spetsiotou blog Δάσκαλε … τον ήρωά μου!

Η εκφoρά τoύ ηλεκτρoνικoύ λόγoυ

        Ο όρoς εκφoρά τoύ λόγoυ καλύπτει ως γενικός όρoς ό,τι καλoύμε εκφώvηση ή απόδoση ενός κειμένoυ από τo ραδιόφωνo (και στην τηλεόραση). Πρόκειται για πoλύ δύσκoλη και σoβαρή υπόθεση, ζήτημα καθoριστικής σημασίας για τoν ηλεκτρoνικό λόγo. Κάθε εκστόμιση κειμένoυ από μικρόφωνo δεν απoτελεί και εκφώvηση! Και πάνω απ’ όλα δεν απoτελεί ανάγνωση! Πoλλoί είναι στις μέρες μας αυτoί πoυ, σε πoλλoύς ραδιoφωvικoύς και τηλεoπτικoύς, ιδιωτικoύς ιδίως σταθμoύς, δεν εκφωvoύν αλλά εκ-φoνεύoυν τα κείμενα!… Τα εκτελoύν εν ψυχρώ και σε όλα τα επίπεδα: τo λεξιλoγικό, τo γραμματικoσυντακτικό και, πρoπάvτων, τo φωνητικό και τo νoηματικό.

        Τo να μη ξέρεις πώς πρoφέρoνται τα b (μπ), d (ντ), g (γκ, γγ) στην αρχή και στo μέσo τής λέξης (και να πρoφέρεις εκπobή, όgoς, πάda και παdoύ). Τo να αγνoείς πώς τovίζovται τα oνόματα στη γεvική τoύ πληθυντικoύ (πατριώτων, των στoιχειώδων πρoϋπoθέσεων) ή πώς σχηματίζoυν τη γεvική εvικoύ τα επίθετα σε -ης (συνεπής – τής συνεπής στάσης). Τo να παρατoνίζεις τις λέξεις στη συνεκφoρά (τα γεγoνότα τής Άμερικής άπoδεικνύoυν την ανάγκη να ληφθoύν δράστικα μέτρα). Τo να εκφέρεις λανθασμέvα με συvίζηση (ως μία συλλαβή) τα ασυνίζητα (να διαβάζεις δηλ. δγιάσταση, δγιαφέρει, παραβγιάζεται). Τo να κόβεις τη φράση όπoυ θέλεις, αλλoιώνoντας τo νόημα των πρoτάσεων και των λεγoμέvων γενικότερα κ.λπ. Όλα αυτά είναι δικό σoυ πρόβλημα. Εκείνo πoυ είναι απαράδεκτo είναι “να εκπέμπεις τα πρoβλήματά σoυ” και να τα “μεταδίδεις” σε χιλιάδες, συχνά ανυπoψίαστoυς, ακρoατές και τηλεθεατές πoυ εκόντες-άκoντες επηρεάζoνται από την εκφoρά τoύ λόγoυ σoυ. Όταν λειτoυργείς δημόσια και απευθύνεσαι –και επηρεάζεις άρα– χιλιάδες ανθρώπoυς, η εκφoρά τoύ λόγoυ σoυ παίρνει άλλες διαστάσεις. Ξεπερνά τo άτoμo. Ο εκφωvητής/παρoυσιαστής τoύ δελτίoυ ειδήσεων ή o παραγωγός μιας εκπoμπής λόγoυ στo ραδιόφωvo ή στην τηλεόραση δεν είναι ιδιώτης: είναι δημόσιo πρόσωπo. Για την ακρίβεια είναι “δημόσιoς λειτoυργός”, με την έννoια πoυ έχει o όρoς στoυς “εκπαιδευτικoύς λειτoυργoύς”. Ειδικά ως πρoς τη γλώσσα, απoτελεί τoν πιo απoτελεσματικό “δάσκαλo”. Αυτόν πoυ με τoν λόγo τoυ επηρεάζει βαθιά τo γλωσσικό αίσθημα ιδίως των μειωμέvης γλωσσικής αντιστάσεως ακρoατών/θεατών, δηλ. των νεώτερων σε ηλικία ατόμων και των λιγότερo μoρφωμέvων, μια και τo γλωσσικό αίσθημα στηρίζεται κατά πoλύ κυρίως στην ακoυστική γλωσσική μας εμπειρία. Δεν θα ήταν δε καθόλoυ υπερβoλή να πoύμε ότι ένας γνωστός παρoυσιαστής, ένας γνωστός δημoσιoγράφoς, ένας παραγωγός εκπoμπής λόγoυ επηρεάζει τoυς μαθητές πoλύ περισσότερo απ’ ότι o δάσκαλός τoυς στην τάξη, γιατί τo “μέσo” τoύ εξασφαλίζει υψηλότερo “επικoινωνιακό γόητρo”, αν συμβαίνει δε να είναι και ευρύτερα γνωστός (“επώνυμoς”, όπως λέγεται), γίνεται και “πρότυπo” πρoς μίμηση για μικρoύς και μεγάλoυς.

        Όλα αυτά πoυ λέμε δείχνoυν, χωρίς πoλλά σχόλια, την τεράστια ευθύνη πoυ έχoυν όσoι εκπέμπoυν λόγo από τα μέσα, oι φoρείς τoύ ηλεκτρoνικoύ λόγoυ. Όσoι μιλoύν από μικρόφωνo κατ’ επάγγελμα, πέρα από μια γενικότερη παιδεία πoυ απoτελεί πρoϋπόθεση για τα πάντα, χρειάζoνται και μια ειδική εκπαίδευση. Εκπαίδευση στην εκφoρά τoύ λόγoυ και εξoικείωση με τα πρoβλήματά της, θεωρητικά και πρακτικά. Όχι απλή oρθoφωνία –γιατί δεν είναι μόνoν εκεί τo πρόβλημα. Εκπαίδευση στην καλύτερη γνώση των κανόνων και των μηχανισμώv λειτoυργίας τής γλώσσας γενικότερα και τής ελληνικής γλώσσας ειδικά: εννoώ τη γραμματική και συντακτική δoμή τής γλώσσας μας. Και, πάνω απ’ όλα, εκπαίδευση σ’ αυτό πoυ είναι και τo δυσκoλότερo στην εκφoρά ενός κειμένoυ: στη νoηματική και “κατ’ ήθoς” ανάγνωση ή εκφώνηση τoύ κειμέvoυ.  Όχι μόνo η παραγωγή (τo γράψιμo ενός κειμένoυ) αλλά και η πρoφoρική αναπαραγωγή τoυ (η εκφώνηση ενός κειμένoυ) έχει καθαρώς χαρακτήρα δημιoυργίας. Κι αυτό γιατί η εκφώνηση ενός κειμένoυ, με νoηματική πληρότητα και επικoινωνιακή απoτελεσματικότητα ώστε να “πιάσει” τoν αναγνώστη, είναι σύνθετη πνευματική διεργασία πoυ πρoϋπoθέτει απόλυτη κατανόηση τoύ περιεχoμένoυ τoύ κειμένoυ, διάγνωση των πρoθέσεων τoύ συντάκτη τoύ κειμένoυ και τoύ όλoυ πνεύματoς τoύ κειμένoυ και συγχρόvως πλήρη γνώση τής γλώσσας τoύ κειμένoυ σε όλα τα επίπεδα. Η ανάγνωση δηλ. ενός κειμένoυ είναι, αναπόφευκτα, και ερμηνεία τoύ κειμένoυ, πράγμα πoυ πρoϋπoθέτει πλήρη κατανόηση τoύ κειμένoυ.

Συμπέρασμα. Όταv η εκφoρά τoύ λόγoυ γίνεται από ανθρώπoυς oι oπoίoι είναι θεωρητικά ενημερωμένoι, πρακτικά εξασκημένoι και κάτoχoι τής ελληvικής γλώσσας, κι όταν η εκφoρά τoύ λόγoυ έχει πρoετoιμαστεί με κατάλληλη επεξεργασία των κειμένων πoυ θα εκφωνηθoύν (γνωρίζω, βεβαίως, τις πρακτικές δυσχέρειες πoυ υπάρχoυν στα μέσα με την πίεση τoύ χρόνoυ), τότε μπoρεί πραγματικά να εξασφαλιστεί υψηλή πoιότητα εκφώνησης πoυ θα λειτoυργεί και ως πρότυπo λόγoυ. Εδώ πρoϋπoθέτω, βεβαίως, ότι ανάλoγη επεξεργασία και μέριμνα έχει υπάρξει και για τη σύνταξη των κειμέvων πoυ θα εκφωνηθoύv. Γιατί ένα αδύνατo, αδoύλευτo ή κακό κείμενo δεν μπoρεί, φυσικά, να γίνει καλό κατά την εκφώνησή τoυ!…

 Συνέχεια στην κεντρική ιστοσελίδα του καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη, εδώ.

Συνάδελφοι, δεν είναι πρέπον να περνάμε τα παιδιά από τη μια τάξη στην άλλη για να προσελκύσουμε μαθητές, να διατηρήσουμε τις οργανικές θέσεις μας. Οι οργανικές διατηρούνται όταν το σχολείο εργάζεται καλά και διδάσκει πρότυπα ζωής στα παιδιά, όταν τα παιδιά προάγονται με την αξία τους, ως τίμημα της προσπάθειάς τους.  Έτσι δημιουργείται στιβαρή σχέση ανάμεσά μας, αφού οι μαθητές μας έχουν επίγνωση και συναίσθηση ότι μεταφέρουν στην ανέλιξή τους αυτή, και τον δικό μας μόχθο. Με πονάει που δεν είναι σταθερός ο κώδικας αξιών μας. Με πονάει, που εκτρέπεται η ροή των πραγμάτων.

Φαίνεται ότι το συλλογικό ασυνείδητο είναι ισχυρότερο από την επίκληση στη λογική. Συνάδελφοι και μη, διαβάστε το κείμενο που ακολουθεί, δείτε τι απ’ όλα αυτά ταιριάζουν με την προσωπική σας συμπεριφορά, την παιδαγωγική σας εικόνα, πόσα υιοθετείτε, όχι πάντα με την θέλησή σας (αλλά, επειδή σας το υποδεικνύουν ένας διευθυντής ή ένας συνάδελφος), αναρωτηθείτε αν έχετε πλησιάσει αυτό που ονειρευόσασταν την ημέρα που αναλαμβάνατε υπηρεσία και ορκιστήκατε (όσοι ορκιστήκατε) ειλικρίνεια, εντιμότητα, παιδαγωγική συνέπεια κι ενδιαφέρον, και υπευθυνότητα  και τόσα άλλα!

 «Παρά  τη  σύνθετη  προέλευσή  τους,  την  ευρεία  γεωγραφική  εξάπλωσή  τους   και  τα  κοσμοπολίτικα  ένστικτά  τους,  οι  σύγχρονοι Έλληνες είναι  ένας  αξιοσημείωτα  ομοιογενής  λαός,  αισθητά  διαφορετικός  κατά  τον  χαρακτήρα  από  τους  γειτονικούς  λαούς,  ενωμένος  από  τον  κοινό  ενθουσιασμό  για  τους  εθνικούς  στόχους  και  βαθύτατα  πεπεισμένος  για  την  ανωτερότητά  του  έναντι  των  άλλων  εθνών.  Ο  ξεχωριστός  χαρακτήρας  τους,  σε  συνδυασμό  με  την  παραδοσιακή  τάση  τους  να  αντιμετωπίζουν  τους  μη  ελληνικούς  πληθυσμούς  ως  βαρβάρους,  αντισταθμίζει,  στην  πραγματικότητα,  τη  μεγάλη  ενέργεια  και  τον  ζήλο  τους  στην  αφομοίωση  άλλων  φυλών.  Η  προνομιακή  θέση  την  οποία  απέκτησαν λόγω του  ανώτερου  πολιτισμού  τους,  η ευελιξία  τους,  ο  πλούτος  τους  και  το  μονοπώλιο  της  εκκλησιαστικής  εξουσίας,  θα  τους  επέτρεπαν  πιθανώς  να  εξελληνίσουν  μονίμως  το  μεγαλύτερο  μέρος  της  Βαλκανικής,  αν  έδειχναν  περισσότερη  συμπάθεια  προς  τις  άλλες  χριστιανικές  φυλές.

  Πάντα  ως  η  πιο  πολιτισμένη  φυλή  στην  Ανατολή, οι Έλληνες  επηρέασαν  τον  ένα  μετά  τον  άλλο  τους …  κατακτητές  τους  και  τα  εντυπωσιακά  πνευματικά  τους  χαρίσματα  δικαίως  τους  εξασφάλισαν  μια  λαμπρή  θέση  στο  μέλλον.

  Ο  έντονος  πατριωτικός  ζήλος  των  Ελλήνων  είναι  συγκρίσιμος  με  εκείνον  των  Ούγγρων.  Δύναται, όμως,  να  εκφυλισθεί  σε  αλαζονεία  και  δυσανεξία.  Ενίοτε  τυφλώνει  την  κρίση  τους  και  τους  εμπλέκει  σε  απερίσκεπτα  εγχειρήματα,  αλλά  παρ’  όλα  αυτά  περιέχει  την  καλύτερη  εγγύηση  για  την  τελική  επίτευξη  των  εθνικών  στόχων  τους …  Το  πατριωτικό  τους  αίσθημα,  δυστυχώς,  υπόκειται  στην  εκμετάλλευση  ιδιοτελών  δημαγωγών  και  δημοσιογράφων,  που  ανταγωνίζονται  στην  υπερβολή  των  εθνικών  αξιώσεων  και  στην  κολακεία  της  εθνικής  ματαιοδοξίας.

  Σε  καμία  άλλη  χώρα  το  πάθος  της  πολιτικής  δεν  είναι  τόσο  έντονο.  Παθιασμένες  πολιτικές  συζητήσεις  δίνουν  και  παίρνουν  στα  καφενεία.  Οι  εφημερίδες,  που  είναι  εξαιρετικά  πολυάριθμες  και  γενικώς  μικρής  αξίας,  καταβροχθίζονται  και  κάθε  κυβερνητικό  μέτρο  επικρίνεται  και  αποδίδεται  σε  ιδιοτελή  συμφέροντα.  Η  επίδραση  του  Τύπου  είναι  τεράστια,  ακόμη  και   τα  γκαρσόνια  στα  καφενεία  και  οι  υπηρεσίες  στα  σπίτια  έχουν  τη  δική  τους  εφημερίδα  και  συζητούν  με  άνεση  τα  πολιτικά  προβλήματα  της  ημέρας.

  Μεγάλο  μέρος  της  ενέργειας  του  έθνους  ξοδεύεται  σε  αυτό  τον  διαρκή  πολιτικό  πυρετό,  εκτρέπεται  από  πρακτικούς  στόχους  και,  ούτως  ειπείν,  εξαερώνεται  με  τα  λόγια.  Η  ανεξαρτησία  της  γνώμης  και  η  κριτική  τείνουν  προς  την  απειθαρχία  του  δημοσίου  τομέα  και  έχει  παρατηρηθεί  ότι  κάθε Έλληνας στρατιώτης  είναι  ένας  στρατηγός  και  κάθε  ναύτης,  ναύαρχος….

  Μικρή  είναι  και  η  πειθαρχία  στις  τάξεις  των  πολιτικών  κομμάτων,  τα  οποία  δεν  διατηρούν  τη  συνοχή  τους  χάρη  σε  κάποια  ξεκάθαρη  αρχή,  αλλά  χάρη  στην  προσωπική  επιρροή  των  ηγεσιών  τους.  Οι αποστασίες  είναι  συχνές  και  κατά  κανόνα  κάθε  βουλευτής  στο  κοινοβούλιο  διαπραγματεύεται  τους  όρους  με  τον  αρχηγό  του.  Εξάλλου  ο  ανεξάρτητος  χαρακτήρας  των  Ελλήνων, εύκολα  αποδεικνύεται  από  το  γεγονός,  ότι  η  Ελλάδα  είναι  η  μόνη  χώρα  στη  Βαλκανική  χερσόνησο,  όπου  μια  κυβέρνηση  δεν  μπορεί  να  υπολογίσει  ότι  μπορεί  να  εξασφαλίσει  την  απαιτούμενη  πλειοψηφία  με  επιβολή  πειθαρχίας  σε  ψηφοφορίες.  Στις  πολιτικές  διαμάχες,  ελάχιστοι  είναι  οι  ενδοιασμοί,  αλλά  επιθέσεις  που  αφορούν  την  ιδιωτική  ζωή  είναι  σπάνιες.  Η  αγάπη  για  τον  ελεύθερο  διάλογο  είναι  σύμφυτη  με  το  βαθιά  ριζωμένο  δημοκρατικό  ένστικτο  των  Ελλήνων.  Είναι  στο  φρόνημα  ο  πιο  δημοκρατικός  ευρωπαϊκός  λαός,  ούτε  ίχνος  λατινικού  φεουδαλισμού  επιζεί  και   αριστοκρατικές  αξιώσεις  γελοιοποιούνται …  Οι Έλληνες επιδεικνύουν  μεγάλη  πνευματική  ζωντάνια.  Είναι  έξυπνοι,  ερευνητικοί,  πνευματώδεις  και  επινοητικοί,  αλλά  αβαθείς.  Η  παρατεταμένη  πνευματική  προσπάθεια  και  η  ακρίβεια  δεν  τους  αρέσουν,  η  δε  αποστροφή  τους  στη  χειρωνακτική  εργασία  είναι  περισσότερο  εμφανής.  Ακόμη  και  οι  αγρότες  είναι  μετρίως  εργατικοί.  Αφθονες  ευκαιρίες  ξεκούρασης  προσφέρουν  οι  εκκλησιαστικές  εορτές.  Η  επιθυμία  για  εκπαίδευση  είναι  έντονη  ακόμη  και  στα  χαμηλότερα  στρώματα.  Τα  ρητορικά  και  λογοτεχνικά  επιτεύγματα  ασκούν  μεγάλη  έλξη  στην  πλειονότητα  από  τα  επιτεύγματα  στα  πεδία  της  σύγχρονης  επιστήμης.  Ο  αριθμός  των  προσώπων  που  επιδιώκουν  τη  σταδιοδρομία  στα  επαγγέλματα  του  πνεύματος  είναι  υπερβολικός.  Σχηματίζουν  ένα  τμήμα  της  κοινωνίας  που  περισσεύει,  ένα  μορφωμένο  προλεταριάτο,  που  προσκολλάται  σε  διάφορα  κόμματα  με  την  ελπίδα  της  κρατικής  απασχόλησης  και  ξοδεύει  την  ύπαρξή  του  ασκόπως,  περιφερόμενο  στα  καφενεία  και  στους  δρόμους  όταν  το  κόμμα  τους  είναι  εκτός  εξουσίας.   Από  χαρακτήρα  οι Έλληνες  έχουν  ζωντάνια,  είναι  εύχαρεις,  εύλογοι,  προσεκτικοί,  συμπαθητικοί,  πρόσχαροι  με  τους  ξένους,  φιλόξενοι,  προσηνείς  με  τους  υπηρέτες  ή  τους  οικείους  τους,  ιδιαίτερα  απλοί  και  λιτοί  στη  συμπεριφορά  τους,  φιλικοί  και  ενωμένοι  στην  οικογενειακή  τους  ζωή …  Τα  ελαττώματα  των  Ελλήνων,  σε  μεγάλο  βαθμό,  πρέπει  να  αποδοθούν  στη  μακροχρόνια  υποταγή  τους  σε  ξένες  φυλές.  Η  εξυπνάδα  τους  συχνά  εκφυλίζεται  σε  πονηριά,  η  ευρηματικότητά  τους  σε  ανειλικρίνεια,  η  λιτότητά  τους  σε  απληστία  και  η  επινοητικότητά  τους  σε  απάτη.  Η  ανεντιμότητα  δεν  είναι  εθνικό  ελάττωμα,  αλλά  πολλοί  που  δεν  θα  καταδέχονταν  να  κλέψουν  δεν  θα  διστάσουν  να  καρπωθούν  παράνομα  κέρδη  μέσω  δολιότητας  και  παραπλάνησης.  Πράγματι,  η  εξαπάτηση  συχνά  ασκείται  ανώφελα  για  την  απλή  πνευματική  ικανοποίηση  που  παρέχει. Στην  οξύνοια  των  οικονομικών  τους  δοσοληψιών,  οι  Έλληνες παροιμιωδώς  υπερτερούν  των  Εβραίων,  αλλά  υπολείπονται  των  Αρμενίων.  Η  αξιοσημείωτη  ικανότητά  τους  στις  επιχειρήσεις  ορισμένες  φορές  βλάπτεται  από  την  κοντόφθαλμη  προσέγγισή  τους,  που  τους  κάνει  να  επιδιώκουν  το  άμεσο  κέρδος  εις  βάρος  του  μακροπρόθεσμου.  Η  ματαιοδοξία  και  ο  εγωισμός  τους,  που  σημειώνεται,  ακόμα  και  από  τους  πιο  ευνοϊκά  διακείμενους παρατηρητές,  τους  κάνει  ζηλόφθονους,  απαιτητικούς  και  ευάλωτους  στην  κολακεία.

Από  κοινού  με  άλλους  νοτίους  ευρωπαϊκούς  λαούς,  οι Έλληνες  είναι  ιδιαίτερα  ευέξαπτοι,  ο  εμπαθής  χαρακτήρας  τους  εύκολα  προσβάλλεται  από  μικρές  προκλήσεις  και  ασήμαντες  λογομαχίες  συχνά  καταλήγουν  σε  ανθρωποκτονίες.  Είναι  θρήσκοι,  αλλά  καθόλου  φανατικοί,  εκτός  σε  περιπτώσεις  πολιτικό-θρησκευτικών  θεμάτων,  που  θίγουν  τις  εθνικές  τους  επιδιώξεις.

  Γενικώς,  οι  Έλληνες μπορεί  να  περιγραφούν  ως  ένας  έξυπνος,  φιλόδοξος  και  ευρηματικός  λαός,  ικανός  για  μεγάλες  προσπάθειες  και  θυσίες,  αλλά  ελλιπής  σε  ορισμένα  πιο  στερεά  χαρακτηριστικά  που  οδηγούν  στην  εθνική   μεγαλοσύνη».    Το λήμμα  προέρχεται  από   την Encyclopedia  Britannica, σσ. 430-431, τμ. 12, 1910-1911. 

Τώρα, νιώθετε κι εσείς, όπως κι εγώ.

Η δημοσιοποίηση των θεμάτων της Τράπεζας για την Α’ Λυκείου γίνεται μέσω της ιστοσελίδας http://exams-repo.cti.gr, η οποία είναι προσβάσιμη σε όλους.

Α΄Τάξη Γενικού Ημερησίου Λυκείου

Α΄και Β΄Τάξεις Εσπερινού Λυκείου

Α΄Τάξη Ημερησίου Επαγγελματικού Λυκείου 

Α΄Τάξη Επαγγελματικού Εσπερινού Λυκείου

Α΄Τάξη Μουσικού Λυκείου

H Google τιμά σήμερα την Ιταλίδα μαθηματικό και φιλόσοφο Maria Gaetana Agnesi, αφιερώνοντας το doodle της στη ζωή και το έργο της, με αφορμή τη συμπλήρωση 296 ετών από τη γέννησή της. Η Maria Gaetana Agnesi γεννήθηκε στο Μιλάνο στις 16 Μαΐου 1718, από ευκατάστατη οικογένεια που της προσέφερε πλούσια παιδεία και μόρφωση.

Στην Ιταλία, όπου γεννήθηκε η Αναγέννηση, οι μορφωμένες γυναίκες θαυμάζονταν και ελκύονταν από τον ακαδημαϊκό κόσμο των ανδρών. Η στάση αυτή επέτρεψε στις ιταλίδες να συμμετέχουν στις τέχνες, στην ιατρική, στη λογοτεχνία και στα μαθηματικά. Μεταξύ πολλών άλλων, η Μαρία Gaetana Agnesi ήταν μία από τις πιο σημαντικές μορφές των μαθηματικών κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα.

Μιλούσε γαλλικά από την ηλικία των πέντε ετών και στα εννέα της χρόνια Λατινικά, Ελληνικά, Εβραϊκά, αλλά και άλλες διαλέκτους της εποχής της. Το σπίτι Agnesi ήταν ένας τόπος συγκέντρωσης των πιο διακεκριμένων πνευματικών ανθρώπων της ιταλικής κοινωνίας.

Το 1738 δημοσίευσε μια συλλογή για τις φυσικές επιστήμες και τη φιλοσοφία που ονομάζεται Propositiones Philosophicae, βασιζόμενη σε αυτές τις συζητήσεις των διανοουμένων που συγκεντρώνονταν στο σπίτι του πατέρα της. Σε πολλά από αυτά τα δοκίμια, εξέφρασε την πεποίθησή της ότι οι γυναίκες πρέπει να εκπαιδεύονται.

Ο αρχαιολόγος Χρίστος Ντούμας από τις ανασκαφές στη Σαντορίνη σε συνέντευξη αποκαλύπτει τα μυστικά της διατροφής των αρχαίων Σαντορινιών:

-Τι σας εξέπληξε πιο πολύ από αυτά που ανακαλύψατε;

«Οι Κρατευτές: πάνω τους έψηναν σουβλάκια. Είχαν εγκοπές αλλά και τρυπούλες για να κυκλοφορεί ο αέρας και να μην σβήνουν τα κάρβουνα. Ηταν πολύ εργονομικοί. Στην άκρη τους είχαν το σχήμα κεφαλής κριαριού. Και εξσφάλιζαν και ένα υγιεινό ψήσιμο, αφού το λίπος έπεφτε».

 – Δηλαδή, το σουβλάκι είναι δικό μας έδεσμα… Κι όμως, κάποιοι σήμερα νομίζουν ακόμα πως είναι τουρκικής προέλευσης.

 «Το σουβλάκι κατάγεται από το Αιγαίο. Οι Τούρκοι ήρθαν το 1453 μ.Χ. Κάποτε είχα μια κουβέντα με έναν διαπρεπή Τούρκο αρχαιολόγο, τον ελληνιστή Εκρέμ Ακουργκάλ. Και του έλεγα ότι έχουμε δανειστεί κι εμείς πολλά από την τουρκική κουζίνα. Φερνοντάς του ως παράδειγμα τον κεφτέ. Και μου λέει: “Είστε αφελής. Οι Τούρκοι όταν ήρθαν εδώ ήταν νομάδες. Δεν είχαν κουζίνα. Απλώς υιοθέτησαν τη βυζαντινή κουζίνα. Ας μην κοροϊδευόμαστε: η λέξη “κεφτές” δεν είναι τούρκικη. Είναι η βυζαντινή λέξη “κοπτόν κρέας…”. Και πράγματι, θυμάμαι ακόμα τη μαμά μου και τη γιαγιά μου να κόβουν γρήγορα και σταυρωτά το κρέας με δύο κοφτερά μαχαίρια κάνοντας το κιμά!».

Το πλήρες κείμενο, στην εφημ. Ελευθεροτυπία

Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του αγάλματος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και της μαρμάρινης βάσης του, στο Ναύπλιο. Οι εργασίες συντήρησης διήρκεσαν 7 μήνες, αν και η μελέτη προέβλεπε 4. Οι φθορές του απεκατεστάθησαν και το άγαλμα που έχει χαρακτηριστεί  μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα νεοελληνικής γλυπτικής. Ο έφιππος ανδριάντας, έργο του διακεκριμένου Έλληνα γλύπτη Λάζαρου Σώχου (1862-1911), είναι έργο βραβευμένο από το ελληνικό τμήμα της διεθνούς παρισινής έκθεσης του 1900, καθώς και από την Ακαδημία της Ρώμης.

Το 1884 οι κάτοικοι του Ναυπλίου μετά από έρανο συγκέντρωσαν ένα σημαντικό ποσό με την επιθυμία να φιλοτεχνηθεί ανδριάντας του στρατηγού Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Το άγαλμα εγκαινιάστηκε στο Ναύπλιο το 1901. (Περισσότερες εικόνες εδώ).

΄Εχω βαρεθεί να βλέπω νέους ανθρώπους να μαγειρεύουν κεφτέδες και γεμιστά στην τηλεόραση με χίλιους διαφορετικούς τρόπους και να προβάλλεται ως το σύγχρονο νεοελληνικό trend. Διάβολε, πόση έμπνευση πλέον χρειάζεται για να τηγανίσεις σωστά μαρίδες; Και πόσο πρωτογενή πλούτο αυτό παράγει; Οι σύγχρονοι εκπρόσωποι της μπαλκάν διανόησής μας είναι μάγειρες με βιβλιογραφία για το παστίτσιο και τη σπαλομπριζόλα! Πριν από μερικά χρόνια κάθε γειτονιά διέθετε το δικό της χρηματιστηριακό γραφείο. Εργαστήρια φούσκας, υφαρπαγής πλούτου! Σήμερα κάθε δρόμος διαθέτει καφέ, ταβέρνα και μεζεδοπωλείο. Εργαστήρια ανακύκλωσης των ισχνών εισοδημάτων μας με τιμές μάλιστα που παραπέμπουν στη Via Montenapoleone ή στην Avenue Montaigne και όχι στον συγκαιρινό Μπίθουλα μέσα στον οποίο είμαστε εγκλωβισμένοι. (ολόκληρο το κείμενο του Σ. Λίτσα, εδώ).

Κι ύστερα έρχεται η έκθεση του Economist και οι διαπιστώσεις του κ. Υπουργού που δράττεται της ευκαιρίας για να προβάλλει τις νέες εμβαλωματικές λύσεις, κακοραμμένες επάνω στις προηγούμενες. Ανεπαρκείς σχεδιασμοί, ανόητα στελέχη, άπειροι εφαρμοστές ιδεών. Ιδεών, που αυτονοήτως παρακάμπτονται από το εκπαιδευτικό σώμα.

Ανάμεσά μας υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες διδασκάλων: οι θρασείς και ημιμαθείς δάσκαλοι, που περπατούν και νομίζουν πως όλα αντανακλούν την … ευφυΐα τους, την μαγκιά και την καπατσοσύνη τους, αλλά και οι άλλοι, οι άτολμοι, άψυχοι, στεγνοί και μίζεροι. Τους πρώτους τους περιφρονώ, τους άλλους, όμως, … Αυτοί, μόνο λίγη βοήθεια χρειάζονται για να πετάξουν τα μάγια από πάνω τους. Μάγια με τα οποία τους ενέδυσε η εκάστοτε Πολιτεία προς όφελός της. Η δημιουργικότητά τους είναι εδώ, κ. Υπουργέ. Τους βλέπω γύρω μου. Εσείς;;

Λεξικά για παιδιά ή κλαυσιγελώτων, Του Δημήτρη Νατσιού

 «Κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι» Κ. Παλαμάς

 Θα μπορούσαν, όσα ακολουθούν, να συνιστούν ευθυμογράφημα, αλλά θα το ονομάσω κείμενο «κλαυσιγελώτων», δανειζόμενος την λέξη από την αρχαία γραμματεία. Στα νέα σχολικά βιβλία, που κυκλοφορήθηκαν το 2006, περιλαμβάνονται και δύο Λεξικά για τους μαθητές. Ένα για τις τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, το οποίο, επιγράφεται «Εικονογραφημένο Λεξικό Α’, Β’, Γ’ Δημοτικού- Το Πρώτο μου Λεξικό» και το δεύτερο «Ορθογραφικό-Ερμηνευτικό» για τις τρεις υπόλοιπες τάξεις του σχολείου. (Περιορίζομαι στο πρώτο, για τις τρεις πρώτες τάξεις). Θα περίμενε κανείς, εφ’ όσον απευθύνεται σε μικρούς μαθητές, που το «φύλλωμα των λέξεων» του Ελληνικού Λόγου, τους είναι σχεδόν άγνωστο και κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον ερμηνευτικό πλούτο της Γλώσσας μας και στις ποικίλες αποχρώσεις της -τους «ιριδισμούς της νεοελληνικής» όπως γράφει ο Γ. Καλλιόρης στο εξαίρετο βιβλίο του «Παρεμβάσεις ΙΙ, Γλωσσικά»- είναι, λοιπόν, αυτονόητο ότι οι συγγραφείς του θα επιδείκνυαν και την ανάλογη προσοχή. Θα «χτένιζαν» κυριολεκτικά το «λημματολόγιο του Λεξικού», ώστε να αποφευχθούν λάθη. Λάθη κυρίως ερμηνευτικά.

 Για του λόγου το αληθές ξεκινώ την. περιήγηση.

 Στην σελίδα 358, στο λήμμα «ποτάμι» διαβάζουμε τα εξής, μεταξύ άλλων: «Το νερό του ποταμού κυλάει συνέχεια. Την αρχή του ποταμού την λέμε κοίτη.». Κοίτη είναι η κοιλότητα, όπου ρέουν τα νερά. Η αρχή λέγεται πηγή.

 Στην σελίδα 337 γράφουν για το «περιστέρι». «Το περιστέρι είναι ένα άσπρο πουλί που ζει στις πόλεις». Υπάρχουν και διαφορετικού χρώματος περιστέρια ούτε βεβαίως τα διακρίνει πνεύμα αστυφιλίας. Εκτός από τα περιστέρια της πλατείας Συντάγματος, υπάρχουν πολλά, τα οποία «ζουν και βασιλεύουν» στα χωριά μας και αναπνέουν λεύτερο, καθαρό αέρα.

 Στην σελίδα 316 λεξικογραφείται το «παλτό». (Θα έπρεπε εδώ να δοθεί και το ελληνόλεκτο αντίστοιχο «πανωφόρι»). Διαβάζω: «Το φοράμε το χειμώνα πάνω από τα ρούχα μας για να ζεσταινόμαστε από το κρύο». Από το κρύο δεν ζεσταίνεσαι, αλλά προστατεύεσαι. Αυτά τα ελληνικά θυμίζουν τα «σπασμένα» ελληνικά του Σημίτη, όταν έλεγε «βελτιώνουμε τα λάθη μας» ή του ΓΑΠ, όταν μιλούσε για την φορολογία των πισινών και όχι των πισίνων ή το περίφημο «μηδέν στο πηλίκιο».

 Στην σελίδα 343 για τον «πίνακα» γράφουν: «Ο πίνακας είναι φτιαγμένος από μαύρο ξύλο ή άσπρο πλαστικό και κρέμεται στον τοίχο της τάξης μας». Άρα τα θρανία είναι από πράσινο ξύλο, τα βιβλία από λευκό, τα έπιπλα από καφέ. Αναβιώνει μέσω των ορισμών και η. ξυλοσοφία, η «μωρά σοφία», όπως την ερμηνεύουν τα καλά, παλιά λεξικά.

 Στην σελίδα 277, διαβάζουμε για την «μύτη». «Όταν περπατάς στις μύτες των ποδιών σου, περπατάς στα μπροστινά σου δάχτυλα για να μην κάνεις θόρυβο». Ωραία. Μαθαίνουν τα παιδιά ότι υπάρχουν και πισινά δάχτυλα, τα οποία δεν συμμετέχουν στην ακροβασία, όπως ορθώς λέγεται.

 Στην σελίδα 28 και στο λήμμα «ακροατής», παρατίθεται ο εξής ορισμός-ερμηνεία: «Ακροατές είναι αυτοί που ακούν μια εκπομπή στο ραδιόφωνο ή («που», «που» παντού «που», καταργήθηκε η αναφορική αντωνυμία ο οποίος-α-ο, φαινόμενο που προσφυώς ονομάστηκε «πουπουισμός»), «παρακολουθούν ένα θέαμα ή μία ομιλία». Οι ακροατές δεν παρακολουθούν θέαμα, αλλά οι θεατές. Λέμε τηλεοπτικό κοινό ή ραδιοφωνικό ακροατήριο, αλλά όχι οι ακροατές της τηλεόρασης. Ακροώμαι σημαίνει ακούω και θεώμαι, βλέπω, παρατηρώ.

 Στην σελίδα 435 φιλοξενούνται τα «σύννεφα, που είναι γκρίζα ή άσπρα και τα βλέπεις στον ουρανό πριν βρέξει». «Μαύρα σύννεφα» μας απειλούν, όταν διαβάζουμε τέτοιες πρόχειρες ερμηνείες. «Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει» έγραφε ο Σολωμός, για τα άσπρα συννεφάκια τ’ Απρίλη στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους». Και αυτά τα «λευκά βουνάκια» της άνοιξης και του θέρους συνήθως δεν φέρνουν βροχή. Συνεχίζουμε τις. ευτραπελίες.

 Σελίδα 182 «Η καρέκλα είναι ένα κάθισμα για να καθόμαστε». Με την ίδια λογική θα λέγαμε ότι το ύψος είναι ένα ύψωμα για να υψωνόμαστε και ο βυθός ένα βύθισμα για να βυθιζόμαστε. «Είναι κι αυτό μία στάσις. νιώθεται» όπως λέει κι ο ποιητής. Στην λέξη «σφραγίδα», σελ. 440, διαβάζουμε τον εξής «δυναμικό» ορισμό: «Την σφραγίδα τη βουτάς στο μελάνι και μετά τη χτυπάς στο χαρτί». Όπως λέμε, δηλαδή, βούτηξα στα βαθιά και χτύπησα το κεφάλι μου. Τι είναι η μπανάνα; «Είναι ένα μακρύ, κίτρινο φρούτο που φυτρώνει σε ζεστές χώρες». Μάλιστα. Και οι κολοκύθες κίτρινες και μακριές είναι και φυτρώνουν σε ζεστές χώρες, όπως η πατρίδα μας και ενίοτε, από την πολλή ενασχόληση με τις κολοκύνθες, παθαίνεις αποκολοκύνθωσιν, ασθένεια ανίατος και μεταδοτική.

 Σελίδα 378, αντικρίζουμε το εξής κρανιοκενές: «Τα αυτοκίνητα, τα ποδήλατα και οι μοτοσικλέτες κινούνται πάνω σε στρογγυλές ρόδες». Ως γνωστόν υπάρχουν και τετράγωνες ρόδες ή τριγωνικού σχήματος, ρόδες σε σχήμα κύβου. Οι στρογγυλές είναι μία «ρόδινη» κατηγορία ροδών ή ρόδων ή ρόιδων, έτσι για να συνεννοούμαστε.

 Στην 403η σελίδα διαβάζουμε κάτι το εξαιρετικά επίκαιρο. Λήμμα: σκουπίδι. Για το παράδειγμα «που δείχνει τη λέξη μέσα σε πρόταση», διαβάζουμε: «Τα σκουπίδια δεν πέρασαν εδώ και τρεις μέρες και ο δρόμος είναι βρόμικος». Και όμως «τα σκουπίδια» περνοδιαβαίνουν καθημερινά, νυχθημερόν, αρκεί μια ματιά στην τηλεόραση, στις μεσημεριάτικες σκουπιδοεκπομπές. «Το καναρίνι ζει σε κλουβί», διαβάζουμε στην σελ. 179, ενώ «σφαίρα λέμε και το στρογγυλό κομμάτι από μέταλλο, που βάζουν στο πιστόλι οι στρατιώτες για να πυροβολήσουν». (σελ. 439). Όπως λέει και το τραγούδι «έβαλα ένα βόλι στο καρυόφυλλο». Για την λέξη «μπουνιά», οι μαθητές μαθαίνουν την τεχνική μιας. αξιοσέβαστης μπουνιάς. «Όταν δίνεις μπουνιά σε κάποιον, σφίγγεις τα δάχτυλα του χεριού σου και τον χτυπάς δυνατά». (σελ. 274). Ενώ «όταν δίνεις καρπαζιά, τον χτυπάς στο σβέρκο με την παλάμη σου». (σελ. 183) και «όταν πλακώνεις κάποιον στο ξύλο, τον δέρνεις πολύ δυνατά». (σελ. 347).

 Κακώς δεν μπήκαν στο λεξικό και άλλοι. ευγενικοί τρόποι επίλυσης διαφορών όπως ο αποκεφαλισμός, το παλούκωμα, το μαστίγωμα,ο ανασκολπισμός, η φάλαγγα.

 Αυτά, λοιπόν, τα φαιδρά και ωραία περιέχονται, μεταξύ άλλων, στο Λεξικό επαναλαμβάνω των τριών πρώτων τάξεων του Δημοτικού. Κάποιος καλοπροαίρετος αναγνώστης θα μπορούσε ν’ αντιτάξει πως λάθη και αβλεψίες πάντοτε παρεισφρέουν στα βιβλία. Όμως εδώ πρόκειται περί Λεξικού για «πρωτάκια» και είναι πολύ κακό να ξεκινούν με λάθη και γελοιότητες.

 Όπως «προφητικά» έγραφε ο Σ. Καργάκος στο σπουδαίο βιβλίο του «Αλεξία», (σελ. 52) από το 1991: «Σε μερικές χώρες η εθνική ιδέα ταυτίζεται με τη γλώσσα ή εκφράζεται με τη γλώσσα, όπως και ο εθνικός πολιτισμός. Η γλώσσα είναι πατρίδα, αν τη χάσουμε, θα γίνουμε απάτριδες με δική μας ευθύνη. Στα χρόνια που έρχονται οι υποδουλώσεις θ’ αρχίζουν εκ των ένδον. Οι νέοι ιμπεριαλισμοί έχουν πνευματικό χαρακτήρα. Το πρώτο που θα χαθεί είναι η γλώσσα.». Μπορεί να γελάμε με «τα μπροστινά δάχτυλα» και με τα παλτά που τα φοράμε «για να ζεσταινόμαστε από το κρύο», όμως αυτά απευθύνονται σε ανύποπτους μαθητές του Δημοτικού και ας μην λησμονούμε και την «λοβοτομή» μέσω των αθλίων βιβλίων «Γλώσσας». Κατά τον αειθαλή λόγο του Πατροκοσμά: «Όταν τα μήλα είναι ξινά, δεν φταίνε τα μήλα, αλλά οι μηλιές».

 Πηγή: http://www.antibaro.gr/article/10624

6 Μαΐου 2014, Το σχολείο του αύριο – μια ανάγκη του σήμερα

 Είναι το σχολείο ένας συντηρητικός θεσμός που δεν δέχεται εύκολα την αλλαγή ή μπορεί και να είναι ευέλικτος, για να προσαρμόζεται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες;

Μπορεί το εκπαιδευτικό σύστημα να γίνει πιο πρακτικό καλύπτοντας τις ανάγκες επαγγελματικής κατάρτισης και να παρέχει ταυτόχρονα ευρύτερη γενική παιδεία;

Θα μπορούσε άραγε κανείς να φανταστεί νέα γνωστικά αντικείμενα στα οποία σήμερα δίνεται ελάχιστος ή καθόλου χώρος;

Μπορεί επίσης να εξασφαλίσει άμβλυνση των ανισοτήτων στην πρόσβαση της γνώσης;

Διανοούμενοι και ειδικοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό μάς ξεναγούν στο σχολείο του αύριο, όπως ελπίζουν ή φαντάζονται ότι θα μπορούσε να εξελιχθεί.

Διαβάστε περισσότερα.

Είσοδος ελεύθερη

Τετάρτη 30 Απριλίου 2014

Σε αυτή τη συζήτηση ο Αμερικανός James Wells, θεωρητικός και ειδικός κρυμμένων κόσμων στο CERN, μαζί με τον Γερμανό καλλιτέχνη Julius von Bismarck, τον πρώτο νικητή του βραβείου Prix Ars Electronica Collide@CERN, θα διερευνήσουν τη σημασία της αντίθεσης μεταξύ ορατού και αόρατου στην κουλτούρα μας και θα απαντήσουν στο ερώτημα εάν οι καλλιτέχνες ή οι επιστήμονες είναι οι πλέον ειδικοί των κρυμμένων κόσμων, που κάνουν ορατό το άγνωστο και το αδιάγνωστο. Ένα συναρπαστικό ντιμπέιτ, μέσα από το οποίο θα προκύψουν συζητήσεις σχετικά με το ρόλο της φαντασίας και της δημιουργικότητας στις τέχνες και τις επιστήμες.

 Διαβάστε περισσότερα. 

Είσοδος ελεύθερη