Κατηγορία: Κριτήρια Αξιολόγησης Αρχαίων Ελληνικών

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΡΧΑΙΩΝ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ 2018-2019

Ένα εξαιρετικό ιστολόγιο με ασκήσεις για μαθήματα Γυμνασίου και Λυκείου !

http://www.askisopolis.gr/index.php

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ : ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ «ΠΟΛΙΤΙΚΑ» : ΕΝΟΤΗΤΑ 16^η

Ὁ πολίτης οὐ τῷ οἰκεῖν που πολίτης ἐστίν (καὶ γὰρ μέτοικοι καὶ δοῦλοι κοινωνοῦσι τῆς οἰκήσεως), οὐδ’ οἱ τῶν δικαίων μετέχοντες οὕτως ὥστε καὶ δίκην ὑπέχειν καὶ δικάζεσθαι (τοῦτο γὰρ ὑπάρχει καὶ τοῖς ἀπὸ συμβόλων κοινωνοῦσιν)… Πολίτης δ’ ἁπλῶς οὐδενὶ τῶν ἄλλων ὁρίζεται μᾶλλον ἢ τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς. Τίς μὲν οὖν ἐστιν ὁ πολίτης, ἐκ τούτων φανερόν· ᾧ γὰρ ἐξουσία κοινωνεῖν ἀρχῆς βουλευτικῆς καὶ κριτικῆς, πολίτην ἤδη λέγομεν εἶναι ταύτης τῆς πόλεως, πόλιν δὲ τὸ τῶν τοιούτων πλῆθος ἱκανὸν πρὸς αὐτάρκειαν ζωῆς, ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν.

Β.ΘΕΜΑΤΑ

1.Να μεταφραστεί το χωρίο με τα έντονα γράμματα (Πολίτης δ’ἁπλῶς…ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν.)

Μονάδες 10

2.Ποιο είναι το περιεχόμενο του όρου «πόλις» στον Αριστοτέλη και ποιος είναι ο στόχος της ;

Μονάδες 10

3.Ποια είναι κατά τον Αριστοτέλη τα μη ασφαλή κριτήρια για τον προσδιορισμό της έννοιας «πολίτης» και γιατί ;

Μονάδες 15

4. Ποια είναι η σημασία της συμμετοχής του πολίτη στις δικαστικές λειτουργίες ; Τι διασφαλίζει η συμμετοχή αυτή ;

Μονάδες 15

5.Να βρείτε με ποιες λέξεις του κειμένου έχουν ετυμολογική συγγένεια οι παρακάτω λέξεις της νέας ελληνικής : περιούσιος, υπερηφάνεια, ανίχνευση, ρήτορας, πλοίαρχος

Μονάδες 10

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ : «ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ», ΕΝΟΤΗΤΑ 8η

[Εἰ δὴ πᾶσα ἐπιστήμη οὕτω τὸ ἔργον εὖ ἐπιτελεῖ, πρὸς τὸ μέσον βλέπουσα καὶ εἰς τοῦτο ἄγουσα τὰ ἔργα (ὅθεν εἰώθασιν  ἐπιλέγειν τοῖς εὖ ἔχουσιν ἔργοις ὅτι οὔτ᾽ ἀφελεῖν ἔστιν οὔτε προσθεῖναι, ὡς τῆς μὲν ὑπερβολῆς καὶ τῆς ἐλλείψεως φθειρούσης τὸ εὖ, τῆς δὲ μεσότητος σῳζούσης, οἱ δ᾽ ἀγαθοὶ τεχνῖται, ὡς λέγομεν, πρὸς τοῦτο βλέποντες ἐργάζονται)]· ἡ δ᾽ ἀρετὴ πάσης τέχνης ἀκριβεστέρα καὶ  ἀμείνων ἐστὶν ὥσπερ καὶ ἡ φύσις, τοῦ μέσου ἂν εἴη στοχαστική. λέγω δὲ τὴν ἠθικήν· αὕτη γάρ ἐστι περὶ πάθη καὶ πράξεις, ἐν δὲ τούτοις ἔστιν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον.

Β.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφραστεί το χωρίο που βρίσκεται μέσα στις αγκύλες .

[Μονάδες 10]

2.Ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι η ηθική αρετή υπερτερεί σε σύγκριση με την τέχνη και τη φύση. Να σχολιάσετε τη θέση του φιλοσόφου.

[Μονάδες 15]

3.Να σχολιάσετε τη χρήση των υποθετικών συλλογισμών του Αριστοτέλη. Πώς σχετίζεται με τη γενικότερη στάση του φιλοσόφου σε επιστημονικά θέματα ;

[Μονάδες 15]

4.Ποιο είναι το περιεχόμενο των όρων «ευβουλία», «ευτυχία» κι «ευδαιμονία» την περίοδο κατά την οποία διάφοροι στοχαστές στρέφονται στη μελέτη της ηθικής και της αγωγής ;

[Μονάδες 10]

5.Να γράψετε ένα παράγωγο της νέας ελληνικής για κάθε μια από τους παρακάτω όρους του κειμένου : ἐπιτελεῖ, βλέπουσα, ἐστὶν, ἀφελεῖν, προσθεῖναι

[Μονάδες 10]

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !

[Το κριτήριο είναι προσαρμοσμένο για διάρκεια 45′]

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ : «ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ», ΕΝΟΤΗΤΑ 5η

Σημεῖον δὲ δεῖ ποιεῖσθαι τῶν ἕξεων τὴν ἐπιγινομένην ἡδονὴν ἢ λύπην τοῖς ἔργοις· ὁ μὲν γὰρ ἀπεχόμενος τῶν σωματικῶν ἡδονῶν καὶ αὐτῷ τούτῳ χαίρων σώφρων, ὁ δ᾽ ἀχθόμενος ἀκόλαστος, καὶ ὁ μὲν ὑπομένων τὰ δεινὰ καὶ χαίρων ἢ μὴ λυπούμενός γε ἀνδρεῖος, ὁ δὲ λυπούμενος δειλός.[ περὶ ἡδονὰς γὰρ καὶ λύπας ἐστὶν ἡ ἠθικὴ ἀρετή· διὰ μὲν γὰρ τὴν ἡδονὴν τὰ φαῦλα πράττομεν, διὰ δὲ τὴν λύπην τῶν καλῶν ἀπεχόμεθα. διὸ δεῖ ἦχθαί πως εὐθὺς ἐκ νέων, ὡς ὁ Πλάτων φησίν, ὥστε χαίρειν τε καὶ λυπεῖσθαι οἷς δεῖ· ἡ γὰρ ὀρθὴ παιδεία αὕτη ἐστίν.]

Β.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφραστεί το χωρίο που βρίσκεται μέσα στις αγκύλες .

[Μονάδες 10]

2.Ποια είναι η σχέση ηθικής αρετής και λύπης ή ηδονής και πώς την εξηγεί ο Αριστοτέλης ;

[Μονάδες 15]

3.Χρησιμοποιώντας και στοιχεία του κειμένου να διατυπώσετε την άποψή σας σχετικά με την αξία της αγωγής από την παιδική ακόμη ηλικία του ανθρώπου .

[Μονάδες 15]

4.Ποιο είναι το περιεχόμενο των όρων «ευβουλία», «ευτυχία» κι «ευδαιμονία» την περίοδο κατά την οποία διάφοροι στοχαστές στρέφονται στη μελέτη της ηθικής και της αγωγής ;

[Μονάδες 10]

5.Να γράψετε ένα παράγωγο της νέας ελληνικής για κάθε μια από τους παρακάτω όρους του κειμένου : ἕξεων ,ἀχθόμενος, ἐπιγινομένην,ἦχθαί, ἐστὶν

[Μονάδες 10]

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !

[Το κριτήριο είναι προσαρμοσμένο για διάρκεια 45′]

ΑΡΧΑΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2010-2011

Εισηγητής : Στράτος Τσαγκαρής

Α.ΚΕΙΜΕΝΟ

Στίχοι 21-40

Ἀντιγόνη
οὐ γὰρ τάφου νῷν τὼ κασιγνήτω Κρέων
τὸν μὲν προτίσας, τὸν δ᾽ ἀτιμάσας ἔχει;
Ἐτεοκλέα μέν, ὡς λέγουσι, σὺν δίκης
χρήσει δικαίᾳ καὶ νόμου κατὰ χθονὸς
ἔκρυψε τοῖς ἔνερθεν ἔντιμον νεκροῖς·                        25
τὸν δ᾽ ἀθλίως θανόντα Πολυνείκους νέκυν
ἀστοῖσί φασιν ἐκκεκηρῦχθαι τὸ μὴ
τάφῳ καλύψαι μηδὲ κωκῦσαί τινα,
ἐᾶν δ᾽ ἄκλαυτον, ἄταφον, οἰωνοῖς γλυκὺν
θησαυρὸν εἰσορῶσι πρὸς χάριν βορᾶς.                     30
τοιαῦτά φασι τὸν ἀγαθὸν Κρέοντα σοὶ
κἀμοί, λέγω γὰρ κἀμέ, κηρύξαντ᾽ ἔχειν,
καὶ δεῦρο νεῖσθαι ταῦτα τοῖσι μὴ εἰδόσιν
σαφῆ προκηρύξοντα, καὶ τὸ πρᾶγμ᾽ ἄγειν
οὐχ ὡς παρ᾽ οὐδέν, ἀλλ᾽ ὃς ἂν τούτων τι δρᾷ,          35
φόνον προκεῖσθαι δημόλευστον ἐν πόλει.
οὕτως ἔχει σοι ταῦτα, καὶ δείξεις τάχα
εἴτ᾽ εὐγενὴς πέφυκας εἴτ᾽ ἐσθλῶν κακή.
Ἰσμήνη
τί δ᾽, ὦ ταλαῖφρον, εἰ τάδ᾽ ἐν τούτοις, ἐγὼ
λύουσ᾽ ἂν είθ’ άπτουσα προσθείμην πλέον;              40

Β.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφραστούν οι στίχοι 21-30

[Μονάδες 30]

2.Να σχολιάσετε σύντομα τους στίχους 27-28 : ποιον ηθικό νόμο παραβιάζει ο Κρέων και ποιες οι συνέπειες αυτής της παραβίασης σύμφωνα με τις αρχαίες δοξασίες ;

[Μονάδες 15]

3.Ποια είναι η ψυχική κατάσταση της Αντιγόνης στους στίχους 21-38 ; Ποια είναι η στάση της απέναντι στον Κρέοντα και με ποιο εκφραστικό μέσο διαφαίνεται αυτή ;

[Μονάδες 15]

4.Να αναφέρεται ονομαστικά τα «κατά ποσόν» και τα «κατά ποιόν» μέρη της Τραγωδίας.

[Μονάδες 10]

5.Να βρείτε την ετυμολογική συγγένεια των παρακάτω λέξεων με λέξεις του κειμένου : χρήμα, διακήρυξη,  όψη, δράμα ,φύση

[Μονάδες 10]

6.Να μεταφέρετε τις παρακάτω λέξεις στον τύπο που ζητείται :

τάφου : γενική πληθυντικού

δίκη : αιτιατική πληθυντικού

αγαθόν : δοτική πληθυντικού

εμέ : ονομαστική πληθυντικού

ευγενής : γενική πληθυντικού

δρα : γ’ ενικό πρόσωπο αορίστου

έχει : γ’ πληθυντικό πρόσωπο ενεστώτα

λέγουσι : β’ ενικό πρόσωπο αορίστου β’.

δείξεις : β’ πληθυντικό πρόσωπο μέλλοντα

πέφυκας : γ’ πληθυντικό πρόσωπο παρακειμένου

[Μονάδες 10]

7.Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω όροι του κειμένου :

Κρέων  , κατά χθονός, τον αγαθόν, το πραγμ’[α] , εν πόλει

[Μονάδες  10]

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !

ΘΕΜΑΤΑ

Α. ΓΝΩΣΤΟ / Κείμενο: Πρωταγόρας, Eνότητα 4^η

Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας, πρῶτον μὲν διὰ τὴν τοῦ θεοῦ συγγένειαν ζῴων μόνον θεοὺς ἐνόμισεν, καὶ ἐπεχείρει βωμούς τε ἱδρύεσθαι καὶ ἀγάλματα θεῶν· ἔπειτα φωνὴν καὶ ὀνόματα ταχὺ διηρθρώσατο τῇ τέχνῃ, καὶ οἰκήσεις καὶ ἐσθῆτας καὶ ὑποδέσεις καὶ στρωμνὰς καὶ τὰς ἐκ γῆς τροφὰς ηὕρετο. οὕτω δὴ παρεσκευασμένοι κατ’ ἀρχὰς
[322b] ἄνθρωποι ᾤκουν σποράδην, πόλεις δὲ οὐκ ἦσαν· ἀπώλλυντο οὖν ὑπὸ τῶν θηρίων διὰ τὸ πανταχῇ αὐτῶν ἀσθενέστεροι εἶναι, καὶ ἡ δημιουργικὴ τέχνη αὐτοῖς πρὸς μὲν τροφὴν
ἱκανὴ βοηθὸς ἦν, πρὸς δὲ τὸν τῶν θηρίων πόλεμον ἐνδεής ―πολιτικὴν γὰρ τέχνην οὔπω εἶχον, ἧς μέρος πολεμική― ἐζήτουν δὴ ἁθροίζεσθαι καὶ σῴζεσθαι κτίζοντες πόλεις· ὅτ’
οὖν ἁθροισθεῖεν, ἠδίκουν ἀλλήλους ἅτε οὐκ ἔχοντες τὴν πολιτικὴν τέχνην, ὥστε πάλιν σκεδαννύμενοι διεφθείροντο. [322c] Ζεὺς οὖν δείσας περὶ τῷ γένει ἡμῶν μὴ ἀπόλοιτο πᾶν,
Ἑρμῆν πέμπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους αἰδῶ τε καὶ δίκην, ἵν’ εἶεν πόλεων κόσμοι τε καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί. ἐρωτᾷ οὖν Ἑρμῆς Δία τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην καὶ αἰδῶ ἀνθρώποις· «Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύταςνείμω; νενέμηνται δὲ ὧδε· εἷς ἔχων ἰατρικὴν πολλοῖς ἱκανὸς ἰδιώταις, καὶ οἱ ἄλλοι δημιουργοί· καὶ δίκην δὴ καὶ αἰδῶ[322d] οὕτω θῶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις, ἢ ἐπὶ πάντας νείμω;» «Ἐπὶ πάντας», ἔφη ὁ Ζεύς, «καὶ πάντες μετεχόντων· οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν μετέχοιεν ὥσπερ ἄλλωντεχνῶν· καὶ νόμον γε θὲς παρ’ ἐμοῦ τὸν μὴ δυνάμενον αἰδοῦς καὶ δίκης μετέχειν κτείνειν ὡς νόσον πόλεως». οὕτω δή, ὦ Σώκρατες, καὶ διὰ ταῦτα οἵ τε ἄλλοι καὶ Ἀθηναῖοι,ὅταν μὲν περὶ ἀρετῆς τεκτονικῆς ᾖ λόγος ἢ ἄλλης τινὸς δημιουργικῆς, ὀλίγοις οἴονται μετεῖναι συμβουλῆς, καὶ ἐάν [322e] τις ἐκτὸς ὢν τῶν ὀλίγων συμβουλεύῃ, οὐκ ἀνέχονται, ὡς σὺ φῄς ―εἰκότως, ὡς ἐγώ φημι― ὅταν δὲ εἰς συμβουλὴν πολιτικῆς ἀρετῆς ἴωσιν, ἣν δεῖ διὰ δικαιοσύνης πᾶσαν ἰέναι καὶσωφροσύνης, εἰκότως ἅπαντος ἀνδρὸς ἀνέχονται, ὡς παντὶ προσῆκον ταύτης γε μετέχειν τῆς ἀρετῆς ἢ μὴ εἶναι πόλεις. αὕτη, ὦ Σώκρατες, τούτου αἰτία.

1.Να μεταφραστεί το απόσπασμα: «Ζεὺς οὖν δείσας περὶ τῷ γένει ἡμῶν …
καὶ δίκης μετέχειν κτείνειν ὡς νόσον πόλεως»»

(Μονάδες 10)

2. «… ὁ ἂνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας» : Τι θεωρήθηκε για τον άνθρωπο «θεία μοῖρα» και για ποιους λόγους ;

(Μονάδες 15)

3. Γιατί ο Δίας ,σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, επέμενε να διαμοιρατεί η Αιδώς και η Δίκη σε όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους ; Ποια είναι η σημασία αυτής της επιμονής για τη διατήρηση της συνοχής της πόλης ;

(Μονάδες 15)

4. Πώς χρησιμοποιεί το μύθο ως φιλοσοφική μέθοδο ο Πρωταγόρας και πώς ο Πλάτωνας ;

(Μονάδες 10)

5. Με ποιες λέξεις του κειμένου σχετίζονται ετυμολογικά οι παρακάτω : μερίδα, άρτιος, σιτοδεία, πλεονέκτης, δικαίωμα , άρθρωση, απώλεια, νόμος, διαφήμιση, απόγονος

(Μονάδες 10)

Β.ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΛΥΣΙΑ, «Κατά Ἀλκιβιάδου», Α,12

Ἐάν μέν τοίνυν τούς ἀγνῶτας κολάζητε, οὐδείς ἔσται τῶν ἄλλων βελτίων˚ οὐδείς γαρ εἴσεται τά ὑφ’ὑμῶν καταψηφισθέντα· ἐάν δέ τούς ἐπιφανεστάτους τῶν ἐξαμαρτανόντων τιμωρῆσθε, πάντες πεύσονται, ὥστε τούτῳ παραδείγματι χρώμενοι βελτίους ἔσονται οἱ πολῖται˚ ἐάν τοίνυν τούτου καταψηφίσησθε, οὐ μόνον οἱ ἐν τῇ πόλει εἴσονται, ἀλλά καί οἱ σύμμαχοι αἰσθήσονται καί οἱ πολέμιοι πεύσονται, καί ἡγήσονται πολύ πλείονος ἀξίαν εἶναι τήν πόλιν, ἐάν ὁρῶσιν ἐπί τοῖς τοιούτοις τῶν ἁμαρτημάτων μάλισθ’ ὑμᾶς ὀργιζομένους καί μηδεμιᾶς συγνώμης τούς ἀκοσμοῦντας ἐν τῷ πολέμῳ τυγχάνοντας.

Λεξιλόγιο

Ο ἀγνὼς- ῶτος: ο άσημος, ο άγνωστος/ Κολάζω τινά: τιμωρώ κάποιον / Τά καταψηφισθέντα: οι καταδικαστικές αποφάσεις/ Πεύσονται: μελλ. του πυνθάνομαι: πληροφορούμαι /Ἐξαμαρτάνω (εἴς τινά): διαπράττω αδικήματα εις βάρος κάποιου / Καταψηφίζομαι τινός: καταδικάζω κάποιον / Συγνώμης τυγχάνω παρά τινός: συγχωρούμαι από κάποιον/ Ἀκοσμέω-ῶ: απειθαρχώ

1.Να μεταφραστεί το χωρίο .

(Μονάδες 20)

2α.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται

παραδείγματι: γενική πληθυντικού

οἱ πολῖται: δοτική πληθυντικού

πλείονος: ο αντίστοιχος τύπος στον υπερθετικό βαθμό

τούτῳ: γενική πληθυντικού στο ίδιο γένος

πάντες: δοτική πληθυντικού

(Μονάδες 5)

2β.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

κολάζητε: ο ίδιος τύπος του αορίστου

ὁρῶσιν: το απαρέμφατο του μέλλοντα

ὁρῶσιν: β’ενικό πρόσωπο προστακτικής β’ αορίστου της ίδιας φωνής

καταψηφίσησθε: υποτακτική παθητικού αορίστου στο ίδιο πρόσωπο

ἔσονται: γ΄πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου .

(Μονάδες 5)

3α. ἐάν τοίνυν τούτου καταψηφίσησθε, οὐ μόνον οἱ ἐν τῇ πόλει εἴσονται, ἀλλά καί οἱ σύμμαχοι αἰσθήσονται καί οἱ πολέμιοι πεύσονται: να αναγνωρίσετε το είδος των υποθετικών λόγων και να δικαιολογήσετε τις εγκλίσεις εκφοράς τους.

(Μονάδες 6)

3β.Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι όροι του κειμένου : τῶν ἄλλων, τῶν ἐξαμαρτανόντων, ἐν τῇ πόλει, ἀξίαν

(Μονάδες 4)

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

Δίνεται το κείμενο Αντιγόνης: στίχοι 280 – 301

ΚΡ.     Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων,               280

μὴ ‘φευρετῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα.

Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων

πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι.

Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην

ἔκρυπτον αὐτόν, ὅστις ἀμφικίονας                          285

ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα

καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν;

ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς;

Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως

ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοὶ                     290

κρυφῇ, κάρα σείοντες, οὐδ’ ὑπὸ ζυγῷ

λόφον δικαίως εἶχον, ὡς στέργειν ἐμέ.

Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς

παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε.

Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος                     295

κακὸν νόμισμ’ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις

πορθεῖ, τόδ’ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων

τόδ’ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας

χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ’ ἵστασθαι βροτῶν

πανουργίας δ’ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν                     300

καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι.

Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε τους στίχους: 284-294

[Μ 30]

Β. Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:

1.«Το ήθος δηλώνει το χαρακτήρα του τραγικού ήρωα, τον ψυχικό του κόσμο, τις σκέψεις και τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά σε κάθε περίπτωση». Ποιο είναι το ήθος του Κρέοντα, όπως παρουσιάζεται στους στίχους 280-301;

[Μ 10]

2.Να σχολιάσετε τις ιδέες του Κρέοντα για το χρήμα σε σχέση με την κοινωνική πραγματικότητα.

[Μ 10]

3.Πόσο συνεπής εμφανίζεται ο Κρέων στο κείμενο από το πρωτότυπο που σας δόθηκε με τις «προγραμματικές δηλώσεις» του που σας δίνονται σε μετάφραση παρακάτω; Ποιο ουσιώδες σφάλμα κρίσης διαπράττει που καθιστά διαβλητό το διάταγμα του ανεξάρτητα από τις καλές προθέσεις του;

[Μ 10]

Αδύνατο να μάθεις ανθρώπου κανενός

φρόνημα, γνώμη και ψυχή, προτού

ν’ ακονιστεί στην εξουσία και στο νόμο.

Για μένα, όποιος καθοδηγεί μια πόλη

και δε φτάνει στις καλύτερες δυνατές αποφάσεις

αλλά φοβάται καταπίνοντας τη γλώσσα του,

είναι φαύλος ηγέτης και τώρα και παντού.

Κι όποιος απ’ την πατρίδα του το φίλο

προτιμά, τον έχω για μηδενικό.

Εγώ – μάρτυρας ο Θεός ο παντεπόπτης –

ούτε θα σιωπούσα βλέποντας τη συμφορά

την πόλη να σιμώνει αντί τη σωτηρία

ούτε φίλο μου θα κάνα της χώρας τον εχθρό.

Γιατί το ξέρω πως είναι μοναδικό σωσίβιο

και μόνο πάνω στης πόλης το σκαρί

ορθό σαν πλέει, δημιουργούμε τις φιλίες μας.

Εγώ με τέτοιους νόμους του κράτους την ισχύ θ’ αυξήσω.

1. Να προσδιορίσετε την έννοια των παρακάτω όρων: λογείο, περίακτοι, χορηγός, προάγωνας, θεωρικά.

[Μ 10]

1. α. Να γράψετε δύο ομόρριζα(απλά ή σύνθετα της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας) για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις: στέργειν, ἐξεπίσταμαι, ἄνους, γῆν, ἀνεκτά.

[Μ 5]

1. β. Να βρείτε τις λέξεις του πρωτότυπου κειμένου που έχουν ετυμολογική συγγένεια με τις παρακάτω λέξεις:

ιδεατός, παραφροσύνη, ευρεσιτεχνία, συνθήκη, σχήμα, ακατάπαυστος, φορέας, οδηγός, παρανόηση, αδιάσειστος.

[Μ 5]

1. α. Να γράψετε το β΄ ενικό της ευκτικής και προστακτικής των παρακάτω τύπων στο χρόνο και στη φωνή που βρίσκονται: ἐφευρεθῇς, ἦλθε, ἔδειξεν, παρηγμένους, ἔχειν.

[Μ 5]

1. β. Να γράψετε τη γενική και τη δοτική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω λέξεων στον τύπο που βρίσκονται:

φρένας, ἀμφικίονας, γέρων, ὀργῆς, ἄνδρες

[Μ 5]

1. α. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τον συντακτικό όρο που λείπει:

εὐεργέτην (στ. 284): είναι ………………………………. στο αυτόν

διασκεδῶν (στ. 287): είναι ………………………. μετοχή …………………..

ἐκ τῶνδε  (στ. 293): είναι ………………………. προσδιορισμός……………………..

βροτῶν (στ. 299): είναι …………….  ………………. στο φρένας

εἰδέναι (στ. 301): είναι ……………………………. απαρέμφατο ως

…………………….. στο έδειξεν

[Μ 5]

7β. Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α με τον σωστό συντακτικό χαρακτηρισμό τους από το στήλη Β (Τρία στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν)

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!!!

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

ΘΕΜΑΤΑ

Α. ΓΝΩΣΤΟ

Κείμενο: “Πρωταγόρας”, Ενότητα 3η, (321Β6 – 322Α)

Ἅτε δὴ οὖν οὐ πάνυ τι σοφὸς ὢν ὁ Ἐπιμηθεὺς ἔλαθεν αὑτὸν καταναλώσας τάς δυνάμεις εἰς τὰ ἄλογα·  λοιπὸν δὴ ἀκόσμητον ἔτι αὐτῷ  ἦν τὸ ἀνθρώπων γένος,  καὶ ἠπόρει ὅ τι χρήσαιτο.  Ἀποροῦντι δὲ αὐτῷ ἔρχεται Προμηθεὺς ἐπισκεψόμενος τὴν νομήν, καὶ ὁρᾷ τὰ μὲν ἄλλα ζῷα ἐμμελῶς πάντων ἔχοντα, τὸν δὲ ἄνθρωπον γυμνόν τε καὶ ἀνυπόδητον καὶ ἄστρωτον καὶ ἄοπλον·  ἤδη δὲ καὶ ἡ εἱμαρμένη ἡμέρα παρῆν, ἐν ᾗ ἔδει καὶ ἄνθρωπον ἐξιέναι ἐκ γῆς εἰς φῶς. Ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος ὁ Προμηθεὺς ἥντινα σωτηρίαν τῷ ἀνθρώπῳ εὕροι, κλέπτει Ἡφαίστου καὶ Ἀθηνᾶς τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρὶ – ἀμήχανον γὰρ ἦν ἄνευ πυρὸς αὐτὴν κτητὴν τῳ ἢ χρησίμην γενέσθαι – καὶ οὕτω δὴ δωρεῖται ἀνθρώπῳ. Τὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον σοφίαν ἄνθρωπος ταύτῃ ἔσχεν, τὴν δὲ πολιτικὴν οὐκ εἶχεν·  ἦν γὰρ παρὰ τῷ Διί. Τῷ δὲ Προμηθεῖ εἰς μὲν τὴν ἀκρόπολιν τήν τοῡ Διὸς οἴκησιν οὐκέτι ἐνεχώρει εἰσελθεῖν – πρὸς δὲ καὶ αἱ Διὸς φυλακαὶ φοβεραὶ ἦσαν – εἰς δὲ τὸ τῆς Ἀθηνᾶς καὶ Ἡφαίστου οἴκημα τὸ κοινόν, ἐν ᾧ ἐφιλοτεχνείτην, λαθών εἰσέρχεται, καὶ κλέψας τήν τε ἔμπυρον τέχνην τήν τοῡ Ἡφαίστου καὶ τὴν ἄλλην τὴν τῆς Ἀθηνᾶς δίδωσιν ἀνθρώπῳ, καὶ ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ βίου γίγνεται, Προμηθέα δὲ δι᾽ Ἐπιμηθέα ὕστερον, ᾗπερ λέγεται, κλοπῆς δίκη μετῆλθεν.

1.Να μεταφραστεί το απόσπασμα: «Τὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον … μετῆλθεν»

(Μονάδες 10)

2. Ποιο ήταν το λάθος του Επιμηθέα κατά την διανομή των δυνάμεων στα θνητά όντα και πώς έλυσε αυτό το πρόβλημα ο Προμηθέας;

(Μονάδες 15)

3. Οι τεχνικές γνώσεις εννοούνται εδώ χορηγημένες στον άνθρωπο ως ολοκληρωμένο σύνολο a priori (=εξ αρχής) και όχι ως θησαύρισμα σταδιακής πείρας μέσα στους αιώνες. Συμφωνείτε με την ανάγνωση αυτή του μύθου ή όχι και γιατί;

(Μονάδες 15)

4. Ποια είναι τα θέματα που συζητούν ο Πρωταγόρας και ο Σωκράτης στο διάλογο και ποια σχέση έχουν μεταξύ τους;

(Μονάδες 10)

5. Να εντοπίσετε στο κείμενο λέξεις ομόρριζες με τις ακόλουθες: καταναλωτισμός, μελωδικός, οδόστρωμα, εύχρηστος, επίφοβος, κοινόβιο, λαθρεπιβάτης, προμήθεια, κλεψύδρα, κόσμημα.

(Μονάδες 10)

Β.ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ισοκράτους «Αρεοπαγιτικός», 14-15

ἔστι γὰρ ψυχὴ πόλεως οὐδὲν ἔτερον ἢ πολιτεία, τοσαύτην ἔχουσα δύναμιν ὅσην περ ἐν σώματι φρόνησις. αὕτη γάρ ἐστιν ἡ βουλευομένη περὶ ἁπάντων, καὶ τὰ μὲν ἀγαθὰ διαφυλάττουσα, τὰς δὲ συμφορὰς διαφεύγουσα. ταύτῃ καὶ τοὺς νόμους καὶ τοὺς ῥήτορας καὶ τοὺς ἰδιώτας ἀναγκαῖόν ἐστιν ὁμοιοῦσθαι, καὶ πράττειν οὕτως ἑκάστους οἵαν περ ἂν ταύτην ἔχωσιν. ἧς ἡμεῖς διεφθαρμένης οὐδὲν φροντίζομεν, οὐδὲ σκοποῦμεν ὅπως ἐπανορθώσομεν αὐτήν¨ ἀλλ᾽ ἐπὶ μὲν τῶν ἐργαστηρίων καθίζοντες κατηγοροῦμεν τῶν καθεστώτων, καὶ λέγομεν ὡς οὐδέποτ᾽ ἐν δημοκρατίᾳ κάκιον ἐπολιτεύθημεν, ἐν δὲ τοῖς πράγμασι καὶ ταῖς διανοίαις αἷς ἔχομεν μᾶλλον αὐτὴν ἀγαπῶμεν τῆς ὑπὸ τῶν προγόνων καταλειφθείσης. ὑπὲρ ἧς ἐγὼ καὶ τοὺς λόγους μέλλω ποιεῖσθαι καὶ τὴν πρόσοδον ἀπεγραψάμην.

1.Να μεταφραστεί το χωρίο : «ἔστι γὰρ ψυχὴ πόλεως οὐδὲν ἔτερον ἢ πολιτεία … οὐδὲ σκοποῦμεν ὅπως ἐπανορθώσομεν αὐτήν».

(Μονάδες 20)

2α.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται

πολιτεία: γενική πληθυντικού

τοὺς ῥήτορας: δοτική πληθυντικού

κάκιον: ο αντίστοιχος τύπος στον υπερθετικό βαθμό

αἷς: γενική πληθυντικού στο ίδιο γένος

τὴν πρόσοδον: ονομαστική πληθυντικού

(Μονάδες 5)

2β.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

ἔχουσα: ο ίδιος τύπος της μετοχής παρακειμένου

πράττειν: το απαρέμφατο του μέλλοντα

λέγομεν: β’ενικό πρόσωπο προστακτικής β’ αορίστου της ίδιας φωνής

ἐπολιτεύθημεν: υποτακτική αορίστου στο ίδιο πρόσωπο και στην ίδια φωνή

ποιεῖσθαι: γ΄πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή.

(Μονάδες 5)

3α. ὅπως ἐπανορθώσομεν αὐτήν: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης , τη συντακτική της θέση και να δικαιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της.

(Μονάδες 5)

3β.Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι όροι του κειμένου : πολιτεία, περὶ ἁπάντων, τοὺς ἰδιώτας, οὕτως, ὑπὸ τῶν προγόνων.

(Μονάδες 5)

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ , Θουκυδίδη , Βιβλίο 1, Κεφάλαιο 28

[28] Ἐπειδὴ δὲ ἐπύθοντο οἱ Κερκυραῖοι τὴν παρασκευήν, ἐλθόντες ἐς Κόρινθον μετὰ Λακεδαιμονίων καὶ Σικυωνίων πρέσβεων, οὓς παρέλαβον, ἐκέλευον Κορινθίους τοὺς ἐν Ἐπιδάμνῳ φρουρούς τε καὶ οἰκήτορας ἀπάγειν, ὡς οὐ μετὸν αὐτοῖς Ἐπιδάμνου. εἰ δέ τι ἀντιποιοῦνται, δίκας ἤθελον δοῦναι ἐν Πελοποννήσῳ παρὰ πόλεσιν αἷς ἂν ἀμφότεροι ξυμβῶσιν· ὁποτέρων δ’ ἂν δικασθῇ εἶναι τὴν ἀποικίαν, τούτους κρατεῖν. ἤθελον δὲ καὶ τῷ ἐν Δελφοῖς μαντείῳ ἐπιτρέψαι. πόλεμον δὲ οὐκ εἴων ποιεῖν· εἰ δὲ μή, καὶ αὐτοὶ ἀναγκασθήσεσθαι ἔφασαν, ἐκείνων βιαζομένων, φίλους ποιεῖσθαι οὓς οὐ βούλονται ἑτέρους τῶν νῦν ὄντων μᾶλλον ὠφελίας ἕνεκα. οἱ δὲ Κορίνθιοι ἀπεκρίναντο αὐτοῖς, ἢν τάς τε ναῦς καὶ τοὺς βαρβάρους ἀπὸ Ἐπιδάμνου ἀπαγάγωσι, βουλεύσεσθαι· πρότερον δ’ οὐ καλῶς ἔχειν τοὺς μὲν πολιορκεῖσθαι, αὐτοὺς δὲ δικάζεσθαι. Κερκυραῖοι δὲ ἀντέλεγον, ἢν καὶ ἐκεῖνοι τοὺς ἐν Ἐπιδάμνῳ ἀπαγάγωσι, ποιήσειν ταῦτα· ἑτοῖμοι δὲ εἶναι καὶ ὥστε ἀμφοτέρους μένειν κατὰ χώραν, σπονδὰς δὲ ποιήσασθαι ἕως ἂν ἡ δίκη γένηται.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.Να μεταφραστεί το χωρίο μέσα στο πλαίσιο.

[30 μονάδες]

2. Τί γνωρίζετε για την καταγωγή και τη μόρφωση του Θουκυδίδη ;

[10 μονάδες]

3. Τι πρότειναν οι Κερκυραίοι πρέσβεις στους Κορινθίους ,όταν πήγαν αυτοί στη Σπάρτη και τι αντιπρότειναν  οι Κορίνθιοι ;

[15 μονάδες]

4. Γιατί οι Κερκυραίοι πρότειναν να επικυρωθεί η συμφωνία από το Μαντείο των Δελφών ; Τι γνωρίζετε για το κύρος του Μαντείου στην αρχαιότητα ;

[15 μονάδες]

5. Να γράψετε δυο (2) παράγωγα της νέας ελληνικής από κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου : παρέλαβον, απάγειν, κρατειν, δικάζεσθαι, μένειν

[10 μονάδες]

6. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται :

την παρασκευήν : γενική ενικού

φρουρούς : ονομαστική πληθυντικού

πόλεσιν : γενική πληθυντικού

αποικίαν : γενική πληθυντικού

μαντείω : ονομαστική πληθυντικού

πόλεμον : κλητική ενικού

φίλους : δοτική πληθυντικού

βαρβάρους : αιτιατική ενικού

χώραν : γενική πληθυντικού

σπονδάς : ονομαστική πληθυντικού

[10 μονάδες ]

7. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι όροι :

οι Κερκυραίοι, τήν παρασκευήν, εν Πελοποννήσω, εν Δελφοις, οι Κορίνθιοι, από Επιδάμνου, τας ναυς, τους βαρβάρους, εκείνοι, ταυτα

[10 μονάδες]

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !