αινείας τη βασίλισσα. Τελικά ο Αινείας πλέει στην Ιταλία και η βασίλισσα ξεψυχά.

Κείμενο 3: Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν μια κόρη, την Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας θυμωμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας ένα θαλασσινό κήτος, που αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: « Στο θεό αρέσει βασιλικό σφάγιο». Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα πάνω σ’ ένα βράχο. Το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά καταφτάνει πετώντας ο Περσέας με τα φτερωτά του σανδάλια του· βλέπει την κόρη και θαμπώνεται από την ομορφιά της. Ο Περσέας σκοτώνει το κήτος με το δόρυ και απελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

Κείμενο 4: Τους αρχαίους Ρωμαίους διέκρινε (ή Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε) πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια κι ελάχιστη πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών αλλά και οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή. Παράβγαιναν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα τους. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με το θάρρος τους κι αποκτούσαν συμμάχους με τις ευεργεσίες τους. Εκλεγμένοι άντρες φρόντιζαν για το κράτος· οι άντρες αυτοί είχαν το σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά το πνεύμα δυνατό από τη σοφία τους.

Κείμενο 5: Ο Σίλιος Ιταλικός, ο επικός ποιητής, ήταν άντρας δοξασμένος. Τα δεκαεφτά βιβλία του για το δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο είναι όμορφα. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του παρέμενε στην Καμπανία. Στα μέρη εκείνα είχε στην κατοχή του πολλά αγροκτήματα. Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη ψυχή. Επιδίωκε (να φτάσει) τη δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλλε το πνεύμα του με αγάπη. Τον τιμούσε όπως ο μαθητής το δάσκαλο. Το μνημείο του, που βρισκόταν στη Νεάπολη, το θεωρούσε (κάτι) σα ναό.

Κείμενο 6: Στην πολιτεία που τη στεριώνουν οι νόμοι, οι καλοί πολίτες τηρούν τους νόμους πρόθυμα: γιατί ο νόμος είναι το θεμέλιο της ελευθερίας, η πηγή της δικαιοσύνης. Ο νους, η ψυχή, η σκέψη και η κρίση της πολιτείας βρίσκονται στους νόμους. Όπως τα σώματα μας δεν υπάρχουν (δε στέκονται) χωρίς το μυαλό, έτσι και η πολιτεία δε στέκεται χωρίς το νόμο. Οι άρχοντες είναι θεράποντες των νόμων, οι δικαστές είναι ερμηνευτές των νόμων και, τέλος, όλοι εμείς είμαστε υπηρέτες των νόμων· γιατί έτσι μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.

Κείμενο 7: Λόγω της έλλειψης σιταριού ο Καίσαρας εγκαθιστά τις λεγεώνες του σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα. Διατάζει τέσσερις από αυτές να ξεχειμωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων και (άλλες) τρεις διατάζει να παραμείνει στη χώρα των Βέλγων. Δίνει εντολή σε όλους τους διοικητές των λεγεώνων να μεταφέρουν στάρι στα στρατόπεδά τους. Συμβουλεύει τους στρατιώτες του με τα παραπάνω λόγια: «Πληροφορούμε ότι οι εχθροί πλησιάζουν· οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι οι εχθροί βρίσκονται κοντά. Πρέπει να φυλάγεστε από την ορμή των εχθρών· γιατί συνηθίζουν να εξορμούν από τους λόφους και μπορούν να κατασφάξουν τους στρατιώτες μας».

Κείμενο 8: Ο Γάιος Πλίνιος στέλνει τις ευχές του στο φίλο του Κορνήλιο Τάκιτο. Θα γελάσεις. Έπιασα τρία φοβερά αγριογούρουνα. «Ο ίδιος;» θα ρωτήσεις. Εγώ ο ίδιος. Καθόμουν δίπλα στα δίχτυα· πλάι μου δεν είχα τη λόγχη, αλλά τη γραφίδα και τις πλάκες· σκεφτόμουν κάτι και κρατούσα σημειώσεις· παρόλο που είχα τα δίχτυα άδεια, είχα όμως τις πλάκες μου γεμάτες. Τα δάση κι η ερημιά (ή η μοναξιά) είναι δυνατά ερεθίσματα της σκέψης. Όταν πας στο κυνήγι, θα μπορέσεις κι εσύ να φέρεις εκεί τις πλάκες: (τότε) δε θα δεις την Άρτεμη να πλανιέται στα βουνά αλλά την Αθηνά. Γεια σου!

Κείμενο 9: Ο Ταρκύνιος, ο υπερήφανος, ο έβδομος και τελευταίος από τους βασιλιάδες, χάνει την εξουσία του με τούτο τον τρόπο. Ο γιος του Σέξτος Ταρκύνιος προσβάλλει την τιμή της Λουκρητίας, της γυναίκας του Κολλατίνου. Ο άντρας της και ο πατέρας της και ο Ιούνιος Βρούτος τη βρίσκουν περίλυπη. Η γυναίκα τους αποκαλύπτει με δάκρυα την προσβολή και αυτοκτονεί μ’ ένα μαχαίρι. Ο Βρούτος βγάζει το μαχαίρι από την πληγή με μεγάλο πόνο (με βαθιά οδύνη) κι ετοιμάζεται να τιμωρήσει την εγκληματική πράξη. Ξεσηκώνει το λαό κι αφαιρεί την εξουσία από τον Ταρκύνιο. Λεύτερος πια ο ρωμαϊκός λαός αποφασίζει να εκλέξει δύο υπάτους, τον Ιούνιο Βρούτο και τον Ταρκύνιο Κολλατίνο.

Κείμενο 10: Ο Αινείας θα κάνει φοβερό πόλεμο στην Ιταλία. Θα συντρίψει άγριους λαούς, θα τους επιβάλλει θεσμούς και θα χτίσει τείχη. Εσύ θα αποθεώσεις τον Αινεία. Αργότερα ο Ίουλος, ο γιος του Αινεία, θα μεταφέρει το βασίλειο από το Λαβίνιο και θα οχυρώσει την Άλβα Λόγγα. Μετά από τριακόσια χρόνια η Ιλία να γεννήσει δύο γιους, το Ρωμύλο και το Ρώμο, που θα του θρέψει μια λύκαινα. Ο Ρωμύλος θα χτίσει τα τείχη τα τείχη του Άρη και θα δώσει στους Ρωμαίους το όνομά του. Η εξουσία των Ρωμαίων δε θα ‘χει τέλος. Ο Καίσαρας Αύγουστος, απόγονος του Ιούλου, θα κλείσει τις πόρτες του Πολέμου και θα ξαναφέρει τη βασιλεία του Κρόνου. Κι αυτόν, όπως τον Αινεία, θα τον (υπο)δεχτείς στον ουρανό.

Κείμενο 11: Ο Αννίβας, ο Καρχηδόνιος στρατηγός, σε ηλικία 26 χρόνων νίκησε στον πόλεμο (πολέμησε και νίκησε) όλα τα έθνη της Ισπανίας και κυρίευσε με τη βία το Σάγουντο. Έπειτα πέρασε με ελέφαντες πάνω από τις Άλπεις, που χωρίζουν την Ιταλία από τη Γαλατία. Μόλις βρέθηκε στη Ιταλία, κατατρόπωσε κι εξολόθρευσε τις ρωμαϊκές στρατιές στον ποταμό Τίκινο, στον ποταμό Τρεβία , στη λίμνη Τρασιμένη και στις Κάννες. Ο Αννίβας ξέφυγε από την ενέδρα του Φάβιου Μαξίμου στην περιοχή του Φαλερνού. Αφού συμπλήρωσε 14 χρόνια στην Ιταλία, οι Καρχηδόνιοι τον ανακάλεσαν στην Αφρική. Εκεί ο Αννίβας μάταια επιδίωξε να τελειώσει τον πόλεμο με συνθήκη. Τελικά, αγωνίστηκε με τον Πόπλιο Σκιπίωνα στη Ζάμα, αλλά τη νίκη την κέρδισαν οι Ρωμαίοι.

Κείμενο 12: Στο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο, που είχε εκλεγεί ύπατος για δεύτερη φορά, έλαχε να κάνει πόλεμο με το βασιλιά Περσέα. Μόλις γύρισε σπίτι του το βραδάκι, η κορούλα του Τέρτια, που τότε ήταν πολύ μικρούλα, έτρεξε στην αγκαλιά του. Ο πατέρας της τη φίλησε αλλά παρατήρησε ότι ήταν λιγάκι στενοχωρημένη. « Τι τρέχει, Τέρτια μου; » ρώτησε. « Γιατί είσαι θλιμμένη; Τι σου συνέβη;» « Μπαμπά μου, πέθανε ο Πέρσης» απάντησε εκείνη. Είχε πράγματι πεθάνει ένα σκυλάκι με αυτό το όνομα, που η κοπέλα το αγαπούσε πολύ. Τότε ο πατέρας της τής είπε: « Δέχομαι τον οιωνό (ή το δέχομαι ως οιωνό)». Έτσι από ένα τυχαίο λόγο προγεύτηκε (ή στην ψυχή του) την ελπίδα ενός περίλαμπρου θριάμβου.

Κείμενο 13: Ο Σουλπίκιος Γάλλος ήταν ύπατος του Λεύκιου Αιμίλιου Παύλου που πολεμούσε εναντίον του βασιλιά Περσέα. Μια ξάστερη νύχτα έγινε ξαφνικά έκλειψη της σελήνης· τρόμος έπιασε τις ψυχές των στρατιωτών από(αυτό) το ξαφνικό φοβερό θέαμα και ο στρατός έχασε το ηθικό του. Τότε ο Σουλπίκιος Γάλλος πραγματεύτηκε (σε ομιλία του) τη φύση του ουρανού και τη στάση και τις κινήσεις των άστρων και της σελήνης και με αυτό τον τρόπο έστειλε το στρατό με αναπτερωμένο το ηθικό στη μάχη. Έτσι τα « ελευθέρια μαθήματα» του Γάλλου άνοιξαν το δρόμο για τη λαμπρή εκείνη νίκη του Αιμίλιου Παύλου. Επειδή αυτός κατανίκησε το φόβο του ρωμαϊκού στρατού, ο στρατηγός μπόρεσε να νικήσει τους εχθρούς.

Κείμενο 14: Μετά τη ναυμαχία του Ακτίου ο Κάσιος από την Πάρμα, που είχε υπηρετήσει στο στρατό του Μάρκου Αντώνιου, κατέφυγε στην Αθήνα. Εκεί, πριν καλά-καλά παραδώσει την ταραγμένη του ψυχή στον ύπνο, του εμφανίστηκε ξαφνικά μια τρομερή μορφή. Νόμισε πως ερχόταν προς το μέρος του ένας άνθρωπος με πελώριο ανάστημα και βρώμικη όψη, όμοιος με είδωλο νεκρού. Μόλις τον είδε ο Κάσιος, τον έπιασε φόβος και θέλησε να πληροφορηθεί το όνομά του. Εκείνος απάντησε πως ήταν ο Πλούτωνας (ο Χάροντας). Τότε τρόμος συντάραξε τον Κάσιο και τον ξύπνησε (σήκωσε από τον ύπνο του). Ο Κάσιος φώναξε τους δούλους του και τους ρώτησε γι’ αυτόν τον άνθρωπο. Εκείνοι (όμως)δεν είχαν δει κανένα. Ο Κάσιος ξανακοιμήθηκε (παραδόθηκε ξανά στον ύπνο)κι ονειρεύτηκε την ίδια μορφή. Λίγες μέρες αργότερα τα ίδια τα πράγματα επιβεβαίωσαν την αξιοπιστία του ονείρου: Ο Οκταβιανός του επέβαλε την ποινή του θανάτου.

Κείμενο 15: Όλη η ζωή των Γερμανών περιορίζεται στο κυνήγι και στις στρατιωτικές ασχολίες (στη σπουδή των στρατιωτικών πραγμάτων). Οι Γερμανοί δεν ασχολούνται με τη γεωργία, αλλά τρέφονται με γάλα, τυρί και κρέας. Αν και ζουν σε περιοχές φοβερά παγωμένες, φορούν μόνο δέρματα και πλένονται στα ποτάμια. Όταν η χώρα τους κάνει πόλεμο, εκλέγουν άρχοντες με εξουσία ζωής και θανάτου. Στις ιππομαχίες συχνά πηδάνε από τα άλογά τους και μάχονται πεζοί· η χρήση της σέλας θεωρείται ντροπή και μαλθακότητα. Δεν επιτρέπουν στους εμπόρους να φέρνουν κρασί στη χώρα του, γιατί εξαιτίας του , όπως πιστεύουν, οι άντρες γίνονται μαλθακοί κι εκθηλύνονται.

Κείμενο 16: Αφού οι στρατιώτες μας έριξαν τα ακόντια στους εχθρούς, μάχονταν με τα ξίφη. Ξαφνικά πίσω τους διακρίνεται το ιππικό μας· οι κοόρτεις πλησιάζουν· οι εχθροί στρέφουν τα νώτα τους και φεύγουν (τρέπονται σε άτακτη φυγή)· τους επιτίθενται οι ιππείς. Γίνεται μεγάλη σφαγή. Ο Σεδούλιος, ο στρατηγός και ηγεμόνας των Λεμοβίκων , σκοτώνεται· ο στρατηγός των Αβέρνων πιάνεται ζωντανός πάνω στη φυγή· στον Καίσαρα παραδίδονται 74 στρατιωτικά λάβαρα· μεγάλος αριθμός εχθρών αιχμαλωτίζεται και εκτελείται· οι υπόλοιποι μετά τη φυγή σκορπίζονται στις επικράτειές τους. Την επόμενη (οι Γαλάτες) στέλνουν πρεσβευτές στον Καίσαρα. Ο Καίσαρας τους διατάζει να παραδώσουν τα όπλα και να φέρουν μπροστά του τους αρχηγούς τους. Ο ίδιος παίρνει θέση μπροστά στο στρατόπεδο· (οι Γαλάτες) οδηγούν τους αρχηγούς τους στο σημείο αυτό. Παραδίδουν το Βερκιγγετόριγα και καταθέτουν τα όπλα τους.

Κείμενο 17: Μεγάλος φόβος έπιασε το στράτευμα από τις διαδόσεις των Γαλατών και των εμπόρων , που διαλαλούσαν ότι οι Γερμανοί είχαν φοβερή σωματική διάπλαση και απίστευτη ανδρεία. Άλλοι (από τους Ρωμαίους) ήθελαν να φύγουν προβάλλοντας ο καθένας και μια δικαιολογία. Μερικοί έμεναν σπρωγμένοι από ντροπή. Αυτοί δεν μπορούσαν ούτε να προσποιηθούν ούτε να κρατήσουν τα δάκρυά τους: κρυμμένοι στις σκηνές τους είτε παραπονιόντουσαν για τη μοίρα τους είτε θρηνολογούσαν για τον κοινό κίνδυνο μαζί με τους φίλους τους. Από τις διαδόσεις τους και το φόβο τους ταράζονταν σιγά-σιγά ακόμη και αυτοί που θεωρούνταν έμπειροι στα στρατιωτικά ζητήματα.

Κείμενο 18: Λένε πως ο Ηρακλής μετέφερε από την Ισπανία τα βόδια του Γηρυόνη στο σημείο όπου αργότερα ο Ρωμύλος έχτισε τη Ρώμη. Υπάρχει η παράδοση (λέγεται ότι) πως ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια κοντά στον ποταμό Τίβερη και πως ο ίδιος κοιμήθηκε εκεί αποκαμωμένος από το δρόμο. Τότε ο βοσκός Κάκος, έχοντας πεποίθηση στις δυνάμεις του, έσυρε από την ουρά σε μια σπηλιά μερικά βόδια στραμμένα ανάποδα. Μόλις ο Ηρακλής ξύπνησε και είδε το κοπάδι του και κατάλαβε πως (του) έλειπε ένα μέρος, κατευθύνθηκε στη σπηλιά που ήταν πολύ κοντά του· όταν όμως είδε πως οι πατημασιές των βοδιών ήσαν στραμμένες προς τα έξω, βρέθηκε σε αμηχανία κι άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι του από εκείνον τον εχθρικό (αφιλόξενο) τόπο. Αλλά το μουγκρητό των βοδιών που ακούστηκε από τη σπηλιά έκανε τον Ηρακλή να γυρίσει προς τα πίσω. Τότε ο Κάκος προσπάθησε να τον εμποδίσει με τη βία, αλλά ο Ηρακλής τον σκότωσε με το ρόπαλό του.

Κείμενο 19: Όταν ήταν ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος, ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας, ένας άντρας από πολύ αριστοκρατική γενιά αλλά με χαρακτήρα πολύ διεστραμμένο, συνωμότησε εναντίον του κράτους. Τον ακολούθησαν μερικοί επιφανείς αλλά αχρείοι άντρες. Ο Κικέρωνας έδιωξε τον Κατιλίνα από τη Ρώμη. Οι σύντροφοί του πιάστηκαν και στραγγαλίστηκαν στη φυλακή. Ο ίδιος ο Κατιλίνας με το στρατό του νικήθηκε στη μάχη από τον Αντώνιο, τον άλλο ύπατο, και σκοτώθηκε. Ο Γάιος Σαλλούστιος αναφέρει πως στην ίδια την τόσο φονική μάχη σκοτώθηκαν ακόμη πολλοί Ρωμαίοι στρατιώτες και πολλοί (άλλοι) τραυματίστηκαν βαριά.

Κείμενο 20: Σε ηλικία πενήντα χρονών ο Κλαύδιος έγινε αυτοκράτορας χάρη σε ένα παράδοξο και τυχαίο γεγονός. Όταν οι δολοφόνοι του Καλιγούλα τον έδιωξαν (από το παλάτι), αποσύρθηκε σε μια θερινή κατοικία που το όνομά της είναι Ερμαίο. Λίγο αργότερα, τρομοκρατημένος από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε προς το λιακωτό που ήταν πολύ κοντά του και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρέμονταν από την πόρτα. Ένας στρατιώτης που έτρεχε πέρα- δώθε πρόσεξε τα πόδια του· τον αναγνώρισε που κρυβόταν · τον τράβηξε έξω και τον προσαγόρευσε αυτοκράτορα. Από εκεί τον οδήγησε στους συντρόφους του. Αυτοί τον μετέφεραν στο στρατόπεδο σκυθρωπό και περιδεή, ενώ το πλήθος που τον συναντούσε τον λυπόταν σα να επρόκειτο να πεθάνει (σα να ήταν μελλοθάνατος). Την άλλη μέρα ο Κλαύδιος ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας.

Πηγή : http://www.dictyo.gr/

Η ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Στη λατινική γραφή οι λέξεις γράφονται όχι ιστορικά, όπως συμβαίνει στις γραφές που χρησιμοποιούν το λατινικό αλφάβητο, αλλά όπως περίπου στην ελληνική, Δηλαδή και εδώ οι λέξεις γράφονται ως έχουν φθογγικά και συνάμα ανάλογα με την ετυμολογία τους χρησιμοποιώντας τα κεφαλαία και μικρα γραμματα Α(a), B(b(, C(c)… και τις παραλλαγες (ομόφωνα γράμματα): Ε(e)  = ΑΕ( ae), Ι(ι) = Υ(υ)….  m & mm…. (οι κανόνες είναι ίδιοι με την ελληνική γραφή), πρβλ π.χ.: Γραικία – Graecia, Φοινίκη – Phoenicia,  Γραμματική – Grammatica…

Απλώς, επειδή στη λατινική δεν υπάρχουν τα ορθογραφικά γράμματα Ω, Η, ΥΙ, ΕΙ..  και τα ορθογραφικά σημάδια (τονικό σημάδι, απόστροφος, διαλυτικά κ.τ.λ.), γι αυτό και η λατινική έχει πιο εύκολη ορθογραφία, όμως είναι κατώτερης αξίας από την ελληνική.

ΛΑΤΙΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

Έχει 26 ψηφία, τα εξής:

Α(a)   = α Ν(n)   = εν

B(b)   = μπε O(o)   =  o

C(c)   = κα ή τσε P(p)    = πε

D(d)   = ντε Q(q)   =  κ(ι)ού

E(e)   = ε R(r)    = ερ

F(f)    = εφ S(s)     = ες

G(g)   = γκε T(t)      = τε

H(h)   = χα U(u)    = ου,

I(i) = ι V(v) = βε

J(j)= γιώτ–λούγκο Χ(χ)    = ιξ

Κ(κ) = kap                  W(w)  = βε

L(l) = ελ Y(y) = ί γκραίκουμ

M(m)  = εμ                   Ζ(3)     =  ζέτα

Κεφαλαία γράμματα:

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Μικρά γράμματα:

a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Γράμματα φωνήεντα: Α(a), U(u), Ε(e), O(o), Y(y) = I(i)

Γράμματα σύμφωνα:

Ημίφωνα:    N(n), M(m), L(l), R(r), S(s), Z(3) = ν, μ, λ, ρ, σ/ς, ζ

Ουρανικά:   C(c), J(j), H(h)    = κ , γ,  χ

Χειλικά: P(p), V(v), F(f)   = π, β, φ

Οδοντικά:   T(t) = τ, ΤΗ(th)    = θ/δ

Δύο φθόγγων ( συμπλέγματα ): B(b), D(d), G(g), Χ(χ) =  mp, nt, nk, ks

Ομόφωνα: Ε(e) = AE(ae),   Ι(ι) = Υ(y),  PH(ph) = F(f), C(c) = K(k), CΗ = H(h)

Διπλά -δίψηφα:

PH(ph) = φ, TH(th) = δ/θ, CH(ch) = χ, AE(ae) = ε

MM(mm), NN(nn), LL(ll), RR(rr), SS(ss) = μμ, νν, λλ, ρρ, σσ

CC(cc), TT(tt), PP(pp), BB(bb) = κκ, ττ, ππ, ββ

Ειδικότερα στη λατινική γραφή:

1. Οι λέξεις γράφονται κατά φθόγγο από αριστερά προς δεξιά,  όπως ακριβώς και στην ελληνική, όμως με ολιγότερη ορθογραφία, π.χ. L–a–t–i–o, I–t–a–l–i-α.

2. Υπάρχουν γράμματα για όλους τους φθόγγους της γλώσσας αυτής και μερικά από αυτά είναι και δίψηφα, όπως και στην ελληνική, τα:   PH(ph) = F(f) = φ, TH(th) = δ/θ, CH(ch) = Η(h) = χ, AE(ae) = Ε(ε) = ε, Μ(m) = MM(mm),… για ετυμολογικούς λόγους, όπως θα δούμε πιο κάτω.

Το γράμμα H(h) προφέρεται όπως το ελληνικό Χ(χ), hora = ώρα, όμως ταυτόχρονα μ’ αυτό σχηματίζουμε και μερικά δίψηφα γράμματα, όπως τα: PH(ph), TH(th), DH(dh) =  F(f) ή Φ(φ), Θ(θ), Δ(δ).

3. Υπάρχουν και μερικά ομόφωνα γράμματα, όπως και στην ελληνική, τα:   Ε(e) = AE(ae),   Ι(ι) = Υ(y) = OE(oe),  PH(ph) = F(f), C(c) = K(k), CΗ = H(h) με τα οποία υποδεικνύεται υποτυπωδώς η ετυμολογία ή η καταγωγή κάποιβν λέξεων. Για παράδειγμα:

Με το δίψηφο γράμμα ΑΕ(ae) γράφεται η κατάληξη του πληθυντικού των πρωτοκλίτων και με ε οι άλλες περιπτώσεις: nauta – nautae,…

Mε τα δίψηφα γράμματα CΗ(ch), Ph(ph) γράφονται οι λέξεις με ελληνική καταγωγή: Chios = Χίος, Chist,  philosophia, mathematica, θέμα > thema… και με H(h), F(f) των λατινικών : habeo, homo, futura, fumo, fonto..

Με τα διπλά όμοια γράμματα MM(mm), NN(nn), LL(ll), RR(rr), SS(ss) = μμ, νν, λλ, ρρ, σς, CC(cc), TT(tt), PP(pp), BB(bb) = κκ, ττ, ππ, ββ υποδεικνύονται τα φθογγικά πάθη των συμφώνων που συμβαίνουν στις λέξεις κατά την παραγωγή και σύνθεση, όπως στην ελληνική. Κανόνες:  n + n,r,l,m = nn,rr,ll,mm:  in-rideo > irrideo, con-mitto > committo, con-loquor > colloquor…. n + p,b  = mp, mb:  in-piuς > impius, in-port  > importer…b + c = cc: ab-cedo > accedo,…

Με  τα γράμματα B(b), D(d), G(g)  γράφοντι οι απλές λέξεις και με τα MP(mp), NT(nt), NC(nc) οι σύνθετες, (έτσι διακρίνονται οι σύνθετες), π.χ.: bucca & compare, dominus & contract, gario & concinno..

4. Τα γράμματα προφέρονται όπως ακριβώς και τα ελληνικά,  π.χ.:  A(a), E(e), Υ(y), K(k), L(l)… = Α(α), Ε(ε), Y(υ), Κ(κ)…   Τα γράμματα που δεν υπάρχουν στο ελληνικό αλφάβητο είναι τα εξής:

α) Τα Β(b), D(d), G(g) = ελληνικά (εκεί γράφονται δίψηφα) μπ, ντ, γκ: barba («μπάρμπα»), dominus (“ντόμινους”), genu (“γκένου”).

Τα γράμματα Β Γ Δ  των ελληνικών λέξεων γράφονται στη λατινική με τα Β G D  επειδή μοιάζουν, όμως αυτά στη λατινική προφέρονται όχι β, γ, δ αλλά: μπ, γκ, ντ, τζ: συλλαβή > syllaba (προφορά «σίλαμπα»),  δάκτυλος > dactylus,(προφορά «ντάκτυλuς») δέμα > dema («ντέμα»), βήτα > beta («μπέτα»), γραμματική > grammatica («γκραμάτικα»), δράμα > drama…..  Το σωστό είναι να γράφονται με τα: V, GH, DH.

β) Το γράμμα U(u) = ελληνικά (εκεί γράφεται δίψηφα) ΟΥ(ου): Europa = «εουρόπα»

5. Μερικά γράμματα έχουν ιδιαιτερότητες, π.χ.:

Το γράμμα Ζ(z)   προφέρεται  όπως το ελληνικό Ζ(ζ), όμως ανάμεσα σε δυο φωνήεντα προφέρεται και τζ/τσ: maza (“ματζα») = μάζα, 3ephyrus = ζέφυρος.

Το γράμμα Σ(s) προφέρεται όπως το ελληνικό Σ(σ,ς): dominus, super…, όμως ανάμεσα σε δυο φωνήεντα προφέρεται και ως ζ: rosa («ρόζα»), asinus («αζίνους»), όπως και το ti- ως τς: latium – Latio («λάτιουμ & λάτσιο»).

Το γράμμα C(c) προφέρεται όπως το ελληνικό Κ(κ), όμως προ των ae, oe, eu προφέρεται και ως τς: cecidi, cycinus, caedo

6. Tα ΑΕ(ae), OE(oe) είναι ίδια με τα ελληνικά ΑΙ(αι), Οι(οι), δηλαδή πότε είναι δίφθογγοι (= δυο φθόγγοι) και πότε δίψηφα γράμματα (ένας φθόγγος).

Στην ελληνική αυτά ξεχωρίζουν με τα διαλυτικά, βλέπε αϊ & αι, οϊ & οι. Στη λατινική, όμως, δεν υπάρχουν τα διαλυτικά και έτσι εκεί δεν ξεχωρίζουν πότε είναι δίφθογγος και πότε δίψηφο γράμμα, πρβλ: Aeneas (“ενέας = Αινέας») & aer (“αερ = αήρ”), aeneus (“αένεους = χαλκούς”), Foenix = Φοίνιξ, Βοeotia = Βοιωτία & coerrceo (“κοέργκεο”).

7. Tα AU(au), EU(eu) προφέρονται «αου, εου»: nauta, laudo και μερικά από αυτά προέρχονται από τα ελληνικά αυ, ευ: Ευρώπη > Europa («εουρόπα»), Λευκάς > Leucas («λεουκάς»), ο λόγος που πολλοί τα λένε  και δίφθογγους.

8. Με το γράμμα «γιώτ» J(j) γράφεται κανονικά ο φθόγγος γ και με το γράμμα «γκε» G(g) γράφεται το σύμπλεγμα γκ. Ωστόσο αυτό πολλές φορές δεν τηρείται και J(j) = «γι/γκι»: Jupiter = “γκιούπιτερ ή γιούπιτερ”, judico “γ(κ)ιούδικο”, Jordanes = “γιορδάνες ή γκιορδάνες = Ιορδάνης… και Gu(gu)  = γκβ/γκ:  lingua (“λίνγκβα”), arguo (“αργκουο”)

9. Το σύμπλεγμα qu προφέρεται κβ: Quies (“κβίες” = ησυχία ), aqua («άκουα»= νερό)

10. Οι λέξεις από την ελληνική γλώσσα και γραφή κρατούν την ελληνική ορθογραφία:  ελληνικά: μύθος,  πυραμίς,  γράμμα, Γραικία, Φοίνιξ… = λατινικά: mythus, pyramis, gramma, Graecia, Phoenix…,

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Στη λατινική γραφή δεν υπάρχουν:

Α) Τα γράμματα δ, γ του ελληνικού αλφάβητου, επειδή εκεί δε συνηθίζονται και τόσο οι φθόγγοι αυτοί. Οι από ξένες λέξεις τρέπονται σε d, g. Το γράμμα θ γράφεται δίψηφα ΤΗ(th).

Β) Τα ορθογραφικά σημεία (τονικό σημάδι, απόστροφος κ.τ.λ.) και τα ομόφωνα γράμματα: Ω Η, ΕΙ, ΥΙ… επειδή οι Λατίνοι αντέγραψαν το ελληνικό αλφάβητο πριν επινοηθούν αυτά.

Έτσι στη λατινική γραφή δε σημειώνονται:

Α) Η προσωδία, δηλαδή οι τονιζόμενες και άτονες συλλαβές, οι συνηρημένες και ασυναίρετες συλλαβές, καθώς και η προφορά με συνίζηση,  αποκοπή, έκθλιψη κ.τ.λ.  Στην ελληνική λέμε – γράφουμε: σόλα & σ’ όλα = σε όλα, μία & μια, Μάιος & μαία (μέα), γάϊα & γαία, θεϊκός & θείος, έξοχη & εξοχή…. Κάτι που δε μπορεί να γίνει στη λατινική.

Το πού τονίζεται η λέξη καταλαβαίνεται από πείρας: latium = «λάτιουμ», problema = «πρόμπλεμα» …

Το πότε τα ae eu, au, oe είναι δίφθογγος και πότε δίψηφα γράμμα φαίνεται από πείρας:   Φοίνιξ > foenix («φίνιξ», οe = oι = [ι]) & coergo («κοέργκο», οe = [ο-ε]),    αένεος > aeneus («αένεους», ae = [α-ε]  & γραικία > graecia («γκρεκία», ae = αι = [ε]),   Βοιωτία > Boeutia («μπεουοτία»), κωμωδία > comοedia («κομεούντια»),    auricila («αουρικίλα» > «ορικίλα»),…

Β) Κάποια από τα ετυμολογικά νοήματα. Δηλαδή εδώ δε γράφουμε – υποδείχνουμε με –η τα θηλυκά, με –ω,ει τα ρήματα, με -ω η γενική πληθυντικού κ.τ.λ.: lego, legis.. = λέγω, λέγεις..

Για τον ίδιο λόγο στη λατινική δε σημειώνονταν τα φθογγικά πάθη της συναίρεσης και εναλλαγής φωνηέντων, πρβλ: facio – perficio, rapio – diripio, statuo –instituo, caedo – occido, sacro – obsecro, scado –descedo, spargo –dispergo..

Στην ελληνική θα γράφαμε: Facio (φάκιο) > perficio (περφήκιο), rapio (ράπιο) > deripio (ντερήπιο), instatuo > instituo (ινστήτουο)… Δηλ. στην ελληνική γράφουμε με η την τροπή των α ή του  ε σε ι, με οι την τροπή του ο σε ι, με αι την τροπή του α σε ε…. Όσες λατινικές λέξεις έχουν τα γράμματα ae, oe, eu..    είναι από την  ελληνική γραφή: Phoenix, Αegium,…

Από τις πτώσεις σημειώνεται μόνο ο πληθυντικός αυτών που λήγουν σε  -α με το -ae (όπως στην ελληνική με το -αι):  dea – deae (θεά, θεαί), mensa – mensae (τράπεζα, τράπεζαι), poeta – poetae

Επομένως η ελληνική γραφή είναι η μόνη άξια να γίνει παγκόσμια και η επίσημη γραφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, επειδή η ελληνική γραφή είναι και πανεύκολη και τέλεια, η παγκοσμιοποίησή της όχι μόνο θα μειώσει τάχιστα τον παγκόσμιο αναλφαβητισμό, αλλά θα αναπτύξει ακόμη περισσότερο τα γράμματα, τις επιστήμες και τις τέχνες’ τον παγκόσμιο πολιτισμό.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Σύμφωνα με την παράδοση, οι Λατίνοι πήραν τη γραφή από τους Έλληνες μέσω των Ετρούσκων, κάπου τον 7-6^ο π.Χ. αι., κάτι που πιστοποιείται σαφώς και από τα εξής:

1) Στη λατινική και γενικώς στις ιταλικές γλώσσες και διαλέκτους δεν υπάρχει η  λέξη «φθόγγος».Απλώς στη λατινική γραφή υπάρχουν γράμματα για τα σύμφωνα και τα φωνήεντα.

2) Οι γραμματικοί όροι της λατινικής γραμματικής είναι ελληνικές λέξεις, πρβλ: γραμματική > grammatica,   αλφάβητο > alfabeto, ορθογραφία > orthografia, κόμμα > comma, δίφθογγοι > diphthogi, συλλαβή > syllaba….

3)  Τα γράμματα του λατινικού αλφάβητου είναι ίδια ακριβώς με αυτά του αρχαίου Αττικού και  Χαλκιδικού αλφάβητου.

4)  Η λατινική γραφή, ενώ δεν έχει ορθογραφικό σύστημα γραφής (τα ομόφωνα γράμματα  ω & ο, ε & αι, ι & η & υ & οι…) καταγράφει πολλές λέξεις για λόγους ετυμολογικής κατανόησης ή διάκρισή τους από άλλες ομόηχες ως έχουν στην ελληνική γραφή: Γραικία > Graecia,   Φοίνιξ > Phoenix, γραμματική > grammatica….

Πηγή : http://www.krassanakis.gr/latin.htm

ad calendas Graecas	στις ελληνικές καλένδες, δηλαδή ποτέ
ad hoc	γι’ αυτόν το σκοπό
alter ego	το άλλο εγώ, ο σωσίας
anno Domini (a.D.)	έτος κυρίου· π.χ.: 1991 a.D., δηλαδή 1991 μ.Χ.
ante Cristum (a.C.)	προ Χριστού· π.χ.: 1500 a.C., δηλαδή 1500 π.Χ.
ante meridiem (a.m.)	πριν το μεσημέρι
ante portas	προ των πυλών
a posteriori	εκ των υστέρων
a priori	εκ των προτέρων
ave, Caesar, morituri te salutant	χαίρε, Καίσαρ, οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν
Ave, Maria	χαίρε, Μαρία
carpe diem	άδραξε την ημέρα· απόλαυσε την σημερινή ημέρα· εκμεταλλεύσου το παρόν.
casus beli	αιτία πολέμου
citius, altius, fortius	ταχύτερα, ψηλότερα, δυνατότερα· (έμβλημα των Ολυμπιακών Αγώνων).
cogito ergo sum	σκέφτομαι άρα υπάρχω (Καρτέσιος).
corpus	συλλογή έργων
curriculum	πρόγραμμα σπουδών
curriculum vitae (c.v.)	βιογραφικό σημείωμα
de facto	έμπρακτα
de iure	με νόμο
de profundis	εκ βαθέων
directiva	διάταξη, κανονιστική οδηγία
dum spiro spero	όσο ζω ελπίζω
dura lex sed lex	σκληρός νόμος αλλά νόμος
errare humanum est	το να πλανάσαι είναι ανθρώπινο
errata	σφάλματα· παροράματα
et cetera (etc.)	και λοιπά
ex libris	1. Κατά λέξη σημαίνει: από τα βιβλία, από τη βιβλιοθήκη, και συνοδεύεται από το όνομα του κατόχου του βιβλίου.2. Η επιγραφή που τίθεται πάνω σ’ ένα βιβλίο και δηλώνει τον κάτοχο του βιβλίου. 3. Καλλιτεχνική σφραγίδα, που φέρει το όνομα, το έμβλημα του βιβλιόφιλου.
ex officio	από θέσεως
exampli gratia (e.g.)	για παράδειγμα
fama volat	η φήμη πετά
gratis	δωρεάν
grosso modo	με αδρό τρόπο· χοντρικά· πρόχειρα
habeas corpus	1. (κυριολεκτικά: έχε το σώμα). Θεσμός του αγγλοσαξονικού δικαίου, που αποσκοπεί στην προστασία της ατομικής ελευθερίας του πολίτη έναντι της αυθαίρετης σύλληψης και κράτησης του· το habeas corpus ψηφίστηκε το 1679, την περίοδο του Καρόλου Β’.2. σύνταγμα· συνταγματικός χάρτης
homo homini lupus	ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος
homo sapiens	σοφός άνθρωπος
id est (i.e.)	δηλαδή
imperium	ηγεμονία· κοσμοκρατορία
incognito	κρυφά· μυστικά· καμουφλαρισμένα
in memoriam	εις μνήμην
in situ	επί τόπου, στην αρχική θέση· στη φυσική του θέση, στο φυσικό του χώρο
in vitro	κατά λέξη, σε γυάλα· πείραμα στο εργαστήριο· σε μη ζωντανή κατάσταση
in vivo veritas	στο κρασί η αλήθεια
in vivo	σε ζωντανή κατάσταση· πείραμα σε ζωντανούς οργανισμούς
ipso facto	με αυτό καθαυτό το γεγονός
libido	επιθυμία· ηδονή· γενετήσιο ένστικτο
mare nostrum	η θάλασσά μας· για τους Ρωμαίους η Μεσόγειος.
mea culpa	δικό μου φταίξιμο· δικό μου σφάλμα
memorandum	υπόμνημα
modus vivendi	τρόπος ζωής· συμβιβασμός
moratorium	αναστολή εχθροπραξιών
mutatis mutandis	τηρουμένων των αναλογιών
nexus	σύνδεση· διαπλοκή (σε λογοτεχνικό έργο)
nota	σημείωση· μήνυμα· διακοίνωση· οδηγία
occasione data	ευκαιρίας δοθείσης
o tempora  o mores!	ω καιροί! ω ήθη!
pax	ειρήνη· η λέξη συνοδεύεται συνήθως, με επίθετο για να δηλώσει την κυρίαρχη επιρροή κάποιου: pax Romana, pax Americana κτλ.
per se	καθ’ εαυτόν
persona	πρόσωπο· προσωπείο
persona non grata	ανεπιθύμητο πρόσωπο
post scriptum (p.s.)	υστερόγραφο
primus inter pares	πρώτος μεταξύ ίσων
post meridiem (p.m.)	μετά το μεσημέρι
quo vadis	που πηγαίνεις
ratio	λόγος· αιτία
requiem	νεκρώσιμη ακολουθία
res	πράγμα· αντικείμενο
scripta manent, verba volant	τα γραπτά μένουν, τα λόγια πετούν. Πολλές φορές χρησιμοποιείται μόνο το scripta manent.
sic	έτσι
sic et non	ναι και όχι
sine qua non	εκ των ων ουκ άνευ
status quo	παγιωμένη κατάσταση· καθεστηκυία τάξη· καθεστώς
sui generis	ιδιόρρυθμος
tabula rasa	άγραφη πλάκα
terra incognita	άγνωστη γη
terminus ante quem	χρονολογικό όριο (όχι πριν απ’ αυτό)
terminus post puem	χρονολογικό όριο (όχι μετά απ’ αυτό)
time hominem unius libri	να φοβάσαι τον άνθρωπο του ενός βιβλίου
urbi et orbi	στην πόλη και στην οικουμένη· παντού
vae victis	ουαί τοις ηττημένοις
veni, vidi, vici	ήλθα, είδα, νίκησα
veto	βέτο· προβάλω ένσταση
vice versa	και αντίθετα· και αντίστροφα
viva voce	δια ζώσης· προφορικά
Vulgata	η μετάφραση της Βίβλου στα Λατινικά

Πηγές:

Μαρκαντωνάτος, Γ.Α., Λεξικό Αρχαίων Βυζαντινών και Λογίων Φράσεων της Νέας Ελληνικής, Αθήνα, εκδόσεις Gutenberg,1998 (4η έκδοση).

Μείζον Ελληνικό Λεξικό (ηλεκτρονική έκδοση)

Στη λατινική γλώσσα είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε την ποσότητα των φωνηέντων και των συλλαβών, κυρίως της παραλήγουσας, επειδή από την ποσότητα της παραλήγουσας εξαρτάται, όπως θα δούμε παρακάτω, ο τονισμός των πολυσύλλαβων λέξεων.

Γενικοί κανόνες:
1. Το φωνήεν, που βρίσκεται μπροστά από άλλο φωνήεν ή μπροστά από το h μετά από το οποίο ακολουθεί πάλι φωνήεν, είναι σχεδόν πάντοτε βραχύ.
Παραδείγματα: filĭus = ο γιος, contrăho = συσπάω.
2. Οι ελληνικές λέξεις, που έχουν περάσει στη λατινική γλώσσα και δεν έχουν πλήρως εκλατινιστεί, τηρούν και στη λατινική την ίδια ποσότητα συλλαβών την οποία έχουν στην ελληνική γλώσσα. Τονίζονται όμως σύμφωνα με τους κανόνες της λατινικής γλώσσας.
Παραδείγματα: Menělaus = ο Μενέλαος, Medea = η Μήδεια.
3. Οι δίφθογοι είναι και στη λατινική γλώσσα μακρές.
4. Το φωνήεν, που προέρχεται από συναίρεση δύο άλλων φωνηέντων, είναι μακρό.
Παραδείγματα: cum + ago ( = co-ago) = cogo = συγκεντρώνω.
5. Και στη λατινική γλώσσα μια συλλαβή είναι:

• βραχεία,1 όταν έχει βραχύ φωνήεν, που βρίσκεται μπροστά από άλλο φωνήεν ή μπροστά από το h ή μπροστά από απλό σύμφωνο, ή και στο τέλος μιας λέξης

• (φύσει) μακρά, όταν έχει μακρό φωνήεν ή δίφθογγο

• θέσει μακρά, όταν έχει βραχύ φωνήεν, που βρίσκεται μπροστά από δύο ή τρία σύμφωνα ή μπροστά από διπλό σύμφωνο.

Ο ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
Κανόνες:
1. Οι δισύλλαβες λέξεις τονίζονται στην παραλήγουσα.
Παραδείγματα: páter = ο πατέρας, máter = η μητέρα, cá-usa = η αιτία.
2. Οι πολυσύλλαβες λέξεις τονίζονται στην παραλήγουσα, όταν αυτή, δηλαδή η παραλήγουσα, είναι μακρά (φύσει ή θέσει).
Παραδείγματα: regī´na = η βασίλισσα, puélla = η κόρη, patérnus = ο πατρικός.
3. Όταν η παραλήγουσα είναι βραχεία, ο τόνος μπαίνει στην προπαραλήγουσα.
Παραδείγματα: fémĭna = η γυναίκα, pópŭlus = ο λαός.
4. Όταν στο τέλος κάποιας λέξης, που είναι προπαροξύτονη ή παροξύτονη με λήγουσα μακρά προστεθεί ένα από τα επόμενα εγκλιτικά –que = και, -ve = ή –ne (ερωτηματικό μόριο), ο τόνος του εγκλιτικού αναβιβάζεται στη λήγουσα της προηγούμενης λέξης, η οποία και διατηρεί και τον δικό της τόνο.
Παραδείγματα: omnia = όλα, ómniáque = όλα και, ália = άλλα, áliáve = ή άλλα.
5. Όταν η προηγούμενη λέξη είναι παραξύτονη και έχει τη λήγουσα βραχεία και μετά την προσάρτηση της εγκλιτικής λέξης, ο τόνος της εγκλιτικής λέξης αποβάλλεται.
Παράδειγμα: músa = μούσα, músaque = και η μούσα.

Του συναδέλφου Λάμπρου Πόλκα

ΜΑΘΗΜΑ 1ο

Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

Ο ποιητής Οβίδιος είναι εξόριστος στη γη του Εύξεινου Πόντου . Γράφει συχνά επιστολές στη Ρώμη. Οι επιστολές είναι γεμάτες από παράπονα. Επιθυμεί τη Ρώμη και θρηνεί για την αντίξοη τύχη. Αφηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και  για την παγωμένη γη. Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή . Με τις επιστολές μάχεται εναντίον της αδικίας. Η Μούσα είναι η μοναδική φίλη του ποιητή.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

poeta = παράθεση στο Ovidius in terra = εμπρ. επιρρ. προσδ. του τόπου Pontica = επιθετικός προσδ. στο terra Romam =επιρρ. προσδ. /κίνηση σε τόπο plenae = κατηγορούμενο στο epistulae querelarum = γενική του περιεχομένου στο plenae adversam = επιθετικός προσδ. στο forunam de incolis= εμπρ. επιρρ. της αναφοράς

gelida=επιθ. προσδ. στο terra poetam= αντικείμενο epistulis= αφαιρετική του μέσου contra iniuriam=εμπρ. επιρρ. του εναντίου unica=επιθ. προσδ. στο Musa amica=κατηγορούμενο Musa poetae=γενική κτητική στο amica

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

exulo (1)-avi-atum- are / scriptito (1)-avi-atum-are /sum-fui-esse/ desidero (1)-avi-atum-are/ deploro(1)-avi-atum-are/ narro (1)-avi-atum-are / excrucio(1)-avi-atum-are/ repugno(1)-avi-atum-are.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ-ΕΠΙΘΕΤΑ

Οvidius           poeta               amica               incola               barbarus

Ovidii(-i)         poetae             amicae             incolae             barbari

Ovidio             poetae              amicae             incolae             barbaro

Ovidium         poetam           amicam            incolam            barbarum

Ovidi               poeta               amica               incola               barbare

Ovidio             poeta               amica               incola               barbaro

–

poetae              amicae             incolae             barbari

–                      poetarum         amicarum         incolarum        barbarorum

–                       poetis               amicis              incolis              barbaris

–                       poetas              amicas             incolas             barbaros

–                       poetae              amicae             incolae             barbari

–                       poetis               amicis              incolis              barbaris

ΜΑΘΗΜΑ 2ο

ΔΙΔΩ ΚΑΙ ΑΙΝΕΙΑΣ

Ο Αινείας είναι γιος του Αγχίση. Η Τροία είναι η πατρίδα του Αινεία . Οι ΄Ελληνες πολιορκούν την Τροία και με δόλο την κυριεύουν . Ο Αινείας με τον Αγχίση, με το γιο του και με τους συντρόφους του ,πλέει προς την Ιταλία. Αλλά οι άνεμοι ταράζουν τη θάλασσα και παρασύρουν τον Αινεία στην Αφρική. Εκεί η Διδώ η βασίλισσα , ιδρύει καινούρια πατρίδα . Ο Αινείας αφηγείται από την αρχή στη βασίλισσα τις ενέδρες των Ελλήνων. Η βασίλισσα ερωτεύεται τον Αινεία και ο Αινείας (ερωτεύεται ) τη βασίλισσα. Τελικά , ο Αινείας πλέει προς την Ιταλία και η βασίλισσα ξεψυχά.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

filius=κατηγορούμενο στο Aeneas Anchisae=γενική κτητική στο filius Aeneae=γενική κτητική στο patria dolo=αφαιρετική του τρόπου cum Anchisa=εμπρ. επιρρ. προσδ. της συνοδείας ad Italiam=εμπρ. επιρρ. προσδ. της κατεύθυνσης in Africam=εμπρ. επιρρ. προσδ. του τόπου

ibi=επιρρ. προσδ. του τόπου regina= παράθεση στο Dido reginae= έμμεσο αντικείμενο στο renarrat Graecorum=γενική υποκειμενική στο insidias denique=επιρρ. προσδ. του χρόνου regina=υποκείμενο στο exspirat

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

oppugno(1)-avi-atum-are / expugno(1)avi-atum-are / navigo(1)-avi-atum-are / turbo(1)-avi-atum-are /porto(1)-avi-atum-are / fundo(1)-avi-atum-are / renarro(1)-avi-atum-are /exspiro(1)-avi-atum-are

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

filius                socius              –                       patria               Dido  (γ’ κλίσης)

filii(-i)              socii                 –                       patriae             Didonis

filio                  socio                –                       patriae             Didoni

filium               socium             –                      patriam            Didonem

fili                    socie                –                         patria               Dido

filio                  socio                –                       patria               Didone

filii                   socii                 insidiae           patriae             –

filiorum          sociorum        insidiarum      patriarum         –

filiis                 sociis               insidiis             patriis              –

filios                socios              insidias            patrias              –

filii                   socii                 insidiae            patriae             –

filiis                 sociis               insidiis             patriis              –

ΜΑΘΗΜΑ 3ο

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ

Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν κόρη την Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη , υπερήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας οργισμένος, στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας θαλάσσιο κοίτος ,το οποίο αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους : «στο θεό αρέσει βασιλικό σφάγιο για θυσία». Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα σε (ένα ) βράχο.Το κοίτος κινείται προσ την Ανδρομέδα. Ξαφνικά φτάνει πετώντας με τα φτερωτά του πέδιλα ο Περσέας . Βλέπει την κοπέλα και θαμπώνεται από την ομορφιά της (κοπέλας). Ο Περσέας σκοτώνει με το ακόντιο το κοίτος κι ελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας , η Κσσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πολύ.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

filiam= κατηγορούμενο στο Andromedam superba=παράθεση στο Cassiope forma= αφαιρετική της αιτίας cum Nymphis=εμπρ. επιρρ. προσδ.της κοινωνίας/αντί αντικειμένου iratus=κατηγορούμενο στο Νeptunus deo=αντικείμενο στο placet

pennatis=αφαιρετική του μέσου/οργάνου forma=αφαιρετική της αιτίας hasta=αφαιρετική του οργάνου Aethiopiae=γενική κτητική στο incolae valde=επιρρ. προσδιορ. του ποσού

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

habeo-habui- habitum-hab~ere (2) / comparo-avi-atum-are (1) / urgeo – ursi -(δεν έχει σουπίνο)-urg~ere(2) / noceo-nocui-nocitum-noc~ere (2) / respondeo-respondi-responsum-respond~ere(2) / placeo-placui-placitum-plac~ere(2) / adligo-avi-atum-are(1) / moveo-movui-motum-mov~ere(2) / advolo-avi-atum-are(1) / video-vidi-visum-videre(2) / stupeo-stupui- (δεν έχει σουπίνο)-stupere(2) / deleo-delevi-deletum-del~ere(2) / libero-avi-atum-are(1) / gaudeo-gavisus sum- (gavisum)-gaudere(2)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ Β΄ ΣΥΖΥΓΙΑΣ

deleo

deles

delet

delemus

deletis

delent

MAΘΗΜΑ 4ο

ΤΑ ΗΘΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ

Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια και πάρα πολύ μικρή πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι στη λατρεία των θεών ήταν γεναιόδωροι , αλλά στο σπίτι φειδωλοί. Συναγωνίζονταν μεταξύ τους για τη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με την τόλμη τους κι ετοίμαζαν (αποκτούσαν) συμμαχίες με ευεργεσίες. Οι Συγκλητικοί φρόντιζαν για την πατρίδα. Σ’ αυτούς το σώμα από τα χρόνια ήταν αδύναμο, αλλά το πνεύμα χάρη στη σοφίας ήταν δυνατό.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

apud Romanos=εμπρ.επιρρ.προσδ. του τόπου in supliciis=εμπρ. επιρρ.προσδ. της αναφοράς domi=επιρρ.προσδ. του τόπου iustitia=αφαιρετική του μέσου inter se=εμπρ.επιρρ.προσδ. της αλληλεγγ.

in bello=εμπρ.επιρρ.προσδ. του χρόνου audacia=αφαιρετική του τρόπου beneficiis=αφαιρετική του μέσου patriae=αντικείμενο στο eis=δοτική προσωπική ex annis=εμπρ. επιρρ.προσδ.της αιτίας propter sapientiam=εμπρ. επιρρ. προσδ. της αιτίας

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

certo-avi-atum-are (1)  curo-avi-atum-are (1)  propulso-avi-atum-are (1)  paro-avi-atum-are (1)  consulto-avi-atum-are (1)

Η ΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ  IS-EA-ID

Ενικός Αριθμός                                 Πληθυντικός Αριθμός

Αρσ.    Θηλ.    Ουδ. Αρσ.                Θηλ.                Ουδ.

is          ea         id                                 ii (ei,i)              eae                   ea

eius      eius      eius                            eorum              earum              eorum

ei         ei         ei                                   eis (iis, is)        eis (iis, is)        eis (iis, is)

eum     eam      id                                 eos                   eas                   ea

–           –           –                                   –                       –                       –

eo        ea         eo                                 eis (iis, is)        eis (iis, is)        eis (iis, is)

ΜΑΘΗΜΑ 5ο

ΕΝΑΣ «ΛΑΤΡΗΣ» ΤΟΥ ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ

Ο Σίλιος Ιταλικός , ο επικός ποιητής, ήταν ένδοξος άνδρας. Τ 17 (δεκαεφτά ) βιβλία του για το δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο είναι όμορφα. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του έμενε μόνιμα στην Καμπανία. Κατείχε πολλούς αγρούς σ’ εκείνους τους τόπους. Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη ψυχή. Σπούδαζε τη δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλλε με αγάπη το πνεύμα του. Τον τιμούσε , όπως το παιδί το δασκαλο . Το μνημείο του , που βρισκόταν στη Νεάπολη, το θεωρούσε ναό.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

poeta=παράθεση στο Silius eius=γενική του δημιουργού στο libri de bello=εμπρ.επιρρ.προσδ.της αναφοράς annis=εμπρ.επιρρ.προσδ.του χρόνου Gloriae=αντικείμενο στο studebat

Vergili=γενική αντικειμενική στο gloriae eius=γενική κτητική στο ingenium Neapoli=επιρρ, προσδ. του τόπου pro templo=εμπρ. κατηγορούμενον στο monumentum

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

teneo-ui-ntum-ere(2) / studeo-ui -ere(2)  /foveo-vi-tum-ere(2) / honoro -avi-atum-are (1) / iaceo-ui-itum-ere (2) / habeo-ui-itum-ere (2)

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

vir                    liber                 locus                magister

viri                   libri                  loci                  magistri

viro                  libro                 loco                 magistro

virum               librum            locum              magistrum

vir                    liber                 loce                  magister

viro                  libro                 loco                 magistro

viri                   libri                  loci,loca           magistri

virorum          librorum        locorum           magistrorum

viris                 libris                locis                 magistris

viros                libros               locos,loca        magistros

viri                   libri                  loci,loca           magistri

viris                 libris                locis                 magistris

ΜΑΘΗΜΑ 6ο

ΟΙ ΝΟΜΟΙ

Στην πολιτεία αυτή, που τη στεριώνουν οι νόμοι, οι καλοί άνδρες πρόθυμα τηρούν  τους νόμους. Γιατί ο νόμος είναι το θεμέλιο της ελευθερίας , η πηγή της δικαιοσύνης. Το πνεύμα, η ψυχή , η σκέψη και η κρίση της πολιτείας βρίσκονται στους νόμους. ΄Οπως τα σώματά μας δεν υπάρχουν χωρίς το πνεύμα , έτσι και η πολιτεία δεν υπάρχει χωρίς το νόμο. Οι αρχές είναι υπηρέτες των νόμων, οι δικαστές είναι ερμηνευτές των νόμων και τέλος όλοι είμαστε υπηρέτες των νόμων. Γιατί έτσι μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ea= επιθετικός προσδ. στο civitate libertatis=γεν. αντικειμενική στο fundamentum civitatis=γεν. κτητική στα mens, animus, consilium,sententia

sine mente=εμπρ. επιρρ. προσδ. της εξαίρεσης legum=γεν. αντικειμενική στα ministri interpretes , servi servi=κατηγορούμενο στο omnes esse=αντικείμενο στο possumus

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

contineo-tinui-tentum-tinere(2)  servo-avi-atum-are(1)  sto-avi-atum-are(1)  possum-potui-posse

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

civitas                          lex                   omnis               omne

civitatis                        legis                 omnis               omnis

civitati                         legi                  omni                omni

civitatem                   legem               omnem            omne

civitas                          lex                   omnis               omne

civitate                        lege                  omni                omni

civitaes                          leges                omnes              omnia

civitatum (-ium)        legum              omnium           omnium

civitatibus                   legibus             omnibus           omnibus

civitates                       leges                omnes              omnia

civitates                       leges                omnes              omnia

civitatibus                   legibus             omnibus           omnibus

ΜΑΘΗΜΑ 7ο

ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ

Ο Καίσαρας , εξαιτίας της έλλειψης δημητριακών εγκαθιστά τις λεγεώνες σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα. Τις τέσσερις απ’ αυτές διατάζει να ξεχειμωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων και τις τρεις διατάζει να παραμείνουν στη χώρα των Βέλγων. Διατάζει όλους τους διοικητές των λεγεώνων να φέρουν μέσα στο στρατόπεδό τους σιτάρι. Συμβουλεύει τους στρατιώτες με αυτά τα λόγια : « πληροφορούμε πως οι εχθροί πλησιάζουν. Οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι αυτοί βρίσκονται κοντά. Οφείλετε να φυλάγεστε από τη δύναμη των εχθρών .Γιατί οι εχθροί συνηθίζουν να ορμούν από τους λόφους και μπορούν να πετύχουν τη σφαγή των στρατιωτών» (να κατασφάξουν τους στρατιώτες ).

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

frumenti=γεν.υποκειμενική στο inopiam ex quibus= εμπρ. επιρρ. προσδ. του διηρημένου όλου omnes=κατηγορ.προσδ.στο legatos adventare=αντικείμενο στο audio

eos=υποκείμενο στο esse hostium=γεν. κτητική στο vim de collibus= εμπρ. επιρρ. προσδ. της απομάκρυνσης militum=γεν. αντικ. στο caedem

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

conloco-avi-atum-are(1) / hiemo-avi-atum-are(1) / iubeo,iussi,iussum,iub~ere(2) / imbero-avi-atum-are(1) / remaneo,remansi,-,reman~ere(2)  / importo-avi-atum-are(1) /  admoneo-nui-nitum-~ere(2) / advento-avi-atum-are(1) / audio-ivi-itum-ire(4) / nuntio-avi-atumare(1)/caveo,cavi,cautum,cav~ere(2)/debeo,debui,debitum,deb~ere(2)  /advolo-avi-atum-are(1) / soleo, solitus sum, (solitum), solere(2) / perpetro-avi-atum-are(1)

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

legio                hostis               speculator

legionis            hosti                speculatoris

legioni             hosti                speculatori

legionem        hostem           speculatorem

legio                hostis               speculator

legione             hoste                speculatore

legiones           hostes              speculatores

legionum         hostium           speculatorum

legionibus        hostibus         speculatoribus

legiones           hostes              speculatores

legiones           hostes              speculatores

legionibus        hostibus           speculatoribus

ΜΑΘΗΜΑ 8ο

ΟΤΑΝ ΒΓΕΙΣ ΣΤΟ ΚΥΝΗΓΙ, ΠΑΡΕ ΜΑΖΙ ΣΟΥ ΜΟΛΥΒΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΙ

Ο Γάϊος Πλίνιος στέλνει τις ευχές του στο φίλο του Κορνήλιο Τάκιτο. Θα γελάσεις. Εγώ έπιασα τρία φοβερά αγριογούρουνα. « Ο ίδιος» ; Θα ρωτήσεις. Ο ίδιος. Καθόμουν δίπλα στα δίχτυα. Πλάι μου δε βρισκόταν κυνηγετική λόγχη , αλλά γραφίδα και πλάκες αλειμμένες με κερί. Σκεφτόμουν κάτι και το σημείωνα. Αν και είχα δίχτυα  άδεια ,  έιχα όμως τις πλάκες γεμάτες. Τα δάση και η μοναξιά είναι μεγάλα ερεθίσματα της σκέψης. ΄Οταν βγεις στο κυνήγι , μπορείς κι εσύ επίσης να πάρεις τις πλάκες. Θα δεις στα βουνά να περιπλανιέται όχι η ΄Αρτεμη, αλλά η Αθηνά. Υγείαινε ! (γειά σου !)

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

tres=επιθετικός προσδ. στο apros ad retia=ε.ε.π. του τόπου (πλησίον) vacua=κατηγορούμενο στο retia cogitationis=γεν. αντικ. στο incitamenta

in venationibus=ε.ε.π της κατάστασης tibi=δοτική προσωπική Dianam – Minervam = υποκείμενα στο errare

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

rideo-risi-risum-ridere (2) / interrogo-interrogavi-interrogatum-interrogare (1) / sedeo-sedi-sessum-sedere (2) / cogito-avi-atum-are (1) / enoto-avi-atum-are (1) / adporto-adportavi-adportatum-adportare (1) / erro-erravi-erratum-errare (1)

ΕΠΙΘΕΤΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

Αρσενικό    Θηλυκό Oυδέτερο

acer                  acris                 acre

acris                 acris                 acris

acri                  acri                  acri

acrem             acrem               acre

acris                acris                 acre

acri                 acri                  acri

acres                acres                acria

acrium             acrium             acrium

acribus             acribus             acribus

acres                acres                acria

acres                acres                acria

acribus             acribus             acribus

ΜΑΘΗΜΑ 9ο

Η ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΗ ΡΩΜΗ

Ο Ταρκύνιος ο Υπερήφανος, ο έβδομος και τελευταίος των βασιλιάδων, με αυτό τον τρόπο χάνει την εξουσία. Ο γιος του ο Σέξτος Ταρκύνιος προσβάλλει την τιμή της Λουκρητίας , της συζύγου του Κολλατίνου. Ο σύζυγος και ο πατέρας και ο Ιούνιος Βρούτος  τη βρίσκουν αυτή περίλυπη. Η γυναίκα αποκαλύπτει σ’ εκείνους την αδικία με δάκρυα στα μάτια και αυτοκτονεί μ’ ένα μαχαίρι. Ο Βρούτος βγάζει το μαχαίρι από το τραύμα με μεγάλο πόνο κι ετοιμάζεται να τιμωρήσει το έγκλημα. Ξεσηκώνει το λαό και αφαιρεί από τον Ταρκύνιο την εξουσία. Ελεύθερος πια ο Ρωμαϊκός λαός αποφασίζει να εκλέξει δυο υπάτους , τον Ιούνιο Βρούτο και τον Ταρκύνιο Κολλατίνο.

ΣΥΝΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

septimus=παράθεση στο T.Superbus regum=γεν διαιρετική στο ultimus modo=αφαιρετική του τρόπου Lucretiae=γεν. κτητική στο pudicitiam cum lacrimis=ε.ε.π. της συνοδείας cultro=αφαιρετική του οργάνου

ex vulnere=ε.ε.π της απομάκρυνσης Tarquinio=έμμεσο αντικείμ. στο adimit liber= κατηγορούμενο στο populus Iunium Brutum – Tarqunium Collatinum= επεξηγήσεις στο consules

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

perdo-perdidi-perditum-perdere (3) / laedo-laesi-laesum-laedere (3) / invenio-inveni-inventum-inven~ire (4) /aperio-aperui-aperitum-aper~ire (4) / interficio-interfeci-interfectum-interficere (3) / extraho-extraxi-extractum-extrahere (3) / punio-punivi (punii)-punitum-pun~ire (4) / paro-paravi-paratum-par~are (1) / concito-concitavi-concitatum-concit~are (1) / adimo-ademi-ademptum-adimere (3) / deligo-delegi-delectum-deligere (3) / constituo-constitui-constitutum-constituere (3)

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

rex                   uxor                 pater                culter               consul

regis                 uxoris              patris               cultri                consulis

regi                  uxori                patri                 cultro               consuli

regem             uxorem           patrem             cultrum           consulem

rex                   uxor                 pater                culter               consul

rege                 uxore               patre                cultro               consule

reges                uxores              patres               cultri                consules

regum             uxorum            patrum             cultrorum       consulum

regibus             uxoribus          patribus           cultris              consilibus

reges                uxores              patres               cultros             consules

reges                uxores              patres               cultri                consules

regibus             uxoribus          patribus           cultris              consulibus

ΜΑΘΗΜΑ 10ο

Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑ

Ο Αινείας θα διεξάγει φοβερό πόλεμο στην Ιταλία.Θα συντρίψει άγριους λαούς,θα επιβάλλει τα ήθη του και θα κτίσει τείχη (πόλεις). Εσύ τον Αινεία θα τον αποθεώσεις (θα τον φέρεις στον ουρανό) . Μετά, ο ΄Ιουλος , ο γιος του Αινεία, θα μεταφέρει το βασίλειο από το Λαβίνιο και θα ιδρύσει την ΄ Αλμπα Λόνγκα. ΄Επειτα από τριάντα χρόνια η Ιλία θα γεννήσει δυο γιους , το Ρωμύλο και το Ρώμο, τους οποίους θ’ αναθρέψει μια λύκαινα. Ο Ρωμύλος θα κτίσει τα τείχη του ΄Αρη και θα δώσει στους Ρωμαίους το όνομά του. Στους Ρωμαίους θα υπάρχει βασίλειο χωρίς τέλος. Ο Αύγουστος Καίσαρας, καταγόμενος από τον ΄Ιουλο , θα κλείσει τις πόρτες του Πολέμου και θα ξαναφέρει το βασίλειο του Κρόνου. Αυτόν εσύ , όπως τον Αινεία, θα τον υποδεχτείς στον ουρανό.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ingens=επιθ. προσδ. στο Aeneas eis=έμμεσο αντικείμενο στο imponet ad caelum=ε.ε.π. του τόπου post annos=ε.ε.π. του χρόνου

de nomine=ε.ε.π της προέλευσης Romanis=δοτική προσωπική κτητική ortus=παράθεση στο Caesar Augustus Belli=γεν. κτητική στο portas

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

gero-gessi-gestum-gerere (3) / contundo-contudi-contusum-contundere (3) / impono-imposui-impositum-imponere (3) / condo-condidi-conditum-condere (3) / fero-tuli-latum-ferre / munio-munivi (-ii)-munitum-munire (4) / pario-peperi-partum-parere (3) /nutrio-nutrivi (-ii)-nutritum-nutr~ire (4) / apello-apellavi-apellatum-apellare (1) / claudo-clausi-clausum-claudere (3) / restituo-restitui-restitutum-restituere (3)

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

(1)                                (3)                    (4)

apellabo                       geram              muniam

apellabis                      geres                munies

apellabit                       geret                muniet

apellabimus                geremus           muniemus

apellabitis                    geretis              munietis

apellabunt                    gerent              munient

ΜΑΘΗΜΑ 11ο

Η ΡΩΜΗ ΚΑΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ

Ο Αννίβας, ο Καρχηδόνιος στρατηγός, σε ηλικία είκοσι έξι χρόνων , νίκησε στον πόλεμο όλα τα έθνη της Ισπανίας και κυρίευσε με βία το Σαγούντο. ΄Επειτα τις ΄Αλπεις ,οι οποίες χωρίζουν την Ιταλία από τη Γαλατία ,τις πέρασε με ελέφαντες. ΄Οταν βρέθηκε  στην Ιταλία , κοντά στον Τίκινο (ποταμό), στον Τρεβία , στη (λίμνη) Τρασιμένη και στις Κάννες , κατατρόπωσε τις ρωμαϊκές στρατιωτικές δυνάμεις και τις εξολόθρευσε. Ο Ρωμαϊκός λαός έντρομος πληροφορήθηκε τη σφαγή των Καννών. Στο Φαλερνό Αγρό ο Αννίβας ξέφυγε από την ενέδρα του Φάβιου Μάξιμου . Αφού συμπλήρωσε 14 χρόνια στην Ιταλία , οι Καρχηδόνιοι τον ανακάλεσαν στην Αφρική. Εκεί ο Αννίβας μάταια επιθύμησε να τελειώσει τον πόλεμο εναντίον των Ρωμαίων. Τελικά έδωσε μάχη με Πόπλιο Σκιπίωνα κοντά στη Ζάμα , αλλά οι Ρωμαίοι κέρδισαν τη νίκη.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

dux=παράθεση στο Hannibal bello=αφαιρετική της αναφοράς/τρόπου vi=αφαιρετική του τρόπου cum elephantis= ε.ε.π της συνοδείας

ubi … fuit=δευτερ. χρονική πρόταση cum Romanis=ε.ε.π της εναντίωσης ftustra=επιρρ. προσδ. του τρόπου victoriam=αντικείμενο στο reportaverunt

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

supero-superavi-superatum-superare (1) / seiungo-seiunxi-seiunctum-seiungere (3) / transeo-transii-transitum-transire (4) / profligo-profligavi-profligatum-profligare (1) / expedio-expedivi-expeditum-expedire (4) / compleo-complevi-completum-complere (2) / revoco-avi-atum-are (1) / compono-composui-comopsitum-componere (3) / cupio-cupivi-cupitum-cupere (3) / dimico-avi-atum-are (1) / reporto-avi-atum-are (1)

ΜΑΘΗΜΑ 12ο

Ο ΥΠΑΤΟΣ ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΚΥΛΑΚΙ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ ΤΟΥ

Στο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο , ύπατο  για δεύτερη φορά, έλαχε να διεξαγάγει τον πόλεμο εναντίον του βασιλιά Περσέα. ΄Οταν επέστρεψε στο σπίτι του κατά το βραδάκι , η κορούλα του η Τέρτια , η οποία ήταν τότε πάρα πολύ μικρή , έτρεξε στην αγκαλιά του πατέρα της. Ο πατέρας φίλησε την κόρη, αλλά παρατήρησε πως αυτή ήταν λιγάκι θλιμμένη. «Τί είναι Τέρτιά μου;» Είπε. « Γιατί είσαι θλιμμένη ; Τί σου συμβαίνει» ; «Πατέρα μου» , απάντησε εκείνη, «ο Περσέας χάθηκε». Γιατί είχε χαθεί (πεθάνει) το σκυλάκι μ’ αυτό το όνομα , το οποίο η κόρη αγαπούσε πολύ. Τότε ο παρέρας είπε στην Τέρτια : «το δέχομαι ως οιωνό».΄Ετσι , από ένα τυχαίο λόγο προγεύτηκε νοερά την ελπίδα ενός περίλαμπρου θριάμβου.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Paulo=δοτική προσωπική filiola=παράθεση στο Tertia filiae=έμμεσο αντικείμενο στο dedit eam=υποκείμενο στο esse tristiculam=κατηγορούμενο στο eam

mea=επιθ. προσδ. στο tibi=δοτική προσωπική nomine=αφαιρετική της ιδιότητας ex dicto=ε.ε.π της αιτίας animo=αφαιρετική του τρόπου

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

gero-gessi-gestum-gerere (3) / obtingit-obtigit-obtingere ( 3) /redeo-redii-reditum-redire (4) / curro-cucurri-cursum-currere (3) / do-dedi-datum-dare (1) / animadverto-animadverti-animaversum-animadvertere (3) / accido-accidi-accidere (3) / respondeo-respondi-responsum-respondere (2) / pereo -perii (-ivi)-peritum-perire (4) / amo-amavi- amatum-amare (1) / dico-dixi-dctum-dicere (3) / accipio-accepi-acceptum-accipere (3) / praesumo-praesumpsi-praesumptum-praesumere (3)

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑΣ

periv-i              praesumps-i                 accid-i             cucurr-i

periv-isti          praesumps-isti             accid-isti        cucurr-isti

periv-it             praesumps-it                accid-it            cucurr-it

periv-imus       praesumps-imus         accid-imus     cucurr-imus

periv-istis         praesumps-istis         accid-istis        cucurr-istis

periv-erunt      praesumps-erunt       accid-erunt      cucurr-erunt

ΜΑΘΗΜΑ 13ο

ΠΩΣ Η ΓΝΩΣΗ ΝΙΚΗΣΕ ΤΗ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΑ

Ο Σουλπίκιος Γάλλος ήταν ύπαρχος του Λεύκιου Αιμίλιου Παύλου, που διεξήγε τον πόλεμο εναντίον του βασιλιά Περσέα. Στη διάρκεια μιας ξάστερης νύχτας, ξαφνικά η Σελήνη χάθηκε (έγινε έκλειψη). Από το ξαφνικό παράξενο θέαμα, τρόμος κατέλαβε τις ψυχές των στρατιωτών και ο στρατός έχασε την αυτοπεποίθησή του (το ηθικό του). Τότε ο Σουλπίκιος Γάλλος μίλησε για τη φύση του ουρανού και τη στάση και τις κινήσεις των αστεριών και της Σελήνης, και μ’ αυτό τον τρόπο έστειλε το στρατό στη μάχη με αναπτερωμένο το ηθικό. ΄Ετσι οι ελευθέριες τέχνες άνοιξαν το δρόμο για εκείνη την περίλαμπρη νίκη του Παύλου. Επειδή εκείνος είχε νικήσει το φόβο του Ρωμαϊκού στρατού , ο στρατηγός μπόρεσε να νικήσει τους αντιπάλους.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

adversus Persen=ε.ε.π του εναντίου nocte=αφαιρετική του χρόνου ob monstrum=ε.ε.π. της αιτίας de ratione=ε.ε.π. της αναφοράς caeli=γενική κτητική στο ratione

stellarum- lunae=γεν. υποκ. στο statu alacrem=κατηγορούμενο στο exercitum illam=κατηγορ. προσδ. στο victoriam exercitus=γεν. υποκειμενική στο metum adversarios=αντικείμενο στο vincere

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

deficio-defeci-defectum-deficere (3) / invado-invasi-invasum-invadere (3) / amitto-amisi-amissum-amittere (3) / disputo-disputavi-disputatum-disputare (1) / mitto-misi-missum-mittere (3) / vinco-vici-victum-vincere (3)/ possum-potui-posse

Oριστική Ενεργητικού Παρακειμένου

fueram             amaveram        deleveram        legeram            audiveram

fueras              amaveras            deleveras         legeras             audiveras

fuerat               amaverat            deleverat         legerat             audiverat

fueramus         amaveramus     deleveramus    legeramus      audiveramus

fueratis             amaveratis       deleveratis       legeratis           audiveratis

fuerant             amaverant        deleverant       legerant           audiverant

Δ‘ Κλίση Ουσιαστικών

Aρσενικά Ουδέτερα

metus               metus                           cornu               cornua

metus               metuum                       cornus              cornuum

metui               metibus                        cornu               cornibus

metum             metus                           cornu               cornua

metus               metus                           cornu               cornua

metu                metibus                        cornu               cornibus

MAΘΗΜΑ 14ο

ΕΝΑ ΦΟΒΕΡΟ ΟΝΕΙΡΟ

Μετά τον πόλεμο στο ΄Ακτιο, ο Κάσσιος από την Πάρμα, που ήταν (ανήκε) στο στρατό του Μάρκου Αντωνίου, κατέφυγε στην Αθήνα. Εκεί, μόλις είχε παραδώσει την ταραγμένη ψυχή του στον ύπνο, όταν ξαφνικά εμφανίστηκε σ’ αυτόν μια φοβερή μορφή. Νόμισε ότι ερχόταν προς αυτόν άνθρωπος με πελώριο ανάστημα και με βρώμικο πρόσωπο, όμοιος με το είδωλο νεκρού. Μόλις τον αντίκρυσε ο Κάσσιος, τον κατέλαβε ο φόβος και επιθύμησε να μάθει το όνομά του. Εκείνος απάντησε πως ήταν ο Πλούτωνας. Τότε ο τρόμος συντάραξε τον Κάσσιο και τον ξύπνησε από τον ύπνο. Ο Κάσσιος φώναξε τους υπηρέτες και τους ρώτησε για τον άνθρωπο. Εκείνοι δεν είχαν δει κανένα. Ο Κάσσιος για δεύτερη φορά παραδόθηκε στον ύπνο και ονειρεύτηκε την ίδια μορφή. Μετά από μερικές μέρες η ίδια η πραγματικότητα επιβεβαίωσε την αξιοπιστία του ονείρου. Γιατί ο Οκταβιανός του επέβαλε τη θανατική ποινή.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

post bellum=ε.ε.π. του χρόνου Athenas=αιτιατική του τόπου ei=έμμεσο αντικείμενο στο apparuit magnitudinis=γεν. της ιδιότ. στο hominem facie=αφαιρετική του τρόπου effigiei=δοτική αντικειμεν. στο similem

somno=έμμεσο αντικείμενο στο dedit de homine=ε.ε.π. της αναφοράς ipsa=κατηγορημ. προσδ. στο res somnii=γεν. υποκειμεν. στο fidem supplicio=αφαιρετική του τρόπου capitis=γεν. της ποινής στο supplicio

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

confugio-confugi-confugitum-confugere (3) / sum-fui-esse / do-dedi-datum-dare (1) /apareo-aparui-aparitum-aparere (2) / existimo-existimavi-existimatum-existimare (1)/ venio-veni-ventum-venire (4) /aspicio-aspexi-aspectum-aspicere (3) /concipio-concepi-conceptum-concipere (3) / cupio-cupivi-cupitum-cupere (3) /respondeo-respondi-responsum-respondere (2) /concutio-concussi-concussum-concutere (3) /excito-excitavi-excitatum-excitare (1) /interrogo-interrogavi-interrogatum-interrogare (1) / somnio-somniavi-smniatum-somniare (1) / confirmo -confirmavi-confirmatum -confirmare (1) / afficio-affeci-affectum-afficere (3)

Ε’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Ενικ.   Πληθ. Ενικ.   Πληθ.

dies      dies                              res        res

diei      dierum                         rei        rerum

diei      diebus                          rei        rebus

diem    dies                              rem      res

dies      dies                              res        res

die       diebus                          re         rebus

* Τα υπόλοιπα ουσιαστικά της πέμπτης κλίσης δεν έχουν πλήρη ενικό και πληθυντικό αριθμό

ΜΑΘΗΜΑ 15ο

ΤΑ ΗΘΗ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

Ολόκληρη η ζωή των Γερμανών περιορίζεται στο κυνήγι και στη σπουδή των στρατιωτικών πραγμάτων. Οι Γερμανοί δεν ασχολούνται με τη γεωργία. Τρέφονται με γάλα , τυρί και κρέας . Στους πάρα πολύ παγωμένους τόπους φορούν μόνο δέρματα και πλένονται στα ποτάμια. ΄Οταν η χώρα τους διεξάγει πόλεμο , εκλέγονται άρχοντες με εξουσία ζωής και θανάτου. Στις ιππομαχίες συχνά πηδούν από τα άλογα και μάχονται με τα πόδια . Η χρήση της σέλας θεωρείται πράγμα αισχρό και μαλθακό. Δεν επιτρέπουν να εισάγεται κρασί σ’ αυτούς από τους εμπόρους, επειδή εξαιτίας αυτού , όπως πιστεύουν , οι άνθρωποι γίνονται μαλθακοί και εκθηλύνονται.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

omnis=κατηγορημ. προσδ. στο vita Germanorum=γεν. υποκειμεν. στο vita rei=γεν. αντικειμενική στο studiis agriculturae=αντικείμενο στο student solum=επιρρ. προσδ. του ποσού vitae- necis=γεν. αντικειμεν. στο potestate

equestribus=επιθ. προσδ. στο proeliis pedibus=αφαιρετική του οργάνου ephippiorum=γεν. αντικειμεν. στο usus res=κατηγορούμενο στο habetur ad se=ε.ε.π της κατεύθυνσης re=αφαιρετική της αιτίας

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

consisto-constiti-consistere (3) / studeo-studui-studere (2) / nutrio-nutrivi-nutritum-nutrire (4) / habeo-habui-habitum-habere (2) / lavo-lavi-lautum-lavare (1) / gero-gessi-gestum-gerere (3) / creo-creavi-creatum-creare (1) / desilio- desilui-desilire (4) / proelior-proeliatus sum-proeliari (1 αποθετικό ) /importo-importavi-importatum-importare (1) / sino-sivi-stum-sinere (3) / arbitror-arbitratus sum -arbitrari (1 αποθετικό ) / remollesco-remollescere (3) / effemino-effeminavi-effeminatum-effeminare (1)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

A’                    B’                    Γ‘                     Δ‘

proelior            habeor             geror                nutrior

proeliaris          haberis           gereris              nutriris

proeliatur         habetur          geritur              nutritur

proeliamur       habemur        gerimur            nutrimur

proeliamini      habemini        gerimini           nutrimini

proeliantur       habentur        geruntur           nutriuntur

ΜΑΘΗΜΑ 16ο

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ

Αφού οι στρατιώτες μας έριξαν τα ακόντια εναντίον των εχθρών , μάχονταν με τα ξίφη . Ξαφνικά στα νώτα (μας) διακρίνεται το ιππικό. Οι κοόρτεις πλησιάζουν. Οι εχθροί στρέφουν τα νώτα (τους ) και φεύγουν. Οι ιππείς τους επιτίθενται. Γίνεται μεγάλη σφαγή. Ο Σεδούλιος , αρχηγός και ηγεμόνας των Λεμοβίκων , σκοτώνεται. Ο αρχηγός των Αβέρνων συλλαμβάνεται ζωντανός κατά τη φυγή. Εβδομήντα τέσσερις στρατιωτικές σημαίες παραδίδονται στον Καίσαρα. Μεγάλος αριθμός εχθρών συλλαμβάνεται και εκτελείται. Οι υπόλοιποι μετά τη φυγή διασκορπίζονται στις επικράτειές τους. Την επόμενη μέρα (οι Γαλάτες) στέλνουν απεσταλμένους στον Καίσαρα. Ο Καίσαρας διατάζει να παραδώσουν τα όπλα και να οδηγήσουν μπροστά (του ) τους αρχηγούς (τους).Ο ίδιος πήρε θέση μπροστά στο στρατόπεδο . (Οι Γαλάτες) οδηγούν τους αρχηγούς (τους ) εκεί. Ο Βερκιγγετόριγας παραδίδεται και τα όπλα καταθέτονται.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

postqam…miserunt=δευτ. χρονική πρότ. gladiis=αφαιρετική του οργάνου Lemovicum=γεν. αντικ. στα dux-princeps hostium=γεν. διαιρετική στο numerus

ex fuga=ε.ε.π. του χρόνου tradi=αντικείμενο στο iubet eo=επιρρ. προσδ. του τόπου arma=υποκείμενο στο proiciuntur

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

mitto-misi-misum-mittere (3) / cerno-crevi-cretum-cernere (3) / appropinquo-avi-atum-are (1) / fugio-fugi-fugitum-fugere (3) / occurro-occurri (occucurri)-occursum-occurrere (3) / fio-factus sum-fieri (ημιαποθετικό 3) / οccido-occidi-occisum-occidere (3) / comprehendo-comprehendi-comprehensum-comprehendere (3) / refero-retuli-relatum-referre (3) / discedo-discessi-discessum-discedere (3) / trado-tradidi-traditum-tradere (3) / produco-produxi-productum-producere (3) / dedo-dedidi-deditum-dedere (3) / proicio-proieci-proiectum-proicere (3) / consido-consedi-consessum-considere (3)

EΝΕΣΤΩΤΑΣ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΠΑΘΗΤ. ΦΩΝΗΣ Γ΄ΚΑΙ Δ΄ ΣΥΖΥΓΙΑΣ

Ενεστώτας                                         Μέλλοντας

Γ΄                    Δ΄                                Γ΄                    Δ΄

legor                audior                          legar                audiar

legeris              audiris                         legeris              audieris

legitur              auditur                         legetur             audietur

legimur            audimur                       legemur           audiemur

legimini           audimini                      legemini           audiemini

leguntur           audiuntur                     legentur           audientur

ΜΑΘΗΜΑ 17ο

ΦΟΒΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ

Μεγάλος φόβος κατέλαβε το στρατό από τις διαδόσεις των Γαλατών και των εμπόρων , οι οποίοι διακήρυσσαν ότι οι Γερμανοί είχαν φοβερή σωματική διάπλαση και απίστευτη ανδρεία. ΄Αλλοι προβάλλοντας ο καθένας και μια δικαιολογία, ήθελαν να φύγουν. Μερικοί παρέμεναν σπρωγμένοι από ντροπή. Αυτοί δεν μπορούσαν να προσποιηθούν , ούτε να κρατήσουν τα δάκρυά τους . Κρυμμένοι στις σκηνές , είτε παραπονιόντουσαν για τη μοίρα τους , είτε θρηνούσαν για τον κοινό κίνδυνο μαζί με τους φίλους τους. Σ’ όλο το στρατόπεδο υπέγραφαν και σφράγιζαν τις διαθήκες (τους). Από τις διαδόσεις αυτών και από το φόβο ταράζονταν σιγά- σιγά και αυτοί που θεωρούνταν έμπειροι στα στρατιωτικά θέματα.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ex vocibus=ε.ε.π της αιτίας de causa=ε.ε.π της αιτίας adducti=αιτιολογική μετοχή abditi=χρονική μετοχή

totis=κατηγορημ. προσδ. στο castris horum=γεν . υποκειμ. στο vocibus timore=αφαιρετική της αιτίας militaris=γεν. αντικειμενική στο rei

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

occupo-occupavi-occupatum-occupare (1) / praedico-avi-atum-are (1) / adduco-adduxi-adductum-adducere (3) / fingo-finxi-finctum-fingere (3) / abdo-abdidi-abditum-abdere (3) / queror-questus sum-queri (αποθετικό 3) / miseror-miseratus sum-miserari (αποθετικό 1) / οbsingo-avi-atum-are (1) / perturbo-avi-atum-are (1)

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

Α΄                            Β΄                                 Γ΄                     Δ΄

amabar             delebar                        legebar             audiebar

amabaris          delebaris                     legebaris          audiebaris

amabatur         delebatur                     legebatur         audiebatur

amabamur        delebamur                 legebamur        audiebamur

amabamini       delebamini                 legebamini       audiebamini

amabantur       delebantur                   legebantur       audiebantur

ΜΑΘΗΜΑ 18ο

Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Λέγεται ότι ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια του Γηρυόνη από την Ισπανία σ’ αυτόν τον τόπο , όπου αργότερα ο Ρωμύλος έχτισε τη Ρώμη. Λέγεται ότι ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια κοντά στον Τίβερη ποταμό και ότι ο ίδιος , επειδή ήταν κουρασμένος από το δρόμο, κοιμήθηκε εκεί. Τότε ο Κάκος ο βοσκός, έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις (του) , έσυρε από τις ουρές κάποια βόδια στη σπηλιά στραμμέμα ανάποδα. ΄Οταν ο Ηρακλής , αφού σηκώθηκε από τον ύπνο, είδε το κοπάδι και κατάλαβε ότι ένα μέρος έλειπε, κατευθύνθηκε προς την πιο κοντινή σπηλιά. Αλλά όταν είδε ότι τα ίχνη των βοδιών ήταν στραμμένα προς τα έξω , επειδή μπερδεύτηκε , άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι από τον εχθρικό τόπο. Τότε ο Κάκος προσπάθησε να τον εμποδίσει με τη βία , αλλά ο Ηρακλής τον σκότωσε με το ρόπαλό του.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

de via=ε.επ της αιτίας fessus=αιτιολογική μετοχή fretus=επιρρηματικό κατηγορ. στο Cacus cαudis=αφαιρετική του μέσου/οργάνου excitatus=χρονική μετοχή

boum=γεν.κτητ./δημιουργού στο vestigia versa=κατηγορημ. μετοχή στο vestigia confusus=αιτιολογική μετοχή vi=αφαιρετική του τρόπου clava=αφαιρετική του οργάνου

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

adduco-adduxi-adductum-adducere (3) / dico-dixi-dictum-dicere (3) / condo-condidi-conditum-condere (3) / reficio-refeci-refectum-reficere (3) / fero-tuli-latum-ferre (3) / dormio-dormivi-dormitum-dormire (4) / traho-traxi-tractum-trahere (3) / aspicio-aspexi-aspectum-aspicere (3) / sentio-sensi-sensum-sentire (4) / absum-afui-abesse / pergo-perrexi-perrectum-pergere (3) / confundo-confudi-confusum-confundere (3) / amoveo-amovi-amotum-amovere (2) / converto-converti-conversum-convertere (3) / prohibeo-prohibui-prohibitum-prohibere (2) / conor-conatus sum-conari (1 αποθετικό)

Η ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ QUIDAM-QAEDAM-QUODDAM

quidam                        quaedam          quoddam

cuiusdam                    cuiusdam         cuiusdam

cuidam                        cuidam              cuidam

quendam                     quandam         quoddam

–                                       –                       –

quodam                       quadam           quodam

quidam                        quaedam          quaedam

quorundam                quarundam      quorundam

quibusdam                 quibusdam       quibusdam

quosdam                     quasdam          quaedam

–                                      –                       –

quibusdam                 quibusdam       quibusdam

ΜΑΘΗΜΑ 19ο

Η ΣΥΝΟΜΩΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΙΛΙΝΑ

΄Οταν ήταν ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος , ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας , άνδρας από πολύ αριστοκρατική γενιά, αλλά με πολύ διεστραμμένο χαρακτήρα , συνομώτησε εναντίον της πολιτείαςΤον είχαν ακολουθήσει κάποιοι ένδοξοι ,αλλά αχρείοι άνδρες. Ο Κικέρωνας έδιωξε τον Κατιλίνα από τη Ρώμη . Οι σύντροφοί του συνελήφθησαν και στραγγαλίστηκαν στη φυλακή . Ο ίδιος ο Κατιλίνας με το στρατό του νικήθηκε σε μάχη από τον Αντώνιο , τον άλλο ύπατο και σκοτώθηκε. Ο Γάιος Σαλλούστιος αναφέρει ότι πολλοί ακόμη Ρωμαίοι σκοτώθηκαν στην ίδια πολύ φονική (αιματηρότατη) μάχη και ότι πολλοί εξάλλου τραυματίστηκαν.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Cicerone-Antonio=αφ. ιδόμορφη  χρόνου consulibus = κατηγορ. προσδ. στα Cicerone-Antonio a Cicerone=ε.ε.π του ποιητικού αιτίου ab Antonio=ε.ε.π. του ποιητικού αιτίου

cum exercitu=ε.ε.π της συνοδείας proelio=αφαιρετική του μέσου victus=χρονική μετοχή eadem=κατηγ. προσδ. στο pugna

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

coniuro-coniuravi-coniuratum-coniurare (1) / consequor-consecutus sum-consequi (3 αποθετικό) / expello-expulsi-expulsum-expellere (3) / deprehendo-deprehendi-deprehensum-deprehendere (3) / strangulo-strangulavi-strangulatum-strangulare (1) / trado-tradidi-traditum-tradere (3) / interficio-interfeci-interfectum-interficere (3) / occido-occidi-occisum-occidere (3) / vulnero-vulneravi-vulneratum-vulnerare (1)

ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ,ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ,ΣΥΝΤΕΛ.ΜΕΛΛ.

Παρακείμενος            Υπερσυντέλικος        Συντελεσμένος Μέλλ.

expulsus sum                  expulsus eram                  expulsus ero

expulsus es                      expulsus eras                   expulsus eris

expulsus est                     expulsus erat                   expulsus erit

expulsi sumus                 expulsi eramus                expulsi erimus

expulsi estis                      expulsi eratis                   expulsi eritis

expulsi sunt                      expulsi erant                    expulsi erunt

ΜΑΘΗΜΑ 20ο

ΠΙΣΩ ΑΠΌ ΤΙΣ ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ Ή ΠΩΣ Ο ΚΛΑΥΔΙΟΣ ΕΓΙΝΕ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ

Σε ηλικία πενήντα χρονών ο Κλαύδιος κατέλαβε την εξουσία χάρη σε κάποιο παράδοξο τυχαίο γεγονός. ΄Οταν τον έδιωξαν οι δολοφόνοι του Καλιγούλα , είχε αποσυρθεί σε θερινή κατοικία , που ονομάζεται Ερμαίο. Λίγο αργότερα , επειδή τρομοκρατήθηκε από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε στο πιο κοντινό λιακωτό και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρέμονταν στην πόρτα. ΄Ενας στρατιώτης που έτρεχε εδώ κι εκεί παρατήρησε τα πόδια του. Τον αναγνώρισε να κρύβεται . Αφού τον τράβηξε έξω , τον προσαγόρευσε αυτοκράτορα. Από εκεί τον οδήγησε στους στρατιώτες του. Αυτοί τον μετέφεραν στο στρατόπεδο λυπημένο και έντρομο , ενώ το πλήθος που τον συναντούσε τον λυπόταν σαν να επρόκειτο να πεθάνει. Την επόμενη μέρα ο Κλαύδιος ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

aetatis=γεν. διαιρετική στο anno mirabili=επιθ. προσδ. στο casu cui=δοτική προσωπική κτητική rumore=αφαιρετική της αιτίας caedis=γεν. αντικ. στο rumore

foribus=αντκείμενο στο praetenta extractum=χρονική μετοχή ab his=ε.ε.π. του ποιητικού αιτίου dum…miseratur=δυτερ. χρονική πρόταση moriturum=χρονική μετοχή

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΡΗΜΑΤΑ

capio -cepi -captum capere (3) / excludo-exclusi-exclusum-excludere (3) / recedo-recessi-recessum-recedere (3) / exterreo-exterrui-exterritum-exterrere (2) / prorepo-prorepsi-prorepsum-prorepepere (3) / praetendo-praetendi-praetentum-praetendere (3) / discurro-discurri (discucurri)-discursum-discurrere (3) / lateo-latui-latere (2) / adgnosco -adgnovi-adgnitum-adgnoscere (3) / saluto-salutavi-salutatum-salutare (1) / defero-detuli-delatum-deferre (3) / morior-mortuus sum -mori (3 αποθετικό) / miseror-miseratus sum-miserari (1 αποθετικό)

ΜΕΤΟΧΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤ. ΦΩΝΗΣ     ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤ. ΦΩΝΗΣ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ              ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ama-ns                                                             ama-re                         amav-isse

dele-ns                                                             dele-re                         delev-isse

lege-ns                                                             leg-ere                         leg-isse

audie-ns                                                           aud-ire                         audiv-isse

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

amat-urus,-ura,-urum                                      amat-urum,-uram,-urum,-uros,-uras,-ura

delet-urus,-ura,-urum                                      esse

lect-urus,-ura,-urum                                         delet-urum,-uram,-urum,-uros,-uras,ura

audit-urus,-ura,-urum                                      esse κ.τ.λ.

ΡΗΜΑΤΑ
Α’ ΣΥΖΥΓΙΑ

Α
adllgo, adligavi, adligatum, adligare (= δένω σε κάτι / 3)
adporto, adportavi, adportatum, adportare (= φέρνο) κάπου / 8)
advento, adventavi, adventatum, adventare (= πλησιάζω/7)
advolo, advolavi, advolatum, advolare (= καταφθάνω πετώντας, ορμώ/3)
amo, amavi, amatum, amare (= αγαπώ /12)
appello, appellavi, appellatum, appellare (= ονομάζω /10)
appropinquo, appropinquavi, appropinquatum, appropinquare (= πλησιάζω /16)

C
certo, certavi, certatum, certare (= συναγωνίζομαι / 4)
cogito, cogitavi, cogitatum, cogitare (= σκέπτομαι, αναλογίζομαι / 8)
conloco (colloco), conlocavi, conlocatum, conlocare (= εγκαθιστώ / 7,10Π)
compare, comparavi, comparatum, comparare (= συγκρίνω / 3)
cone!to, concitavi, concitatum, concitare (= ξεσηκώνω / 9)
confirmo, confirmavi, confirmatum, confirmare (= επιβεβαιώνω /14)
coniuro, coniuravi, coniuratum, coniurare (= συνομωτώ /19)
consulto, consultavi, consultatum, consultare (= φροντίζω για / 4)
creo, creavi, creatum, creare (= εκλέγω /15)
euro, curavi, curatum, curare (= φροντίζω / 4)

D
deploro, deploravi, deploratum, deplorare (= θρηνώ, κλαίω /1)
desidero, desideravi, desideratum, desiderare (= επιθυμώ, μου λείπει κάτι /1)
dimlco, dimicavi, dimicatum, dimicare (= αγωνίζομαι /11)
disputo, disputavi, disputatum, disputare (= μιλώ για, πραγματεύομαι /13)
do, dedi, datum, dare (= δίνω /12)

Ε
efferrnno, effeminavi, effeminatum, effeminare (= εκθηλύνω/15)
enoto, enotavi, enotatum, enotare (= κρατάω σημειώσεις / 8)
erro, erravi, erratum, errare (= περιπλανιέμαι/ 8)
exclto, excitavi, excitatum, excitare (= ξεσηκώνω /14,18)
excrucio, excruciavi, excruciatum, excruciare (= βασανίζω /1)
existimo, existimavi, existimatum, existimare (= νομίζω /14)
expugno, expugnavi, expugnatum, expugnare (= κυριεύω / 2)
ex(s)piro, ex(s)piravi, ex(s)piratum, ex(s)pirare (= πεθαίνω, ξεψυχώ / 2) ex(s)ulo, ex(s)ulavi, ex(s)ulatum, ex(s)ulare (= είμαι εξόριστος /1)

F
fundo, fundavi, fundatum, fundare (= θεμελιώνω, ιδρύω / 2)

Η
hiemo, hiemavi, hiematum, hiemare (= ξεχειμωνιάζω / 7) honoro, honoravi, honoratum, honorare (= τιμώ / 5)

I
impero, imperavi, imperii turn, imperare (= διατάζω / 7) importo, importavi, importatum, importare (= εισάγω, φε’ρνω με’σα / 7) inclamo, inclamavi, inclamatum, inclamare (= φωνάζω /14) interrogo, interrogavi, interrogatum, interrogate (= ρωτώ / 8,14)

L
lavo, lavi, lautum (και lavatum), lavare (= πλένω /15) libera, liberavi, liberatum, liberare (= ελευθερώνω / 3)

Ν
narro, narravi, narratum, narrare (= αφηγούμαι /1) navigo, navigavi, navigatum, navigare (= πλέω / 2) nuntio, nuntiavi, nuntiatun, nuntiare (= αναγγέλλω / 7)

Ο
obsigno, obsignavi, obsignatum, obsignare (= υπόγραφαν και σφραγίζω /17) occupo, occupavi, occupatum, occupare (= καταλαμβάνο) /17)
oppugno, oppugnavi, oppugnatum, oppugnare (= πολιορκώ / 2)

Ρ
paro, paravi, paratum, parare (= ετοιμάζω, αποκτώ, ετοιμάζομαι να / 4,9)
perpetro, perpetravi, perpetratum, perpetrare (= διαπράττω, κάνω / 7)
perturbo, perturbavi, perturbatum, perturbare (= ταράζω /17)
porto, portavi, portatum, portare (= μεταφέρω / 2)
praedico, praedicavi, praedicatum, praedicare (= διακηρύσσω /17)
profllgo, profligavi, profligatum, profligare (= κατατροπώνω /11)
propulso, propulsavi, propulsatum, propulsare (= απωθώ, απομακρύνω / 4)

R
rennaro, rennaravi, rennaratum, rennarare (= αφηγούμαι απ’ την αρχή / 2) reporto, reportavi, reportatum, reportare (= κερδίζω /11)
repugno, repugnavi, repugnatum, repugnare (= αντιμάχομαι, ανθίσταμαι /1) revoco, revocavi, revocatum, revocare (= ανακαλώ /11)

S
saluto, salutavi, salutatum, salutare (= προσαγορεύω / 20)
scriptito, scriptitavi, scriptitatum, scriptitare (= γράφω συχνά /1)
servo, servavi, servatum, servare (= τηρώ, φυλάω, χαρίζω τη ζωή / 6,17)
somnio, somniavi, somniatum, somniare (= ονειρεύομαι /14)
sto, steti, statum, stare (= στέκομαι, υπάρχω / 6)
strangulo, strangulavi, strangulatum, strangulare (= στραγγαλίζω /19)
supero, superavi, superatum, superare (= νικώ /11)

τ
turbo, turbavi, turbatum, turbare (= ταράζω / 2)

V
vulnero, vulneravi, vulneratum, vulnerare (= τραυματίζω, πληγώνω /19)

ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ A’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
arbitror, arbitratus sum, (arbitratum), arbitrari (= νομίζω, πιστεύω /15)
conor, conatus sum, (conatum), conari (= προσπαθώ /18)
miseror, miseratus sum, (miseratum), miserari (= οικτίρω, κλαίω, θρηνώ / 20, 22)
proelior, proeliatus sum, (proeliatum), proeliari (= πολεμώ /15)

Παρατηρήσεις
1. Προσοχή στον παρακείμενο των ρημάτων do (dedi) και sto (steti).
2. Το ρήμα lavo ε’χει διπλά τύπο σουπίνου (lavatum και lautum).
3. Τα ρήματα excrucio, nuntio και somnio ανήκουν στην α’ συζυγία παρά την κατάληξη τους (σε -ίο).

Β’ ΣΥΖΥΓΙΑ
Α
admoneo, admonui, admonltum, admonere (= συμβουλεύω / 7) amoveo, amovi, amotum, amovere (= απομακρύνω /18) appareo, apparui, apparitum, apparere (= εμφανίζομαι/14)

C
caveo, cavi, cautum, cavere (= προσέχω, φυλάγομαι/ 7) compleo, complevi, completum, complere (= συμπληρώνω /ll) contineo, continui, contentum, continere (= συγκρατώ, στερεώνω / 6)

D
debeo, debui, debitum, debere (= οφείλω, πρέπει / 7)
deleo, delevi, deletum, delere (= καταστρέφω, εξολοθρεύω, σκοτώνω / 3, 9)

Ε
exterreo, exterrui, extern turn, exterrere (= τρομοκρατώ / 20) F
foveo, fovi, fotum, fovere (= θάλπω, περιβάλλω με αγάπη / 5) Η
habeo, habui, habltum, habere (= έχω, θεωρώ / 3, 5, 8,15,17) I
iaceo, iacui, (iacitum), iacere (= κείμαι, βρίσκομαι/5) iubeo, iussi, iussum, iubere (= διατάζω / 7,15Π)

L
lateo, latui, -, latere (= κρύβομαι / 20)

Μ
moveo, movi, motum, movere (= κινώ / 3)

Ν
noceo, nocui, nocitum, nocere (= βλάπτω / 3) Ρ
placeo, placui, placitum, placere (= αρέσω /3)
possideo, possedi, possessum, possidere (= κατέχω / 5)
prohibeo, prohibui, prohibitum, prohibere (= εμποδίζω /18)

R
remaneo, remansi, -, remanere (= παραμένω / 7)
respondeo, respondi, responsum, respondere (= απαντώ, αποκρίνομαι / 3,12)
rideo, risi, risum, ridere (= γελώ / 8)

S
sedeo, sedi, sessum, sedere (= κάθομαι / 8)
studeo,studui, – , studere (= σπουδάζω,ασχολούμαι/5)
stupeo, stupui, -,stupere (= βουβαίνομαι, θαμπώνομαι/3)

Τ
teneo, tenui, (tentum), tenere (= κρατώ / 5,17) U
urgeo, ursi, -, urgere (= σπρώχνω, στέλνω / 3) V
valeo, valui, (μτχ. μέλλ. valiturus, -a, -um), valere (= είμαι υγιής/ 8)
video, vldi, visum, videre (= βλέπω / 3, 8,14,18)

ΗΜΙΑΠΟΘΕΤΙΚΑ B’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
gaudeo, gavisus sum, (gavisum), gaudere (= χαίρομαι / 3)
soleo, solltus sum, (solitum), solere (= συνηθίζω / 7)

ΑΠΡΟΣΩΠΑ B’ ΣΥΖΥΠΑΣ
licet, licuit (και licitum est), -, licere (= επιτρέπεται, είναι δυνατό / 8)

Σημείωση: Τα ρήματα licet, remaneo, studeo, stupeo, urgeo και, valeo δεν έχουν σουπίνο.

Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑ

Α
abdo, abdidi, abdrtum, abdere (= κρΰβω /17,20)
adduco, adduxi, adductum, adducere (= οδηγώ κάπου ή προς, παρακινώ / 17Π, 18,20) a(d)gnosco, a(d)gnovi, a(d)gnltum, a(d)gnoscere (= αναγνωρίζω / 20)
adimo, ademi, ademptum, adimere (= αφαιρώ/9)
amitto, amisi, amissum, amittere (= χάνω /13)
animadverto, animadverti, animadversum, animadvertere (= παρατηρώ /12)

C
cerno, crevi, (cretum)*, cernere (= διακρίνω / 16)
claudo, clausi, clausum, claudere (= κλείνω /10)
compono, composui, composltum, componere (= τελειώνω τον πόλεμο με συνθήκη /11) comprehendo, comprehendi, comprehensum, comprehendere (= συλλαμβάνω /16) condo, condldi, conditum, condere (= κτίζω /10,18)
confundo, confudi, confusum, confundere (= συγχεω /18)
consldo, consedi, consessum, considere (= κάθομαι, «καθίζω τον εαυτό μου» /16)
consisto, constiti, (constltum), consistere (= συνίσταμαι, βρίσκομαι, περιορίζομαι /15)
constituo, constitui, constitQtum, constituere (= αποφασίζω / 9)
contundo, contudi, contiisum, contundere (= συντρίβω /10)
converto, converti, conversum, convertere (= γυρίζω κάποιον προς τα πίσω /18)
curro, cucurri, cursum, currere (= τρέχω /12)

D
dedo, dedldi, dedrtum, dedere (= παραδίδω /16)
dellgo, delegi, delectum, deligere (= εκλέγω / 9)
deprehendo, deprehendi, deprehensum, deprehendere (= συλλαμβάνω /19)
dico, dixi, dictum, dicere (= λέγω /12)
discedo, discessi, discessum, discedere (= αποχωρώ, σκορπίζομαι, φεύγω /16,17) discurro, discu(cu)rri, discursum, discurrere (= τρέχω εδώ κι εκεί / 20)

Ε
exchldo, exclusi, exclusum, excludere (= κλείνω απέξω, διώχνω / 20)
expello, expuli, expulsum, expellere (= διώχνω /19)
extraho, extraxi, extractum, extrahere (= βγάζω τραβώντας, τραβάω έξω / 9, 20)

F
fingo, finxi, fictum, fingere (= πλάθω, κατασκευάζω /17)

G
gero, gessi, gestum, gerere (= διεξάγω /12,16)

I
impono, imposui, impositum, imponere (= επιβάλλω, βάζω επάνω /10)
invado, invasi, invasum, invadere (= εισχωρώ, καταλαμβάνω, πιάνω /13)

L
laedo, laesi, laesum, laedere (= βλάπτω, προσβάλλω / 9)

Μ
mitto, misi, missum, mittere (= στέλνω, ρίχνω /13)

Ο
occldo, occldi, occlsum, occidere (= σκοτώνω /16, 20Π)
occuro, occu(cu)rri, occursum, occurrere (= επιτίθεμαι /16)

Ρ
perdo, perdidi, perdltum. perdere (= χάνω / 9)
pergo, perrexi, perrectum, pergere (= κατευθύνομαι προς /18)
pono, posui, positum, ponere (= τοποθετώ / 6)
praesumo, praesumpsi, praesumptum, praesumere (= προγεύομαι /12)
produco, produxi, productum, producere (= οδηγώ μπροστά /16)
praetendo, praetendi, praetentum, praetendere (= τεντώνω μπροστά, κρεμώ μπροστά / 20)
prorepo, prorepsi, proreptum, prorepere (= ερπω προς, σερνομαι / 20)

R
recedo, recessi, recessum, recedere (= αποσύρομαι / 20)
remollesco, -, -, remollescere (= γίνομαι μαλθακός /15)
restituo, restitui, restitutum, restituere (= αποκαθιστώ, ξαναφέρνω / 9)

S
seiungo, seiunxi, seiunctum, seiungere (= χωρίζω /ll)
sino, sivi, situm, sinere (= αφήνω, επιτρέπω /15)

Τ
trado, tradidi, traditum, tradere (= παραδίδω, αναφέρω /16,19)
traho, traxi, tractum, trahere (= τραβώ /18)

V
verto, verti, versum, vertere (= στρέφω /16)
vinco, vici, victum, vincere (= κατανικά) /13)

* Σημείωση: Τα ρήματα abdo, condo, dedo. perdo και Irado είναι σύνθετα του do.

ΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ Γ’ ΣΥΖΥΠΑΣ ΣΕ -ίο

Α
accipio, accepi, acceptum, accipere (= υποδέχομαι /10)
adficio (afficio), adfeci, adfectum, adficere (= περιβάλλω /14)
aspicio, aspexi, aspectum, aspicere (= κοιτάζω /14)

C
capio, cepi, captum, capere (= πιάνω / 8,14Π)
concipio, concepi, conceptum, concipere (= συλλαμβάνω, πιάνω /14)
concutio, concussi, concussum, concutere (= συνταράζω /14)
confugio, confugi, -, confugere (= καταφεύγω /14)
cupio, cuplvi και cupii, cupltum, cupere (= επιθυμώ /11,14Π)

D
deficio, defeci, defectum, deficere (= χάνομαι, παθαίνω έκλειψη /13)

F
facio, feci.factum, facere (= κάνω / 14Π)
fugio, fugi, (fugitum), fugere (= φεύγω /16,14Π)

I
interficio, interfeci, interfectum, interficere (= σκοτώνω / 9)

Ρ
pario, peperi, partum (μτχ. μέλλ. pariturus, -a, -um), parere (= γεννώ /10)
proicio, proieci, proiectum, proicere (= ρίχνω, πετάω, καταθέτω /16)

R
reficio, refeci, refectum, reficere (= αναψύχω, ξεκουράζω /18)

ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
consequor, consecutus sum, (consecutum), consequi (= ακολουθώ /19)
irascor, iratus sum, (iratum), irasci (= οργίζομαι / 3)
morior, mortuus sum, mori (= πεθαίνω / 14Π, 16Π, 20 / μτχ. μέλλ. moriturus, -a, -um) nascor, natus sum, (natum), nasci (= γεννιέμαι /11 / μτχ. μέλλ. nasciturus, -a, -um) queror, questus sum, (questum), queri (= παραπονιέμαι /17)

♦ Σημείωση: To ρήμα morior ανήκει στα 15 ρήματα σε -ίο της γ’ συζυγίας.

ΑΠΡΟΣΩΠΑ Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
obtingit, obtigit, -, obtingere (= μου λαχαίνει ο κλήρος να /12)
accidit, accidit, -, accidere (= συμβαίνει/12)

♦ Σημείωση: Τα ρήματα accidit, conmgio, consisto, lateo, obtingit και remollesco δεν έχουν σουπίνο.

Δ’ ΣΥΖΥΓΙΑ

Α
aperio, aperui, apertum aperlre (= ανοίγω, αποκαλύπτω / 9)
audio, audl(v)i, audltum, audTre (= ακούω, πληροφορούμαι/7, 9Π)

D
desilio, desilui, -, desillre (= πηδώ κάτω /15)
dormio, dorml(v)i, dormltum, dormrre (= κοιμάμαι /18)

Ε
expedio, expedi(v)i, expedition, expedire (= απελευθερώνω /11)

I
invenio, inveni, inventum, invemre (= βρίσκω / 9)

Μ
munio, mum(v)i, munrtum, munlre (= οχυρώνω /10)

Ν
nutrio, nutrl(v)i, nutritum, nutrlre (= ανατρέφω /10) Ρ
punio, puru(v)i, punltum, punlre (= τιμωρώ / 9)

S
sentio, sensi, sensum, senffre (= καταλαβαίνω /18)

V
venio, veni, ventum, venire (= έρχομαι /14)

ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ Δ’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
orior, ortus sum (μτχ. μέλλ. oriturus, -a, -um), oriri (= ανατέλλω, γεννιέμαι, εμφανίζομαι /10)

Σημείωση: Το ρήμα desilio δεν ε’χει σουπίνο.

ΓΕΝΙΚΑ

ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ
fero, tuli, latum, ferre (= φέρνω 10Π / fertur = λέγεται /18)
fio, factus sum, fieri (= γίνομαι /16)
possum, potui, -, posse (= μπορώ / 6,13,17)
sum, fui, -, esse (= είμαι /1,2,3,4 κ.ε.)

ΣΥΝΘΕΤΑ TOY SUM
absum, afui, -, abesse (= απουσιάζω /18)
(possum, potui, -, posse = μπορώ / 6,13,17)

ΣΥΝΘΕΤΑ TOY eo (eo, ii και ivi, itum, ire)
pereo, perii, perltum, perlre (= χάνομαι, πεθαίνω /12)
redeo, redii, reditum, redlre (= επιστρέφω /12)
transeo, transii, transltum, translre (= περνώ, διέρχομαι /11)

ΣΥΝΘΕΤΑ TOY fero
defero, detuli, delatum, deferre (= μεταφέρω/20)
refero, ret(t)uli, rel(l)atum, referre (= παραδίδω / 16)
transfero, transtuli, translatum, transferre (= μεταφέρω /10)

ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ
coepi, coepisse (= άρχισα /18) inquam (= λέγω, φημί/12)

Πηγή: http://laventer.blogspot.com/

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Με αστερίσκο τα ουσιαστικά κλίνονται μόνο στον ενικό αριθμό (singularia tantum), ενώ τα υπογραμμισμένα κλίνονται μόνο στον πληθυντικό αριθμό (pluralia tantum).

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

Aeneas, -ae* (= ο Αινείας / 2,10)
Anchises, -ae* (= ο Αγχίσης / 2)
Belgae, – arum (= οι Βέλγοι, η χώρα των Βέλγων / 7)
Caligula, -ae* ( = ο Καλιγούλας / 20)
Catilina, -ae* (= ο Κατιλίνας /19)
incola, -ae (= κάτοικος /1,3)
poeta, -ae (= ποιητής /1,5)
Trebia, -ae* (= ο ποταμός Τρεβίας /11)

ΘΗΛΥΚΑ

Aethiopia, -ae* (= η Αιθιοπία / 3)
Africa, -ae* (= η Αφρική / 2,11)
agriculture, -ae (= γεωργία /15)
Alba, -ae Longa, -ae* (= η Άλβα Λόγγα /10)
Alia, -ae* (= ο ποταμό Αλίας /II)
arnica, -ae (= φίλη /1)
amicitia, -ae (- φιλία, συμμαχία / 4)
Andromeda, -ae* (= η Ανδρομέδα/3)
Athenae, -arum (= η Αθήνα /14)
audacia, -ae* (= τόλμη / 4)
avaritia,-ae* (= πλεονεξία, απληστία/4)
belua, -ae (= άγριο ζώο, κήτος / 3)
Campania, -ae* (= η Κομπανία / 5)
Cannae, -arum (= οι Κάννες/11)
Cassiope, -es* (= η Κασσιόπη / 3)
cauda, -ae (= ουρά /18)
causa, -ae (= αιτία /17)
cera, -ae (= κερί/ 8)
clava, -ae (= ρόπαλο /18)
Concordia, -ae* (= ομόνοια/4)
copia, -ae (= αφθονία /11)
cura, -ae (= έγνοια, φροντίδα /1)
diaeta, -ae (= θερινή κατοικία / 20)
Diana, -ae* (= η Άρτεμη / 8)
epistula, -ae (= επιστολή /1)
femina, -ae (= γυναίκα / 9)
fiducia, -ae (= εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση /13)
filia, -ae (= θυγατέρα / 3,12)
filiola, -ae (= κορούλα /12)
forma, -ae (= σχήμα, ομορφιά / 3)
fortuna, -ae (= τύχη /1)
fuga, -ae (= φυγή /16)
Gallia, -ae* (= η Γαλατία /11)
gloria, -ae (= δόξα/5)
hasta, -ae (= δόρυ / 3)
Hispania, -ae* ( = η Ισπανία /11,18)
hostia, -ae (= σφάγιο για θυσία / 3)
Ilia, -ae* (= η Ρέα, η Ιλία /10)
injuria, -ae (= αδικία, προσβολή /1, 9Α)
inopia, -ae (= έλλειψη / 7)
insidiae, -arum (= ενέδρα, δόλος, τέχνασμα/2,11)
Italia, -ae* ( = η Ιταλία / 2,5Π, 10,11)
iustitia, -ae* (= δικαιοσύνη / 4)
lacrima, -ae (= δάκρυ / 9,17)
Lucretia, -ae* (= η Λουκρητία/9)
luna, -ae* (= σελήνη /13)
lupa, -ae (= λύκαινα/10)
Minerva, -ae* (= η Αθηνά / 8)
miseria, -ae (= δυστυχία /1)
ora, -ae (= ακτή / 3)
patria, -ae (= πατρίδα / 2,4)
Persa, -ae* (= ο Πέρσης /12)
Perses, -ae* (= ο Περσέας, ο βασιλιάς της Μακεδονίας /12)
porta, -ae (= πόρτα /10)
pudicitia, -ae* (= αιδημοσύνη, τιμή, αγνότητα 19)
puella, -ae (= κορίτσι, κοπέλα/3,12)
pugna, -ae (= μάχη /13,19)
querela, -ae (= παράπονο, διαμαρτυρία /1)
reglna, -ae (= βασίλισσα / 2)
Roma, -ae* (= η Ρώμη /1,18)
sapientia, -ae* (= σοφία, φρόνηση / 4) silva, -ae (= δάσος / 8)
spelunca, -ae (= σπηλιά /18)
turba, -ae (= πλήθος /20)
Stella, -ae (= αστέρι /13)
via, -ae(= δρόμος/18)
terra, -ae (= γη /1)
victoria, -ae (= νίκη /11)
Tertia, -ae* (= Τερτία/12)
Zama, -ae* (= η Ζάμα/11)
Troia, -ae* (= Τροία/2)

Παρατηρήσεις
1. Το ουσιαστικό incola, -ae είναι αρσενικού και θηλυκού γένους.
2. Το ουσιαστικό copia, -ae είναι ετερόσημο (copia, -ae = αφθονία / copiae, -arum = στρατιωτικές δυνάμεις).
3. Το ουσιαστικό cera, -ae (= κερί) στον πληθυντικό σημαίνει ό,τι και το pugillares, -ium (= πλάκες αλειμμένες με κερί).
4. To fortuna, -ae (= τύχη) στον πληθυντικό (fortunae, -arum) σημαίνει «αγαθά, περιουσία».

Β’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ
ΑΡΣΕΝΙΚΑ

adversarius, -ii (= αντίπαλος, εχθρός /13)
ager, agri (= αγρός / 5,11)
animus, -i (= ψυχή /5, 6,12,13,14)
annus, -i (= έτος / 4, 5,10,11, 20)
aper, apri (= κάπρος, αγριογούρουνο / 8)
Arverni, -orum (= Αρβέρνοι, έθνοςτης Γαλατίας /16)
Augustus, -i* ( = ο Αύγουστος /10)
Cacus, -i* (= ο Κάκος /18)
calceus, -i (= υπόδημα, μποτίνι / 3)
caseus, -i (= τυρί /15)
Cassius, -ii/-i* (= ο Κάσσιος /14)
catellus, -i (= σκυλάκι /12)
Cepheus, -i και -eos* (= ο Κηφέας / 3)
Claudius, -ii/-i* (= ο Κλαύδιος / 20)
Cornelius, -ii/-i / Tacitus, -i* (= ο Κορνήλιος Τάκιτος / 8)
culter, cultri (= μαχαίρι/9)
deus, -i(= θεός/3,4)
dolus, -i (= δόλος/2)
elephantus, -i (= ελέφαντας /11)
equus, -i (= άλογο /15)
Fabius, -ii/-i Maximus, -i* (= ο Φάβιος Μάξιμος /11)
Falernus, -i* (ager) (= ο Φαλερνός αγρός, περιοχή της Καμπάνιας /II)
filius, -ίί/-ί(=γιος/2,9,10)
fluvius, —ii/—ί (= ποτάμι /18)
Gaius, -ii/-i Antonius, —ii/—i* (= ο Γάιος Αντώνιος /19)
Gaius, —ii/—i Plinius, -ii/-i* (= ο Γάιος Πλίνιος / 8)
Gaius, -ii/-i Sallustius, -ii/-i* (= ο Γάιος Σαλλούστιος /19)
Gallus, -i (= ο Γαλάτης /17)
gladius, -ii/-i (= ξίφος /16)
Graecus, -i ( = ο Έλληνας / 2)
lulus, -i* (= ο’Ιουλος/10)
Iunius, -ii/-i Brutus, -i* ( = ο Ιούνιος Βρούτος / 9,10)
Lucius, -ii/-i Aemilius, -ii/-i Paulus, -i* (= ο Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος /12,13)
Lucius, — ii/—ί Sergius, -ii/-i Catallna, -ae* (= ο Λεύκιος Σέργιος Καταλίνας /19)
legatus, -i (= διοικητής λεγεώνας, ύπαρχος, πρέσβης, απεσταλμένος / 7,13,16)
liber, libri(= βιβλίο/5)
locus, -i (= τόπος / loca, -orum = τόποι, loci, -orum = χωρία βιβλίου / 5,15)
magister, γεν. magistri (= δάσκαλος / 5)
maritus, -i (= ο σύζυγος / 9)
Marcus, -i Antonius, -ii/-i* (= ο Μάρκος Αντώνιος /14)
Marcus, -i Tullius, -ii/-i* (= ο Μάρκος Τύλλιος /19)
minister, γεν. ministri (= θεράποντος, υπηρέτης / 6)
modus, -i (= τρόπος / 9,13)
mortuus, -i (= νεκρός /14)
natus, -i (= γιος / 2)
Neptunus, -i* (= ο Ποσειδώνας / 3)
Nervii, -orum (= οι Νέρβιοι, η χώρα των Νερβίων / 7)
numerus, -i (= αριθμός /16)
Octavianus, -i* (= ο Οκταβιανός /14)
Orcus, -i* (= ο Πλούτωνας /14)
Ovidius, -ii/-i* (= ο Οβίδιος /1)
Perseus, -i και -eos* (= ο Περσέας, ο μυθικός ήρωας / 3)
pontus, -i (= θάλασσα / 2)
populus, -i (= λαός/9,10,11)
Publius, -ii/-i* (= ο Πόπλιος /ll)
puer, pueri (= παιδί/5)
Remus, -i* (= ο Ρώμος /10)
Romanus, -i (= ο Ρωμαίος / 4,10,11)
Romulus, -i* (= ο Ρωμύλος /10,18)
scopulus, -i (= βράχος / 3)
Sedulius, —ii/—i* (= ο Σεδούλιος /11)
servus, -i (= δούλος, υπηρέτης / 6,14)
Sextus, -i Tarquinius, -ii/-i* (= ο Σέξτος Ταρκύνιος / 9)
Silius, -ii/-i Italicus, -i* (= ο Σίλιος Ιταλικός / 5)
socius, -ii (= σύντροφος / 2,19)
somnus, -i (= ύπνος /14,18)
stilus, -i (= γραφίδα / 8)
Sulpicius, -ii/-i Gallus, -i* (= ο Σουλπίκιος Γάλλος /13)
Tarquinius, -ii/-i Collatlnus, -i* (= ο Ταρκύ¬νιος Κολλατίνος / 9)
Tarquinius, -ii/-i Superbus, -i* (= ο Ταρκύ¬νιος ο Υπερήφανος / 9)
Ticmus, -i* (= ο Τίκινος ποταμός /11) Trasumenus, -i* (= η λίμνη Τρασιμένη /11)
triumphus, -i (= θρίαμβος /12)
ventus, -i (= άνεμος / 2)
Vergilius, -ii/-i* (= ο Βεργίλιος/5) vesper, γεν. vesperi (= εσπέρα, βράδυ /12)
vir, γεν. viri (= άνδρας / 5, 6,19)

ΟΥΔΕΤΕΡΑ
arma, -orum (= όπλα /16)
bellum, -i (= πόλεμος / 4, 5, 10, 11, 12, 13, 14,15)
beneficium, -ii/-i (= ευεργεσία/4) caelum, -i (= ουρανός /10,13)
castra, -orum (= στρατόπεδο / 7,16, 20)
consilium, -ii/-i (= σκέψη, σχέδιο / 6) delictum, -i (= έγκλημα / 9)
dictum, -i (= λόγος /12)
ephippium, -ii/-i (= εφίππιο, σέλα / 15) frumentum, -i (= δημητριακά, σιτάρι/7) fundamentum, -i (= θεμέλιο / 6) Hermaeum, -i* (= το Ερμαιο / 20) hiberna, -orum (= χειμερινό στρατόπεδο / 7)
imperium, -ii/-i (= εξουσία / 9,10,20) ingenium, -ii/-i (= πνεύμα / 4, 5,19) incitamentum, -i (= ερέθισμα / 8) Lavinium, -ii/-i* (= το Λαβίνιο /10) monstrum, -i (= θέαμα παράξενο και
φοβερό /13)
monumentum, -i (= μνημείο, τάφος / 5) oraculum, -i (= μαντείο / 3)
osculum, -i (= φιλί /12)
periculum, -i (= κίνδυνος / 4,17)
pilum, -i (= ακόντιο /16)
proelium, —ii/—i (= μάχη /15,19) regnum, -i (= βασίλειο /10)
Saguntum, -i* (= το Σάγουντο/11) signum, -i (= σημαία/16) solarium, -ii/-i (= λιακωτό / 20)
somnium, -ii/-i (= όνειρο /14)
studium, -ii/-i (= σπουδή, ασχολία /15) supplicium, -ii/-i (= τιμωρία/4,14) tabernaculum, -i (= σκηνή /17) templum, -i (= ναός / 5)
ergum, -i (= πλάτη, νώτα /16) testamentum, -i (= διαθήκη /17)
velum, -i (= παραπέτασμα, κουρτίνα / 20)
venabulum, -i (= κυνηγετική λόγχη / 8)
verbum, -i (= λόγος / 7)
vestigium, -ii/-i (= ίχνος, αποτύπωμα /18)
vinum, -i (= κρασί /15)

Παρατηρήσεις
1. Το ουσιαστικό elephantus, -i (= ελέφαντας) κλίνεται και σύμφωνα με τη γ’ κλίση (elephas, -antis).
2. Το ουσιαστικό locus, -i (= τόπος) είναι ετερογενές, δηλ. στον πληθυντικό κλίνεται και ως αρσενικό (loci, -orum = τα χωρία του βιβλίου) και ως ουδέτερο (loca, -orum = τόποι).
3. Το ουσιαστικό supplicium, -ii/-i (= τιμωρία) είναι ετερόσημο, δηλ. στον πληθυντικό supplicia, -orum σημαίνει «ικεσία, λατρεία, προσευχές».

Γ’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ
bos, bovis (= βόδι/18)
Caesar, -ris* (= ο Καίσαρας / 7,10,16)
career, -ris (= φυλακή /19)
Carthaginiensis, -is (= ο Καρχηδόνιος /11)
Cicero, -onis* (= ο Κικέρωνας /19)
collis, -lis (= λόφος / 7)
commilito, -onis (= συστρατιώτης,
σύντροφος / 20)
consul, -is (= ύπατος / 9,12,19)
dolor, -oris (= πόνος / 9)
dux, -cis (= αρχηγός, στρατηγός /11,16) eques, γεν. equitis (= ιππέας /16) familiaris, -is (= φίλος, γνωστός /17) finis, γεν. finis (= τέλος /10)
fons, γεν. fontis (= πηγή / 6)
Geryon, γεν. Geryonis* (= ο Γηρυόνης /18)
grex, γεν. gregis (= κοπάδι /18) Hannibal, -lis* (= ο Αννίβας /ll) Hercules, -lis (& Herculi)* (= ο Ηρακλής /18)
homo, -inis (= άνθρωπος /14,15)
hostis, -is (= εχθρός / 7,16)
imperator, -oris (= στρατηγός, αυτοκράτορας /13, 20)
insidiator, -oris (= συνωμότης,
δολοφόνος / 20)
interpres, -etis (= ερμηνευτής/6) iudex, γεν. iudicis (= δικαστής / 6) Lemovlces, -um (= οι Λεμόβικες, έθνος της Γαλατίας /16)
mercator, -oris (= έμπορος /15,17) miles, -itis (= στρατιώτης / 7,13,19,20) mons, γεν. montis (= βουνό / 6Π, 8) mos, γεν. mods (= συνήθεια, έθιμο /10) pastor, -oris (= βοσκός /18)
pater, -tris (= πατέρας / 9,12)
pes, γεν. pedis (= πόδι /15,20) princeps, -ipis (= ηγεμόνας /16) pudor, -oris (= ντροπή /17)
pugillares, -ium (= πλάκες αλειμμένες με κερί / 8)
rex, -gis (= βασιλιάς / 9)
rumor, -oris (= φήμη, νέα / 20)
Scipio, -onis* (= ο Σκιπίωνας /11) speculator, -oris (= ανιχνευτής, κατάσκοπος / 7)
terror, -oris (= τρόμος /13,14)
Tiberis, -is* (= ο Τίβερης /18)
timor, -oris (= φόβος /14,17) Vercingetorix, -gis* (=ο Βερκιγγετόριγας /16)

ΘΗΛΥΚΑ
aequitas, -atis* (= ισότητα, δικαιοσύνη / 6)
aetas, -atis (= ηλικία / 20)
Alpes, – (και συνήθως Alpes, -ium) (= οι
Αλπεις /11)
ars, γεν. artis (= τεχνη / 6Π, 13) caedes, -is (= σφαγή / 7,16, 20)
caro, γεν. carnis (= κρέας /15)
civitas, -atis (= πολιτεία / 6,15,16) clades, -is (= καταστροφή, συντριβή /ll) cogitatio, -onis (= σκέψη, λογισμός/ 8) cohors, -rtis (= κοόρτη /16) Dido, -onis* (= η Διδώ / 2)
foris, -is (και συνήθως fores, -ium)
(= πόρτα/20)
gens, γεν. gentis (= λαός, έθνος /11) legio, -onis (= λεγεώνα / 7)
lex, -gis (= νόμος/6)
libertas, -atis (= ελευθερία / 6) magnitudo, -inis (= μέγεθος /14,17) mens, γεν. mentis (= νους / 6) Neapolis, -is* (= η Νεάπολη / 5)
nex, -cis (= θάνατος /15)
nox, γεν. noctis (= νύχτα /13)
pars, γεν. partis (= μέρος /18)
pellis, -is (= δέρμα /15)
potestas, -atis (= δύναμη, εξουσία /15)
ratio, -onis (= φύση, λογική /13)
salus, -utis (= σωτηρία, υγεία, ευημερία / 8)
solitudo, -inis (= ερημιά / 8)
urbs, γεν. urbis (= πόλη /18)
uxor, -oris (= η σύζυγος / 9)
venatio, -onis (= κυνήγι / 8)
virtus, -utis (= ανδρεία /17)
vis (= δύναμη, βία / 7,11,18)
vox, γεν. vocis (= διάδοση, φωνή /17)

ΟΥΔΕΤΕΡΑ_
caput, capitis (= κεφάλι, θανατική ποινή /14)
corpus, γεν. corporis (= σώμα / 4, 6,17) flumen, γεν. fluminis (= ποτάμι /15) genus, generis (= γένος, καταγωγή / 6Π, 19)
lac, γεν. lactis (= γάλα /15)
moenia, γεν. moenium (= τείχη /10) nomen, γεν. nominis (= όνομα /10,12,14) omen, γεν. ominis (= οιωνός /12)
rete, γεν. retis (= δίχτυ / 8)
vulnus, γεν. vulneris (= τραύμα / 9)

Παρατηρήσεις
1. Τα ουσιαστικά finis, -is (= τέλος), mos, γεν. moris (= συνήθεια, έθιμο), pater, -tris (= πατέρας) και pars, -rtis (= μέρος) είναι ετερόσημα. Αλλάζουν σημασία στο πλη¬θυντικό αριθμό, δηλ. fines, -ium (= όριο, σύνορο), mores, -um (= ήθη, θεσμοί), patres, -um (= οι συγκλητικοί, οι πατρίκιοι) και partes, -ium (= η πολιτική παράτα-ξη)•
2. Τα ουσιαστικά homo, -inis (= άνθρωπος), dux, -cis (= αρχηγός), bos, γεν. bovis (= βόδι), interpres, -etis (= ερμηνευτής) και hostis, -is (= εχθρός) είναι αρσενικού και θηλυκού γένους.
3. Τα ουσιαστικά foris, -is (= πόρτα) και Alpis, -is (= οι Άλπεις) χρησιμοποιούνται συ¬νήθως στον πληθυντικό αριθμό: fores, -ium και Alpes, -ium.

Δ’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

metus, -us (= φόβος /13)
motus, -us (= κίνηση /13)
mugltus, -us (= μουγκρητό /18)
status, -us (= στάση /13)
usus, -us (= χρήση /15)
vultus, -us (= πρόσωπο /17)

ΘΗΛΥΚΑ

aditus, -us (= προσέγγιση /13)
casus, -us (= τυχαίο απροσδόκητο γεγονός ή περιστατικό / 20)
complexus, -us (= αγκάλιασμα, αγκαλιά /12)
equitatus, -us (= ιππικό /16)
exercitus, -us (= στρατός /13,14,17,19)
magistratus, -us (= οι αρχές, οι άρχοντες / 6, 15)
domus, -us (= σπίτι / 4,12)

Ε’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ
facies, -ei (= πρόσωπο /14)
fides, -ei* (= πίστη /14)
res, rei (= πράγμα /14,15,16,17,19)
species, -ei (= θέαμα, μορφή /14)
spes, -ei (= ελπίδα /12)
dies, -ei (= ημέρα /14,16, 20)

ΘΗΛΥΚΑ
effigies, -ei (= εικόνα, μορφή, «είδωλο» /14)

Παρατήρηση

Το ουσιαστικό fides, -ei (= πίστη) κλίνεται μόνο στον ενικό αριθμό (singulare tantum).

ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ
ΜΟΝΟΚΑΤΑΛΗΚΤΑ
ferox, -oris (= άγριος / 8,10)
iners, -rtis (= νωθρός, άπραγος, μαλθακός /15)
ingens, -ntis (= πελώριος, φοβερός /10,14,17)

ΔIΚΑΤΑΛΗΚΤΑ
Cannensis – Cannensis – Cannense (= ο των Καννών /11)
Carthaginiensis – Carthaginiensis – Carthaginiense (= Καρχηδονιακός /11)
communis – communis – commune (= κοινός /17)
illustris – illustris – illustre (= λαμπρός, ένδοξος /13)
incredibilis – incredibilis – incredibile (= απίστευτος /17)
llberalis – Hberalis – llberale (= αυτός που ταιριάζει σε ελεύθερο άνθρωπο, ελευθέριος /13)
militaris – militaris – militare (= στρατιωτικός /15,16,17)
mirabilis – mirabilis – mirabile (= θαυμαστός, παράδοξος, περίεργος / 20)
nobilis – nobilis – nobile (= ευγενής, αριστοκρατικός /19)
omnis – omnis – omne (= όλος, ο καθένας / 6,7,11,15)
Parmensis – Parmensis – Parmense (= από την Πάρμα /14)
similis – similis – simile (= όμοιος /14)
tristis – tristis – triste (= λυπημένος, θλιμμένος /12, 20)
turpis – turpis – turpe (= αισχρός /15)

ΤΡΙΚΑΤΑΛΗΚΤΑ_
alacer – alacris – alacre (= ζωηρός, πρόθυμος /13)
equester – equestris – equestre (= ιππικός /15)

Πηγή: http://laventer.blogspot.com/

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

Κείμενο 1: Ο ποιητής Οβίδιος είναι εξόριστος στην Ποντική γη. Γράφει συχνά γράμματα στη Ρώμη. Τα γράμματα του είναι γεμάτα παράπονα. Αποζητά τη Ρώμη και κλαίει την κακή του τύχη. Διηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και την παγωμένη γη. Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή. Πολεμάει ενάντια στην αδικία με τις επιστολές του. Η Μούσα είναι η μοναδική φίλη του ποιητή.

Κείμενο 2: Ο Αινείας είναι γιος του Αγχίση. Πατρίδα του Αινεία είναι η Τροία. Οι Έλληνες πολιορκούν την Τροία και με δόλο την κυριεύουν. Ο Αινείας πλέει προς την Ιταλία με τον Αγχίση, με το γιο του και τους συντρόφους του. Οι άνεμοι όμως αναταράζουν το πέλαγος και φέρνουν τον Αινεία στην Αφρική. Εκεί η βασίλισσα Διδώ θεμελιώνει μια καινούρια πατρίδα. Ο Αινείας διηγείται στη βασίλισσα από την αρχή τους δόλους των Ελλήνων. Η βασίλισσα ερωτεύεται τον Αινεία και ο Αινείας τη βασίλισσα. Τελικά ο Αινείας πλέει στην Ιταλία και η βασίλισσα ξεψυχά.

Κείμενο 3: Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν μια κόρη, την Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας θυμωμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας ένα θαλασσινό κήτος, που αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: « Στο θεό αρέσει βασιλικό σφάγιο». Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα πάνω σ’ ένα βράχο. Το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά καταφτάνει πετώντας ο Περσέας με τα φτερωτά του σανδάλια του· βλέπει την κόρη και θαμπώνεται από την ομορφιά της. Ο Περσέας σκοτώνει το κήτος με το δόρυ και απελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

Κείμενο 4: Τους αρχαίους Ρωμαίους διέκρινε (ή Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε) πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια κι ελάχιστη πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών αλλά και οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή. Παράβγαιναν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα τους. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με το θάρρος τους κι αποκτούσαν συμμάχους με τις ευεργεσίες τους. Εκλεγμένοι άντρες φρόντιζαν για το κράτος· οι άντρες αυτοί είχαν το σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά το πνεύμα δυνατό από τη σοφία τους.

Κείμενο 5: Ο Σίλιος Ιταλικός, ο επικός ποιητής, ήταν άντρας δοξασμένος. Τα δεκαεφτά βιβλία του για το δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο είναι όμορφα. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του παρέμενε στην Καμπανία. Στα μέρη εκείνα είχε στην κατοχή του πολλά αγροκτήματα. Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη ψυχή. Επιδίωκε (να φτάσει) τη δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλλε το πνεύμα του με αγάπη. Τον τιμούσε όπως ο μαθητής το δάσκαλο. Το μνημείο του, που βρισκόταν στη Νεάπολη, το θεωρούσε (κάτι) σα ναό.

Κείμενο 6: Στην πολιτεία που τη στεριώνουν οι νόμοι, οι καλοί πολίτες τηρούν τους νόμους πρόθυμα: γιατί ο νόμος είναι το θεμέλιο της ελευθερίας, η πηγή της δικαιοσύνης. Ο νους, η ψυχή, η σκέψη και η κρίση της πολιτείας βρίσκονται στους νόμους. Όπως τα σώματα μας δεν υπάρχουν (δε στέκονται) χωρίς το μυαλό, έτσι και η πολιτεία δε στέκεται χωρίς το νόμο. Οι άρχοντες είναι θεράποντες των νόμων, οι δικαστές είναι ερμηνευτές των νόμων και, τέλος, όλοι εμείς είμαστε υπηρέτες των νόμων· γιατί έτσι μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.

Κείμενο 7: Λόγω της έλλειψης σιταριού ο Καίσαρας εγκαθιστά τις λεγεώνες του σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα. Διατάζει τέσσερις από αυτές να ξεχειμωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων και (άλλες) τρεις διατάζει να παραμείνει στη χώρα των Βέλγων. Δίνει εντολή σε όλους τους διοικητές των λεγεώνων να μεταφέρουν στάρι στα στρατόπεδά τους. Συμβουλεύει τους στρατιώτες του με τα παραπάνω λόγια: «Πληροφορούμε ότι οι εχθροί πλησιάζουν· οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι οι εχθροί βρίσκονται κοντά. Πρέπει να φυλάγεστε από την ορμή των εχθρών· γιατί συνηθίζουν να εξορμούν από τους λόφους και μπορούν να κατασφάξουν τους στρατιώτες μας».

Κείμενο 8: Ο Γάιος Πλίνιος στέλνει τις ευχές του στο φίλο του Κορνήλιο Τάκιτο. Θα γελάσεις. Έπιασα τρία φοβερά αγριογούρουνα. «Ο ίδιος;» θα ρωτήσεις. Εγώ ο ίδιος. Καθόμουν δίπλα στα δίχτυα· πλάι μου δεν είχα τη λόγχη, αλλά τη γραφίδα και τις πλάκες· σκεφτόμουν κάτι και κρατούσα σημειώσεις· παρόλο που είχα τα δίχτυα άδεια, είχα όμως τις πλάκες μου γεμάτες. Τα δάση κι η ερημιά (ή η μοναξιά) είναι δυνατά ερεθίσματα της σκέψης. Όταν πας στο κυνήγι, θα μπορέσεις κι εσύ να φέρεις εκεί τις πλάκες: (τότε) δε θα δεις την Άρτεμη να πλανιέται στα βουνά αλλά την Αθηνά. Γεια σου!

Κείμενο 9: Ο Ταρκύνιος, ο υπερήφανος, ο έβδομος και τελευταίος από τους βασιλιάδες, χάνει την εξουσία του με τούτο τον τρόπο. Ο γιος του Σέξτος Ταρκύνιος προσβάλλει την τιμή της Λουκρητίας, της γυναίκας του Κολλατίνου. Ο άντρας της και ο πατέρας της και ο Ιούνιος Βρούτος τη βρίσκουν περίλυπη. Η γυναίκα τους αποκαλύπτει με δάκρυα την προσβολή και αυτοκτονεί μ’ ένα μαχαίρι. Ο Βρούτος βγάζει το μαχαίρι από την πληγή με μεγάλο πόνο (με βαθιά οδύνη) κι ετοιμάζεται να τιμωρήσει την εγκληματική πράξη. Ξεσηκώνει το λαό κι αφαιρεί την εξουσία από τον Ταρκύνιο. Λεύτερος πια ο ρωμαϊκός λαός αποφασίζει να εκλέξει δύο υπάτους, τον Ιούνιο Βρούτο και τον Ταρκύνιο Κολλατίνο.

Κείμενο 10: Ο Αινείας θα κάνει φοβερό πόλεμο στην Ιταλία. Θα συντρίψει άγριους λαούς, θα τους επιβάλλει θεσμούς και θα χτίσει τείχη. Εσύ θα αποθεώσεις τον Αινεία. Αργότερα ο Ίουλος, ο γιος του Αινεία, θα μεταφέρει το βασίλειο από το Λαβίνιο και θα οχυρώσει την Άλβα Λόγγα. Μετά από τριακόσια χρόνια η Ιλία να γεννήσει δύο γιους, το Ρωμύλο και το Ρώμο, που θα του θρέψει μια λύκαινα. Ο Ρωμύλος θα χτίσει τα τείχη τα τείχη του Άρη και θα δώσει στους Ρωμαίους το όνομά του. Η εξουσία των Ρωμαίων δε θα ‘χει τέλος. Ο Καίσαρας Αύγουστος, απόγονος του Ιούλου, θα κλείσει τις πόρτες του Πολέμου και θα ξαναφέρει τη βασιλεία του Κρόνου. Κι αυτόν, όπως τον Αινεία, θα τον (υπο)δεχτείς στον ουρανό.

Κείμενο 11: Ο Αννίβας, ο Καρχηδόνιος στρατηγός, σε ηλικία 26 χρόνων νίκησε στον πόλεμο (πολέμησε και νίκησε) όλα τα έθνη της Ισπανίας και κυρίευσε με τη βία το Σάγουντο. Έπειτα πέρασε με ελέφαντες πάνω από τις Άλπεις, που χωρίζουν την Ιταλία από τη Γαλατία. Μόλις βρέθηκε στη Ιταλία, κατατρόπωσε κι εξολόθρευσε τις ρωμαϊκές στρατιές στον ποταμό Τίκινο, στον ποταμό Τρεβία , στη λίμνη Τρασιμένη και στις Κάννες. Ο Αννίβας ξέφυγε από την ενέδρα του Φάβιου Μαξίμου στην περιοχή του Φαλερνού. Αφού συμπλήρωσε 14 χρόνια στην Ιταλία, οι Καρχηδόνιοι τον ανακάλεσαν στην Αφρική. Εκεί ο Αννίβας μάταια επιδίωξε να τελειώσει τον πόλεμο με συνθήκη. Τελικά, αγωνίστηκε με τον Πόπλιο Σκιπίωνα στη Ζάμα, αλλά τη νίκη την κέρδισαν οι Ρωμαίοι.

Κείμενο 12: Στο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο, που είχε εκλεγεί ύπατος για δεύτερη φορά, έλαχε να κάνει πόλεμο με το βασιλιά Περσέα. Μόλις γύρισε σπίτι του το βραδάκι, η κορούλα του Τέρτια, που τότε ήταν πολύ μικρούλα, έτρεξε στην αγκαλιά του. Ο πατέρας της τη φίλησε αλλά παρατήρησε ότι ήταν λιγάκι στενοχωρημένη. « Τι τρέχει, Τέρτια μου; » ρώτησε. « Γιατί είσαι θλιμμένη; Τι σου συνέβη;» « Μπαμπά μου, πέθανε ο Πέρσης» απάντησε εκείνη. Είχε πράγματι πεθάνει ένα σκυλάκι με αυτό το όνομα, που η κοπέλα το αγαπούσε πολύ. Τότε ο πατέρας της τής είπε: « Δέχομαι τον οιωνό (ή το δέχομαι ως οιωνό)». Έτσι από ένα τυχαίο λόγο προγεύτηκε (ή στην ψυχή του) την ελπίδα ενός περίλαμπρου θριάμβου.

Κείμενο 13: Ο Σουλπίκιος Γάλλος ήταν ύπατος του Λεύκιου Αιμίλιου Παύλου που πολεμούσε εναντίον του βασιλιά Περσέα. Μια ξάστερη νύχτα έγινε ξαφνικά έκλειψη της σελήνης· τρόμος έπιασε τις ψυχές των στρατιωτών από(αυτό) το ξαφνικό φοβερό θέαμα και ο στρατός έχασε το ηθικό του. Τότε ο Σουλπίκιος Γάλλος πραγματεύτηκε (σε ομιλία του) τη φύση του ουρανού και τη στάση και τις κινήσεις των άστρων και της σελήνης και με αυτό τον τρόπο έστειλε το στρατό με αναπτερωμένο το ηθικό στη μάχη. Έτσι τα « ελευθέρια μαθήματα» του Γάλλου άνοιξαν το δρόμο για τη λαμπρή εκείνη νίκη του Αιμίλιου Παύλου. Επειδή αυτός κατανίκησε το φόβο του ρωμαϊκού στρατού, ο στρατηγός μπόρεσε να νικήσει τους εχθρούς.

Κείμενο 14: Μετά τη ναυμαχία του Ακτίου ο Κάσιος από την Πάρμα, που είχε υπηρετήσει στο στρατό του Μάρκου Αντώνιου, κατέφυγε στην Αθήνα. Εκεί, πριν καλά-καλά παραδώσει την ταραγμένη του ψυχή στον ύπνο, του εμφανίστηκε ξαφνικά μια τρομερή μορφή. Νόμισε πως ερχόταν προς το μέρος του ένας άνθρωπος με πελώριο ανάστημα και βρώμικη όψη, όμοιος με είδωλο νεκρού. Μόλις τον είδε ο Κάσιος, τον έπιασε φόβος και θέλησε να πληροφορηθεί το όνομά του. Εκείνος απάντησε πως ήταν ο Πλούτωνας (ο Χάροντας). Τότε τρόμος συντάραξε τον Κάσιο και τον ξύπνησε (σήκωσε από τον ύπνο του). Ο Κάσιος φώναξε τους δούλους του και τους ρώτησε γι’ αυτόν τον άνθρωπο. Εκείνοι (όμως)δεν είχαν δει κανένα. Ο Κάσιος ξανακοιμήθηκε (παραδόθηκε ξανά στον ύπνο)κι ονειρεύτηκε την ίδια μορφή. Λίγες μέρες αργότερα τα ίδια τα πράγματα επιβεβαίωσαν την αξιοπιστία του ονείρου: Ο Οκταβιανός του επέβαλε την ποινή του θανάτου.

Κείμενο 15: Όλη η ζωή των Γερμανών περιορίζεται στο κυνήγι και στις στρατιωτικές ασχολίες (στη σπουδή των στρατιωτικών πραγμάτων). Οι Γερμανοί δεν ασχολούνται με τη γεωργία, αλλά τρέφονται με γάλα, τυρί και κρέας. Αν και ζουν σε περιοχές φοβερά παγωμένες, φορούν μόνο δέρματα και πλένονται στα ποτάμια. Όταν η χώρα τους κάνει πόλεμο, εκλέγουν άρχοντες με εξουσία ζωής και θανάτου. Στις ιππομαχίες συχνά πηδάνε από τα άλογά τους και μάχονται πεζοί· η χρήση της σέλας θεωρείται ντροπή και μαλθακότητα. Δεν επιτρέπουν στους εμπόρους να φέρνουν κρασί στη χώρα του, γιατί εξαιτίας του , όπως πιστεύουν, οι άντρες γίνονται μαλθακοί κι εκθηλύνονται.

Κείμενο 16: Αφού οι στρατιώτες μας έριξαν τα ακόντια στους εχθρούς, μάχονταν με τα ξίφη. Ξαφνικά πίσω τους διακρίνεται το ιππικό μας· οι κοόρτεις πλησιάζουν· οι εχθροί στρέφουν τα νώτα τους και φεύγουν (τρέπονται σε άτακτη φυγή)· τους επιτίθενται οι ιππείς. Γίνεται μεγάλη σφαγή. Ο Σεδούλιος, ο στρατηγός και ηγεμόνας των Λεμοβίκων , σκοτώνεται· ο στρατηγός των Αβέρνων πιάνεται ζωντανός πάνω στη φυγή· στον Καίσαρα παραδίδονται 74 στρατιωτικά λάβαρα· μεγάλος αριθμός εχθρών αιχμαλωτίζεται και εκτελείται· οι υπόλοιποι μετά τη φυγή σκορπίζονται στις επικράτειές τους. Την επόμενη (οι Γαλάτες) στέλνουν πρεσβευτές στον Καίσαρα. Ο Καίσαρας τους διατάζει να παραδώσουν τα όπλα και να φέρουν μπροστά του τους αρχηγούς τους. Ο ίδιος παίρνει θέση μπροστά στο στρατόπεδο· (οι Γαλάτες) οδηγούν τους αρχηγούς τους στο σημείο αυτό. Παραδίδουν το Βερκιγγετόριγα και καταθέτουν τα όπλα τους.

Κείμενο 17: Μεγάλος φόβος έπιασε το στράτευμα από τις διαδόσεις των Γαλατών και των εμπόρων , που διαλαλούσαν ότι οι Γερμανοί είχαν φοβερή σωματική διάπλαση και απίστευτη ανδρεία. Άλλοι (από τους Ρωμαίους) ήθελαν να φύγουν προβάλλοντας ο καθένας και μια δικαιολογία. Μερικοί έμεναν σπρωγμένοι από ντροπή. Αυτοί δεν μπορούσαν ούτε να προσποιηθούν ούτε να κρατήσουν τα δάκρυά τους: κρυμμένοι στις σκηνές τους είτε παραπονιόντουσαν για τη μοίρα τους είτε θρηνολογούσαν για τον κοινό κίνδυνο μαζί με τους φίλους τους. Από τις διαδόσεις τους και το φόβο τους ταράζονταν σιγά-σιγά ακόμη και αυτοί που θεωρούνταν έμπειροι στα στρατιωτικά ζητήματα.

Κείμενο 18: Λένε πως ο Ηρακλής μετέφερε από την Ισπανία τα βόδια του Γηρυόνη στο σημείο όπου αργότερα ο Ρωμύλος έχτισε τη Ρώμη. Υπάρχει η παράδοση (λέγεται ότι) πως ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια κοντά στον ποταμό Τίβερη και πως ο ίδιος κοιμήθηκε εκεί αποκαμωμένος από το δρόμο. Τότε ο βοσκός Κάκος, έχοντας πεποίθηση στις δυνάμεις του, έσυρε από την ουρά σε μια σπηλιά μερικά βόδια στραμμένα ανάποδα. Μόλις ο Ηρακλής ξύπνησε και είδε το κοπάδι του και κατάλαβε πως (του) έλειπε ένα μέρος, κατευθύνθηκε στη σπηλιά που ήταν πολύ κοντά του· όταν όμως είδε πως οι πατημασιές των βοδιών ήσαν στραμμένες προς τα έξω, βρέθηκε σε αμηχανία κι άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι του από εκείνον τον εχθρικό (αφιλόξενο) τόπο. Αλλά το μουγκρητό των βοδιών που ακούστηκε από τη σπηλιά έκανε τον Ηρακλή να γυρίσει προς τα πίσω. Τότε ο Κάκος προσπάθησε να τον εμποδίσει με τη βία, αλλά ο Ηρακλής τον σκότωσε με το ρόπαλό του.

Κείμενο 19: Όταν ήταν ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος, ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας, ένας άντρας από πολύ αριστοκρατική γενιά αλλά με χαρακτήρα πολύ διεστραμμένο, συνωμότησε εναντίον του κράτους. Τον ακολούθησαν μερικοί επιφανείς αλλά αχρείοι άντρες. Ο Κικέρωνας έδιωξε τον Κατιλίνα από τη Ρώμη. Οι σύντροφοί του πιάστηκαν και στραγγαλίστηκαν στη φυλακή. Ο ίδιος ο Κατιλίνας με το στρατό του νικήθηκε στη μάχη από τον Αντώνιο, τον άλλο ύπατο, και σκοτώθηκε. Ο Γάιος Σαλλούστιος αναφέρει πως στην ίδια την τόσο φονική μάχη σκοτώθηκαν ακόμη πολλοί Ρωμαίοι στρατιώτες και πολλοί (άλλοι) τραυματίστηκαν βαριά.

Κείμενο 20: Σε ηλικία πενήντα χρονών ο Κλαύδιος έγινε αυτοκράτορας χάρη σε ένα παράδοξο και τυχαίο γεγονός. Όταν οι δολοφόνοι του Καλιγούλα τον έδιωξαν (από το παλάτι), αποσύρθηκε σε μια θερινή κατοικία που το όνομά της είναι Ερμαίο. Λίγο αργότερα, τρομοκρατημένος από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε προς το λιακωτό που ήταν πολύ κοντά του και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρέμονταν από την πόρτα. Ένας στρατιώτης που έτρεχε πέρα- δώθε πρόσεξε τα πόδια του· τον αναγνώρισε που κρυβόταν · τον τράβηξε έξω και τον προσαγόρευσε αυτοκράτορα. Από εκεί τον οδήγησε στους συντρόφους του. Αυτοί τον μετέφεραν στο στρατόπεδο σκυθρωπό και περιδεή, ενώ το πλήθος που τον συναντούσε τον λυπόταν σα να επρόκειτο να πεθάνει (σα να ήταν μελλοθάνατος). Την άλλη μέρα ο Κλαύδιος ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας.