Κατηγορία: Επιστημονικά Θέματα

Λήψη αρχείου

Πηγή: Το νέο Ωρολόγιο Προγραμμάτων μαθημάτων των Α ́, Β ́ και Γ ́ τάξεων του Γενικού Λυκείου | esos.gr

«Πυρήνας» είναι η πυθαγόρεια αρμονία και αριθμός κλειδί το 3

Πηγή: Nature: Οι δέκα σημαντικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη το 2015 – science – Ιατρική – Βιολογία – Το Βήμα Online

H υπερβολική δικτύωση μέσω των smartphones επηρεάζει τις επιδόσεις μας σε όλους τους τομείς της ζωής μας.

Στην εποχή μας κατά την οποία γινόμαστε κυριολεκτικά χίλια κομμάτια, ανάμεσα σε επαγγελματικές, κοινωνικές και… διαδικτυακές υποχρεώσεις, ο εγκέφαλός μας καλείται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των πάντων… χθες! Με τους ρυθμούς της καθημερινότητας να καλπάζουν σε ιλιγγιώδεις ταχύτητες, τα «έξυπνα» κινητά και οι εύχρηστες ηλεκτρονικές συσκευές έχουν δημιουργήσει μια ζωή hi-tech που δεν «κοιμάται» ποτέ. Τα e-mail ταξιδεύουν όλες τις ώρες, τα μηνύματα δεν γνωρίζουν χρονικούς περιορισμούς, τα social media «βράζουν» τη σούπα τού τώρα και οι χρήστες ναυαγούν στην τρικυμία των διαρκών ενημερώσεων πάσης φύσεως.

Ακόμη και οι πιο απλές (και μέχρι πρότινος βαρετές) δραστηριότητες, όπως π.χ. το περπάτημα στον δρόμο και η αναμονή σε ουρές, έχουν αποκτήσει διαδικτυακή διάσταση – «σερφάροντας» ή ακούγοντας μουσική, απαντώντας στα ανυπόμονα e-mail, ανανεώνοντας την «τοποθεσία» μας στα social media, συνομιλώντας με φίλους κ.ά.

Ενα είναι σίγουρο: οπουδήποτε βρισκόμαστε μας ακολουθεί ένα «σμήνος» από ηλεκτρονικές δυνατότητες και δράσεις οι οποίες καταλήγουν να… στοιχειώνουν την καθημερινότητά μας. Η σκέψη μας από το υπερβολικό «ζογκλάρισμα» θολώνει, δεν συγκρατούμε πληροφορίες, ξεχνάμε, καθώς οι στιγμές που αποχωριζόμαστε τα ηλεκτρονικά «ελβετικά σουγιαδάκια» μας είναι λιγοστές και περιορίζονται – για τους περισσοτέρους – στις ώρες του βραδινού ύπνου.

Ο εγκέφαλός μας δεν είναι «ζογκλέρ»

«Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι “καλωδιωμένος” ώστε να πραγματοποιεί πολλαπλές παράλληλες δραστηριότητες – το γνωστό μας multitasking» εξηγεί ο δρ Ερλ Μίλερ, νευροεπιστήμονας από το MIT και ειδικός σε θέματα διάσπασης της προσοχής. «Οταν ο κόσμος θεωρεί ότι κάνει multitasking, ουσιαστικά περνάει από δραστηριότητα σε δραστηριότητα πάρα πολύ γρήγορα. Κάθε φορά που κάνει κάτι τέτοιο φυσικά υπάρχει γνωστικό κόστος» τονίζει ο ειδικός. Η συχνή μεταπήδηση από κάτι που κάνουμε σε κάτι άλλο, κατά τον δρα Μίλερ, μας στοιχίζει πολύτιμη απόδοση.

Η διαδικασία του multitasking, σύμφωνα με μελέτες, φαίνεται να αυξάνει την παραγωγή της ορμόνης του στρες κορτιζόλης, όπως επίσης και της αδρεναλίνης, που με τη σειρά της οδηγεί στην υπερδιέγερση του εγκεφάλου την οποία διαδέχεται μια νοητική θολούρα.

Παλαιότερα, όταν ήμασταν απασχολημένοι και χτυπούσε το τηλέφωνο, είτε δεν το απαντούσαμε είτε απλά κατεβάζαμε το ακουστικό. Οταν το μοναδικό τηλέφωνο ήταν το σταθερό, ο κάτοχος της γραμμής δεν ήταν διαρκώς διαθέσιμος, όπως αντίθετα συμβαίνει με το κινητό. Κάτι τέτοιο του προσέφερε την πολυτέλεια του προσωπικού χρόνου. Σήμερα πάλι τα πολυδιάστατα και άκρως εθιστικά smartphones ακολουθούν τους (περισσότερους) κατόχους τους ακόμη και στην τουαλέτα!

Ο δρ Γκλεν Γουίλσον, από το Κολέγιο Γκρέσαμ του Λονδίνου, ονομάζει την πολυδιάσπαση της εποχής μας «info-mania» ή αλλιώς μανία πληροφόρησης.

«Οταν λαμβάνουμε νέες πληροφορίες κατά το multitasking, αυτές καταλήγουν σε λανθασμένες περιοχές του εγκεφάλου μας» σπεύδει να εξηγήσει από την πλευρά του ο δρ Ρας Πόλντρακ από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ.

Αλλο το μονοπάτι της μνήμης μέσω multitasking

Για παράδειγμα, αν ένας φοιτητής μελετάει την ώρα που βλέπει τηλεόραση, τότε οι πληροφορίες που αντλεί από τη μελέτη του καταλήγουν στην περιοχή του ραβδωτού σώματος του εγκεφάλου – την περιοχή, δηλαδή, η οποία σχετίζεται με την αποθήκευση νέων ικανοτήτων και διαδικασιών και όχι με την αποθήκευση νέων δεδομένων και ιδεών. «Χωρίς την τηλεόραση οι πληροφορίες θα πήγαιναν στον ιππόκαμπο, όπου τα νέα στοιχεία κατηγοριοποιούνται με τρόπο που να ευνοεί την εύκολη ανάκτησή τους» αναφέρει ο δρ Πόλντρακ.

Οι περισσότερες ενέργειες multitasking βασίζονται στη λήψη αποφάσεων, γεγονός που, κατά τους ειδικούς, ασκεί επίσης τεράστια πίεση στα νευρικά «αποθέματα» του εγκεφάλου, καθώς ακόμη και οι μικρής σημασίας αποφάσεις απαιτούν την ίδια ενέργεια με εκείνες μεγάλης σημασίας.

Στον βωμό του multitasking και της υπερδικτύωσης πέρα από την απόδοσή μας θυσιάζονται και οι ανθρώπινες σχέσεις μας. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, οι περισσότεροι χρήστες προτού κοιμηθούν, αντί να κουλουριαστούν στην αγκαλιά του αγαπημένου τους, «κλείνονται» στη σφαίρα του ψηφιακού τους κόσμου κάνοντας την τελευταία βόλτα της ημέρας στα social media, προς αναζήτηση νέων ενημερώσεων γύρω από φίλους, γνωστούς και αγνώστους. Μήπως τελικά η υπερβολική δικτύωσή μας με την τεχνολογία έχει οδηγήσει στην αποδικτύωσή μας από την πραγματικότητα και στη δημιουργία μιας «διπλής» ταυτότητας, την οποία οι περισσότεροι χρήστες δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν; Οι νέες διαταραχές που ξεπηδούν σαν τα μανιτάρια και σχετίζονται με τον εθισμό στα ηλεκτρονικά μέσα το επιβεβαιώνουν…

 Βενιού Ειρήνη

Πηγή : http://www.tovima.gr/science/article/?aid=670332

View on YouTube

View on YouTube

Το 43% των Ελλήνων εκπαιδευτικών πιστεύει πως ο άνθρωπος χρησιμοποιεί μόλις το 10% του εγκεφάλου του, ένας βαθμός αποδοχής που κατέταξε την Ελλάδα στην τελευταία θέση ανάμεσα σε πέντε χώρες, όπου έγινε η σχετική έρευνα για τους πιο διαδεδομένους «νευρομύθους».

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:

«Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί μόλις το 10% του εγκεφάλου του». «Κατά κανόνα, κάθε παιδί είναι είτε οπτικός, είτε ακουστικός, είτε κιναισθητικός τύπος, κάτι που σημαίνει πως αποδίδει καλύτερα όταν του παρέχονται ερεθίσματα τα οποία ταιριάζουν στο μαθησιακό του προφίλ». «Η κατανάλωση αναψυκτικών με ζάχαρη και σνακ μειώνει την προσοχή των μαθητών».

Αυτοί είναι μερικοί από τους «νευρομύθους» που έχουν σημαντική απήχηση σε εκπαιδευτικούς αρκετών χωρών, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Οπως έχει ορισθεί από τον ΟΟΣΑ, «νευρομύθος» είναι μια εσφαλμένη αντίληψη που δημιουργείται από παρανόηση, από λανθασμένη ανάγνωση ή λανθασμένη αναφορά σε επιστημονικά δεδομένα από τις έρευνες του εγκεφάλου. Εσφαλμένες αντιλήψεις που, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, επηρεάζουν τις εκπαιδευτικές πρακτικές των δασκάλων και των καθηγητών που τις ασπάζονται.

Πρόσφατο άρθρο του Paul Howard Jones από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, ο οποίος θεωρείται πρωτοπόρος σε θέματα εκπαίδευσης και νευροεπιστήμης, συγκρίνει τον βαθμό αποδοχής επτά διαδεδομένων «νευρομύθων» –ανάμεσα στους οποίους και οι παραπάνω– από εκπαιδευτικούς στην Ελλάδα, τη Βρετανία, την Τουρκία, την Κίνα και την Ολλανδία. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα μέσα Οκτωβρίου στο περιοδικό Nature Reviews Neuroscience και βασίστηκε σε μελέτες που έγιναν επιμέρους σε κάθε χώρα.

Οσον αφορά την Ελλάδα, η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την κ. Κορίνα Δεληγιαννίδη, συνεργάτιδα του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ. «Τα στοιχεία προέκυψαν από ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 217 δασκάλων και καθηγητών από διάφορες πόλεις και χωριά. Ηταν η πρώτη απόπειρα που έγινε ποτέ να μελετηθεί εμπειρικά η απήχηση αυτών των επιστημονικά αστήρικτων αντιλήψεων στην εγχώρια εκπαιδευτική κοινότητα», λέει η ίδια στην «Κ».

Από το άρθρο προκύπτει πως το 43% των Ελλήνων εκπαιδευτικών πιστεύει πως ο άνθρωπος χρησιμοποιεί μόλις το 10% του εγκεφάλου του, ένας βαθμός αποδοχής που κατέταξε, πάντως, την Ελλάδα στην τελευταία θέση ανάμεσα στις πέντε χώρες. Επιπλέον, το 74% δήλωσε πως πιστεύει ότι οι γνωσιακές διαφορές των παιδιών μπορούν να εξηγηθούν από την κυριαρχία του δεξιού ή του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, το 46% ότι συμφωνεί πως τα ζαχαρούχα ποτά μειώνουν την προσοχή, ενώ το 11% πως η ημερήσια κατανάλωση λιγότερων από 6-8 ποτηριών νερού την ημέρα μπορεί να συρρικνώσει τον εγκέφαλο.

Αναφορικά με τους τρεις παραπάνω «νευρομύθους», οι θετικές απαντήσεις έφεραν την Ελλάδα στην προτελευταία θέση. Αντίθετα, στη χώρα μας καταγράφηκε το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό (33%) αποδοχής της άποψης πως δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν με την εκπαίδευση τα γνωσιακά προβλήματα που σχετίζονται με αναπτυξιακές διαφορές στη λειτουργία του εγκεφάλου. «Από την άλλη πλευρά, είναι εντυπωσιακό πώς ορισμένοι “νευρομύθοι” είναι τόσο διαδεδομένοι σε χώρες με πολύ διαφορετικές κουλτούρες, όπως η πεποίθηση για τον οπτικό, ακουστικό και κιναισθητικό “τύπο μαθητή”», συμπληρώνει η κ. Δεληγιαννίδη. Μια πεποίθηση που το άρθρο δείχνει πως κυριολεκτικά «σαρώνει» παντού, καθώς το μικρότερο ποσοστό αποδοχής της ήταν 93% στις ΗΠΑ, ενώ στη χώρα μας άγγιξε το 96%.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, για τη μεγάλη αποδοχή πεποιθήσεων για τον εγκέφαλο που δεν έχουν επιστημονική θεμελίωση, ένας καθοριστικός παράγοντας είναι η ανεπαρκής «επικοινωνία» μεταξύ των εκπαιδευτικών, των νευροεπιστημόνων αλλά και των φορέων χάραξης πολιτικής. «Επίσης, η επικράτηση αυτή τονίζει ότι η γνώση από τις νευροεπιστήμες δεν εντάσσεται ικανοποιητικά στις σπουδές των εκπαιδευτικών, με αποτέλεσμα να μην έχουν επαρκή κριτική προσέγγιση των μη επιστημονικά αποδεδειγμένων πληροφοριών σχετικά με τη λειτουργία του εγκεφάλου», προσθέτει η συνεργάτις του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.

Σε πρακτικό επίπεδο, η συνέπεια είναι πως, ιδιαίτερα στο εξωτερικό, έχουν εμφανιστεί εμπορικά εκπαιδευτικά προγράμματα που προωθούνται ως «brain based», χωρίς όμως την ύπαρξη ισχυρών επιστημονικών ευρημάτων που να δικαιολογούν αυτό τον χαρακτηρισμό. «Παράλληλα, εκπαιδευτικοί που πραγματικά θέλουν να βοηθήσουν τους μαθητές τους δεν θα έχουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα εάν, για παράδειγμα, παρουσιάζουν πληροφορίες μόνο με οπτικό τρόπο στους “οπτικού τύπου” μαθητές και μόνο με ακουστικό στα παιδιά “ακουστικού τύπου”», σημειώνει η κ. Δεληγιαννίδη.

Η επιλογή των μεθόδων διδασκαλίας και ο ρόλος της νευροεπιστήμης

Γνωστός με το όνομα «Νευροεπιστήμη και εκπαίδευση», «Εκπαιδευτική νευροεπιστήμη», «Εγκέφαλος, νους και εκπαίδευση» ή διεθνώς «NeuroEducation», ο κλάδος ο οποίος μελετά τις εγκεφαλικές διεργασίες που εμπλέκονται στη διαδικασία της μάθησης βρίσκεται σε πολύ αρχικά στάδια. Εξίσου σε αρχικά στάδια βρίσκεται και η μελέτη των αντιλήψεων που έχουν οι εκπαιδευτικοί για τη λειτουργία του εγκεφάλου και πώς αυτές επηρεάζουν τις μεθόδους διδασκαλίας που επιλέγουν.

Για παράδειγμα, η έρευνα στην Ελλάδα έδειξε ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν στην πλειονότητά τους διαφορετική άποψη απ’ ό,τι στις υπόλοιπες χώρες σχετικά με τη σχέση του εγκεφάλου και του νου. Πιο συγκεκριμένα, το 72% των Ελλήνων εκπαιδευτικών συμφώνησαν ότι ο νους είναι το αποτέλεσμα της ενέργειας του πνεύματος ή της ψυχής στον εγκέφαλο, μια άποψη που είχε μόλις 15% ποσοστό αποδοχής στη Βρετανία. «Ωστόσο, μένει να αποδειχθεί αν τέτοιες διαφορές είναι αποτέλεσμα πολιτισμικών παραγόντων όπως της θρησκείας και, ακόμη περισσότερο, αν επηρεάζουν τις εκπαιδευτικές πρακτικές», επισημαίνει η κ. Δεληγιαννίδη.
Πάντως, η «επικοινωνία» νευροεπιστήμης και εκπαίδευσης μπορεί να «ξορκίσει» ορισμένους μύθους.

Ενδεικτικά, στη χώρα μας παρατηρήθηκε μια πεποίθηση πως υπάρχει ένα βιολογικό όριο στις δυνατότητες κάθε μαθητή, η οποία συνδέεται με την αντίληψη ότι τα γονίδια συμβάλλουν στις ακαδημαϊκές επιδόσεις. «Ωστόσο, τα σύγχρονα ευρήματα έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλος χαρακτηρίζεται από πλαστικότητα, κάτι που σημαίνει ότι η λειτουργία του και η συνδεσιμότητά του μπορούν να αλλάξουν. Ετσι, εάν δάσκαλοι και καθηγητές γνωρίζουν πως η εκπαιδευτική διαδικασία μπορεί να οδηγήσει στην αλλαγή του εγκεφάλου και να έχει θετική επιρροή σε όλους, τότε ίσως έχουν μεγαλύτερες προσδοκίες από τους μαθητές τους», τονίζει η επιστημονική συνεργάτις του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.

Παρόλο που η έρευνα έδειξε πως το πρόβλημα είναι υπαρκτό, το αισιόδοξο στοιχείο είναι πως οι εκπαιδευτικοί δείχνουν ενδιαφέρον για τα επιστημονικά ευρήματα γύρω από τη λειτουργία του εγκεφάλου και θέλουν να βελτιώσουν τις πρακτικές τους.

http://www.kathimerini.gr